نیروی هوافضای سپاه

«تفکرات فضایی مسئولان اجرایی» ایران را از کشورهای همسایه هم عقب‌تر انداخت/ تشویق تمسخرآمیز دولت برای شاگرد اول پرتاب ماهواره +جزییات

«تفکرات فضایی مسئولان اجرایی» ایران را از کشورهای همسایه هم عقب‌تر انداخت/ تشویق تمسخرآمیز دولت برای شاگرد اول پرتاب ماهواره +جزییات


به گزارش خبرنگار مجاهدت به نقل از سرویس دفاع و امنیت مشرق، در طول دهه های اخیر بویژه ۱۰ سال گذشته، فضای خارج از جو کره زمین تبدیل به منطقه ای مهم و راهبردی برای بسیاری از کشورهای جهان شده و از مباحث نظامی تا تجاری و علمی، حضور کشورها در فضا، نشان می دهد کدام ملت ها حرفی برای گفتن دارند. امروزه فضا وارد زندگی تقریبا هر روزه بسیاری از مردم جهان شده و از سیستم مکان یابی نصب شده روی تلفن های همراه تا انجام بسیاری از تراکنش های مالی بین بانک ها تا شلیک مهمات هوشمند و تصویربرداری از نقاط حساس کشورهای هدف در جهان، همه و همه اقداماتی است که در این حوزه بر پایه فناوری ها و سامانه مستقر در فضا انجام می شود.

البته واضح است که رسیدن به این درجه از توانایی نیازمند توان فنی و علمی و البته هزینه های بالا در این بخش است. اما علی رغم شروع خوب و قابل تحسین برنامه فضایی کشور در دهه ۸۰، در سالهای اخیر و خصوصا بودجه اعلامی برای سال آینده کشورمان، اعداد قابل تاملی در خصوص برنامه فضایی ایران اعلام شده که وقتی در کنار بودجه سایر کشورها و حتی سایر حوزه های فعالیت اقتصادی و صنعتی کشورمان سالهای اخیر قرار می گیرد، علامت های سوال بزرگی را ایجاد می کند. به همین خاطر و با توجه به ضرورت ورود نهادهایی چون مجلس شورای اسلامی به اصلاح این ریل گذاری غلط، در ادامه نگاهی به وضعیت ایران و برخی کشورهای جهان در این بخش خواهیم داشت.

بیشتر بخوانید:

ذوق‌زدگی امارات از ماهواره‌ای که در آمریکا ساخته و از ژاپن پرتاب شد/ «امید» دوپینگی به مریخ رفت؛ امید واقعی ایران کجاست!؟ +عکس

شاهکار اطلاعاتی سپاه با پرتاب غافلگیرانه یک چشم استراتژیک/ ویژگی‌های فنی اولین ماهواره‌بر سه مرحله‌ای ایران را بهتر بشناسید +عکس و فیلم

«سفیر» رسما بازنشسته شد تا «سیمرغ» مهیای سفر فضایی شود/ طلسم استفاده ماهواره‌بر ایرانی از سوخت جامد با سریر و سروش می‌شکند؟ +عکس

در روزهای اخیر بحث های داغی در خصوص بودجه سال آینده مطرح می شود که بیشتر حول محور میزان فروش نفت و پیش بینی قیمت ارز برای سال آینده است. اما نگاهی به برخی آمار منتشر شده در بحث فضایی ارقام جالبی را به ما می دهد. برای نمونه خبرگزاری مهر در گزارش خود، سهم بخش فضایی دولتی از بودجه ۱۴۰۰ را اعلام کرده است که بر این اساس وضعیت پیشنهادی برای سال بعد به این صورت خواهد بود: در لایحه پیشنهادی دولت برای بودجه ۱۴۰۰ فناوری فضایی در قالب پژوهشگاه هوافضای وزارت علوم و پژوهشگاه فضایی و سازمان فضایی ایران وابسته به وزارت ارتباطات، مشمول تخصیص بودجه‌ای بالغ بر ۲ هزار و ۳۰۰ میلیارد ریال (یعنی فقط ۲۳۰ میلیارد تومان) شده است. در جدول شماره ۷ این لایحه که مربوط به بودجه دستگاه‌های دولتی می‌شود، پژوهشگاه هوافضا مشمول دریافت ۳۱۵ هزار و ۲۳۴ میلیون ریال بودجه هزینه‌ای می‌شود که ۱۲۰ هزار میلیون ریال آن برای بودجه عمومی و اختصاصی تعیین شده است. این در حالی است که در بودجه مصوب سال ۹۹ مبلغ ۱۵۱ هزار و ۴۵ میلیون ریال ردیف بودجه هزینه‌ای این پژوهشگاه بوده و به بیان دیگر، بودجه هزینه‌ای این پژوهشگاه در سال ۱۴۰۰ تقریباً دو برابر سال ۹۹ تخمین زده می‌شود.

پرتاب ماهواره ظفر در بهمن ماه سال ۱۳۹۸ با ماهواره بر سیمرغ که در نهایت در مدار زمین به ثبات نرسید

در همین حال بودجه تملک دارایی‌های سرمایه‌ای پژوهشگاه هوافضای وزارت علوم، مبلغ ۶۸ هزار میلیون ریال است که این بودجه نیز در سال ۹۹ مبلغ ۴۵ هزار میلیون ریال مصوب شده است. بودجه پیشنهادی دولت برای پژوهشگاه فضایی ایران نیز با رشد نسبت به سال ۹۹ همراه است. در شرایطی که بودجه هزینه‌ای مصوب این پژوهشگاه در سال ۹۹ مبلغ ۲۱۶ هزار و ۲۴۰ میلیون ریال بوده، دولت با اختصاص ۸۰۰ هزار میلیون ریال بودجه اختصاصی به این پژوهشگاه، مبلغ یکهزار و ۱۲۳ میلیارد و ۵۶ میلیون ریال را به عنوان بودجه این پژوهشگاه برای سال ۱۴۰۰ پیشنهاد داده که بیش از ۵ برابر بودجه سال ۹۹ است.

در همین حال بودجه پیشنهادی مربوط به تملک دارایی‌های سرمایه‌ای پژوهشگاه فضایی ایران نیز ۱۱۲ هزار میلیون ریال است که در سال ۹۹ مبلغ ۸۸ هزار میلیون ریال بوده است.

پرتاب ماهواره نظامی نور به فضا توسط سپاه که با موفقیت در مدار زمین قرار گرفت

دولت در خصوص پیشنهاد بودجه هزینه‌ای برای سازمان فضایی ایران مبلغ ۳۹۳ هزار و ۸۵۷ میلیون ریال را در نظر گرفته که ۲۵۰ هزار میلیون ریال از این مبلغ، در ردیف بودجه متفرقه آمده است. این در حالی است که در سال ۹۹ بودجه مصوب این سازمان، ۲۶۱ هزار و ۹۸۸ میلیون ریال بوده است. در این بخش به سازمان فضایی ایران از ردیف بودجه تملک دارایی‌های سرمایه‌ای مبلغ ۲۸۹ هزار و ۲۷۱ میلیون ریال تخصیص می‌یابد که در مقایسه با سال ۹۹ که مبلغ این ردیف بودجه ۲۷۴ هزار و ۹۰۰ میلیون ریال بوده است، تفاوت چشمگیری دیده نمی‌شود. در جدول اعتبارات متفرقه انتقال یافته به جدول شماره ۷ لایحه بودجه، سازمان فضایی ایران مکلف شده است که مبلغ ۳۰۰ هزار میلیون ریال را برای توسعه فناوری و کاربردهای فضایی و نیز مبلغ ۲۵۰ هزار میلیون ریال را برای فعالیت‌های فضایی هزینه کند. در جدول مربوط به اعتبارات هزینه‌ای دستگاه‌های اجرایی بر حسب فصول هزینه‌های عمومی و متفرقه نیز پژوهشگاه هوافضا باید مبلغ ۱۹۵ هزار و ۲۳۴ میلیون ریال را برای جبران خدمت کارکنان، استفاده از کالاها و خدمات و رفاه اجتماعی هزینه کند.

این هزینه کرد برای پژوهشگاه فضایی ایران مبلغ ۳۲۳ هزار و ۵۶ میلیون ریال و برای سازمان فضایی ایران، مبلغ ۳۹۳ هزار و ۸۵۷ میلیون ریال است.

آنچه در بالا آمده عدد کل و جزییات اعلام شده از وضعیت بودجه بخش فضایی دولتی کشور است که به صورت کلی و هم با بیان جزییات مطرح شده است. البته سازمان فضایی در سالهای اخیر با مسائلی مثل کاهش تعداد پرتاب های فضایی و البته چندین عدم موفقیت نیز در قرار دادن ماهواره های مختلف در مدار زمین در کارنامه داشته و البته با توجه به شرایط سال جاری در بحث هایی مثل شیوع ویروس کرونا و برخی مشکلات مالی ممکن است در سال فعلی نیز پرتاب فضایی در دستور کار وجود نداشته باشد.

در عین حال و با وجود تمام این مسائل رقم اختصاص داده شده برای این سازمان بسیار پایین است. نکته سوال برانگیزتر در خصوص بحث بودجه فضایی سال ۱۴۰۰ مربوط به فرماندهی فضایی نیروی هوا فضای سپاه است که با پرتاب موفق ماهواره نور به نوعی جور پرتاب های شکست خورده قبلی سازمان فضایی را کشید و وجود این فرماندهی مهم و مستقل در سپاه نیز به صورت رسمی اعلام شد. این نهاد البته در بودجه سال ۱۴۰۰ هجری شمسی سهمی تنها ۲ میلیارد تومانی از بودجه داشته است! حالا با وضعیت اعلام شده چه در خصوص فرماندهی فضایی نیروی هوافضای سپاه و چه سازمان فضایی بهتر است به سراغ برخی از کشورهای حاضر در رقابت فضایی برویم.

بودجه اعلام شده برای فرماندهی فضایی سپاه برای سال ۱۴۰۰

از کشورهای کوچک تا بزرگ؛ همه به دنبال حضور در حوزه فضایی

با نگاهی به بودجه های فضایی برخی از کشورهای جهان در سالهای مختلف به اعداد و ارقام جالبی می رسیم. برای این گزارش ما نگاهی به بودجه های فضایی دولت های مختلف در سالهای ۲۰۱۸ و ۲۰۱۹ داشتیم و به دلیل شیوع ویروس کرونا و تغییر ناگهانی بسیاری از بودجه های بخش های نظامی و فضایی در بسیاری از کشورهای جهان به سراغ سال ۲۰۲۰ نرفتیم. در سال ۲۰۱۸ میلادی و در اطراف ما و کشورهای همسایه یا هم منطقه ما اعداد جالبی در حوزه برنامه فضایی وجود دارد. کشور پاکستان در سال ۲۰۱۸ میلادی با ۶۱ میلیون، کشور امارات با ۳۸۳ میلیون، قطر با ۱۸۶ میلیون، عربستان سعودی با ۱۶۵ میلیون و ترکیه نیز رقمی در حدود ۲۷۶ میلیون دلار به این بخش اختصاص داده است.

از دیگر کشورهای نه چندان معروف در این بخش با هزینه های نسبتا بالای فضایی می توان به اندونزی با ۲۰۵ میلیون، کره جنوبی با ۵۹۳ میلیون و یا سوییس با ۲۰۲ میلیون دلار در سال ۲۰۱۸ اشاره کرد.

تصویری از ماهواره پر سر و صدای امید امارات که در آمریکا ساخته شد

اگر بخواهیم به سمت کشورهای با بودجه بالای فضایی در سال ۲۰۱۹ برویم می توان از هند با ۱.۵ میلیارد، ژاپن ۲ میلیارد، آژانس فضایی اروپا با ۶.۳ میلیارد، روسیه با ۳.۳ میلیارد و چین با ۱۱ میلیارد دلار نام برد.  آمریکا نیز با بودجه چنده ده میلیارد دلاری در تمام این سالها بیشترین بودجه فضایی را به خود اختصاص داده است.

راکت ماهواره بر لانگ مارچ چین – یکی از طرح های بسیار موفق در سالهای اخیر در حوزه ماهواره بر ها

ذکر یک نکته در اینجا بسیار مهم است و آن هم این که بسیاری از کشورهای اشاره شده در این لیست که بودجه های چند صد میلیون دلاری را برای بخش فضایی خود در نظر گرفته اند اصولا همانند ایران در حوزه ای چون پرتابگرهای ماهواره حرفی برای گفتن نداشته و حتی در بحث ساخت محموله های فضایی نیز در بسیاری از موارد صرفا یک خریدار محصول یا خدمات هستند.

با این بودجه به کدام فضا می رسیم؟

اعداد و ارقام شاید مشخص ترین و گویا ترین ابزار ارزیابی در این بحث باشند. کشورهایی که موفق شده اند در حوزه فضایی چه اینکه محصولی را بخرند چه اینکه با سرمایه گذاری آن را به صورت بومی بدست بیاورند همه به اندازه خود هزینه های گزافی را متحمل شدند. همان طور که مشاهده می کنید باشگاه کشورهای بزرگ فضایی، خصوصا آنهایی که توان مستقل پرتاب ماهواره را دارند همه در حوزه میلیارد دلاری ها حضور دارند و این اعداد خود به تنهایی مشخص کننده وضعیت کلی برنامه های فضایی چه در ایران و چه در جهان است.

 از طرف دیگر هم برای تنها بخش فضایی کشور با عملکردی قابل دفاع در سالهای اخیر که به نوعی مدافع آبروی کشور در این بخش بوده و یادآور روزهای خوش تر برنامه فضایی بود، بودجه ای تنها ۲ میلیارد تومانی برای سال بعد پیشنهاد شده که اصولا حتی با فرض قرار دادن قیمت دلار  ۴۲۰۰ تومان معروف هم رقم به قدری پایین و خجالت آور است که تحلیل درباره آن ممکن نیست. با این اوصاف، برنامه فضایی ایران که روزی مایه مباهات و فخر همه ایرانیان و حتی مسلمانان در جهان بود در تقریبا یک دهه اخیر به دلایلی چون عزم سیاسی (به عنوان مهمترین عامل)، عدم توجه کافی و البته اختصاص بودجه ناکافی در حال از دست رفتن بوده و برخی از دانشمندان این حوزه نیز به دنبال تغییر حوزه یا مهاجرت از کشور رفته اند و شاگرد زرنگ امسال نیز با تحقیر بودجه ای مواجه شده است هرچند که سپاه به این رفتارهای سیاسی عادت دارد و بعید نیست به زودی بار دیگر بتواند نام کشورمان را در عرصه نام های موفق در داشتن زنجیره فضایی تکرار کند.

هرچه هست، با این تفکر و طرز مدیریت که به دلایل و بهانه های خاص، دوست ندارد کشورمان اقدام به پرتاب ماهواره کند تا خدای ناکرده برخی کشورهای غربی نسبت به این موضوع ابراز نگرانی نکرده و بیانیه صادر نکنند، نمی توان امیدوار به احیای این صنعت مهم و پولساز در کشور بود و باید به امید سالهای آینده نشست که مسئولان دولت جدید، قدر و اهمیت چنین صنعتی را در کشورمان بیشتر و واقعی تر می دانند.



منبع خبر

«تفکرات فضایی مسئولان اجرایی» ایران را از کشورهای همسایه هم عقب‌تر انداخت/ تشویق تمسخرآمیز دولت برای شاگرد اول پرتاب ماهواره +جزییات بیشتر بخوانید »

۷ ویژگی برتر در پهپاد «سیمرغ»/ گزارشی از مهندسی معکوس مهمترین پهپاد شکارشده آمریکا

۷ ویژگی برتر در پهپاد «سیمرغ»/ گزارشی از مهندسی معکوس مهمترین پهپاد شکارشده آمریکا


به گزارش خبرنگار مجاهدت به نقل از مشرق، طی رزوهای اخیر و به مناسبت سالروز شکار پهپاد پیشرفته RQ۱۷۰ امریکایی توسط سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، جزئیات جدیدی از مشخصات نمونه های ساخته شده از روی این پرنده بدون سرنشین در ایران منتشر شد که از جمله آنها دستیابی به برد پروازی ۴۴۰۰ کیلومتر بود.

در این گزارش و به همین مناسبت به بررسی نمونه های ساخته شده بر مبنای RQ۱۷۰ که به نام پهپادهای شاهد معروف هستند، خواهیم پرداخت.

همانطور که اشاره شد، ۱۳ آذر ماه ۱۳۹۰ خبر مهمترین شکار پهپادی ایران به سرعت به یکی از بمب های خبری در تمام رسانه های مهم دنیا تبدیل شد. این خبر، اعلام دستیابی ایران به یکی از محرمانه ترین دارایی های ارتش و سازمان جاسوسی مرکزی ایالات متحده یعنی پهپاد فوق پیشرفته RQ-۱۷۰ سنتینل معروف به «جانور قندهار» بود.

تصاویری از RQ-۱۷۰ پس از نشاندن روی زمین (سمت چپ) و در هواپیمای باری در هنگام انتقال (سمت راست)

این پهپاد محصول شرکت مشهور لاکهیدمارتین بود که سازنده اکثر تجهیزات فوق حساس آمریکا در دوران جنگ سرد از جمله هواپیماهای شناسایی و جاسوسی U-۲ و SR-۷۱ است که این بار با بهره گیری از فناوری های جدید پنهانکاری راداری و نیز طرح بال پرنده اقدام به طراحی و ساخت یک پرنده بدون سرنشین جاسوسی برای آمریکا کرده بود.

تصویری از یکی از پهپادهای RQ-۱۷۰ در آمریکا در حدود یکسال پس از غنیمت گرفته شدن توسط ایران که از رده بندی محرمانه خارج شده و عملاً به معنی به باد رفتن چند میلیارد دلار هزینه توسعه آن است

بنا بر اطلاعات موجود، این پهپاد از حدود سال ۲۰۰۸ به افغانستان و پایگاه قندهار منتقل شده بود تا در جاسوسی از منطقه خصوصاً ایران مورد استفاده قرار بگیرد.

به جز چند تصویر محدود و اطلاعاتی که بعدها مشخص شد برخی از آنها اختلاف بسیار زیادی با واقعیت داشته اطلاعات دیگری از این پهپاد و قابلیت های آن منتشر نشده بود که خود باعث مشخص شدن ارزش بالای این پهپاد بود.

رزمندگان نیروهای مسلح در ارتش و سپاه با شناسایی این پهپاد و اطلاع به سلسله مراتب از عملیات های مختلف این پهپاد در داخل فضای جمهوری اسلامی ایران به دنبال راهکاری برای دفع این شر بودند. پس از ۲ سال کار مراقبتی و اطلاعاتی عملیاتی نیروی هوافضای سپاه برای به چنگ آوردن این پهپاد عملیات مشترک شناسایی و جنگ الکترونیکی را طراحی کرد که نهایتاً در آذر ۱۳۹۰ و در عمق ۲۰۰ کیلومتری داخل ایران موفق به سالم نشاندن این پهپاد روی زمین شد.

تصویری از رصد پهپاد RQ-۱۷۰ متجاوز به داخل ایران در حدود ۲ سال پیش از عملیات به غنیمت گرفتن آن

پهپاد RQ-۱۷۰ آمریکایی حائز چند ویژگی مهم بود که آن را به مهمترین شکار پهپادی ایران در بین انواع پهپادهای آمریکایی و اسرائیلی شکار شده توسط نیروهای مسلح تا قبل از پهپاد تریتون در سال ۱۳۹۸ و نیز یکی از مهمترین غنیمت های کسب شده در طول تاریخ منازعات پس از جنگ جهانی دوم تبدیل می کرد.

در واقع تنها پس از به زمین نشاندن این پرنده مشخص شد که چه حجمی از فناوری های نوین به صورت یکجا در آن مورد استفاده قرار گرفته است.

نمایش اجزای داخلی پهپاد آمریکایی RQ-۱۷۰ و برخی از تجهیزات مهم آن

استفاده از مواد پیشرفته سبک در سازه و بدنه و پوشش و رنگ ویژه روی بدنه، موتور بسیار پیشرفته، حذف اختلاف دمای گازهای خروجی موتور و نیز پیشگیری از تولید ابر بخار، وجود رادار بسیار پیشرفته روزنه مصنوعی یا سار که قابلیت نقشه برداری با دقتی در حد آشکارسازی ردپای انسان را دارد و اشیاء را از زیر اغلب تورهای استتار نیز شناسایی می کند، دوربین شناسایی ۸۰ مگاپیکسلی با برد بالا، دوربین پیشرفته چندطیفی که برای آشکارسازی اشیاء مختلف با جنس های مختلف و حتی دریچه تونل ها کارایی داشت و کلکسیونی از سامانه های مخابراتی و حسگرهای مختلف بخشهایی از تجهیزات افشا شده این پهپاد فوق العاده ارزشمند آمریکایی هستند.

این موارد در کنار استفاده از طرح بال پرنده یعنی حذف سطوح پایدارساز افقی و عمودی مجزا از بدنه و نیز تلفیق بال و بدنه آن را به یکی از پیشرفته ترین پهپادهای موجود در دنیا تبدیل نموده بود.

پهپاد RQ-۱۷۰ پس از انتقال به نقطه امن در داخل کشور

بلافاصله پس از به غنیمت گرفتن پهپاد متجاوز آمریکایی، متخصصان این نیرو اقدام به جدا کردن بال‌های این پهپاد و انتقال آن از منطقه فرود پهپاد با یک هواپیمای باری به نقطه امن کردند.

پس از اعلام خبر و تکذیب توسط آمریکا، سپاه تصاویر بازدید سردار حاجی زاده از این پهپاد را منتشر کرد که جای شکی برای ناظران و تحلیلگران خارجی باقی نگذاشت.

در نهایت هم اعلام درخواست آمریکا از ایران برای بازپس دادن پهپاد که توسط رئیس جمهور وقت این کشور باراک اوباما در یک جلسه رسمی در حضور خبرنگاران اعلام شد، تیر خلاصی بر تمامی شایعات مطرح شونده از سوی رسانه ها و تحلیلگران وابسته به آنها بود.

فرماندهان سپاه پس از بازگشایی ابزارهای ذخیره اطلاعات این پهپاد به طور کامل که در ۱۳۹۱ رخ داد، اعلام کردند که پروژه مهندسی معکوس آن در دست اقدام قرار گرفته است که با واکنش منفی کارشناسان خارجی رو به رو شد به این معنی که ایران را دارای توان مهندسی برای ساخت نمونه‌های از روی این پهپاد نمی دانستند.

انتشار برخی از تصاویر دوربین های شناسایی این پهپاد یک سال پس از به غنیمت گرفتن آن و بیان برخی از جزئیات داخلی آن که قبلاً توسط آمریکایی ها مطرح نشده بود، نشان از عزم جدی متخصصان سپاه در غلبه بر این غول فناوری آمریکایی بود.

یکی از انبوه تصاویر به دست آمده از حافظه های داخلی پهپاد آمریکایی RQ-۱۷۰

نهایتاً در نمایشگاه دستاوردهای نیروی هوافضای سپاه که در اردیبهشت ۱۳۹۳ مورد بازدید فرماندهی کل قوا قرار گرفت، در کنار نمونه آمریکایی به غنیمت گرفته شده، تصاویر نمونه های مختلف این پهپاد که در ایران ساخته شده نیز برای اولین بار منتشر شد. در واقع متخصصان سپاه اقدام به ساخت نمونه هایی در مقیاس های مختلف از این پهپاد برای اهداف پژوهش های توسعه ای و نیز عملیاتی کرده  بودند.

پهپاد آمریکایی RQ-۱۷۰ در نمایشگاه سال ۱۳۹۳

دو نمونه مقیاس کوچک و مقیاس کامل ساخت ایران از پهپاد آمریکایی RQ-۱۷۰

بنا بر اطلاعات جدیدی که اخیراً در یک کلیپ کوتاه از خانواده پهپادهای توسعه یافته از RQ-۱۷۰ در ایران منتشر شده، حداقل ۶ گونه پهپاد بر اساس طراحی RQ-۱۷۰ ساخته شده است.

اولین نمونه با مقیاس ۱۵ درصد نمونه خارجی برای امور پژوهشی و توسعه ای از جمله مسائل ساخت و وایرینگ و برخی جزئیات دیگر ساخته شد.

دانش و تجربه کسب شده از این نمونه منجر به ساخت اولین رده رزمی با مقیاس ۴۰ درصد نمونه خارجی به نام های شاهد-۱۴۱ و شاهد-۱۶۱ شد که اولی دارای موتور احتراق داخلی پیستونی و دومی دارای موتور میکروجت است.  در ادامه نیز مقیاس ۶۰ درصد و نهایتاً مقیاس ۱۰۰ درصد آن ساخته شده اند.

مقایسه نسبی ابعاد نمونه های مختلف پهپادهای بال پرنده شاهد از راست به چپ، ۱۰۰ درصد، ۶۰ درصد و ۴۰ درصد

منظور از مقیاس ۴۰ درصد یعنی تمامی ابعاد پهپادهای شاهد-۱۴۱ و ۱۶۱ نسبت به نمونه خارجی به غنیمت گرفته شده برابر ۴۰ درصد است. به عنوان مثال دهانه بال پهپاد آمریکایی RQ-۱۷۰ حدود ۱۳ متر است که در نمونه های شاهد-۱۴۱ و ۱۶۱ به حدود ۵.۱ متر کاهش یافته است.

شاهد-۱۶۱ نمونه مقیاس ۴۰ درصد موتور جت در نمایشگاه دائمی نیروی هوافضای سپاه

سپاه از این ۲ پهپاد که در سال ۱۳۹۳ ساخته شدند در وهله اول برای تکمیل اطلاعات دانشی و تسلط بر فناوری در حوزه دینامیک پرواز و پیکربندی بال پرنده پرداخت و سپس آنها را برای مأموریت های مراقبت و شناسایی هوایی و نیز عملیات رزمی آماده ساخت.

بدیهی است که نمونه موتور پیستونی ارزان قیمت با هزینه پروازی پائین بوده و با توجه به مزیت های طرح بال پرنده در واقع نسل جدیدی از پهپادها را در نیروی هوافضای سپاه پایه گذاری کرد.

شاهد-۱۶۱ با مداومت پروازی ۲ ساعت با سرعت بیشینه ۲۷۵ کیلومتر بر ساعت برای مأموریت رزمی به دو بمب مجموعاً به جرم ۵۰ کیلوگرم مجهز می شود.

تصویری از آزمایش های پروازی یکی از نمونه های ایرانی RQ-۱۷۰

تولید انبوه نمونه هایی از پهپادهای ایرانی بر اساس RQ-۱۷۰

یک نمونه از پهپادهای ایرانی بال پرنده بر اساس RQ-۱۷۰ که به چهار بمب هوشمند نقطه زن زیر بدنه مجهز می شود

در ادامه در سال ۱۳۹۴ نمونه مقیاس ۶۰ درصد از پهپادهای بال پرنده بر اساس RQ-۱۷۰ آمریکایی به نام‌های شاهد-۱۸۱ و ۱۹۱ به ترتیب با موتورهای پیستونی و جت برای همان مأموریت های شناسایی و مراقبت و رزمی ساخته شدند.

شاهد-۱۹۱ با دهانه بال ۷.۳ متر، سرعت ۳۵۰ کیلومتر بر ساعت با مداومت پروازی ۴.۵ ساعت به یک پهپاد عملیاتی تمام عیار برای نیروی هوافضای سپاه تبدیل شد.

در مأموریت رزمی این پهپادها قابلیت حمل تا ۱۰۰ کیلوگرم محموله را دارند. این نمونه مجهز به دهلیز داخلی است که امکان حمل ۲ بمب را به آن می دهد. این کار سبب پیشگیری از افزایش بازتاب راداری با حمل سلاح در بیرون بدنه می شود.

پهپاد شاهد-۱۹۱ نمونه موتور جت مقیاس ۶۰ درصد از RQ-۱۷۰های ساخت ایران

مهمترین نکته پیرامون پهپادهای مقیاس ۶۰ درصد از خانواده ایرانی RQ-۱۷۰ یعنی شاهد-۱۸۱ و ۱۹۱ حضور تعدادی از آنها به طور همزمان در عملیات رزمی علیه داعش در شرق سوریه در مهر ۱۳۹۷ بود.

هرچند در اطلاعات اولیه از این عملیات تعداد پهپادهای مورد استفاده ۷ فروند ذکر شد اما در کلیپ منتشر شده اخیر پیرامون خانواده پهپادهای بال پرنده شاهد تعداد مذکور ۵۰ فروند عنوان شد که احتمالاً مربوط به تعداد پهپادهای پشتیبانی شامل شناسایی و تعیین خسارت حمله و پهپادهای رزمی جایگزین (رزرو) نیز است.

در هر صورت این حمله ایران را به عنوان دارنده دانش و فناوری عملیات گروهی پهپادها (سوآرم) و اولین استفاده کننده از این شیوه رزمی در دنیا ثبت کرد.

پرواز بال پرنده شاهد-۱۹۱ در عملیات ضربت محرم

رهاسازی بمب از دهلیز داخلی پهپاد بال پرنده ایرانی در عملیات ضربت محرم

البته تجربه رزمی پهپادهای سپاه در محور مقاومت در منطقه نیز به کمک طراحی و اجرای این عملیات آمده بود، همانطور که در برنامه مستند تلویزیونی «نقطه زن» در مهر ماه ۱۳۹۹ اعلام شد که پهپاد شاهد-۱۲۹ تا کنون بیش از ۵۰هزار ساعت پرواز کرده است که بخش مهمی از آن نیز در عملیات علیه گروه های تروریستی در عراق و سوریه بوده است و به گفته سردار حاجی زاده در برنامه ثریا پس از عملیات ضربت محرم، پهپاد شاهد-۱۲۹ بیش از ۸۰۰ عملیات رزمی (تا پاییز ۱۳۹۷ که زمان پخش این برنامه بود) داشته است.

خط تولید بمب های هوشمند سدید که روی پهپادهای مختلف استفاده می شود

چند ماه بعد و در اسفند ۱۳۹۷ در رزمایش تخصصی پهپادی به نام الی بیت المقدس-۱ در منطقه تنگه هرمز، مجدداً نیروی هوافضای سپاه ۵۰ فروند پهپاد از انواع مختلف شامل نمونه های مقیاس ۴۰ و ۶۰ درصد را به طور همزمان در یک منطقه به وسعت ۱۰ کیلومتر در ۱۰ کیلومتر بکار گرفت.

آماده سازی پهپادهای شاهد-۱۶۱ در رزمایش الی بیت المقدس-۱

به کارگیری گسترده پهپادهای شاهد-۱۶۱ در رزمایش سال ۱۳۹۷

پرواز پهپاد شاهد-۱۶۱ از روی خودروهای وانت؛ این نمونه فاقد ارابه فرود چرخدار برای صرفه جویی در وزن و کاهش قیمت است

این پهپادها از پایگاه‌های پهپادی سپاه در استان های مختلف به آسمان بلند شده بودند. این نوع عملیات پیچیدگی طراحی بسیار بالایی چه از نظر طرح پروازی و زمان بندی برای حضور همزمان و چه توزیع مأموریت ها و اهداف بین پهپادهای مختلف دارد.

تصویری از یکی از اتاق های عملیات در رزمایش پهپادی که به نظر می رسد عملیات پروازی یک گروه چهار فروندی از پهپادهای شاهد در حال پایش است

بارگذاری ۲ بمب هوشمند در دهلیز داخلی پهپادهای شاهد-۱۹۱

رها سازی بمب هوشمند از پهپاد شاهد-۱۴۱ که نمونه موتور ملخی پیستونی مقیاس ۴۰ درصد است

رها سازی بمب هوشمند از شاهد-۱۶۱ (تصویر بالا) و شاهد-۱۹۱ (تصویر پائین)

اصابت دقیق بمب هوشمند به یک کانتینر مشخص که به واسطه خطای زیر ۲ متری این بمبها ممکن می شود

در سال ۱۳۹۶ نمونه مقیاس کامل پهپاد بال پرنده ایرانی به نام شاهد-۱۷۱ یا سیمرغ به نتیجه رسید. البته نمونه اولیه آن در سال ۱۳۹۳ به نمایش گذاشته شده بود اما در کلیپ اخیر شاهد-۱۷۱ مجهز به موتور توربوفن با برد نهایی ۴۴۰۰ کیلومتر معرفی و سال به ثمر نشستن آن ۱۳۹۶ عنوان شده است.

مدلسازی نرم افزاری و ساخت پهپاد بال پرنده ایرانی

آزمایش های پهپاد شاهد-۱۷۱ که دارای ارابه فرود چرخدار و جمع شونده در بدنه است

مأموریت این پهپاد نیز شناسایی و مراقبت عنوان شده و این پهپاد ۳۰۷۰ کیلوگرمی با مداومت پرواز ۱۰ ساعت امکان پرواز تا ارتفاع ۳۶۰۰۰ پا معادل نزدیک به ۱۱ کیلومتری را دارد.

در جدول زیر مشخصات اعلام شده از ۳ گروه پهپادهای بال پرنده توسعه یافته از RQ-۱۷۰ آمریکایی ارائه شده است.

با جمع بندی ویژگی های پهپاد شاهد-۱۷۱ به چند علت می توان آن را شاخص ترین پهپاد ایرانی دانست:

– اولاً از نظر برد، این پهپاد همتراز با شاهد-۱۲۹ و فطرس از برد بسیار زیادی برخوردار است. شعاع عملیاتی این پهپاد ۲۲۰۰ است یعنی در این برد می تواند به مدت چند ده دقیقه عملیات انجام دهد.

البته در طراحی مسیر پروازی یک هواگرد معمولاً مقداری سوخت ذخیره برای حالات اضطراری در نظر گرفته می شود که مهمترین علت اختلاف برد نهایی عنوان شده برای این پهپاد یعنی عدد ۴۴۰۰ کیلومتر با حاصلضرب مداومت پروازی در سرعت آن یعنی عدد ۴۶۰۰ کیلومتر همین مورد است.

– دوماً شاهد-۱۷۱ احتمالاً سنگین ترین پهپاد ساخت ایران است. در واقع تنها گزینه قابل رقابت با آن فطرس است که باز هم بعید به نظر می رسد بیشینه وزن برخاست آن به ۳ تن برسد. در نتیجه شاهد-۱۷۱ پتانسیل به کارگیری به عنوان پلتفرم توسعه یک پهپاد رزمی را نیز دارد خصوصاً با توجه به حجم بدنه مناسب آن.

– نکته سوم اینکه پهپاد شاهد-۱۷۱ اولین پهپاد ایرانی دارای موتور توربوفن است. البته با توجه به اینکه توربوفن جهش-۷۰۰ در سال جاری یعنی ۱۳۹۹ به ثمر رسیده است اما سال ساخت شاهد-۱۷۱ سه سال پیش بوده احتمالاً سپاه از یک موتور توربوفن دیگر در آن استفاده کرده است.

– نکته چهارم سقف پرواز بالای این پهپاد است که فعلاً نسبت به اغلب پهپادهای ایرانی مقدار بیشتری است. در واقع به جز پهپاد کرار که سقف پروازی به میزان ۴۰۰۰ پا یعنی حدود ۱۱ درصد بیشتر نسبت به شاهد-۱۷۱ دارد سایر پهپادهای ایرانی نسبت به آن در ارتفاع نهایی کمتری قابلیت پرواز دارند.

– نکته پنجم مداومت پروازی بالای شاهد-۱۷۱ است که با اختلاف زیاد، بیشترین مداومت پروازی در بین پهپادهای موتور جت ایرانی را دارد.

– نکته ششم در مورد این پهپاد این است که از نظر سرعت پروازی نیز پس از کرار و کیان، شاهد-۱۷۱ یا همان سیمرغ با فاصله کمی نسبت به کیان در جایگاه سوم قرار می گیرد.

– نکته هفتم هم اینکه شاهد-۱۷۱ هم به دلیل جنس مواد مورد استفاده در بدنه و هم به علت شکل ظاهری بدنه که همانند هواپیمای بمب افکن آمریکایی بی-۲ اسپریت فاقد سطوحی با زوایای قائمه است از بازتاب راداری بسیار کمی برخوردار بوده و کاملاً و رسماً جزو باشگاه پهپادهای پنهانکار راداری محسوب می شود. این ویژگی سبب می شود تا شاهد-۱۷۱ در مأموریت های شناسایی در عمق قلمرو دشمن با موفقیت عمل کند.

پهپاد شاهد-۱۷۱ نمونه مقیاس کامل از RQ-۱۷۰های ایرانی

۵ گونه از پهپادهای بال پرنده شاهد معرفی شده در این گزارش توسط متخصصان جوان سپاه از روی یکی از پیشرفته ترین پهپادهای نظامی و جاسوسی دنیا ساخته شده و به تولید انبوه رسیده اند و به صورت عملیاتی در اختیار نیروی هوافضای سپاه قرار دارند.

این پهپادها امروزه حتی در مأموریت های غیرنظامی مانند بارورسازی ابرها نیز به کمک کشور شتافته اند و ایران را به دومین کشور سازنده و به کارگیرنده پهپاد بال پرنده در دنیا تبدیل کرده اند.

منبع: تسنیم



منبع خبر

۷ ویژگی برتر در پهپاد «سیمرغ»/ گزارشی از مهندسی معکوس مهمترین پهپاد شکارشده آمریکا بیشتر بخوانید »

شهید طهرانی‌مقدم چگونه یگان موشکی را پایه‌گذاری کرد؟

شهید طهرانی‌مقدم چگونه یگان موشکی را پایه‌گذاری کرد؟


گروه سیاسی خبرگزاری فارس: ۲۱ آبان ۱۳۹۹، نه سال از شهادت شهید سرلشکر حسن طهرانی مقدم بنیانگذار و نخستین فرمانده یگان موشکی سپاه می‌گذرد؛ سرداری عالی‌قدر که پس از شهادتش رهبر معظم انقلاب او را دانشمندی برجسته و پارسایی بی‌ادعا توصیف کرد.

نهالی که حسن تهرانی مقدم با همراهی همرزمانش در سال ۶۳ و در کوران جنگ برای مقابله با تهاجم موشکی صدام به شهرهای ایران غرس کرد و آن را با خون خود آبیاری و پرورش داد؛ امروز چنان درختی تنومند شده است که قدرت موشکی را به اصلی‌ترین عامل بازدارندگی و قدرت سخت جمهوری اسلامی ایران مبدل کرده است. درختی که امروز شاخ و برگ‌های آن نه‌تنها در ایران بلکه در کشورهای محور مقاومت هم گسترش یافته است.

به مناسبت نهمین سالگرد شهادت شهید حسن طهرانی مقدم و شهدای غدیر، به بازخوانی روایت این شهید بزرگوار از شکل‌گیری یگان موشکی سپاه که بعدا به فرماندهی موشکی در نیروی هوافضای سپاه ارتقاء یافت پرداختیم که در ادامه آن را می‌خوانیم؛ مصاحبه ای که تنها یک سوال داشت:

*سردار از ناگفته‌های تشکیل توپخانه و موشکی در جمهوری اسلامی ایران برایمان بگویید؟

بسم الله الرحمن الرحیم

اللهم صلی علی فاطمه و ابیها و بعلها و بنیها و السر المستودع فیها بعدد ما احاط به علمک

السلام علی الحسین و علی علی بن الحسین و علی اولاد الحسین و علی اصحاب الحسین

من بنا دارم در این باره راجع به مبانی و استراتژی و به قول برادر بزرگوارمان درباره ناگفته‌های تاریخچه ی تشکیل فرماندهی موشکی در جمهوری اسلامی، مطالبی که به ذهنم می‌رسد، خدمت شما عزیزان عرض کنم که خاطرات بچه هایی که تدوین شده رو تکمیل نماید. بنا براین مبنا، ذکر خاطره یا مسایل آنچه که بر موشکی گذشت، نیست. آن نقاطی که نقاط عطف هست، من بیشتر به آنها اشاره می کنم.

یک مقدمه ای این بخش دارد که استراتژی و دکترین دفاعی سپاه در جنگ، بر مبنای مأموریت و نیازمندی‌های جنگ تعریف شده.

مفهوم حرف اینست که ما نیامدیم قبل از تشکیل واحدها، استراتژی و دکترین تعریف کنیم. بر این مبنا، چارت و تشکیلات سازمانی ایجاد کنیم، نیرو بگیریم آموزش بدهیم و برمبنای آن استراتژی، یک حرکت کلاسیک رو شروع کنیم.

آن نیازهای جنگ، آن دکترین‌ها رو تعریف می کرده. دلیلش هم این بود که سپاه آمادگی شرکت در یک عملیات کلاسیک را نداشت. اصلاً مبنای سپاه این نبود.

وقتی که عراق با کمک 46 کشور-مستقیم و غیرمستقیم- علیه جمهوری اسلامی، به منظور براندازی نظام مقدس، وارد عمل شد، مفهومش این بود که ما از همه توانمندی‌هایمان برای مقابله با این تهدیدات استفاده کنیم.

سپاهی که من یادم می باشد، برای این که چریک های فدایی خلق بتوانند محبوبیت و مقبولیت مردمی ایجاد کنند، شعارنویسی و دیوارنویسی هاشون این بود که «سپاه را به سلاح سنگین مجهز کنید.» هیچ وقت معنی این جمله یادم نمی‌رود.

سلاح سنگین مفهومش این بود که، ما یک ارتش کلاسیک داشتیم که می بایستی از رزمندگان پشتیبانی نماید و سپاه هم خط شکن باشد و بتواند تهدیدات دشمن رو خنثی کند و خط را تثبیت کند و برای پدافند در اختیار ارتش قرار بده. پس نیازمندی‌های سپاه در «آفند» تعریف می شد. عملیات های آفندی عمدتاً بر مبنای نیروهای تکور و سلاح هایی که رزمندگان با خودشون می تونستند بِبرند، تعریف می‌شد.

سلاح های پشتیبانی کننده که در خطوط عقب تر قرار می گرفت، مفهوم کاربردیش این بود که به عهده ارتش بود. چون سپاه بنا نداشت که واحدهاش رو سنگین کنه و آتش های پشتیبانی رو تأمین نماید. هواپیما و هلی کوپتر داشته باشد، تانک داشته باشد. سپاه باید سریع عمل می کرد، سریع جابجا می شد و از نیروهای کلاسیک جنگ که ارتش جمهوری اسلامی بود، برای حمایت‌ها و پشتیبانی‌های لازم در دوره جنگ و پدافند از خطوط فتح شده استفاده می برد.

این صحبت ها مفهومش این می باشد که ما با آتش خیلی بیگانه بودیم. مفهومش این بود که در اختیار ارتش بود. پس به حول و قوه الهی، این هایی را که می گویم تشکیل موشکی است، خاطره نیست.

وقتی که وارد جنگ شدم، ضعف آتش های پشتیبانی از نیروهای تکور و خطوطی که در اختیار سپاه بود را، به شدت احساس کردم و طرحی را به شهید حسن باقری دادم در سال 1360 -که حدود پاییز 1360 بود- مبنی بر این که ما از آتش های پشتیبانی که در اختیار داریم -که عمدتاً انواع خمپاره اندازها بود- از اینها بتوانیم در یک شبکه کلاسیک که امروزه به عنوان «فرماندهی آتش های پشتیبانی» یا «مرکز تطبیق های آتش» ازش نام می برند، که آتش هم دارای فرماندهی باشد و این طرحی را به شهید حسن باقری دادم که ما می توانیم از آتش های پشتیبانی مان درجبهه به صورت فرماندهی شده استفاده کنیم و مفهومش اینه که در قالب طرح توپخانه می تونیم آتش های خمپاره را، براش فرماندهی بگذاریم.

شهید حسن باقری که از نوابغ جنگ و چهره بی بدیل و بدون جایگزین در جنگ ما بود، این مطلب را خیلی هوشمندانه گرفت و من دیدم یک مطلبی را نوشت، تایپ هم کرد از آقامحسن(رضایی) امضاء گرفت. گفت مقدم این حرفی را که زدی، برو اجرا کن.

گفتم: من بروم اجرا کنم؟

گفت: مگه حرف نزدی؟ برو آتش های خمپاره سپاه را سازماندهی کن.

به 4 قرارگاه قدس، نصر، فجر و فتح -این 4 قرارگاه ما در جنوب بود- ابلاغ کرد که برادر حسن طهرانی مقدم برای ساماندهی آتش های پشتیبانی معرفی می شوند و همکاری لازم را با ایشان انجام بدهید.

ما اینجا با برادر حسن شفیع زاده، این شهید بزرگ و با اقتدار و با صلابت، اینجا همراه شدیم و خمپاره اندازهای سپاه را سازماندهی کردیم و طرح فرماندهی آتش را در عملیات طریق القدس، در وقتی که عراق تصمیم گرفت که سوسنگرد را و دهلاویه را از ما بازپس گیری کند و بتواند بستان را بگیرد، اوج اقتدار این فرماندهی آتش آنجا نمایان شد. یعنی ما تمام آتش های جنگ را، روی پل سابله متمرکز کردیم و فرماندهی آتش برقرار شد و عراق روی پل سابله شکست، تانکش خورد، دو نیم شد.

یک قسمی که متکی به رودخانه‌ی نیسان بود، عقب نشینی کردند، یا به عبارتی فرار کردند، آن قسمتی هم که از پل سابله به سمت بستان بود، به اسارت جمهوری اسلامی درآمدند و حمله نهایی عراق شکست خورد.

لذت فرماندهی آتش را برای اولین بار، سپاه در عملیات طریق القدس چشید. بعد از آن در عملیات فتح المبین هم از فرماندهی آتش های خمپاره استفاده کردیم.

عملیا ت فتح المبین تمام شد، من در سپاه شوش گزارش را وقتی به آقارشید می دادم، دیدم آقا رشید دارد می خندد. شهید دکتر مجید بقایی، فرمانده سپاه شوش آنجا حضور داشت. دیدم آقا رشید با خنده میگه: «مقدم برو توپخانه سپاه را سازماندهی کن. برو سراغ توپخانه.»

گفتم: آقارشید ما داریم خمپاره را سازماندهی می کنیم.

گفت: در عملیات فتح المبین اگر اشتباه نکنم، 184 قبضه توپ، انواع توپ های روسی به غنیمت سپاه دراومده بود. آن موقع 9 تا سپاه، تیپ داشت. گفت توبرو، آن توپ ها را بیاور سازماندهی کن و مأموریت جدید تو اینه و توی فروردین 1361، آقارحیم یک حکم مسئولیت، در واقع آتش‌های پشتیبانی سپاه را، در گلف اهواز، به من داد.

همان فروردین ۱۳۶۱ بود که ما وارد فاز توپخانه شدیم. یعنی سپاه وارد توپخانه کلاسیک شد. یعنی آتش های پشتیبانی کم کم داشت شکل خودش را در سپاه پیدا می کرد. شهید بزرگوار، حسن شفیع زاده، اولین نفری بود که رفتم دنبالش بعد از فتح المبین از تیپ المهدی از شوش آوردمش پیش خودم. آقای محمد آقایی که از مسئولین توپخانه ی سپاه بودند و به انضمام شهید ناهیدی، این بچه های نخبه ی باهوش را ما جمع کردیم، توپخانه ی سپاه را تشکیل دادیم. سپاه دارای توپخانه شد.

سپاه کم کم احساس می کرد برای عملیات هاش نیاز به آتش های پشتیبانی داره که برابر با طرح عملیات خودش، بتونه طرح ریزی نماید و یگان های رزمی خودش را پشتیبانی نماید.

از آن زمان به بعد ضرورت ایجاد آتش های پشتیبانی برای رزمندگان بیشتر احساس می شد. به قسمتی که ما به تدریج توپخانه ها را سازماندهی کردیم و توپخانه سپاه تشکیل شد. مرکز تعمیر و نگهداری در گلف -در منطقه جنوب گلف- تشکیل شد.

مرکز آموزش را ما احداث کردیم و خود شهید شفیع زاده با این که از بنیانگذارهاش بود با سردار زُهدی در اصفهان راه اندازی کردند. به تدریج شاهد توسعه مجموعه های فرماندهی قرارگاه‌های توپخانه در سپاه بودیم که ناگهان آقا رحیم پیشنهاد تشکیل موشکی را داد. پس متوجه می شویم آتش های پشتیبانی به تدریج از اساس خودش به بُردهای بلندتر دسترسی پیدا می کرد.

اما ماجرا چه بود؟

موشک به چه شکلی در جمهوری اسلامی ایران پدیدار شد؟

* «راکت ۶۰کیلومتری آمریکا» اوج آرزوی شاه بود

در زمان طاغوت، به شدت درخواست انواع راکت ها و موشک ها را از آمریکایی ها داشتتند. آمریکایی ها قبول نمی کردند که شاه را به موشک های زمین به زمین مجهز بکنند. من یادم می آید در اسنادی که ما در یکی از مقرهایمان، من داشتم مطالعه می کردم، سپهبد «مین باشیان» که مسئول تأمین اقلام عمده دفاعی شاه بود -بعد هم به «طوفانیان» واگذار کرد، بعد فرماندهی توپخانه شاه شد- من توی اسناد دیدم که درخواست کرده بود که حتی آمریکایی ها یک موشکی بنام «رادرسون» داشتند که یک راکت 60 کیلومتری بود و آمریکایی ها تلویحاً قبول کرده بودند که این راکت را بدهند. برای شاه اوج آرزویش بود که دسترسی به یک راکت 60 کیلومتری پیدا کند، آن هم از تولیدات ایالات متحده.

آمریکایی ها حاضر نبودند این سلاح را به ایران بِدهند و شاه استدلال می کرد که شوروی به دشمن اصلی ایران که عراق است، موشک یا راکت فراگ 7 و موشک اسکاد بی را داده، تو حاضر نیستی به ما حتی یک راکت تاکتیکی 60 کیلومتری بدهی.

من یادم است در آن اسناد که مطالعه کردیم، شاه برای این که در واقع عزم خودش را برای خواسته‌اش نشان بدهد، یک چرخش عجیبی می کند و می رود طرف روسها و سلاح های روسی خریداری می کند و نشان می دهد که اگر تو از من حمایت و پشتیبانی نکنی، من متکی می شم به روس‌ها.

الان بخشی از سلاح‌های روسی که توی ارتش شاه می بینید مربوط به آن زمان هست مثل توپ ۱۳۰ میلی متری و کاتیوشا که محصول معاملات شاه با شوروی آن موقع، برای فشار آوردن به آمریکا برای گرفتن موشک های تاکتیکی زمین به زمین -بود مفهوم کاربردیش این است که ما با عراقی در حال جنگ بودیم که قبلاً به موشک های فراگ ۷ و موشک اسکاد بی مجهز شده بود. مفهوم کاربردیش این بود که عراق برای فشار آوردن به عقبه های ما -که جنگ ما، سبقه مردمی داشت و مردم از شهرهای ما می آمدند وارد جبهه می شدند- این شهرها را تحت فشار و خانواده ها را تحت فشار قرار بده که از سیل و گسیل نیروی انسانی از شهرها به جبهه و تقویت یگان های رزم سپاه به عنوان نیروهای بسیجی جلوگیری کند.

بهترین حربه اش هم این بود که با شروع عملیات جنگ شهرها و آوردن فشار روی شهرها، مانع از گسیل نیروهای مردم ما به خطوط بشه.

طبیعی بود که بخشی را از هواپیماهای تهاجمی اش استفاده می کرد، بخشی هم از موشک های فراگ 7 و اسکاد بی. ولی، جمهوری اسلامی تحمل می کرد. تذکر می داد. اخطار می داد تا این که روزی امام(ره) تصمیم گرفتند که به سکوت شان در برابر تهاجمات وحشیانه و بی منطق عراق به شهرها پایان بدهند.

یک روز من در قرارگاه بودم، به عنوان فرمانده توپخانه ی سپاه. به من اعلام شد که آماده باش که گلوله های هشدار دهنده منور روی بصره بزنی و با عملیات هماهنگی که ما با صدای برون مرزی جمهوری اسلامی که در منطقه اهواز بود، انجام می دادیم، اعلام به عراق می کنیم که این گلوله های هشداره و این گلوله های هشدار تبدیل به گلوله های جنگی خواهد شد و عراق باید به حملات، بر روی شهرهای ما پایان بده.

این فکر می کنم درواقع 18 بهمن 62، اتفاق افتاد و من اومدم روی کالک، امکان تیر را روی نقشه دیدم که توپخانه ما هم حتی بردش به بصره نمی رسه. مجبور شدم توپخانه را بیارم به خط اول در منطقه شمال شلمچه، توپخانه را مستقر کردیم.

بخشی از گلوله های منور عراق هم که غنیمت گرفته بودیم را در اختیار داشتیم. رادیوی برون مرزی عربی ما شروع کرد به مارش و پیام به مردم عراق دادن و ما هم شروع کردیم به زدن گلوله منور روی بصره و نشوه.

این اقدام، اقدام هشدار دهنده جدی نبود که عموم عراق را تهدید کند. بصره، شهر مرزی جنگی بود مثل اهواز ما و اگر هم چهار تا گلوله توش می افتاد خیلی به سیستم حکومتی بعث عراق فشار وارد نمی کرد.

این طبیعی است که شهرهای جنگی در برابر گلوله قرار می گیرند. عقبه های عراق مهم بود تهدید شود که ما در آن موقع توانمند برای تهدید به عقبه های عراق نبودیم. ما یک سفری در تابستان سال 1363، با یک هیئت بلندپایه سپاه و وزارت سپاه در دعوتی و بازدیدی که از ارتش دو کشور داشتیم، رفتیم.

مسئول هیئت آقای محسن رفیقدوست بود. آقارحیم هم به عنوان درواقع ارشد فرماندهان، ایشان را یاری می کردند و از یگان های تخصصی هم فرماندهانشون حضور داشتند.

بنده و شهید بزرگوار حسن شفیع زاده از توپخانه سپاه توی آن سفر عازم شدیم. اینجا آغاز فعالیت موشکی جمهوری اسلامی ایران بود. ما در سفر اول برای اولین بار راکت فراگ 7 و موشک اسکاد بی را در یکی از کشورهای خارجی دیدیم و در کشور دیگری هم مورد بازدید قرار گرفت.

بنده هم دنبال فراگ 7 بودم که چه جوری فراگ 7 را وارد جمهوری اسلامی کنیم و تخیل دورم هم نمی رفت که وارد بحث موشک اسکاد شویم. گفتیم این نشدنی است. این موشک غول آسا و دست نیافتنی است ولی فراگ 7 را درخواست کنیم، آقای رفیقدوست از اینها بگیره و ما بتونیم عقبه 60 کیلومتری که شهرهای تعداد بی شماری را هم می تونست مورد هدف قرار بده، این را بتونیم از کشورهای X و Y بگیریم و من هم خیلی اصرار می کردم که این کار بشه و برای همین حتی توضیحاتی که می دادند، یادداشت می کردم.

حتی یک آموزش ابتدایی هم خودم توی همین توضیحات دیدم که اگه روزی این سلاح دست من افتاد، خودم بتونم به کارش بگیرم. تا این حد دقیق شده بودم.

* «هاگ» دادیم «موشک» گرفتیم

ما وقتی برگشتیم، متوجه شدیم در آن سفر توافق شد کشور X آموزش به ما بدهد و کشور Y قرار شده موشک اسکاد بی را به جمهوری اسلامی بدهد و یک سایت «هاگ» هم از ما گرفت، یعنی گفت حالا اگر شما این را می گیرید این را هم به ما بدید. من سایت پدافند موشکی هاگ را توی حضور ذهن دارم که ایران به اینها یک سایت هاگ داد.

من یک روز مهر سال 1363 توی مقر توپخانه بودم -توی اهواز- که آقا رحیم من را خواست و گفت: «آماده باش یک تیمی از فرماندهان و مسئولین توپخانه سپاه را آماده کن و اعزام بشید برای آموزش موشک اسکاد بی» که متعجب گفتم: «آقارحیم چی؟ اسکاد بی؟»

گفت: بله. شما بروید موشک را آموزش ببینید که اگر روزی ما این مجموعه را داشتیم، شما بتوانید این مجموعه را به کار بگیرید. اما مهر 1363 دکترین نظامی بر مبنای نیازمندی ها داشت پله به پله تعریف می شد.

چرا وارد موشکی شدیم؟ نیاز جنگ، نیاز به عملیات مقابله به مثل دشمن.

فرض می کنیم این تحقق پیدا نمی کرد. مطمئن باشید که موشکی هم وارد سپاه و وارد جمهوری اسلامی نمی شد و فرماندهی موشکی هم وجود نداشت. چون در نیازهای نیروهای تکور ما، آتش های پشتیبانی در حد توپخانه وجود داشت. بیش از این هم در مأموریت سپاه نبود.

نکته ی مهم اینکه ما 4 مأموریت کمک مستقیم، تقویت، عمل کلی و تقویت را در رده های توپخانه ی سپاه سازماندهی کرده بودیم. از هویتزرهای 122 میل یمتری (توپ هویتزر)، هویتزرهای 152 میلیمتری، توپ های دوربُرد و 130 میلی متری و کاتیوشا و مأموریت سپاه را داشتیم. در بضاعت خودمان پشتیبانی می کردیم.
موشک، یعنی زدن عمق اهداف دشمن، مأموریت ارتش بود و این مأموریت به دلیل ماهیت انقلابی گری و مسیرهای میان بُر و سرعت عملی که سپاه داشت، به سپاه واگذار شد.

* ۱۷ نفر از توپخانه جدا می‌شوند

در تصمیمی که در شورای امنیت ملی گرفته شد، مأموریت تجهیز به آقای محسن رفیقدوست داده شد و مرحله بکارگیری به فرماندهی توپخانه سپاه و من ۱۷ پرسنل توپخانه را همانجا جدا کردم. یک تیم ۱۳۰ نفره را انتخاب کردم و مأموریت را به من واگذار کردند که این تیم را ببرم و آموزش‌ها را وارد بدنه سپاه بکنم.

ما معنی و تعریف اولیه آموزش ها را نمی دانستیم (توضیح: این بخش از سخنان سردار شهید طهرانی مقدم مربوط به سفر آموزشی انها به سوریه است) آمدیم آموزش موشکی را ببینیم. چه نوع موشکی؟ گفتم: اسکاد.

گفت: فراگ 7 هم؟

گفتیم: فراگ 7 هم.

این ها هیچ کدام تعریف شده نبود.

گفت گردان ها را، تعریف کردن، شما هم باید گردان فنی یا گردان پرتاب، گردان هواشناسی بشید و تیم ها را هم تقسیم کنیم و دیدیم به اندازه هر تخصص هم یک آدم همراهمون نیست. مجبور شدیم هر پرسنل را بگذاریم حداقل دو و سه تخصص را آموزش ببینند.

فرمانده آنها (سوری ها) گفت: زمان؟

گفتم: ما عجله داریم، می خواهیم سریع و دوماهه برگردیم.

آنها گفتند: ما برای ارتش خودمان که آموزش های کلاسیک را هم دیدند، کمتر از 6 ماه کسی قادر نیست این آموزش ها را ببیند. چطور شما، زبون ما را هم نمی فهمید و می‌خواهید با مترجم -که بخشی از وقت را هم مترجم می گیره- دو ماهه آموزش ببینید؟

گفتم: اصلاً ما تلاش شبانه روزی می کنیم، شما این را به عهده ما واگذار بکنید. اگر من احساس کردم که آموزش کفایت نمی کند و پاسخی نگرفتم، از شما درخواست می کنم که آموزش را تمدید کنید.

به بچه هایمان گفتیم: آقا تلاش شبانه روزی. از صبح، بعد از نماز صبح، در تاریکی، کار ما شروع می شد، تا حداقل ۱۰، ۱۰:۳۰ شب. طوری که بچه ها، عکس هاشون را نگاه کنید چشم ها گود رفته، شکم ها چسبیده به استخوان ها و این به دلیل این بود که من به این بچه ها، طی این دوره آموزشی فشار آورده بودم.

درس سنگین بود و ما هم می بایستی مسئولیت های لازم را پس از اینکه این سیستم را در اختیار ما قرار می دادند، پاسخ می دادیم.

قبل از رفتنمان، آقا رحیم به من گفت: شما مسئول موشکی را کی معرفی می کنید؟ چون یک محموله از سلاح اسکاد عن قریب از خارج تحویل می گیریم و آماده باشید که این مجموعه را تحویل بگیرید و آدمی را به من معرفی کن که بتونه این مجموعه را سازماندهی کند، تا شما برگردید.

من هم یکی از برادران را معرفی کردم. آقارحیم هم ایشان را می شناخت. (توضیح: شهید طهرانی مقدم، امیرعلی حاجی زاده فرمانده فعلی نیروی هوافضای سپاه را معرفی کرد) گفت خیلی خوب، بچه خوبی است. گفت اسمش را چه بگذاریم؟

گفتم: آقارحیم هر چی شما بگید.

آقارحیم فکر کرد و گفت می گذاریم «حدید»

گفتم آقا رحیم باشه.

اسمش را گذاشتیم گروه حدید.

پس مجبور شدیم یک گروهی را هم از توپخانه جدا کنیم، بیاییم در واقع هسته اولیه موشکی را تشکیل بدیم تا تیم آموزشی برگردد جا و مکان را تأمین کند و شرایط به کارگیری موشک را فراهم کند.

ما ظرف ۲ ماه و ۱۰ روز، دوره‌های لازم را دیدیم و ما اولین گامی که توی این زمینه انجام دادیم، بچه ها را گذاشتیم تدوین، در تهران، آنچه که آموزش دیده بودند.

گروه‌های آموزشی ترکیب کردیم و تدوین کردیم و کتاب ها را هدیه دادیم به آقای محسن رفیقدوست به عنوان پدر موشکی جمهوری اسلامی ایران و من رفتم گفتم: آقای رفیقدوست، این کتاب ها تقدیم به شما، به عنوان بنیانگذار اصلی موشکی جمهوری اسلامی.

توی این زمان اتفاق عجیبی افتاد، این که ما می خواستیم حالا با فرهنگی کار کنیم که اساساً با این فرهنگ کاملاً بیگانه بودیم یعنی سیستم مستشاری، روحیه انقلابی بچه های سپاه به انضمام عملکرد نامناسب و استکباری و بداخلاقی های تیم اعزامی از یکی از کشورها و روزگاران بسیار سختی بر ما گذشت.

بچه ها وقتی که مستشاران نبودند و دستگاه را تعطیل می کردند، باز می کردند و می دیدند و باهاش تمرین می کردند. از این کارها غافل نبودیم که مسایل تخصصی یادمان نرود.

* اولین موشک شلیک می‌شود؛ هدف: پالایشگاه کرکوک

و اما اتفاق عجیبی که این جا اتفاق افتاد، این بود که امام(ره) از طریق شورای امنیت ملی ایران به عراق اخطار می دهد که اگر به حملاتتان علیه شهرها ادامه بدید، ما هم عملیات مقابله به مثل را شروع می کنیم.

اصلا تصور عراق نبود و این تهدید ایران، کوچک ترین اثری روی شدت عملیاتهای عراق نمی گذاشت تا اینکه امام(ره) دستور دادند غیر از بغداد، یک موشک اخطار به سمت عراق شلیک شود که ما پالایشگاه کرکوک را پیشنهاد دادیم. مورد تصویب قرار گرفت. قرار شد که اولین موشک جمهوری اسلامی به پالایشگاه کرکوک به عنوان اخطار به عراق شلیک شود.

مرحبا و درود بر امام بزرگوار ما. تا اتمام حجت به دشمن نمی کرد، تصمیم نمی گرفت. اقدامات ایران از گلوله منور روی بصره شروع شد. تبدیل شده به گلوله های توپخانه که تیر اخطار پالایشگاه کرکوک که این صدام جانی را متنبه کنه، دست از این شرارت هاش برداره.

اولین موشک از موضع حضرت زینب(س)، شمال اسلام آباد در شب شلیک شد و وحشت پرتاب اولین موشک را در شب ما دیدیم. دیدیم که اساساً با آتش توپخانه اصلاً هیچ قابل مقایسه نیست؛ چیز دیگریست.

* بغداد زیر موشک

این را هم عراق جدی نگرفت و اعلام کرد تیم های خرابکار ایران با بمب گذاری در پالایشگاه کرکوک بحران آفرینی کردند و القا کرد که یک عملیات خرابکارانه نیروهای هوادار ایران در کردستان عراق است که منجر شد به دومین پرتاب موشک و اولین موشک پرتاب شده به قلب بغداد یعنی «بانک رافدین» و این موشک مورد اصابت قرار گرفت و عملیات های موشک طبق 6 مرحله ادامه پیدا کرد و مفهومش این بود که بین ۵ تا ۱۱ بار تعداد معتنابهی (موشک پرتاب می شد)، این جا دیگر جلوی عملیات جنگ شهرها را می گرفت واقعاً.

* اگر موشک‌های سپاه نبود…

من به شما می گویم که اگر آن تدبیر حکیمانه امام(ره) و آن تصمیم استراتژی این بزرگوار نبود، معلوم نبود آن شیمیایی که به خط اول جبهه ما می زدند، توی شهرهای ما چه قدر قربانی میلیونی از مردم ما می گرفت و چه فاجعه‌ای بود.

هیچ کس نیامد اینها را برای مردم بگوید. عراق برنامه تهاجم گسترده شیمیایی داشت که اولین حمله شمیایی‌اش را من یادم می آید و اولین گلوله شیمیایی عراق در عملیاتی درمنطقه شمال طلاییه در شرق مجنون در نزدیک قرارگاه نصرت اصابت کرد. اولین گلوله در عملیات خیبر، جایی که هلیکوپترهای ایران روی جاده بودند اولین گلوله شیمیایی برخورد کرد و بوی اولین گلوله شیمیایی به مشام من رسید که ما خونده بودیم که چه بویی می دهد. بوی سیر می داد، سیر تازه.

هیچ وقت یادم نمی رود. من یک دونه از این تویوتاهای کالسکه دستم بود. تا این (گلوله شیمیایی) خورد، برگشتم و ماسک شیمیایی دستم بود، گفتم :ای نفس! آقای جلالی ارزشش برای جبهه از تو بیشتره، این را برو بده به این. من رفتم ماسکم و وسایل ایمنی که داشتم را دادم به سردار جلالی عزیز خودمان که آن موقع تیمسار جلالی می گفتیم -دادم-. هیچ وقت یادم نمی رود ایشان توی آن خاک و توی آن پرواز هلیکوپترها و توی آن شرایط، آنجا بود.

همان گلوله شیمیایی مبنا شده بود با یک توپی که ساخته بودند، توپ ۱۸۰ کیلومتر دوربُرد و با بمب هایی که روی هواپیماهاشون می بندند علیه شهرهای ما استفاده کنند و دیگه حالا صدها و صدها کشته و شهید از ما نگیرند، این تبدیل بشه یه هزار و هزار شهید شیمیایی.

همان کاری که در حلبچه عراق کرده بود و برنامه‌اش این بود. حالا شما فرض بگیرید اگه موشکهای ما نبود و مقابله به مثل صورت نمی گرفت چه اتفاقی می افتاد؟

انتهای پیام/





منبع خبر

شهید طهرانی‌مقدم چگونه یگان موشکی را پایه‌گذاری کرد؟ بیشتر بخوانید »

طهرانی مقدم در زمان شهادت مشغول کدام پروژه بود؟

طهرانی مقدم در زمان شهادت مشغول کدام پروژه بود؟


به گزارش خبرنگار مجاهدت به نقل از مشرق، نیروی هوافضای سپاه پاسداران انقلاب اسلامی که از تغییر در تعاریف مأموریتی نیروی هوایی سپاه در اواخر دهه ۸۰ شکل گرفت، با تشکیل فرماندهی فضایی، اقدام به تدوین نقشه راهی برای ایجاد قدرت مورد نیاز در عرصه فضا در حوزه دفاعی برای جمهوری اسلامی ایران کرد. ایجاد قابلیت پرتاب ماهواره با توجه به نیاز گسترده به بسترهای فضاپایه که امروزه به طور قطعی به یک ضرورت برای قدرتمند بودن تبدیل شده از جمله اهداف نیروی هوافضای سپاه بود.

بیشتر بخوانید:

باور بر دانش بومی؛ خصیصه بارز شهید طهرانی‌مقدم

در اوائل دهه ۱۳۹۰ و پس از شهادت سرلشکر شهید حسن طهرانی مقدم، مسئول سابق یگان موشکی و مسئول وقت تحقیقات و خودکفایی سپاه، مهمترین برنامه سپاه در عرصه فضایی رسیدن به پرتابگر ماهواره برای قرار دادن آن در مدار ۱۰۰۰ کیلومتری بیان شد.

بیشتر بخوانید:

اگر طهرانی مقدم زنده بود سرنوشتش چه می‌شد؟

این شهید بزرگوار که بخش مهمی از قدرت موشکی کشور مرهون مدیریت  و تلاش های او و یاران شهیدش است، در آخرین پروژه خود در حال آماده سازی یک ماهواره‌بر چهار مرحله‌ای سوخت جامد به نام قائم بود که قطر و طول مرحله اول آن به ترتیب ۳.۵ و ۲۰ متر عنوان شده است.

بنا بر اطلاعات موجود، مراحل مختلف قائم به طور جداگانه آزمایش شده بودند و شهادت ایشان برنامه فضایی سپاه در بخش پرتابگر را به مدت کوتاهی دچار وقفه کرد اما پس از حدود ۶ ماه مجدداً از سر گرفته شد. به گفته فرمانده سابق سپاه سردار سرلشکر محمدعلی جعفری، پروژه آخر شهید طهرانی مقدم با پیگیری سایر متخصصین سپاه به نتیجه رسید.

شهید حسن طهرانی مقدم در کنار یکی از مراحل ماهواره بر سنگین قائم

بخش عمده نیازهای فضاپایه نظامی شامل رصد تصویری با دید مرئی و حرارتی و رصد راداری سطح زمین، مخابرات امن و رله ارتباطات بین واحدهای مختلف سطحی و هوایی و مراکز فرماندهی و نیز کمک به موقعیت یابی برای ادوات و تسلیحات است.

به جز مورد آخر که نیازمند منظومه پرتعدادی از ماهواره هاست و قطعاً در برنامه کوتاه مدت نظامی کشور قرار ندارد، سایر نیازها شامل سنجشی و مخابراتی در دستور کار توسعه ماهواره های نظامی کشور برای چند سال آینده قرار دارد.

در نتیجه نیروی هوافضای سپاه به عنوان یگان تخصصی دارنده فناوری های موشکی که با فعالیت های جهادی شهید طهرانی مقدم به درخت تنومندی تبدیل شده بود، پس از چند سال مشاهده وضعیت پرتابگرهای در دست توسعه در دولت، تصمیم به توسعه پرتابگر خود گرفت.

در این مسیر، اولین پرتاب ماهواره‌بر قاصد-۱ در سکوت کامل خبری و بدون هیچگونه شوآف قبلی، در اردیبهشت ۱۳۹۹ با موفقیت صورت گرفت و توانست محموله خود که ماهواره تصویربرداری نور-۱ بود را در مدار ۴۳۰ کیلومتری زمین قرار دهد.

ماهواره بر قاصد-۱ سپاه

اخیراً و در یک برنامه مستند تلویزیونی به نام «نقطه زن» که در ایام هفته هوافضا از شبکه ۳ سیما بخش می‌شود، اطلاعات جدیدتری از این ماهواره‌بر و برنامه فضایی سپاه و کابردها و ویژگی‌های ماهواره نور منتشر شد که در این گزارش به آنها پرداخته می‌شود.

این مستند در محل پارک ملی هوافضا که دستاوردهای نیروی هوافضا و بخشی از دستاوردهای وزارت دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح را در زمینه هوافضا در خود جای داده تصویربرداری شده است. پارک ملی هوفضا به عنوان نمایشگاه دائمی در هفته اول مهر ۱۳۹۹ در اطراف تهران افتتاح شد.

تصویری از اطلاعات ماهواره بر قاصد سپاه در پارک ملی هوافضا در مستند تلویزیونی نقطه زن

یکی از مهمترین جنبه‌های منتشر شده در این مستند، اجرای یک مرحله پرتاب زیرمداری موفق آزمایشی توسط سپاه در تاریخ ۲۸ فروردین ۱۳۹۸ یعنی در حدود یک سال پیش از پرتاب ماهواره بر قاصد-۱ بوده است.

در حالی که پرتاب های ماهواره برهای سفیر-۱ و سیمرغ ساخت وزارت دفاع همواره از چند وقت قبل توسط خود مسئولین داخلی و نیز ناظران خارجی بر اساس تصاویر ماهواره ای از پایگاه های پرتاب گزارش می‌شود، در مورد برنامه فضایی سپاه، نه پرتاب زیرمداری سال ۱۳۹۸ و نه پرتاب سال ۱۳۹۹ چه توسط مسئولین سپاه و چه ماهواره های خارجی پیش از اجرا و انجام، اطلاع رسانی و رصد و گزارش نشد.

اشاره به مأموریت محموله نبأ در پرتاب آزمایشی زیرمداری قاصد

این امر دارای پیام‌های مختلفی است از جمله سطح بسیار بالای حفاظت اطلاعات در سپاه و همچنین توانایی اجرای فوری، دقیق و صحیح پرتاب فضایی به صورت کاملاً مخفیانه حتی از دید ماهواره های دشمن. همین جنبه به خودی خود سبب حیرت و حتی ترس تحلیلگران خصوصاً در جبهه دشمن یعنی آمریکا و رژیم صهیونیستی شد.

در پرتاب سال ۱۳۹۸، پرتابگر قاصد حامل یک محموله آزمایشی به نام نبأ بود. این مأموریت در ساعت ۹:۳۵ دقیقه به وقت تهران صورت پذیرفته و محموله نبأ موفق به ارسال تصویر از ارتفاع ۲۵۰ کیلومتری از ساحل شرقی دریای خزر شده است.

یکی از تصاویر ارسال شده از محموله نبأ در مأموریت فروردین ۱۳۹۸ (سمت راست) و موقعیت مکانی تصویر (سمت چپ) در ساحل شرقی دریای خزر

احتمالا این اولین ارسال موفق تصویر از محموله فضایی در این ارتفاع بوده است. اجرای این مأموریت در ابتدای سال ۹۸ نشان می دهد که سپاه کار توسعه ایستگاه های کنترل و کاربری زمینی ثابت و متحرک مورد نیاز را نیز بی سر و صدا به انجام رسانده تا در این مأموریت مورد استفاده قرار گیرند.

تصویری از پایگاه دریافت داده های ماهواره ای سپاه که برای اولین بار منتشر شده است

در تابستان سال ۹۸، پایگاه تحقیقات فضایی سپاه در حوالی کویر مرکزی ایران، روزهای شلوغ و پرکاری داشت. تصاویر ماهواره ای از محوطه آزمایش این تأسیسات، اجرای آزمایش های متعدد پیشران های سوخت جامد را نشان می داد.

برخی تحلیلگران، این تصاویر را نشانه ورود تحقیقات موشکی سپاه به یک مرحله جدی و مهم می دانستند. از طرفی، تفاوت اثر آزمایش مذکور روی زمین نشان می داد که دستکم دو نوع پیشران در دست آزمایش بوده است.

پایگاه تحقیقات و پرتاب فضایی سپاه

موقعیت محوطه پرتاب در پایگاه فضایی سپاه

ماهواره بر قاصد روی سکوی پرتاب متحرک در محوطه پرتاب پایگاه فضایی سپاه

در بهمن ۱۳۹۸ رونمایی از موتور فضایی سوخت جامد سلمان با نازل (خروجی) متحرک اولین اعلام رسمی دستاوردهای فضایی جدید سپاه بود. با این رونمایی نیروی هوافضای سپاه از توان عملیاتی خود برای هدایت بهتر و کارامدتر پیشران های سوخت جامد در خارج از جو پرده برداشت.

این پیشران به واسطه نازل (خروجی) متحرک با بهره وری بالاتری امکان تغییر و اصلاح مسیر را در خارج از جو دارد. بدنه بیرونی پیشران سلمان و نیز پوسته اطراف سوخت جامد در داخل این پیشران به جای فلز از مواد مرکب (کامپوزیت) غیرفلزی ساخته شده اند که نقش بسیار مهمی در سبک سازی این پیشران داشته است. در نتیجه وزن صرفه جویی شده با این تغییر جنس، صرف حمل محموله بیشتری یا دستیابی به مدار بالاتر می شود.

پیشران فضایی سلمان با نازل متحرک

تصویری از عملکرد نازل متحرک موتور سلمان در آزمایش زمینی

کمتر از ۳ ماه بعد و در سوم اردیبهشت ۱۳۹۹ ورود سپاه به عرصه جدیدی از توانمندی فضایی به طور رسمی با پرتاب موفق ماهواره‌بر سه مرحله ای قاصد-۱ و تزریق موفق ماهواره نور-۱ به عنوان اولین ماهواره نظامی ایران اعلام شد.

بر اساس اطلاعات مستند نقطه زن، ماهواره قاصد توان حمل ۲۰ کیلوگرم یا بیشتر محموله به مدار را دارد. اما وزن و ابعاد ماهواره نور-۱ همچنان نامشخص است.

مسیر پرتاب قاصد-۱ از پایگاه فضایی سپاه به سمت سواحل مکران و موقعیت پایگاه دریافت داده و ارسال فرامین مأموریت

بر اساس اطلاعات موجود، قاصد-۱ در مرحله اول خود از پیشران موشک بالستیک قدر استفاده می کند و در مرحله دوم از پیشران فضایی سوخت جامد سلمان. در مرحله سوم نیز یک پیشران سوخت مایع دیگر کار رساندن ماهواره به سرعت مورد نیاز و تزریق در مدار را بر عهده دارد. بر اساس تصاویر، قاصد-۱ در طولی در حدود ۱۸.۱ متر داشته و جرم آن نیز در مرحله اول در حدود ۱۶ تن است.

پرتاب ماهواره بر قاصد-۱ در اردیبهشت ۱۳۹۹

 مرحله اول قاصد-۱ پس از ۱۱۸ ثانیه عملکرد، خاموش شده و در ارتفاع ۸۰ کیلومتری جدا شده و به داخل جو سقوط می کند. پس از آن مرحله دوم در ثانیه ۲۹۰ و ارتفاع ۴۱۵ کیلومتری جدا شده و به داخل جو می افتد.

تصاویری از جدایش مرحله اول ماهواره بر قاصد-۱

روشن شدن موتور سلمان به عنوان مرحله دوم ماهواره بر قاصد-۱

نهایتاً موتور مرحله سوم در ثانیه ۴۸۰ از شروع مأموریت و در ارتفاع ۴۳۰ کیلومتری، ماهواره را با سرعت ۷.۶۵ کیلومتر بر ساعت که معادل سرعت ۲۸ ماخ (بر اساس سرعت صوت در آن ارتفاع) در مدار تزریق می کند.

البته در اطلاعات منتشر شده در فیلم های پس از پرتاب ماهواره بر قاصد-۱ نکات دیگری نیز قابل دریافت بود که قبلاً در گزارش مستقلی به آن پرداخته شده است.

تصویری از اتاق کنترل مأموریت ماهواره بر قاصد

نمودار عملکرد رانشی ماهواره بر قاصد

نمایش گرافیکی از اجزاء پیشران مرحله سوم ماهواره بر قاصد-۱

آنچه از ظاهر تصویر به نمایش گذاشته شده برای این ماهواره مکعب مستطیلی قابل دریافت است، نور-۱ دارای چهار صفحه خورشیدی باز شونده است که در کنار صفحات خورشیدی نصب شده روی پنج وجه از بدنه کار تأمین نیروی الکتریسیته لازم در عمر عملیاتی یک ساله این ماهواره را بر عهده دارند. لازم به ذکر است که عمر عملیاتی ماهواره تابع عمر مداری و عمر تجهیزات نصب شده روی آن است.

تصویری از ماهواره مکعبی نور و صفحات باز شونده دارای سلول خورشیدی

عمر مداری در ارتفاع ۴۳۰ کیلومتری در حدود ۲ تا ۳ سال است، در نتیجه عمر یک ساله نور-۱ مربوط به تجهزات نصب شده روی آن و البته بار توسعه فناوری در مأموریت آن است. پس از تثبیت این مرحله در ماهواره های بعدی تجهیزاتی با عمر بالاتر استفاده خواهد شد که قطعاً قیمت بالاتری هم دارند و در پرتاب اول استفاده از آن مطابق احتیاط نیست.

علاوه بر آزمایش عملیاتی و طولانی مدت زیرسامانه‌های ارتباطی، کنترل و تبادل داده با ماهواره و ماهواره‌بر و همچنین به کارگیری عملیاتی ایستگاه های زمینی در نقش کنترل و کاربری ماهواره ها و دریافت تصاویر به طور خلاصه توانمندی های کسب شده یا تثبیت شده با این پرتاب موفق شامل موارد زیر است:

  • ۱. آزمایش موفق اولین ماهواره بر سه مرحله ای ساخت داخل
  • ۲. آزمایش موفق اولین ماهواره بر ترکیبی سوخت مایع و جامد
  • ۳. آزمایش مداری پیشران سلمان
  • ۴. اولین ماهواره بر و حتی موشک بهره مند از نازل تمام متحرک برای موتور سوخت جامد
  • ۵. آزمایش عملیاتی و موفق موتور سوخت مایع مرحله نهایی با ۶ نازل برای تنظیم دقیق سرعت تزریق
  • ۶. توسعه اولین ماهواره بر با سکوی پرتاب متحرک و قابل شلیک از عرض های جغرافیایی مختلف تا جنوب کشور که سبب بهتر شدن نسبت محموله به وزن کل ماهواره بر می شود
  • ۷. شکستن رکود عمر عملیاتی ماهواره های کشور با گذر از بیش از ۷ ماه از پرتاب
  • ۸. به کارگیری عملیاتی فناوری باز شدن صفحات خورشیدی برای اولین بار در کل برنامه فضایی کشور
  • ۹. ارسال تصاویر گرفته شده از زمین از ماهواره تثبیت شده در مدار برای اولین بار در کل برنامه فضایی کشور
  • ۱۰. ارتقاء مدار تسخیر شده توسط ماهواره های ایرانی از ۳۷۵ کیلومتری بیضوی به ۴۳۰ کیلومتری دایروی

نمونه بعدی ماهواره‌بر قاصد به گفته فرمانده نیروی هوافضای سپاه سردار حاجی زاده، قرار است در مرحله اول خود نیز از پیشران سوخت جامد استفاده کند.

آنچه از سخنان فرمانده نیروی هوافضای سپاه و فرمانده یگان فضایی این نیرو در روزهای پس از پرتاب قاصد برداشت می‌شود این است که نقشه راه توسعه فناوری فضایی نظامی در این نیرو تدوین شده و برنامه ها طبق این نقشه راه پیگیری خواهد شد.

ماهواره نور-۱ به عنوان یک گام ابتدایی مجهز به حسگرهای شناسایی و قابلیت دریافت و ارسال سیگنال است که چندین فناوری مهم و زیرسامانه های اصلی را آزمایش کرده و راه را برای پرتاب ماهواره های بعدی باز می کند.

ماهواره نور-۲ نیز که بنا بر شواهد موجود در گفته های مسئولان سپاه آماده عملیات است، با قابلیت های بیشتر و در مدار بالاتری اما در سطح لئو تزریق خواهد شد.

در نهایت نیز سپاه برای بهره برداری از خدمات ناوبری و ارتباطی پیشرفته به مدارهای میانی (مئو) و مدار زمین آهنگ (ژئو) ورود خواهد کرد. طبعاً مدارهای بالاتر و محموله های سنگین تر، ماهواره‌برهای قدرتمندی تری را نیز طلب می کند.

آنچه گفته شد، گوشه‌ای از برنامه مدون و مفصلی است که پایه‌های آن را سال‌ها قبل، حسن طهرانی مقدم بنا کرد و جان عزیز خود را هم بر سر آن گذاشت؛ حوزه‌ای که می‌رود تا همچون توان موشکی، در آینده نه چندان دور به یکی از مهمترین توانمندی های سپاه پاسداران انقلاب اسلامی تبدیل شود.

منبع: تسنیم



منبع خبر

طهرانی مقدم در زمان شهادت مشغول کدام پروژه بود؟ بیشتر بخوانید »

«تیربار موشکی سپاه» رونمایی شد +فیلم

«تیربار موشکی سپاه» رونمایی شد +فیلم



به گزارش خبرنگار مجاهدت به نقل از مشرق، با حضور سردار سرلشکر حسین سلامی فرمانده کل سپاه پاسداران انقلاب اسلامی امروز(چهارشنبه)، از سامانه خودکار و هوشمند پرتاب های متوالی موشک های بالستیک دوربرد نیروی هوافضای سپاه (تیربار موشکی) رونمایی شد.

بیشتر بخوانید:

سرلشکر سلامی: دست‌ها روی ماشه است

سرلشکر سلامی فرمانده کل سپاه در مراسم رونمایی از این سامانه با بیان اینکه پرواز موشک‌های ما پیکره دشمن را می لرزاند، تاکید کرد: قدرت موشک ما ضامن عقب نشینی دشمنان است.

وی افزود: این ستون مستحکم خیمه بازدارندگی و دفاع اطمینان‌بخش نظام ما و قدرتی مهیب است که با آن اراده سیاسی نظام به دشمن نشان داده شده و در صورت نیاز به او تحمیل می‌ شود.

ویدئوی زیر را در این باره ببینید:

دانلود



منبع خبر

«تیربار موشکی سپاه» رونمایی شد +فیلم بیشتر بخوانید »