وابستگی بیش از حد

به گزارش مجاهدت از مشرق، انتشار خبر صادرات برق ترکیه به عراق، یکی از اخبار مهم روزنامه های امروز آنکارا و استانبول است. بسیاری از روزنامه ها و پایگاه های خبری ترکیه، به نقل از چند منبع رسانه ای عراقی، اعلام کرده اند که گام های اولیه برای صادرات برق به عراق برداشته شده است.

قیمت برق در داخل ترکیه به جایی رسیده که میلیون ها خانوار این کشور، قبوض ماهانه برق را به سختی پرداخت می کنند. مقامات ترکیه اعلام کرده اند که سوخت نیروگاه ها و همچنین قطعات و تجهیزات نیروگاه های برق آبی به سختی و با هزینه بالا تامین می شود و این اصلی ترین دلیل افزایش قیمت برق است. حالا مشخص نیست با این شرایط، آیا قیمت تمام شده برق صادراتی ترکیه به عراق، به شکلی خواهد بود که مردم عراق بتوانند از پس هزینه آن بر بیایند یا نه. همه این ها در حالی است که وابستگی عراق به ترکیه در حوزه های برق، آب و صنایع غذایی، افزایش یافته و چنین وضعیتی می تواند بر وضعیت آتی عراق، اثر مخرب بگذارد.

اقدامات اولیه برای واردات برق از ترکیه

روزنامه اقتصادی دنیا، چاپ آنکارا به نقل از رسانه های بغداد و از قول عادل کریم نوشته است:«مراحل فنی برای واردات برق از ترکیه انجام شده و از کمیسیون مالی انتظار داریم منابعی را برای تکمیل پروژه ها و کمبودها، ایجاد خطوط و ایستگاه ها و خرید ترانسفورماتور اختصاص دهد.با ورود برق ترکیه به شبکه ما، کمبود برق در عراق و در ماه های تابستان کاهش می یابد. در این زمینه سخت تلاش می کنیم و علاوه بر واردات برق از ترکیه، برنامه های دیگری نیز داریم. در حال حاضر، گفتگوهای ما برای تکمیل خط انتقال جریان برق با اردن ادامه دارد.»

عادل کریم همچنین گفته است:«ترکیه 500 مگاوات برق در اختیار این کشور قرار خواهد داد. اقدامات اولیه انجام شده و به زودی در این زمینه  شاهد پیشرفت های مهمی خواهیم بود.»

اقداماتی که امروزه به عنوان معامله برق بین آنکارا و بغداد در جریان است، در واقع فاز دوم توافقی است که در سال 2020 میلادی شکل گرفت و در عراق در آن سال، اجرای طرح اتصال برق با ترکیه را از مسیر اقلیم کردستان عراق آغاز کرد.

سال هاست که عراق با مشکل برق مواجه است. در بسیاری از نقاط کشور به طور متوسط ​​ روزانه 3 تا 5 ساعت برق تامین می شود و در باقی ساعات شبانه روز، عراقی ها ناچارند برق خود را از ژنراتورهای محلی با هزینه و به مقدار محدود تامین کنند. مشخص است که این ژنراتورها، آلودگی زیست محیطی و بیماری ها را در این کشور افزایش می دهند.

عادل کریم همچنین به این نکته اشاره کرده که مذاکرات برای خرید گاز از قطر به منظور ارائه خدمات برق مناسب در عراق ادامه دارد.

به گفته او، موضوع خرید گاز از قطر در صورت فراهم شدن امکانات ظرف مدت یک سال تا 15 ماه تکمیل می شود. علاوه بر ترکیه، قطر و اردن، خرید برق از کشور دیگری نیز در جریان است.

عادل کریم از این اطلاع داده که یک قرارداد انرژی با عربستان امضا شده است. بر اساس این قرارداد، خط انتقال برق عربستان از روی مسیر یوسفیه خواهد بود.

وی گفته است:«میزان برقی که از عربستان دریافت می کنیم در وهله اول  500 مگاوات است. سپس این مقدار به 1000 مگاوات افزایش می یابد.»

عادل کریم به این نیز اشاره کرده که در حال حاضر 8 میلیون متر مکعب گاز از ایران به عراق صادرمی شود، اما این مقدار، در بخش های دیگر به مصرف می رسد و برای تولید برق کافی نیست.

افزایش وابستگی

چند و چون مدیریت منابع آبی دو رود دجله و فرات که به عنوان شاهرگ های حیات و زیست منطقه شناخته می شوند، عراق و سوریه را دچار مشکلات فراوانی کرده و بخشی از جنوب ایران نیز از این پدیده، لطمه دیده است.

با این حال، ترکیه با آسودگی خاطر به روند سدسازی و استفاده گسترده از آب این دو رود ادامه داده و شرایط برای عراق، دشوارتر شده است. در چند سال اخیر، عراق تلاش کرده تا راهی برای گذار از این وضعیت دشوار پیدا کند.

رجب طیب اردوغان رئیس جمهور ترکیه، یکی از افراد معتمد خود را مسئول رسیدگی به وضعیت آب عراق کرده است. او پروفسور ویسی ار اوغلو نام دارد که قبلاً وزیر منابع طبیعی ترکیه بوده و در این کشور، به عنوان مرد شماره یک حوزه آب شناخته می شود.

اردوغان او را به عنوان یک نماینده تام الاختیار به عراق فرستاده و او مسئولین عراق را اقناع کرده تا در حوزه مدیریت و مصرف منابع آبی، به گونه ای عمل کنند که با همان میزان محدود آبی که ترکیه در اختیارشان می گذارد، نیاز خود را برطرف کنند.

توجه به اهمیت فاکتوری به نام وابستگی عراق به ترکیه در حوزه آب و به موازات آن، ذکر مثال های دیگری در مورد برق، صنایع غذایی و خدمات فنی – مهندسی، این واقعیت را نشان می دهد که عراق، در مسیر و چرخه ای قرار گرفته که سود فراوانی به دولت ترکیه می رساند.

علاوه بر این، می توان چنین پیش بینی کرد که با افزایش نامتعارف میزان وابستگی به ترکیه در حوزه های مختلف، در آینده مشکلات سیاسی و اقتصادی فراوانی برای عراق به دنبال بیاورد.

با توجه به این که بخش قابل توجهی از امکان تولید و صادرات برق در ترکیه، در اختیار بخش خصوصی قرار گرفته، انگیزه مالی فراوانی برای افزایش سرمایه گذاری در این بخش وجود دارد و صادرات برق به عراق، درآمدهای کلانی را نصیب فعالان بخش صنعت برق ترکیه خواهد کرد.