هیئت

به گزارش خبرنگار مجاهدت به نقل از مشرق، تربیت کردن و زمینه‌سازی برای آرامش کودک نه از دوران هفت سالگی شروع می‌شود، نه سه سالگی و نه چندماهگی. در روایت‌های زیادی به اهمیت دوران بارداری و سلامت روحی و روانی مادر باردار اشاره شده است که نشان می‌دهد این دوران نه فقط برای مادر، بلکه برای فرزند او هم بسیار مهم و تأثیرگذار است. درواقع طبق آموزه قرآن و حدیث، اضطراب یا آرامش روانی مادر در دوران بارداری به جنین او منتقل شده و هر دو را تحت تأثیر قرار می‌دهد. پس برای اینکه مادر و کودک او، هر دو، در آرامش و سلامت روحی و جسمی باشند باید هم خود ماد رو هم اطرافیان او مواردی را در نظر داشته و رعایت کنند.

در گفتگو با دکتر فروغ نیلچی زاده، استاد حوزه و دانشگاه، اهمیت حضور مادران باردار و شیرده در هیئت‌ها و مجالس دینی بررسی شده است. آن طور که این کارشناس سبک زندگی اسلامی توضیح می‌دهد، نکته‌ای که در مورد آموزش‌های دیداری در سنین کم و حتی در دوران نوزادی باید مورد توجه قرار بگیرد این است که آنچه از طریق دیدن در سنین کم آموخته می‌شود، به مراتب از آموزش‌های کلامی در سنین بزرگ‌سالی عمیق‌تر بوده و دیرتر از یاد می‌رود. بر همین اساس می‌توان ادعا کرد مادری که تا حد امکان در دوران بارداری به مسجد می‌رود و نماز را به جماعت اقامه می‌کند و در عین حال پس از زایمان هم فرزند شیرخوار خود را به مسجد و یا مجالس ذکر می‌برد، در تقویت ایمان فرزندش و علاقه‌مند کردن او نسبت به امامان معصوم علیهم‌السلام موفق‌تر از افرادی خواهد بود که به این موضوع توجهی ندارند. چراکه فرزند چنین مادری، از همان دوران جنینی و شیرخوارگی با فضای معنوی مسجد و هیئت آشنا شده و گرایش او به چنین فضاهای معنوی در سنین نوجوانی و جوانی به خوبی نمایان می‌شود.

مفهوم تربیت نوزاد قبل از تولد

حدیثی از رسول خدا وجود دارد مبنی بر اینکه «فرزندان خود را در رحم مادرانشان تربیت کنید.» این حدیث چه مفهومی دارد و چگونه می‌توان تربیت و آموزش را از دوران جنینی شروع کرد؟

این حدیث در کتاب بحارالانوار نوشته شده که پیامبر اسلام صلی‌الله علیه و آله فرموده‌اند: «فرزندان خود را در رحم مادرانشان تربیت کنید.»

همچنین همان طور که در کتاب مستدرک الوسائل نوشته شده که پیامبر اکرم صلی‌الله علیه و آله در حدیثی فرموده‌اند: «قومی با یکدیگر در مسجدی از مساجد خداوند متعال برای تلاوت و آموختن قرآن ننشینند مگر آنکه آرامش برایشان نازل و رحمت الهی شامل حال آن‌ها شود و خداوند از آن‌ها در میان کسانی که نزد او هستند یاد می‌کند.»

وقتی این احادیث را در کنار یکدیگر قرار بدهیم، مشخص است که حضور مادر باردار در مکان‌های مذهبی مانند مسجد و یا هیئت و مجالس ذکر و مدح اهل‌بیت علیهم‌السلام می‌تواند تا اندازه زیادی بر شخصیت معنوی جنین اثرگذار باشد.

اگر این روند تا دوران نوزادی و شیرخوارگی فرزند او ادامه پیدا کند، تأثیرات بیشتری خواهد داشت. چون نوزاد در دوران شیرخوارگی هم در فضای مسجد و مجلس ذکر قرار گرفته و به مرور زمان با این فضا مأنوس می‌شود. چراکه آموزش‌های دیداری یکی از شیوه‌های بسیار مفید و کارآمد در مقوله آموزش و تربیت فرزند محسوب می‌شود که در دوران شیرخوارگی می‌تواند مورد استفاده قرار بگیرد.

آموزه‌های تربیتی دینی

در اصول روانشناسی گفته شده که کودکان بیشتر از طریق دیدن آموزش دیده و تربیت می‌شوند. آیا این قاعده هم در آموزه‌های دینی ریشه دارد؟

بله. نکته‌ای که در مورد آموزش‌های دیداری در سنین کم و حتی در دوران نوزادی باید مورد توجه قرار بگیرد این است که آنچه از طریق دیدن در سنین کم آموخته می‌شود، به مراتب از آموزش‌های کلامی در سنین بزرگ‌سالی عمیق‌تر بوده و دیرتر از یاد می‌رود.

بر همین اساس می‌توان ادعا کرد مادری که تا حد امکان در دوران بارداری به مسجد می‌رود و نماز را به جماعت اقامه می‌کند و در عین حال پس از زایمان هم فرزند شیرخوار خود را به مسجد و یا مجالس ذکر می‌برد، در تقویت ایمان فرزندش و علاقه‌مند کردن او نسبت به امامان معصوم علیهم‌السلام موفق‌تر از افرادی خواهد بود که به این موضوع توجهی ندارند. چراکه فرزند چنین مادری، از همان دوران جنینی و شیرخوارگی با فضای معنوی مسجد و هیئت آشنا شده و گرایش او به چنین فضاهای معنوی در سنین نوجوانی و جوانی به خوبی نمایان خواهد شد.

جلسات روضه و هیئت، مهد تربیت دینی کودک و نوجوان است

با توجه به اینکه یکی از مراکز اصلی تربیت نفس برای همه افراد هیئت‌ها و مجالس مذهبی هستند، آیا این جلسات می‌توانند در تربیت کودکان هم اثرگذار باشند؟ و یا فقط به افراد بزرگ‌سال اختصاص دارند؟

برای پاسخ به پرسش باید به حدیثی اشاره کنیم. در جلد سوم کتاب بحارالانوار حدیثی نوشته شده با این مضمون که پیامبر اسلام صلی‌الله علیه و آله فرموده است: «بدبخت کسی است که در رحم مادر گرفتار شقاوت می‌گردد و خوشبخت کسی است که از شکم مادر سعادتمندی او پی‌ریزی می‌شود.»بر اساس این روایت، سعادت و یا شقاوت هر انسانی در دوران جنینی او تعیین می‌شود.

در عین حال در روایت‌های اسلامی تأکید شده است که «ان الحسین علیه‌السلام مصباح الهدی و السفینه النجاه» آن حضرت عامل نجات و راهنمایی برای رسیدن به رستگاری تمام اهل عالم است و این مورد اختصاصی به افراد بزرگ‌سال یا با شرایط ویژه ندارد.

بر همین اساس است که در موارد بسیار زیادی حتی به خانم‌های باردار توصیه شده است که در مجالس امامان معصوم علیهم‌السلام شرکت کنند و تا حد امکان به آن‌ها ابراز ادب و ارادت کنند. در این میان شرکت در مجلس حضرت سیدالشهدا امام حسین علیه‌السلام و همچنین خواندن زیارت عاشورا به طور مرتب و روزانه بسیار مهم و مؤثر خواهد بود. به عبارت دیگر وقتی مادر بارداری با داشتن محبت امام حسین علیه‌السلام در مجلس مربوط به آن حضرت شرکت کرده و توسلی برقرار می‌کند، بر جنین او هم مؤثر خواهد بود.

آثار حضور در جلسات مذهبی بر شخصیت کودک

این تأثیرگذاری شامل دوران کودکی هم می‌شود؟

بله. بردن کودک به مجلس حضرت سیدالشهدا علیه‌السلام باعث می‌شود تا روح او جلا پیدا کرده و با آن حضرت انس برقرار کند. از طرف دیگر هر اندازه که امکان ایجاد ارتباط معنوی کودک با امام حسین علیه‌السلام بیشتر ایجاد شود، انس و علاقه او به آن حضرت عمیق‌تر و درونی‌تر خواهد بود تا جایی که آثار آن در بزرگ‌سالی و زندگی آینده او نمایان خواهد شد.

این نکته را هم نباید از یاد برد که وقتی مادری در حالت بارداری یا شیردهی در کنار شرکت در مجالس ذکر و هیئت‌های حضرت سیدالشهدا علیه‌السلام خواندن زیارت عاشورا همراه با صد سلام و صد لعن را در برنامه روزانه خود قرار می‌دهد و بعد از هر نماز و یا هر شب بر این کار تداوم دارد، می‌تواند انتظار داشته باشد که آثار معنوی این تجهد خود را در روحیات معنوی فرزندش مشاهده کند.

برکت غذای هیئت امام حسین علیه السلام

بارها دیده و شنیده‌ایم که بسیاری از افراد برای چشیدن طعم غذاهای نذری در هیئت‌ها و مجالس مربوط به امام حسین علیه‌السلام، راهی این جمع‌ها شده‌اند و با یک‌بار نشستن بر سر سفره امام علیه‌السلام نمک‌گیر آن حضرت شده‌اند. آیا این فرمول را می‌توان برای خانم‌های بارداری که آرزوی داشتن فرزند صالح دارند، تجویز کرد؟

همین‌طور است. این افراد با یک‌بار نشستن بر سفره حضرت سیدالشهدا علیه‌السلام آن‌قدر مجذوب و درس‌آموز شده‌اند، به طوری که سال‌های سال حضور در مجلس حضرت سیدالشهدا علیه‌السلام را ترک نکرده‌اند و این کار به شیفتگی و اخلاص در ارادت نسبت به آن حضرت انجامیده است.

با داشتن این فرمول، می‌توان آن را به خانم‌های باردار و یا شیرده هم پیشنهاد کرد. به عبارت دیگر اگر مادری در دوران بارداری یا شیردهی دوست داشته باشد که فرزندش محبت امام حسین علیه‌السلام را در دل داشته و پیرو آن حضرت باشد، می‌تواند فرزندش را نمک‌گیر آن حضرت کند.

چنین نکته‌ای را خانم‌های باتجربه قدیمی را به این صورت بیان می‌کردند که «غذای نذری هیئت امام حسین علیه‌السلام را به مادران باردار یا شیرده بخورانید» و یا می‌گویند «قیمه امام حسین علیه‌السلام مزه دیگری دارد.»

همه این موارد به این نکته اشاره دارد که تأثیر این خوراک متبرک به اندازه‌ای است که در غذاها و خوراک‌های دیگر وجود ندارد و در عین حال وقتی مادر باردار یا شیرده از چنین خوراکی تغذیه کند، معنویت آن به کودک او هم منتقل می‌شود و باعث برکات زیادی در زندگی او خواهد شد. البته در این مورد می‌توان گفت که برداشتن کام نوزاد تازه متولد شده با تربت مقدس کربلا را هم می‌توان به عنوان راهی برای نشاندن کودک بر سفره پر خیر و برکت امام حسین علیه‌السلام تلقی کرد.