گروه حماسه و جهاد دفاع‌پرس: صفات قرآنی، یکی از ابعاد شخصیتی شهداست؛ برای همین است که خداوند خریدار شهداست و آنها را در بهشت خود عندربهم یرزقون می‌کند. وقتی از شخصیت قرآنی شهدا صحبت می‌کنیم، این شخصیت خدایی را می‌توانیم در تمام ابعاد زندگی آنها ببینیم؛ از رعایت تقوا و حفظ حرمت نامحرم گرفته و تا حراست از بیت‌المال، انفاق و ده‌ها خصوصیت دیگر.
شهیدان «محمد صالحه» و «زهرا حسنی سعدی» نیز تمام ابعاد زندگی‌شان قرآنی بود؛ همان جوانان نخبه‌ای که در حادثه هواپیمای اوکراینی به شهادت رسیدند و بعداً عکس آنها با سردار سپهبد شهید حاج قاسم سلیمانی، در رسانه‌ها مورد توجه قرار گرفت. زمانی با زندگی این شهیدان والامقام آشنا شدم که همراه با جمعی از فعالان جامعه قرآنی، به منزل شهید «محمد صالحه» رفته و پای سخنان پدر و مادر این شهید والامقام نشستم.
ابتدا پدر شهید صحبت کرد و از سفر فرزندش به کانادا گفت و تأکید کرد: «محمد» می‌گفت که می‌خواهم زودتر تحصیلات خود را تمام کنم و به ایران برگردم؛ نمی‌خواهم آن‌جا بمانم و وقتی هم دید که این کشور شهادت سردار حاج قاسم سلیمانی را محکوم نکرده است، تصمیم گرفت تا برای همیشه کانادا را ترک کند.
پدر شهید محمد صالحه همچنین گفت که «محمد بین علم، عمل و معنویت، در خود تطابق ایجاد کرده بود»؛ این بخش از سخنان پدر شهید را می‌توان چکیده‌ای از همه عمر این شهید والامقام دانست؛ چراکه پدر معتقد است که این موضوع موجب سریع‌تر شدن رشد تکاملی فرزندش شد. (بیشتر بخوانید).
اما پس از روایت‌های شیرین پدر شهید محمد صالحه، نوبت به روایت‌های دلچسب مادر این شهید والامقام رسید. مادر، صفات فرزند و عروس شهید خود را یکی‌یکی با آیات قرآن کریم تطابق داده و مثال‌های مرتبطی را از زندگی این شهیدان والامقام روایت می‌کند.
مادر شهید صالحه در ابتدا با بیان اینکه در قرآن کریم آمده است: «یا أَیُّهَا الَّذینَ آمَنُوا اتَّقُوا اللَّهَ»، می‌گوید: تقوا سرلوحه زندگی این شهیدان «محمد صالحه» و «زهرا حسنی‌سعدی» بود و آنها در همه زمینه‌ها، تقوا را رعایت می‌کردند. برای نمونه؛ در سوره «حجرات» آمده است که از غیبت، سوءظن و تجسس دوری کنید؛ محمد و همسرش این ویژگی‌ها را داشتند و من به هیچ‌وجه ندیدم که آنها غیبت کنند، یا اینکه به کسی سوءظن داشته باشند و یا تجسس کنند.
مادرشوهر شهید «زهرا حسنی‌سعدی» ادامه داد: شهید «زهرا حسنی‌سعدی» عروس ما بود؛ این درحالی است که برخی عروس‌ها ممکن است که کنجکاوی کنند تا بفهمند که مادر و پسر باهم چه می‌گویند؛ اما وقتی من و محمد باهم صحبت می‌کردیم، او اصلا توجهی نمی‌کرد که چه می‌گوییم. همچنین به هیچ‌چیزی بدون‌دلیل توجه نمی‌کرد، مگر اینکه ما او را متوجه می‌کردیم که مثلا به یک موضوع دقت کند؛ چراکه نمی‌خواست در موضوعی تجسس کند.
خداوند در آیه مبارک «وَ قُلْ لِلْمُؤْمِناتِ یَغْضُضْنَ مِنْ أَبْصارِهِنَّ…» [۱] خطاب به پیامبر اکرم (ص) می‌گوید که «و [ای پیامبر]به زنان باایمان بگو که چشمان خود را (از نگاه به مرد نامحرم) فرو بندند…»؛ بر این اساس، مادرشوهر شهید زهرا حسنی‌سعدی می‌گوید که این شهید والامقام تا حدی به این آیه از قرآن کریم عمل می‌کرد که گویی اساتید را در کلاس درس، از روی کفش‌شان می‌شناخت!
«قُلْ لِلْمُؤْمِنینَ یَغُضُّوا مِنْ أَبْصارِهِمْ…» [۲]، آیه دیگری بود که مادر شهید «محمد صالحه» به آن اشاره کرد. در این آیه نیز خداوند متعال خطاب به پیامبر اکرم (ص) گفته است: «به مردان باایمان بگو که چشمان خود را (از آنچه دیدنش حرام است) فرو بندند». مادر در ادامه می‌گوید: محمد اگر در راه‌پله ساختمان بود و از کنار من رد می‌شد، یا اینکه من از کنارش رد می‌شدم، متوجه نمی‌شد که من مادرش هستم، مگر اینکه او را صدا می‌کردم.
مادر شهید «محمد صالحه» عبارت «لاتسرفوا» که در قرآن کریم به آن اشاره شده است را مطرح می‌کند و می‌گوید: قرآن کریم به مومنان توصیه کرده است که اسراف نکنید! زمانی که برای خرید عروسی محمد و همسرش به بازار رفته بودیم، صحبت بر این موضوع می‌شود که یک لباس عروس را برای عروسم بخریم و «محمد» نیز خودش مایل بود تا این لباس را برای همسرش بخرد؛ اما او به مادرش می‌گوید که «شیطان می‌خواهد در اینجا ما را گول بزند. من این لباس را نمی‌خواهم». این شهیدان والامقام با وجود اینکه تکمن مالی داشتند؛ اما در همه زمینه‌ها با قناعت زندگی کرده و از اسراف دوری می‌کردند.
مادر در ادامه بیان ویژگی‌های فرزند و عروش شهیدش، به آیه‌ای دیگر از قرآن کریم اشاره می‌کند و می‌گوید: قرآن کریم گفته است: «ٱلَّذِینَ یُنفِقُونَ أَمْوَٰلَهُمْ فِى سَبِیلِ ٱللَّهِ ثُمَّ لَا یُتْبِعُونَ مَآ أَنفَقُواْ مَنًّا…»؛ [۳]یعنی: «آنان که مال‌شان را در راه خدا انفاق کنند و در پی انفاق منّتی نگذارده و آزاری نکنند، آنها را پاداش نیکو نزد خدا خواهد بود و از هیچ پیشامدی بیمناک نباشند و هرگز اندوهناک نخواهند بود»؛ شهیدان «محمد صالحه» و «زهرا حسنی‌سعدی» در زندگی خود، به این نکته خیلی توجه داشتند که چه‌کسی، چه نیازی‌هایی دارد؟ تا بتوانند به آنها کمک کنند.
این مادر شهید، «رعایت تقوا» را یکی دیگر از خصوصیات شهیدان «محمد صالحه» و «زهرا حسنی‌سعدی» دانست؛ تا جایی که به تعبیر او، رعایت تقوا در جزءبه‌جزء زندگی این شهیدان موج می‌زد. به گفته مادر: «آنها خیلی رازدار بودند و اسرار دیگران را فاش نمی‌کردند. مثلاً زمانی که «محمد» در «باشگاه پژوهشگران جوان»، برای المپیاد تدریس می‌کرد، برادرش نیز شاگرد او بود؛ بنابراین با توجه این اینکه او سوالات المپیاد را طراحی می‌کرد، می‌توانست برادر خود را راهنمایی کند تا او هم به المپیاد جهانی راه پیدا کند؛ اما برادرش می‌گوید که «محمد» وقتی در منزل به او تدریس می‌کرد، حتی کل موضوعی که قرار بود در رابطه با آن سوال طرح کند را به او تدریس نمی‌کرد. «باشگاه پژوهشگران» جوان هم به امانت‌داری «محمد» اعتماد داشت که طراحی سوال‌ها را به او سپرده بود».
«وَ بِالْوالِدَیْنِ إِحْساناً» (و به پدر و مادر نیکی کنید!)؛ توصیه‌ای الهی است که چندبار در قرآن کریم به آن اشاره شده و مادر شهید «محمد صالحه» نیز آن را یکی دیگر از ویژگی‌های اخلاقی فرزند و عروس شهید خود عنوان می‌کند. مادر می‌گوید: «محمد» و همسرش هیچ‌وقت جلوتر از من راه نمی‌رفتند؛ مثلاً با وجود اینکه سریع‌تر از می‌توانستند از پله‌ها بالا روند؛ اما پشت‌سر من حرکت می‌کردند. وقتی می‌گفتم «زهرا خانم شما سمت راست هستی، ابتدا شما بروید!»، می‌گفت «نه شما مامان هستید». قرآن کریم همچنین توصیه کرده است: قبل از آن‌که پدر و مادر شما نیاز خود را اعلام کنند، شما باید نیاز آنها را برآورده کنید؛ لذا آنها به این توصیه قرآن نیز عمل می‌کردند.
مادر شهید «محمد صالحه» در ادامه به آیه «مُحَمَّدٌ رَسولُ اللَّهِ ۚ وَالَّذینَ مَعَهُ أَشِدّاءُ عَلَى الکُفّارِ رُحَماءُ بَینَهُم…» (محمّد (ص) فرستاده خداست؛ و کسانی که با او هستند در برابر کفّار سرسخت و شدید، و در میان خود مهربانند…) [۴]اشاره می‌کند و می‌گوید: این آیه قرآن کریم در زندگی سیاسی شهیدان «محمد صالحه» و «زهرا حسنی‌سعدی» پررنگ بود. از جمله اینکه وقتی در کانادا بودند، در راهپیمایی روز جهانی قدس شرکت می‌کردند. در روز ۹ دی سال ۱۳۸۸ هم «محمد» خیلی ناراحت بود؛ لذا به منزل آمد و گفت «فتنه‌گران خیلی دارند توهین می‌کنند؛ مامان بیا به راهپیمایی برویم». در سفر آخری هم که به ایران آمده بود، باوجود اینکه برنامه‌های او خیلی فشرده بود، ولی در راهپیمایی بزرگداشت این روز شرکت کرد.
رعایت حفظ بیت‌المال و حلال و حرام، از دیگر خصوصیات محمدآقا بود؛ محمدآقا وقتی در باشگاه پژوهشگران جوان بود، گاهی برای رفت و آمد او تاکسی می‌گرفتند، روزی یکی از دوستانش با وی هماهنگ کرده بود تا در بین راه، سوار تاکسی که برای محمد گرفته بودند شود؛ اما او گفته بود، از آن‌جایی که هزینه این تاکسی را فقط برای من پرداخت می‌کنند، می‌ترسم که کار ما اشکال شرعی داشته باشد؛ لذا پیاده شده بود و یک تاکسی دیگر گرفته بود که همراه با دوستش باهم بروند و احضر نشده بود تا از هزینه‌ای که باشگاه پژوهشگران جوان برای او پرداخت می‌کند، برای کار دیگری استفاده کند.
«الَّذِینَ قَالَ لَهُمُ النَّاسُ إِنَّ النَّاسَ قَدْ جَمَعُوا لَکُمْ فَاخْشَوْهُمْ فَزَادَهُمْ إِیمَانًا وَقَالُوا حَسْبُنَا اللَّهُ وَنِعْمَ الْوَکِیلُ» یعنی «آن مؤمنانی که، چون مردم (منافق) به آنها گفتند: لشکری بسیار علیه شما مؤمنان فراهم شده، از آنان در اندیشه و بر حذر باشید، (این تبلیغات) بر ایمان‌شان بیفزود و گفتند: تنها خدا ما را کفایت کند و او نیکو وکیل و کارسازی است». [۵] مادر شهید «محمد صالحه» به این آیه اشاره می‌کند و تأکید می‌کند: وقتی «محمد» در کانادا بود، برخی‌ها توصیه می‌کردند که لزومی ندارد شما تا این حد به مسائل شرعی و اعتقادی توجه داشته باشید؛ اما او عکس امام خمینی (ره) و امام خامنه‌ای را در یک قاب گذاشته و همراه داشت. همچنین آیه «وَ مَنْ یَتَّقِ اللَّهَ یَجْعَلْ لَهُ مَخْرَجا ِ وَ یَرْزُقْهُ مِنْ حَیْثُ لا یَحْتَسِبُ.» را روی میز کار خود در شرکت «سامسونگ» گذاشته بود.
مادر شهید محمد صالحه در ادامه سخنان خود، گریزی به علت سفر فرزندش به کشور کانادا می‌زند و می‌گوید: اساتید دانشگاه تورنتو گفته بودند که ما به محمد در این دانشگاه نیاز داریم، نه اینکه محمد به دانشگاه ما نیاز داشته باشد؛ لذا وقتی محمد می‌خواست به کانادا برود، به من گفت که می‌خواهم بروم تا تجربیات کاری آن‌جا را کسب کنم.
«اهمیت به نماز» را می‌توان از دیگر خصوصیات شهید «محمد صالحه» و همسرش دانست؛ چراکه مادر این‌بار آیه‌ای از قرآن کریم را مثال زد و آن را با خصوصیات اخلاقی این شهیدان والامقام تطابق داد که بر موضوع اهمیت به نماز تأکید می‌کند. به گفته مادر شهید «محمد صالحه»: قرآن کریم فرموده است: «.. الَّذِینَ یُؤْمِنُونَ بِالْآخِرَةِ یُؤْمِنُونَ بِهِ وَ هُمْ عَلى صَلاتِهِمْ یُحافِظُونَ» یعنی «.. آنان که به آخرت ایمان آوردند به این کتاب نیز ایمان خواهند آورد و آنها (اوقات) نمازشان را محافظت می‌نمایند» [۶]. وقتی محمد به مسابقات روبوکاپ در کشورهای دیگر می‌رفت، نماز را همراه با دوستانش در همان محل برگزاری مسابقات می‌خواندند، یا اینکه وقتی می‌خواست سوار هواپیما شود، همراه خودش مهر می‌برد تا در فرودگاه یا هواپیما، بتواند نماز خود را به‌جای آورد. همین‌طور همسرش نیز این‌گونه بود و حتی روی نماز شب خود نیز حساسیت داشت. بعد از ازدواج نیز هردوی آنها، نماز خود را باهمدیگر به جماعت می‌خواندند.
آیه «.. وَتَواصَوْا بِالْحَقِّ وَ تَواصَوْا بِالصَّبْرِ» [۷] مومنان را توصیه می‌کند به درستی و راستی و پایداری در دین؛ این آیه، آیه دیگری است که مادر شهید «محمد صالحه» به آن اشاره می‌کند و درباره عروس شهید خود، این‌گونه می‌گوید: یکی از دوستان شهید «زهرا حسنی‌سعدی» در کانادا گفته است که در آن‌جا کتاب «چهل حدیث» از امام خمینی (ره) را با همدیگر مطالعه می‌کردند. این موضوع درحالی بود که عروسم قبلا این کتاب را مطالعه کرده بود؛ ولی در کانادا به دوست خود نگفته بود که من قبلا این کتاب را خوانده‌ام؛ لذا با دوستان خود کتاب را مطالعه می‌کردند و هرکجا که نیاز می‌شد و مسئله‌ای به‌وجود می‌آمد، او بدون اینکه اظهار اطلاع کند، وارد بحث می‌شد.
مادر شهید «محمد صالحه» در ادامه، ماجرای پیراهن مشکی فرزند شهید خود، در عکسی که از او به یادگار مانده است را روایت می‌کند و می‌گوید: این عکس برای زمانی است که «محمد» همزمان با ایام محرم در دانشگاه ارائه داشت؛ او در پایان صحبت‌های خود، سالروز شهادت فرزند پیغمبر اسلام (ص) را دلیل پوشیدن لباس مشکی عنوان کرده بود؛ چراکه از این راه می‌خواست اهالی آن‌جا را با امام حسین (ع) آشنا کند.
مادر روایت‌های خود درباره فرزند و عروس شهید خود را این‌گونه ادامه می‌دهد: دنیا برای شهیدان «محمد صالحه» و «زهرا حسنی‌سعدی» حقیر بود؛ همان‌طور که قرآن کریم دنیا را «مطاع قلیل» و «مطاع غرور» دانسته است، واقعاً آنها بر این موضوعات باور داشتند.
«دست‌نوشته‌های شهید «زهرا حسنی‌سعدی» برای نسل جوان درس است»؛ این نکته پایانی مادر شهید محمد صالحه است که به عروس شهیدش اشاره دارد. او می‌گوید: عروسم در یکی از دست‌نوشته‌های خود، آورده است: «اِلهی هَب لی کَمالَ الاِنقِطاعِ اِلیکَ…» [۸]یعنی «خدایا! کمال جدایى از مخلوقات را، براى رسیدن کامل به خودت به من ارزانى کن!» و یا در دست‌نوشته‌ای دیگر گفته است که «خدایا می‌ترسم از دنیا…» زهراخانم در عنفوان جوانی از دنیا بریده بود و زهد داشت؛ در حالی که در دنیا چیزی کم نداشت و در پایان این دست‌نوشته، آورده بود «آرزویم این است که من را قبول کنید!» و خداوند هم این آرزوی او را برآورده کرد.
روایت مادر شهید «محمد صالحه» از فرزند و عروس شهید خود، روایت‌گر اخلاق و منش الهی این شهیدان والامقام در زندگی‌شان است و طبیعتاً نمی‌توان در یکی‌دو مطلب، تمام این ابعاد را تشریح کرد؛ اما آن‌چیزی که می‌توان از همین میزان روایت نتیجه گرفت؛ این است که این شهیدان والامقام بدون‌شک خدا را عاشق خود کرده بودند!
[۱]: سوره نور – آیه ۳۱
[۲]: سوره نور – آیه ۳۰
[۳]: سوره بقره – آیه ۲۶۲
[۴]: سوره فتح – آیه ۲۹
[۵]: سوره آل عمران – آیه ۱۷۳
[۶]: سوره انعام – آیه ۹۲
[۷]: سوره عصر – آیه ۳
[۸]: فرازی از مناجات شعبانیه
انتهای پیام/ ۱۱۳
