واشینگتن‌پست

سرویس جهان مشرق – «مایک پمپئو» وزیر خارجه‌ی سابق آمریکا و مدیر سابق سی‌آی‌ای (هر دو در دولت دونالد ترامپ) یکی از ایران‌ستیزترین سیاستمداران آمریکاست. پمپئو پس از خروج زودهنگام از دولت آمریکا با تک‌دوره‌ای شدن ریاست‌جمهوری ترامپ، اقدام به انتشار کتابی تحت عنوان «هرگز کوتاه نیا: جنگیدن برای آمریکایی که عاشقش هستم[۱]» کرد که به تجربیاتش در دوران خدمت در دولت آمریکا پرداخته است. مشرق قصد دارد طی یک مجموعه گزارش بخش‌های مربوط به ایران در این کتاب را خدمت مخاطبان محترم ارائه کند. آن‌چه در ادامه می‌خوانید قسمت هفتم از این مجموعه گزارش است. برای خواندن قسمت‌های قبلی می‌توانید از لینک‌های انتهای همین گزارش استفاده کنید.

جلد کتاب «هرگز کوتاه نیا: جنگیدن برای آمریکایی که عاشقش هستم» نوشته‌ی «مایک پمپئو» وزیر خارجه‌ی سابق آمریکا و مدیر سابق سی‌آی‌ای (+)

---

لازم به ذکر است که مشرق صرفاً جهت اطلاع نخبگان و تصمیم‌گیران عرصه‌ی سیاسی کشور از محتوای کتاب مذکور این گزارش را منتشر می‌کند و دیدگاه‌ها، ادعاها و القائات این کتاب لزوماً مورد تأیید مشرق نیست.

---

قسمت هفتم/ فصل ۳: «دنیای پست و کثیفی است»

جنون خاشقجی

اجرای یک کارزار فشار حداکثری که در حدواندازه‌ی اسمش باشد، مستلزم توسعه‌ی شراکت با کشورهای مختلف در هر گوشه‌ای از جهان بود. چپی‌ها از ما به خاطر برقراری روابط با آن دسته از رژیم‌های خاورمیانه که سوابق حقوق بشریشان افتضاح بود، متنفر بودند. من از میزان ریاکاری دموکرات‌ها و رسانه‌ها حیرت می‌کردم؛ چون خود دولت اوباما تلاش کرده بود جمهوری اسلامی ایران، که یکی از بزرگ‌ترین ناقضان حقوق بشر در جهان است، را به شریک اصلی آمریکا در خاورمیانه تبدیل کند. علاوه بر این، برقراری دوستی دائم با ایدئولوگ‌های متنفر از آمریکا، با برقراری روابط بده‌بستان با رژیم‌های مستبدی که مایل به همکاری با آمریکا هستند، یک دنیا فرق دارد.

آن‌چه که رسانه‌ها را واقعاً عصبانی‌تر از یک گیاه‌خوار [وگان] در یک کشتارگاه می‌کرد، رابطه‌ی ما با عربستان بود. ما می‌خواستیم به نظام پادشاهی این کشور کمک کنیم به سمت مدرنیته حرکت کند؛ اما این کار باید به‌آرامی و با دقت زیادی انجام می‌شد. ارتباط نزدیک ما با سعودی‌ها زمینه‌ساز یکی از اولین بحران‌های دیپلماتیک پیش روی من به عنوان وزیر خارجه شد. ۲ اکتبر ۲۰۱۸ [۱۰ مهر ۱۳۹۷]، دولت سعودی، یکی از منتقدان رژیم، به نام «جمال خاشقجی»، را به کنسولگری عربستان در استانبول ترکیه کشاند و عوامل رژیم سعودی، آن‌جا او را، به معنای واقعی کلمه، قطعه‌قطعه کردند. این قصابیِ هولناک، منزجرکننده، غیرقابل‌قبول، وحشتناک، غم‌انگیز، نفرت‌انگیز، شیطانی، وحشیانه، و البته غیرقانونی بود.

«جمال خاشقجی» خبرنگار عربستانی روزنامه‌ی آمریکایی «واشینگتن‌پست»، ماه اکتبر سال ۲۰۱۸ پس از ورود به کنسولگری سعودی در استانبول، به قتل رسید و بدنش را تکه‌تکه، و بنا به برخی روایت‌ها با اسید تجزیه، کردند. (+)

«جمال خاشقجی» خبرنگار منتقد سعودی، که در کنسولگری عربستان به شکلی وحشیانه کشته و بدنش قطعه‌قطعه شد. (+)

در همین‌باره بخوانید:

›› آن‌چه باید درباره قتل جمال خاشقجی بدانید/ «مأموریت غیرممکن» ترامپ برای نجات محمد بن‌سلمان

بخش زیادی از غوغای اغراق‌آمیز در این‌باره در جهان، به این خاطر بود که رسانه‌ها روی این آتش نفت می‌ریختند، از این جهت که خاشقجی یک «خبرنگار» بود. باید تصریح کنم که خاشقجی همان اندازه‌ای خبرنگار بود که من و بسیاری دیگر از شخصیت‌های عمومی هستیم. ما گاهی اوقات نوشته‌هایمان را منتشر می‌کنیم، اما کارهای دیگری هم انجام می‌دهیم. با این حال، رسانه‌ها خاشقجی را یک «باب وودوارد» [خبرنگار سرشناس آمریکایی] عربستانی معرفی می‌کردند که به دلیل انتقاد شجاعانه از خاندان سلطنتی عربستان، از طریق انتشار یادداشت در [روزنامه‌ی آمریکایی] «واشینگتن‌پست»، به شهادت رسید. در حقیقت، خاشقجی یک فعال [سیاسی] بود که از تیم بازنده در نبرد اخیر بر سر تاج‌وتخت در عربستان حمایت کرده بود و ناراحت بود که تبعید شده است. چنان‌که حتی [روزنامه‌ی آمریکایی] «نیویورک‌تایمز» هم گزارش داد، خاشقجی با اخوان‌المسلمین، که حامی تروریست‌هاست، هم روابط گرمی داشت. اعلان علنی تأسفش از مرگ اسامه بن‌لادن نشان می‌دهد که این ماجرا، دست‌کم، بسیار پیچیده‌تر از آن است که [رسانه‌ها] اعتراف می‌کنند. خاشقجی مستحق مرگ نبود، اما باید روشن کنیم که چه کسی بود؛ در حالی که بسیاری از افراد در رسانه‌ها این کار را نکردند.

مجله‌ی آمریکایی «تایم»، طی آخرین روزهای سال ۲۰۱۸، تصویری از «جمال خاشقجی» را روی جلد خود منتشر، و این خبرنگار منتقد سعودی را «فرد سال» معرفی کرد. (+)

رسانه‌ها همان‌طور که سال‌ها تلاش کردند میان من و رئیس‌جمهور ترامپ فاصله بیندازند، هفته‌های بعد [از قتل خاشقجی] را نیز صرف تلاش برای از بین بردن روابط آمریکا با عربستان کردند. بخش عمده‌ی این مسئله به محمد بن‌سلمان، ولی‌عهد عربستان و وارث تاج‌وتخت سعودی، برمی‌گشت. چپی‌های ترقی‌طلب از محمد بن‌سلمان متنفر هستند؛ در حالی که او پیش‌گامِ بزرگ‌ترین اصلاحات فرهنگی در تاریخ عربستان شده و ثابت خواهد کرد که یکی از مهم‌ترین رهبران دوران خودش است؛ شخصیتی واقعاً تاریخی در صحنه‌ی جهانی. رسانه‌ها بیش‌تر به دنبال شکایت از محمد بن‌سلمان بودند تا تحقیق درباره‌ی این‌که چگونه رجب طیب اردوغان، رئیس‌جمهور ترکیه، اجازه داده کشورش به محیطی بسیار راحت برای جوخه‌های ترور ایران تبدیل شود. همزمان با انتشار اطلاعات بیش‌تر درباره‌ی قصابی داخل کنسولگری عربستان، این اطلاعات را با رئیس‌جمهور ترامپ در میان می‌گذاشتم. از نظر عقلانی، رئیس‌جمهور همان واکنشی را داشت که من داشتم: اتفاق خوبی نبود، اما به هیچ عنوان دلیلی هم نبود که باعث شود آمریکا یک شریک مهم را کنار بگذارد.

«مایکل پمپئو» (چپ) در تاریخ ۱۶ اکتبر ۲۰۱۸ (۲۴ مهر ۱۳۹۷)، کم‌تر از دو هفته پس از قتل خاشقجی، در ریاض، پایتخت عربستان، با «محمد بن‌سلمان» ولی‌عهد سعودی، دیدار می‌کند. پمپئو در کتابش می‌نویسد، وقتی می‌خواسته به عربستان برود، ترامپ به او گفته: «برو و [از این سفر] لذت ببر. به او [محمد بن‌سلمان] بگو به ما بدهکار است.» پمپئو در کتابش می‌نویسد «توافقات ابراهیمی» که به فرآیند عادی‌سازی روابط برخی کشورهای عربی با رژیم صهیونیستی اشاره دارد، بدون چراغ سبز ضمنی شخص محمد بن‌سلمان ممکن نمی‌شدند. وزیر خارجه‌ی آمریکا در نقاط مختلفی از کتاب خود ولی‌عهد سعودی را می‌ستاید و حتی می‌نویسد: «جهان یک قدردانی به او بدهکار است.» (+)

به «دفتر بیضی» [دفتر کار رئیس‌جمهور آمریکا] رفتم و پیش‌نویس یک بیانیه را تنظیم کردیم [که در ادامه، خلاصه‌ای از آن آمده است] :

اول، آمریکا!

دنیا جای بسیار خطرناکی است!

کشور ایران مسئول یک جنگ نیابتی خونین علیه عربستان در یمن است؛ برای متزلزل کردن گام‌هایی شکننده‌ی عراق به سوی آزمایش دموکراسی تلاش می‌کند؛ از گروه تروریستی حزب‌الله لبنان و دیکتاتورْ بشار اسد در سوریه (که میلیون‌ها نفر از شهروندان خود را کشته) حمایت می‌نماید؛ و موارد بسیار بیش‌تر. به همین ترتیب، ایرانی‌ها تعداد زیادی آمریکایی و افراد بی‌گناه دیگر را در سراسر خاورمیانه کشته‌اند. ایران آشکارا و با تأکید فراوان می‌گوید «مرگ بر آمریکا!» و «مرگ بر اسرائیل!» ایران به عنوان «حامی اصلی تروریسم در جهان» شناخته می‌شود. از سوی دیگر، اگر ایرانی‌ها با خروج از یمن موافقت کنند، عربستان با کمال میل از یمن خارج می‌شود. سعودی‌ها بلافاصله کمک‌های بشردوستانه‌ای را که به‌شدت [در یمن] مورد نیاز است، ارائه خواهند کرد. علاوه بر این، عربستان موافقت کرده تا میلیاردها دلار برای رهبری مبارزه با تروریسم رادیکال اسلامی [اسلام‌گرایانه] هزینه کند.

جست‌وجوی پدر یمنی در میان اجساد بمباران یک اتوبوس مدرسه در یمن و پیدا کردن فرزندش «یوسف» (حاوی تصاویر دلخراش) [زبان ویدیو انگلیسی است] [دانلود]

بقایای بمب استفاده‌شده در حمله به اتوبوس کودکان یمنی نشان می‌دهد این بمب ساخت شرکت «لاکهید مارتین» آمریکاست. (+)

جنایت علیه جمال خاشقجی، جنایتی وحشتناک بود و کشور ما از آن چشم‌پوشی نمی‌کند. [با این حال]، نمایندگان عربستان می‌گویند جمال خاشقجی «دشمن دولت» [و خائن] و عضو اخوان‌المسلمین بود، اما تصمیم من [دونالد ترامپ] به هیچ وجه بر این اساس نیست: این [ترور، همچنان] یک جنایت غیرقابل‌قبول و وحشتناک است. ملک سلمان و محمد بن‌سلمان، ولی‌عهد، قویاً هرگونه اطلاع از برنامه‌ریزی یا اجرای قتل آقای خاشقجی را تکذیب می‌کنند. سازمان‌های اطلاعاتی ما به ارزیابی همه‌ی اطلاعات ادامه می‌دهند، اما این احتمال کاملاً وجود دارد که ولی‌عهد از این اتفاق غم‌انگیز اطلاع قبلی داشته باشد: شاید می‌دانسته؛ شاید هم نمی‌دانسته! با این وجود، ما ممکن است هرگز از تمام حقایق مربوط به قتل آقای جمال خاشقجی مطلع نشویم. در هر صورت، رابطه‌ی ما با [نظام] پادشاهی عربستان است [نه با شخص محمد بن‌سلمان]. آن‌ها متحد عالی‌ای در مبارزه‌ی بسیار مهم ما علیه ایران بوده‌اند. آمریکا قصد دارد برای تضمین منافع کشورمان، اسرائیل، و همه‌ی شرکای دیگرمان در منطقه، شریک ثابت‌قدم عربستان باقی بماند. هدف اصلی ما از بین بردن کامل تهدید تروریسم در سراسر جهان است!

توضیحاتی درباره‌ی قتل «جمال خاشقجی» خبرنگار منتقد سعودی، و اتفاقات داخل کنسولگری عربستان در استانبول ترکیه [دانلود]

عربستان، پس از آمریکا، بزرگ‌ترین کشور تولیدکننده‌ی نفت در جهان است. آن‌ها همکاری نزدیکی با ما داشته‌اند و بارها درخواست‌های من برای حفظ قیمت نفت در سطوح معقول را اجابت کرده‌اند؛ که برای جهان بسیار مهم است. اراده‌ی من، به عنوان رئیس‌جمهور آمریکا، این است که تضمین کنم آمریکا، در یک دنیای بسیار خطرناک، به دنبال منافع ملی خود است و به‌شدت با کشورهایی که می‌خواهند به ما آسیب برسانند، مقابله می‌کند. نام این سیاست، به عبارت بسیار ساده، این است: اول، آمریکا!

در همین‌باره بخوانید:

›› مسابقه کودک‌کشی رژیم سعودی و رژیم صهیونیستی با سلاح‌های آمریکا

›› نتیجه «معامله قرن» ترامپ: اهانت بولدوزر صهیونیست‌ها به پیکر شهید فلسطینی

واکنشی که رسانه‌ها به این بیانیه نشان دادند، دقیقاً همان‌قدری تند بود که انتظار داشتیم. اما کار درستی کرده بودیم که کوتاه نیامده بودیم. نمی‌توانستیم یک متحد امنیتی مهم آمریکا را که حاضر بود برای کاهش تهدید ایران به ما کمک کند، از دست بدهیم. ثبات و مقرون‌به‌صرفه بودن قیمت انرژی به تولید عربستان بستگی دارد. بی‌ثباتی سیاسی در این کشور یک سناریوی کابوس‌وار برای منطقه و امنیت ملی آمریکاست. همچنین امیدوار بودیم که سعودی‌ها را در گفت‌وگوها پیرامون فرآیند جدید صلح خاورمیانه نگه داریم؛ موضوعی که من به رئیس‌جمهور می‌گفتم به ماندن محمد بن‌سلمانِ جوان و روشنفکر در قدرت بستگی دارد. یک تخلف، حتی یک تخلف فاحش، نباید کل سیاست ما را بر هم بزند.

حسن‌ختام این ماجرا برای من چند ماه بعد اتفاق افتاد. به مهمانی شام روتینی دعوت شده بودم که در آن اعضای رسانه‌های نظام برای گپ زدن دور هم جمع می‌شوند. مراسم شام خیلی خوب شروع شد: چند داستان تعریف کردم و به چند سؤال جواب دادم. اما اتفاقی که ناگزیر بود، بالأخره رخ داد: مراسم شبانه تبدیل به جلسه‌ی تفتیش عقاید با موضوعی شد که همه‌یشان بر سر آن اتفاق‌نظر داشتند: چه‌طور می‌توانستم از قاتل جمال خاشقجی دفاع کنم؟ سعی کردم برایشان توضیح بدهم. بعد، برای بار دوم همین سؤال را تحمل کردم. و باز دوباره همین کار را کردم. تا این‌که اعصابم خرد شد. رو به آن‌ها کردم و چیزی را که واقعاً در فکرم بود، فریاد زدم: «شما چپی‌های دیوانه عقل‌تان را از دست داده‌اید! همه‌یتان باید از من تشکر کنید که از پارتی‌های به صرفِ کوکتل‌تان در [دانشگاه] «جورج‌تاون» مقابل اسلام‌گراهای رادیکال حفاظت کرده‌ام و از دوستان یهودیمان مقابل قاسم سلیمانی دفاع کرده‌ام.» همه‌جا مطلقاً ساکت شد. «سوزان» [همسرم] هرقدر می‌توانست خودش را خوشحال نشان داد و با صدای بلند گفت: «خیلی خب؛ دورهمی دوست‌داشتنی‌ای بود!» با عجله از مهمانی بیرون زدیم؛ مهمانی‌ای که به نوبه‌ی خودش یک دنیای پست و کثیف بود.

در همین‌باره بخوانید:

›› روایت مستند آمریکایی از حاج قاسم و «جنگ سایه» ایران با آمریکا

›› اعتراف مقام سابق سی‌آی‌ای: آمریکا باید از راهبرد خاورمیانه‌ای قاسم سلیمانی درس بگیرد

›› «کوریدور زمینی تهران-مدیترانه» / نیروهای حاج قاسم پشت مرزهای رژیم صهیونیستی

---

آن‌چه خواندید قسمت هفتم از خلاصه‌ی کتاب «هرگز کوتاه نیا» به قلم مایک پمپئو، وزیر خارجه‌ی سابق آمریکا و مدیر سابق سی‌آی‌ای، بود. قسمت‌های قبلی این مجموعه گزارش را از لینک‌های زیر بخوانید. قسمت‌های بعدی این مجموعه به‌زودی در مشرق منتشر خواهد شد. برای مطالعه‌ی ترجمه‌ی مشرق از کتاب‌های دیگر به کتاب‌خانه‌ی مشرق مراجعه نمایید.

قسمت‌های قبلی مجموعه گزارش

◄ قسمت اول: خدمت در دولت ترامپ لطف خدا بود/ آمریکا درخشان‌ترین ستاره در تاریک‌ترین آسمان‌های جهان است

◄ قسمت دوم: فشار کوبنده‌ای به ایران آوردیم/ برنامه‌ای برای تعطیلات در تهران ندارم

◄ قسمت سوم: ماجرای انتخاب «آیت‌الله مایک» برای عملیات علیه ایران/ سلوک با رئیس موساد به صرف ویسکی و سیگار

◄ قسمت چهارم: برجام یک کیسه «باقالی سحرآمیز» بود/ قاسم سلیمانی مغز متفکر برنامه‌های ایران بود

◄ قسمت پنجم: برجام حتی یک سند امضاشده هم نبود/ ماجرای «شاهکار موساد در سرقت آرشیو هسته‌ای ایران»

◄ قسمت ششم: سیاست «فشار حداکثری» و تشکیل «گروه اقدام ایران» / نقش چین در خنثی‌سازی تحریم‌های ضدایرانی دولت ترامپ

سرویس جهان مشرق – بسیاری از رسانه‌های آمریکایی، حتی حامیان حزب دموکرات و جو بایدن، نماینده‌ی این حزب در کاخ سفید، اولین سفر خاورمیانه‌ای بایدن در نقش رئیس‌جمهور آمریکا را یک شکست در زمینه‌ی سیاست خارجی توصیف کرده‌اند. بایدن در فلسطین اشغالی دستاورد قابل‌عرضه‌ای نداشت و در عربستان عملاً عکسِ نتیجه‌ای را گرفت که امیدوار بود بگیرد. روزنامه‌ی آمریکایی وال‌استریت‌ژورنال طی گزارشی تحت عنوان «سفر بایدن به عربستان بدتر از آبروریزی بود[۱]» به طور خاص به بخش دوم از سفر بایدن پرداخته و آن را یک گام به عقب دانسته است.

گزارش وال‌استریت‌ژورنال این‌گونه شروع می‌شود:

ملاقات رهبران کشورهای مهم، معمولاً ارزش برگزاری را دارد؛ حتی اگر هیچ نتیجه‌ی فوری‌ای نداشته باشد. با این وجود، موارد استثنایی هم وجود دارد. یکی از این موارد استثنا ملاقات سال ۱۹۳۸ «نِویل چمبرلین» با هیتلر در مونیخ بود. [چمبرلین، نخست‌وزیر بریتانیا بین سال‌های ۱۹۳۷ و ۱۹۴۰ بود که بیش‌تر به خاطر سیاست مسامحه‌آمیز و به‌ویژه امضای «توافقنامه‌ی مونیخ» با هیتلر شهرت داشت.] و یک مورد دیگر، نشست اخیر پرزیدنت بایدن با محمد بن‌سلمان، ولی‌عهد سعودی. بیست‌وچهار حضور بایدن در جده، تحت‌الشعاع عکس‌های مُشت‌به‌مشت زدنِ رئیس‌جمهور آمریکا با رهبر واقعی نظام پادشاهی‌ای قرار گرفت که آقای بایدن آن را «منفور» توصیف کرده بود.

تصویر خوش‌وبشِ «مُشتی» جو بایدن (چپ)، رئیس‌جمهور آمریکا، و محمد بن‌سلمان (راست)، ولی‌عهد سعودی، در رسانه‌های آمریکایی بسیار جنجال‌برانگیز شده و بایدن به خاطر دیدارش با بن‌سلمان که شواهد نشان می‌دهند  دستور قتل وحشیانه‌ی «جمال خاشقجی» خبرنگار منتقد سعودی در ترکیه، را صادر کرده، به‌شدت مورد انتقاد قرار گرفته است. (+)

خبرگزاری‌های مختلفی در آمریکا خوش‌وبشِ «مُشتی» بایدن با محمد بن‌سلمان را به باد انتقاد گرفته‌اند: سی‌ان‌ان آن را «فاجعه[۲]» خواند و واشینگتن‌پست (روزنامه‌ای که «جمال خاشقجی» خبرنگار منتقد سعودی که به دستور بن‌سلمان کشته شد، برای آن کار می‌کرد) در یکی از یادداشت‌هایش اقدام بایدن را «خیانت احمقانه[۳]» توصیف کرد. لازم به ذکر است که سفر رئیس‌جمهور آمریکا به عربستان آن‌قدر حساسیت‌برانگیز بود که خودِ بایدن در آستانه‌ی سفرش به خاورمیانه طی یادداشتی در واشینگتن‌پست دلایلش برای سفر به عربستان را تشریح کرده بود[۴]. با این وجود، منتقدان می‌گویند اقدام بایدن نقطه‌ی مقابل وعده‌های انتخاباتی اوست که گفته بود عربستان را به یک کشور منفور و منزوی تبدیل خواهد کرد.

«جمال خاشقجی» خبرنگار منتقد سعودی بود که در کنسولگری عربستان به شکلی وحشیانه کشته و بدنش قطعه‌قطعه شد. (+)

 اصلی‌ترین دلیل بایدن برای دادن آن وعده و عمده‌ی انتقادها از رئیس‌جمهور آمریکا به خاطر نقش محمد بن‌سلمان، ولی‌عهد سعودی که به خاطر اوضاع جسمی پدرش عملاً پادشاه این کشور نیز محسوب می‌شود، در صدور دستور قتل وحشیانه‌ی «جمال خاشقجی» خبرنگار منتقد سعودی در ترکیه است. بایدن که خودش دستور انتشار گزارش‌های قبلاً محرمانه‌ی نهادهای اطلاعاتی آمریکا درباره‌ی دست داشتن بن‌سلمان در قتل خاشقجی را داده، حدود یک ماه پیش از سفر به خاورمیانه در گفت‌وگو با خبرنگاران تأکید کرده بود که با محمد بن‌سلمان دیدار دوجانبه و خصوصی نخواهد داشت. گزارش مشرق درباره‌ی قتل وحشیانه‌ی خاشقجی را از این‌جا بخوانید.

توئیت «خدیجه چنگیز» نامزد «جمال خاشقجی» خبرنگار منتقد سعودی: «توئیتی که جمال خاشقجی [اگر زنده بود] امروز می‌زد: «سلام آقای رئیس‌جمهور، این بود آن توبیخی که بعد از قتل من قولش را داده بودید؟ دست شما به خونِ قربانیِ بعدی محمد بن‌سلمان آلوده است.»» (+)

در همین‌باره بخوانید:

›› تمام آن‌چه باید درباره قتل جمال خاشقجی بدانید

وال‌استریت‌ژورنال در ادامه‌ی گزارش خود می‌نویسد:

همه‌چیز از آن‌جا به بعد، خراب شد. آقای بایدن اصرار داشت در حضور تمام اعضای هیأت‌های آمریکایی و سعودی، ولی‌عهد عربستان را قاتل جمال خاشقجی معرفی کرده است. این در حالی بود که «عادل الجبیر» وزیر مشاور سعودی در امور خارجی [و وزیر خارجه‌ی سابق عربستان]، بلافاصله گفت به یاد نمی‌آورد چنین چیزی را از بایدن شنیده باشد[۵]. وقتی از آقای بایدن پرسیدند که آیا این وزیر سعودی دارد راست می‌گوید یا نه، گفت «نه»؛ که معنای تلویحی‌اش این بود یکی از مقامات مهم سعودی دروغگوست. حتی نیویورک‌تایمز هم [که معمولاً حامی دموکرات‌ها و بایدن است] با اشاره به این‌که رئیس‌جمهور سابقه‌ی توصیف رویدادهایی درباره‌ی برخی جلسات را دارد که سایر شرکت‌کنندگان در همان جلسات، آن‌ها را به یاد نمی‌آورند، این روایت آقای بایدن را زیر سؤال برده است[۶].

یکی از اعضای هیأت سعودی در دیدار با هیأت آمریکایی در عربستان «عادل الجبیر» (چپ) وزیر کشور سعود در امور خارجه، بود که می‌گوید نشنیده بایدن، محمد بن‌سلمان (ششم از چپ)، ولی‌عهد سعودی، را به قتل «جمال خاشقجی» خبرنگار منتقد سعودی، متهم کند. (+)

 

 

فارغ از شکل‌وشمایل و حاشیه‌های سفر بایدن به عربستان، وال‌استریت‌ژورنال این سفر را از نظر محتوایی نیز تهی ارزیابی کرده است. این روزنامه‌ی آمریکایی به طعنه می‌نویسد:

این هم از بازسازی همکاری‌های آمریکا و عربستان [!] که هدف آقای بایدن بود. این سفر حتی از یک «فرصتِ از دست‌رفته» هم بدتر بود: به منافع امنیتی آمریکا در خاورمیانه ضربه زد؛ چون به دنیا نشان داد نه عربستان و نه دیگر کشورهای خلیج [فارس] آن‌قدر به واشینگتن اعتماد ندارند که برای تجدید روابطِ به‌شدت تخریب‌شده‌یشان با آمریکا دست به هرگونه ازخودگذشتگی‌ای بزنند. رئیس‌جمهور در سخنرانی‌اش خطاب به رهبران عرب اعلام کرد: «ما [از خاورمیانه] نمی‌رویم و جای خالی‌ای باقی نمی‌گذاریم که چین، روسیه یا ایران بخواهند آن را پر کنند.» این در حالی بود که این حرف‌ها خریدارهای مرددی داشت، چون از زبان کسی گفته می‌شد که دیده بودند اتفاقاً افغانستان را خالی کرد.

در همین‌باره بخوانید:

›› خروج «ترامپیِ» بایدن از بگرام و فرار آمریکا از بازی تاج‌وتخت افغانستان

›› سرنوشت تلخ افغان‌هایی که به آمریکا کمک کردند

›› «محمد اشرف غنی»؛ فراز و فرود یک رئیس‌جمهور متواری

وال‌استریت‌ژورنال بر تحولات اخیر در خاورمیانه نیز تأکید می‌کند و آن‌ها را دلیلی دیگر بر شکست سیاست‌های دولت بایدن در این منطقه‌ی مهم جهان می‌داند. در این‌باره در گزارش این روزنامه می‌خوانیم:

امارات بلافاصله اعلام کرد تلاش می‌کند سفیرش را به تهران بازگرداند و اختلافات را از طریق دیپلماتیک حل‌وفصل کند. «فیصل بن‌فرحان آل‌سعود» وزیر خارجه‌ی سعودی ادعای آقای بایدن مبنی بر تقویت روابط عربستان و اسرائیل را رد، و تأکید کرد که افزایش تولید نفت هم تصمیم عربستان نیست، بلکه تصمیم «سازمان کشورهای صادرکننده‌ی نفت پلاس» [موسوم به «اوپک پلاس»] است که شامل روسیه نیز می‌شود. بن‌فرحان با این روشِ نه‌چندان تلویحی، می‌خواست بگوید عربستان روابط روبه‌گرم‌شدنش با ولادیمیر پوتین را حفظ خواهد کرد؛ صرف‌نظر از این‌که نظر آمریکا چیست.

مراسم استقبال محمد بن‌سلمان (راست)، ولی‌عهد سعودی، از جو بایدن (دوم از چپ)، رئیس‌جمهور آمریکا، در کاخ «السلام» در جده‌ی عربستان در روز جمعه، ۲۴ تیر ۱۴۰۱. بسیاری از رسانه‌های آمریکایی استقبال بن‌سلمان از بایدن را با استقبال ملک سلمان، پادشاه سعودی، از «دونالد ترامپ» رئیس‌جمهور سابق آمریکا، مقایسه کرده‌اند و یادآور شده‌اند که روابط رژیم سعودی با ترامپ (که اتفاقاً بارها بن‌سلمان را صراحتاً تحقیر کرده بود) گرم‌تر بوده تا دولت بایدن. (+)

روزنامه‌ی وال‌استریت‌ژورنال نتایج اولین سفر خاورمیانه‌ای بایدن، به عنوان رئیس‌جمهور آمریکا، را این‌گونه جمع‌بندی می‌کند:

روی هم رفته، رئیس‌جمهور آمریکا بدون هیچ پیشرفتی خاورمیانه را ترک کرد: نه‌تنها در موضوع نفت، بلکه درباره‌ی صلح در یمن، مقابله با ایران، و همه‌ی مسائل دیگر. این ناکامی با نحوه‌ی مضحک مدیریت سفر بایدن توسط کاخ سفید بدتر هم شد. آن کارمندی که [حقوق کاخ سفید را می‌گیرد و] فکر کرده بود یک مشت‌به‌مشت زدنِ مبتذلِ «رفیق با رفیق» نسبت به دست دادنِ رسمی ارجحیت دارد، باید اخراج شود. این قضیه هیچ ارتباطی هم با کووید [و کرونا] نداشت: رئیس‌جمهور با سایر سعودی‌ها، و همچنین، پیش از آن‌ها با اسرائیلی‌ها و فلسطینی‌ها، دست داده بود. اگر این آدم فکر می‌کرد خودداری بایدن از دست دادن [با محمد بن‌سلمان] باعث می‌شود منتقدان ضدسعودیِ رئیس‌جمهور در حزب خودش دلشان خنک شود، اشتباه می‌کرد. «آدام شیف» نماینده‌ی مجلس نمایندگان [کنگره‌ی آمریکا] این مشت‌به‌مشت زدن را «شاهد آشکاری بر تسلط مستبدان ثروتمند [و صاحب] نفت بر سیاست خارجی آمریکا» دانست و آن را محکوم کرد.

در ادامه‌ی گزارش، در دفاع از رسانه‌های آمریکایی که از سفر خاورمیانه‌ای بایدن انتقاد کرده‌اند، آمده است:

کاری ندارد که مطبوعات را به خاطر تأکید بر این آبروریزی‌ها سرزنش کنید؛ و آقای بایدن هم همین کار را کرد. با این حال، وقتی هیچ محتوایی برای تهیه‌ی گزارش وجود ندارد، جای تعجب نیست که خبرنگاران روی «شاهکار آقای بایدن در لولیدن (آن هم نه راحت) داخل تختی که با ادعاهای پهلوان‌پنبه‌ایش درباره‌ی تنبیه محمد بن‌سلمان، ولی‌عهد سعودی، آماده‌اش کرده بود»، تمرکز کرده‌اند. به علاوه، رئیس‌جمهور آمریکا نباید انتظار داشته باشد خبرنگاران فریبِ تلاش‌های کاخ سفید را بخورند که تغییر جزئی در تمهیدات پروازهای عربستان-اسرائیل یا انتقالِ از مدت‌ها قبل توافق‌شده‌ی دو جزیره‌ی میکروسکوپی از مصر به عربستان با چراغ سبز اسرائیل را در بوق‌وکرنا کردند.

تصویری از جو بایدن (دوم از چپ)، رئیس‌جمهور آمریکا، و محمد بن‌سلمان (دوم از راست)، ولی‌عهد سعودی، در نشستی چندجانبه در عربستان. بایدن پیش از سفر خاورمیانه‌ایش تأکید کرده بود که با بن‌سلمان دیدار خصوصی دوجانبه برگزار نخواهد کرد. (+)

وال‌استریت‌ژورنال برای تأکید بر پیامدهای بی‌دستاورد بودنِ سفر بایدن، برخی از معضل‌های بزرگ‌تر مقابل واشینگتن را این‌گونه برمی‌شمارد:

آقای بایدن در مقطعی به منطقه رفت که جهان با خطرات اقتصادی و امنیتی عظیمی مواجه است. حمله‌ی روسیه به اوکراین باعث کمبود و افزایش قیمت مواد غذایی شده است؛ که با ناتوانی اوکراین در صادرات غلات و کاشت محصولات جدید، در سراسر جهان بدتر نیز خواهد شد. مرحله‌ی بعدی، شروع موج‌های بی‌ثبات‌کننده‌ی مهاجرت از کشورهای فقیر آفریقا و خاورمیانه، مانند مصر، خواهد بود که به‌شدت به گندم اوکراین وابسته هستند. تورم، که پیشاپیش یک معضل در ابعاد جهانی بود، قطعاً وخیم‌تر خواهد شد؛ مگر این‌که کاهش سرعت اقتصاد چین باعث رکود جهانی شود، که به هر کشوری، از جمله آمریکا، آسیب خواهد زد. آن‌چه بر همه‌ی این‌ها سایه می‌اندازد، ادامه‌ی تهدید هسته‌ای آقای پوتین است.

محمد بن‌سلمان (راست)، ولی‌عهد عربستان، که با توجه به شرایط جسمانی پدرش، در حقیقت همه‌کاره و پادشاه سعودی نیز محسوب می‌شود، پس از استقبال از جو بایدن (چپ)، رئیس‌جمهور آمریکا، در کاخ «السلام» در جده‌ی عربستان،  در روز جمعه، ۲۴ تیر ۱۴۰۱، از مهمانش پذیرایی می‌کند. اگرچه بایدن تأکید کرده بود به نشانه‌ی محکومیت قتل «جمال خاشقجی» خبرنگار منتقد سعودی (که برای روزنامه‌ی آمریکایی «واشینگتن‌پست» کار می‌کرد) و دست داشتن بن‌سلمان در این جنایت، با ولی‌عهد سعودی دیدار دوجانبه نخواهد داشت، اما تصاویر خبری نشان می‌دهند، بن‌سلمان توانسته دست‌کم برای لحظاتی، بایدن را نمک‌گیر خود کند. (+)

در نهایت، روزنامه‌ی وال‌استریت‌ژورنال گزارش خود را با تکرار اتهام‌ها علیه ایران و انتقاد از بایدن به خاطر امید بستن به مذاکرات با تهران، این‌گونه به پایان می‌رساند:

این خطر، هر روز بیش‌تر می‌شود که متحد روسیه در تهران، بمب خود را تکمیل کند. کارشناسان بین‌المللی معتقدند ایران پیشاپیش به اندازه‌ی کافی اورانیوم غنی‌شده دارد تا دست‌کم یک بمب بسازد. آقای بایدن و یائیر لاپید، نخست‌وزیر اسرائیل، بار دیگر تعهد خود درباره‌ی جلوگیری از دستیابی ایران به سلاح هسته‌ای را تکرار کردند. آقای لاپید گفت: «تنها راه برای متوقف کردن آن‌ها [ایرانی‌ها]، قرار دادن یک تهدید نظامی معتبر روی میز است.» این در حالی است که آقای بایدن این کار را انجام نداده است. هجده ماه است دارد به تهران التماس می‌کند که از تسلیحات هسته‌ای چشم‌پوشی کند؛ و در عین حال، چشمش را بر اقدامات ایران در نقض تحریم‌های اقتصادی، شرارت‌های این کشور در کشورهای همسایه، و حمایتش از حملات شورشیان حوثی [انصارالله] به عربستان بسته است. بایدن [به جای تشدید مقابله با ایران] در این سفر تأکید کرد همچنان مذاکرات واهی [با تهران] را ادامه خواهد داد. عزم بایدن برای آشتی با یک دشمنِ کینه‌توز نیز شباهت دیگرِ او به چمبرلین است. بیایید امیدوار باشیم یک سال بعد، نتیجه‌ی مشابهی [مانند توافق چمبرلین با هیتلر] حاصل نشود.