ویژه های مشرق

*******

روزنامه‌های امروز شنبه ۲۳ اردیبهشت ماه در حالی چاپ و منتشر شد که بررسی پیامدهای انتخابات ترکیه در منطقه، سه راهکار مهار تورم، تبعات بی‌ثباتی وزیر در وزارت آموزش و پرورش و روایتی جدید از داستان حقوق و مزد در صفحات نخست روزنامه‌های امروز برجسته شده است.

روز گذشته برخی رسانه‌ها مدعی شدند که نیروی هوایی ارتش در هفته های پیش رو اولین دسته از جنگنده های سوخو ۳۵ را دریافت خواهد کرد، این خبر مورد توجه بسیاری از روزنامه‌ها قرار گرفته است.

روزنامه خراسان درباره ورود جنگنده جدید به ناوگان هوایی کشورمان نوشته است:

به نظر اما و اگرها و انتظار برای حضور سوخو ۳۵ روسی در آسمان آبی ایران به پایان رسیده و؛ نیروی هوایی ارتش در هفته‌های پیش رو اولین دسته از جنگنده‌های سوخو ۳۵ را دریافت خواهد کرد.» موضوعی که چندی پیش نیز وزیر دفاع و فرمانده نیروی هوایی ارتش از آن سخن گفته و از مهیا شدن مقدمات حضور این جنگنده روسی خبرداده بودند. داغ شدن موضوع خرید «سوخو ۳۵» توسط ایران آن چنان که به ۳سال قبل بر می‌گردد. تابستان ۹۹ در شرایطی که تحریم نظامی ایران در شورای امنیت سازمان ملل به پایان زمان خود نزدیک می‌شد «مایک پمپئو» وزیر سابق خارجه آمریکا با طرح مسئله فروش جنگنده‌های روسی به ایران، اهتمام خود را بر جلوگیری از لغو این تحریم‌ها گذاشت؛ تلاشی که البته با یک شکست دیپلماتیک برای واشنگتن همراه بود و طرح آمریکا برای تمدید تحریم‌های نظامی ایران با رای مخالف ۲ عضو دایم شورای امنیت سازمان ملل (چین و روسیه)، ۱۱رای ممتنع و تنها ۲رای موافق (آمریکا و دومینیکن) رد شد.

در ادامه این گزارش آمده است:

ورود «سوخو ۳۵» به نیروی هوایی ایران را باید آغازی بر یک تحول و پوست‌اندازی جدی دانست که موازنه قدرت هوایی در منطقه را تغییر خواهد داد. «سوخو ۳۵» یکی از قدرتمندترین جنگنده‌های نسل ۴++ دنیاست که به رادار پیشرفته آرایه فازی N-۰۳۵ مجهز است و امکان کشف ۳۰ هدف و درگیری با ۸ هدف را به صورت همزمان در آسمان و دریا و زمین داراست. برد نهایی رادار این جنگنده در حالت پیک پاور حدود ۴۰۰ کیلومتر است.

روزنامه آرمان ملی که همچنان حسرت به دل میوه‌های برجامی است سوخو ۳۵ را محصول برجام خوانده و مدعی شده است که این جنگنده جدید محصول دولت روحانی است، در بخشی از این گزارش آمده است:

برجام هنوز میوه می‌دهد هر چند که برخی هنوز می‌خواهند القاء کنند که برجام مرده است، سوخو ۳۵ را باید آخرین دستاورد برجامی برشمرد!

شکست دوباره پروژه ایران‌هراسی

جمهوری اسلامی ایران برای نخستین‌ بار به عنوان رئیس دوره‌ای اجلاس مجمع اجتماعی شورای حقوق بشر سازمان ملل انتخاب شد، این خبر بازتابی در روزنامه‌های اصلاح‌طلب نداشته است!

روزنامه همشهری درباره این موفقیت دیپلماتیک می‌نویسد:

انتخاب سفیر ایران در ژنو به‌عنوان رئیس مجمع اجتماعی شورای حقوق بشر، یکی از رویدادهای مهم روزهای اخیر بود که بازتاب‌های گسترده‌ای در محافل سیاسی – رسانه‌ای جهان یافت و شکست دیگری برای آمریکا و برخی مدعیان غربی حقوق‌بشر در راستای پیشبرد پروژه «ایران‌هراسی» به‌شمار می‌آید. براساس اعلام رئیس‌ شورای‌حقوق‌بشر سازمان ملل‌متحد، علی بحرینی، سفیر و نماینده دائم جمهوری‌اسلامی ایران نزد سازمان‌های بین‌المللی در ژنو، سمت ریاست نوزدهمین اجلاس مجمع اجتماعی شورای حقوق‌بشر در سال۲۰۲۳ را عهده‌دار شد؛ خبری که به آب سردی بر سر دشمنان و جریان‌های معاند تبدیل شد و نقشه‌های ضدایرانی ماه‌های اخیر آنان را نقش‌برآب کرد.

همشهری نوشته است:

جریان‌های ضدانقلاب، آمریکا و برخی دولت‌های اروپایی در ماه‌های اخیر تلاش‌های پیگیرانه‌ای را صرف کردند تا با سوءاستفاده از سازوکارهای بین‌المللی و وارونه‌نمایی تحولات داخلی ایران، به‌ویژه در پاییز۱۴۰۱، فاز تازه‌ای از پروژه «ایران‌هراسی» را با هدف افزایش فشارها بر تهران پیش ببرند، اما خبر ریاست ایران بر مجمع اجتماعی شورای حقوق‌بشر، شکست سنگینی برای آنان در این مسیر بود؛ رویدادی که با انتقادها و فضاسازی‌های گسترده‌ای از سوی جریان‌های ضدانقلاب، آمریکا و برخی دولت‌های اروپایی همراه شد.

روزنامه وطن امروز هم می‌نویسد:

انتخاب ایران به عنوان رئیس دوره‌ای اجلاس مجمع اجتماعی حقوق بشر درحالی است که دشمنان و جریان اپوزیسیون ایرانی همواره سعی کرده‌اند یک چهره ضد حقوق بشری از جمهوری اسلامی ایران به نمایش بگذارند. در همین رابطه می‌توان به تلاش‌های بی‌شمار اما بی‌فرجامی اشاره کرد که طی ماه‌های گذشته از سوی جریان ضدایرانی شاهدش بودیم. یکی از کارویژه‌های اغتشاشاتی که پاییز سال گذشته به بهانه فوت مهسا امینی در برخی نقاط کشور به راه افتاد، معرفی جمهوری اسلامی ایران به عنوان یک نظام ضد زن، ضد آزادی و ضد حقوق بشر بود. تلاش اپوزیسیون خارج‌نشین برای به انزوا کشاندن جمهوری اسلامی و گدایی تحریم‌های بیشتر از غربی‌ها نیز در همین راستا قابل تحلیل است.

*******

روزنامه های امروز چهارشنبه ۲۰ اردیبهشت ماه در حالی چاپ و منتشر شد که بالا و پایین شدن قیمت خودرو در بازار، آغاز تابستان و قیمت مسکن و نیز شورش و خشم در پاکستان پس از بازداشت عمران خان در صفحات نخست روزنامه های امروز برجسته شده است.

این روزها فضاسازی‌های انتخاباتی خودنمایی می‌کند. روز گذشته علی لاریجانی در واکنش به یک خبر با انتشار یک بیانیه به صورت تلویحی شروط خود برای ورود به انتخابات را مطرح کرد.

روزنامه تندرو هم‌میهن که در انتخابات آتی نقش ستاد انتخاباتی میانه‌رو را بازی خواهد کرد نوشته است:

ین اصطلاحات و لغات را بعضا شخصیت‌های سیاسی به کار می‌برند برای اینکه با مخالفت حاکمیت روبه‌رو نشوند. در واقع این اصطلاحات مانند جریان خالص‌سازی که توسط علی لاریجانی مطرح شده راهی است برای جلوگیری از مخالفت و واکنش شدید حاکمیت. مقصود از این دست اصطلاحات آن است که نظام قادر به ادامه دادن با سیاست‌هایی که ظرف ۴۴ سال گذشته اعمال شده است، نیست و باید تفکری صورت بگیرد. مقصود لاریجانی دقیقا آن ‌است که آیا سیاست‌هایی که تاکنون و به‌ویژه ظرف یک دهه گذشته استفاده کرده‌ایم، جواب می‌دهند یا چاره‌ای نداریم که یک تجدیدنظر در شیوه حکمرانی به عمل آوریم!

مروری بر مطالب مطرح شده از سوی چهره ها و رسانه های جریان اصلاح طلب و اعتدالیون پس از اطلاعیه اخیر لاریجانی در پاسخ به خبر فعالیت های انتخاباتی وی برای انتخابات مجلس شورای اسلامی، نشان می دهد که این رسانه ها ضمن برجسته سازی این اطلاعیه کوشیدند تاکید کنند آرایش سیاسی کنونی کشور، با علی لاریجانی جدیدی روبروست.

اصلاح طلبان در این زمینه با اشاره به اینکه جامعه ایرانی با اطلاعیه علی لاریجانی با سه شخصیت متفاوت از او روبرو شده است، این ۳ شخصیت را شامل «لاریجانی به مثابه ضداصلاحات»، «لاریجانی به مثابه موتلف معتدلین» و «لاریجانی به مثابه جریان ساز و مقابله کننده با خالص سازها» دانسته و تاکید می کنند اهمیت اطلاعیه لاریجانی بی شباهت با نامه هاشمی رفسنجانی در سال ۸۸ نیست.

پاکستان بر لبه پرتگاه

فضای دوقطبی سیاسی در پاکستان یکی از پرتنش‌ترین دوران‌ خود را سپری می‌کند. شهباز شریف، نخست‌وزیر این کشور، با بحران اقتصادی دست‌وپنجه نرم می‌کند که در لبه پرتگاه قرار دارد. هم‌زمان جامعه پاکستان از نظر سیاسی دوقطبی شده است و علاوه بر آن میلیون‌ها نفر هنوز آسیب سیل‌های ویرانگر سال گذشته را از سر می‌گذرانند.

روزنامه اعتماد نوشته است:

پس از دستگیری عمران خان در صحن دادگاه عالی، قاضی عامر فاروق، رییس دادگستری اسلام‌آباد، خواستار توضیح «در عرض ۱۵ دقیقه» از رییس پلیس و وزارت کشور در مورد علت بازداشت خان شد. او گفت: به دادگاه بیایید و به ما بگویید که چرا عمران خان بازداشت شده است. فاروق هشدار داد که اگر توضیحی در این باره ارایه نشود، هم خان و هم نخست‌وزیر شریف را احضار خواهد کرد.

حکم دستگیری خان بلافاصله پس از این هشدار منتشر شد در حالی که تاریخ این حکم اول ماه مه را نشان می‌داد. در این حکم اشاره شده بود که خان متهم به «فساد و اعمال فساد» است. همزمان ژنرال اکبر نصیرخان، از پلیس اسلام‌آباد خواستار حفظ آرامش شد و گفت که وضعیت در اسلام‌آباد عادی است. با این وجود در چند محدوده تجمع بیش از پنج نفر ممنوع اعلام شده و اینترنت برخی مناطق هم قطع شده است.

روزنامه شرق نیز بازداشت عمران خان و تشدید تنش سیاسی در اسلام‌آباد در میانه بحران اقتصادی خطرناک توصیف کرده و می‌نویسد:

وضعیت پاکستان در دهه‌های اخیر تا این اندازه حساس نبوده است. این کشور گرفتار مصائب مختلف است، اما سیاست‌مداران و نهادها بر سر اینکه چه کسی باید پاکستان را اداره کند سرگرم جنگ قدرت هستند. تصاویر منتشرشده در رسانه‌های اجتماعی نشان می‌دهد عمران خان در حالی که در ساختمان دادگاهی در اسلام‌آباد نشسته است، نیروهای پلیس وارد ساختمان می‌شوند و او را با خود می‌برند. وکیل عمران خان که در دادگاه حضور داشت، در نتیجه خشونت پلیس زخمی شد.

شرق نوشته است:

پلیس اسلام‌آباد عمران خان را پس از بازداشت به دفتر ملی پاسخ‌گویی در راولپندی منتقل کرد. عمران خان سال گذشته و پس از آنکه در پارلمان رأی عدم اعتماد دریافت کرد، از قدرت برکنار شد. او در یک سال گذشته چندین بار تظاهرات گسترده علیه دولت شهباز شریف راه‌اندازی کرده است. عمران خان در اوایل نوامبر ۲۰۲۲، در حمله مسلحانه‌ای که در جریان تظاهرات صورت گرفت زخمی شد. عمران خان دولت شهباز شریف را به حمله متهم کرد و گفت شهباز شریف و مقام‌های امنیتی او قصد حذف فیزیکی او را کرده‌اند.

درباره جریمه یک و نیم میلیونی خانم سلبریتی

در خبرها آمده بود خانم‌ها کتایون ریاحی و پانته‌آ بهرام به‌خاطر کشف حجاب، یک و نیم میلیون تومان جریمه نقدی شدند.

روزنامه همشهری در سرمقاله خود نوشته است:

مسئله حجاب را مختصری دقیق شویم. آیا هجمه‌ای که امروز به حجاب می‌شود مسئله‌ای صرفا اجتماعی و یا فرهنگی است؟ حتما چنین نیست. رسانه‌های دشمن با چه زبانی باید بگویند که برهنگی بهانه است و اصل نظام نشانه است؟ هشتگ نافرمانی مدنی کافی نیست؟ ننوشتند و نگفتند که حجاب دیوار برلین است که اگر از آن عبور کنیم از جمهوری اسلامی عبور کرده‌ایم؟
حجاب امروز نماد است؛ کشف حجاب نیز. حجاب نماد وطن دوستی و خاک پرستی و ملی گرایی و دین خواهی است و کشف حجاب مقابل آن. بگذریم از جماعتی که در داخل، ممکن است نادانسته با این نماد و نشان همراهی کنند؛ اینها نیز به‌زودی مسئله برای‌شان روشن می‌شود و خط‌شان را جدا می‌کنند. اما اصل موضوع که تغییر نمی‌کند.

افشاگری علیه دروغ‌های یک آشوبگر

یکی از دستگیرشدگان ناآرامی‌های سال گذشته، علیه ادعاهای یک دستگیرشده دیگر دست به افشاگری اینستاگرامی زد. نیلوفر شاکری که از بازداشتی‌ها در استان البرز بود، در مورد آرمیتا عباسی دیگر بازداشتی این استان و دروغ‌های او نوشته است.

جوان در ستون اخبار ویژه خود نوشته است:

آرمیتا عباسی در جریان عفو گسترده رهبر انقلاب در اواخر سال گذشته از زندان آزاد شد. در زمانی که او در بازداشت بود، خبرگزاری امریکایی سی‌ان‌ان مدعی تجاوز به آرمیتا عباسی در زندان شد. سی‌ان‌ان گرچه گزارش خود را یک گزارش تحقیقی نامیده بود، اما در متن گزارش جز چند شاهد عینی ناشناس و بی هویت، مستندی ذکر نشده بود. سی‌ان‌ان حتی مدعی شد آرمیتا عباسی در حالی به بیمارستان آورده شده که دچار خونریزی ناشی از تجاوز بوده است! اما وقتی آرمیتا عباسی از زندان آزاد شد، رنگ و رو و موهای تازه رنگ شده‌اش و ناخن‌های سوهان کشیده و مرتبش نشان می‌داد که چقدر اخبار مربوط به شکنجه او راست بوده است!
این موضوع باعث اعتراض کاربران مجازی شد تا جایی که یک کاربر روی عکس او نوشت: «احتمالاً پاچه‌مو پاره کنین، ولی این آدم اونی که ازش ساختن نیست! این موها، این ناخن‌ها، این قیافه شاداب مال کسی نیست که با خونریزی داخلی به بیمارستان رفته و دوباره دزدیده شده!

*******

روزنامه‌های امروز سه شنبه ۱۹ اردیبهشت ماه در حالی چاپ و منتشر که ترکیه در دام دوقطبی انتخاباتی، ابعاد تازه واگذاری خودرو به نهادها و سایه تکرار ۹۹ بر سر بورس در صفحات نخست روزنامه‌های امروز برجسته شده است.

ریل‌گذاری ماه‌های اخیر در حوزه سیاست‌خارجی جمهوری‌اسلامی درحال ثمردهی است و روند تحولات منطقه‌ای و جهانی، به‌ویژه در حوزه غرب‌آسیا، از شکل‌گیری روندهای جدید در خاورمیانه و خلیج‌فارس حکایت دارد؛ روندهایی که مسیر خروج از زیرسایه نظم هژمونیک آمریکایی را در پیش گرفته است؛ از جمله آن پرونده برجام است.

روزنامه همشهری درباره گره‌گشایی از پرونده دیپلماسی در دولت سیزدهم نوشته است:

افزایش محسوس سطح رفت‌وآمدهای دیپلماتیک جمهوری‌اسلامی و رایزنی‌های انجام شده دراین چارچوب، نشان‌دهنده عزم تهران برای پیشبرد اهداف ترسیمی در حوزه‌های «دیپلماسی اقتصادی» و «دیپلماسی همسایگی» است؛ موضوعی که ناصر کنعانی، سخنگوی وزارت امورخارجه در نشست‌خبری دیروز خود نیز بر آن تأکید کرد. بررسی گام‌های برداشته شده ازسوی تهران با هدف گره‌گشایی از مشکلات حوزه دیپلماسی و سیاست‌خارجی و برداشتن گام‌های روبه‌جلو دراین عرصه، نشان می‌دهد جمهوری‌اسلامی تا میزان قابل‌توجهی در شکل‌دهی به روندها و رویکردهای منطقه‌ای موفق عمل کرده است.

در ادامه این گزارش آمده است:

سیر صعودی روابط جمهوری‌اسلامی با دولت‌های عربی، یکی دیگر از دستاوردهای تهران در پیشبرد «دیپلماسی همسایگی» به‌حساب می‌آید، موضوعی که سخنگوی وزارت امورخارجه در نشست‌خبری دیروز خود نیز بر آن تأکید و تصریح کرد تبادل هیأت‌ها برقرار است و شاهد اتفاق‌های مثبتی نیز دراین حوزه بوده‌ایم. روند روبه‌جلوی مناسبات با کشورهای امارات، عربستان و کویت از یک‌سو و شکل‌گیری چشم‌انداز جدید در روابط ایران با مصر، بحرین و اردن ازسوی دیگر، نشان‌دهنده حرکت منطقه درمسیر راهبردی نوین است.

روزنامه هم‌میهن در یادداشتی به قلم ولی نصر مشاور اوباما نوشته است که در سالگرد برجام تنها باید با آمریکایی‌ها توافق جامع کرد، در این یادداشت آمده است:

برای واشنگتن و متحدانش، یک توافق منطقه‌ای گسترده مزایای زیادی خواهد داشت. این توافق هم به‌عنوان مدیریت بحران عمل می‌کند، هم به محدود کردن بیشتر فعالیت‌های هسته‌ای ایران کمک می‌کند و هم محدودیت‌های دائمی و اقدامات شفاف‌سازی را در برنامه هسته‌ای تهران ایجاد می‌کند و از رقابت میان همسایگان ایران برای تطابق با فناوری چرخه سوخت هسته‌ای تهران جلوگیری می‌کند. به‌عبارت دیگر، این توافق، توافقی به مراتب بادوام‌تر و قدرتمندتر از برجام خواهد بود. اگر این توافق تنش‌ها را بین ایران و همسایگانش کاهش دهد، به ایالات متحده این امکان را می‌دهد که بیشتر بر نگرانی‌های دیگر و سیاسی مهمی مانند تغییرات آب‌وهوایی و رقابت قدرت‌های بزرگ تمرکز کند. مهمتر از همه – و برخلاف یک برجام احیاشده – این توافق در واقع امکان وقوع را دارد. ممکن است بلندپروازانه به نظر بیاید، اما جهان به ترتیباتی نیاز دارد که در آن، مسائل هسته‌ای و منطقه‌ای را با هم ادغام کند. البته اگر بخواهید ثبات پایدار در خاورمیانه ایجاد کنید و برای دست‌یافتن به این امر گاهی اوقات جاه‌طلبی ضروری است. گاهی اوقات، بهترین راه برای حل یک مشکل آزاردهنده، بزرگتر کردن آن است.

در حالی که هم‌میهن توافق منطقه‌ای بدون آمریکا را بیهوده می‌داند، روزنامه ایران از نظم جدید منطقه بدون نفوذ غرب خبر داده و نوشته است:

امریکا گرچه طی سال‌های اخیر کوشیده بود با تقویت همپیمانان خود در منطقه خاورمیانه، عرصه عمل ایران را محدود کند اما به نظر می‌رسد در نزاع خودساخته‌ای که با کشورمان چه با حضور نظامی مستقیم و چه با ابزار حمایت از تروریسم تکفیری بر سر نفوذ منطقه‌ای رقم زده، حاصلی جز شکست نیافته است. به این ترتیب واشنگتن پس از آنکه در جنگ‌های نیابتی فرسایشی درمانده شد و از سوی دیگر خود به شکست سیاست فشار حداکثری علیه ایران در عرصه دیپلماسی و تحریم‌ها اعتراف کرد، زمان را مناسب دید تا بر راهبردی در خاورمیانه متمرکز شود که نقطه کانونی آن حمایت از عادی‌سازی رابطه اسرائیل و کشورهای عربی و همچنین سرمایه‌گذاری عمده بر عملیات‌های اطلاعاتی و نیابتی علیه نیروهای نظامی برون‌مرزی جمهوری اسلامی بود.

روزنامه ایران نوشته است:

راهبردی که عملاً امکان اجرای آن با توافق تهران و ریاض به عنوان دو بازیگر مهم منطقه از میان رفته و تصمیم‌گیرندگان در امریکا را به موضع‌گیری‌های شتابزده و سفرهای سراسیمه به منطقه وادار کرده است. موضع‌گیری اخیر مشاور امنیت ملی امریکا ناظر به چنین فضایی صورت گرفته است. «سالیوان» پرونده هسته‌ای و مذاکرات نیمه‌تمام وین را دستاویزی برای دامن زدن به تنش‌های دیپلماتیک جدید قرار داده و تلویحاً مسئولیت همه اقدامات تخریبگرانه اسرائیل علیه فعالیت‌های هسته‌ای ایران را متوجه امریکا کرده است.

روزنامه خراسان نیز در سرمقاله خود با عنوان برجام در برزخ حیات و مرگ می‌نویسد:

روزهای سخت و دردناک برجام در اتاق مراقبت های ویژه در حال گذر است و همه همچنان که از بلند شدن این بیمار رو به موت ناامیدند اما دلشان هم نمی خواهد مرگ قطعی را اعلام کنند. ظریف همچنان معتقد است آمریکا بدون هیچ جایگزینی، منافع همه – به ویژه آمریکایی ها و ایرانی ها- را به خطر انداخته و در این مسیر تنها به منافع اسرائیل اندیشیده تا یک دستاورد دیپلماتیک منحصر به فرد را از بین ببرد و این یعنی برای بازگشت، ایالات متحده نباید به ریسمان پوسیده ای به نام نتانیاهو دست بیندازد و امیدوار باشد که جایگزین بهتری برای برجام است.

قاتل‌ها را معرفی کنید!

تشکیل هیئت ویژه بررسی ناآرامی‌های سال گذشته به دستور رئیس‌جمهور سید ابراهیم رئیسی، سوژه گزارش برخی روزنامه‌ها شده است.

روزنامه جوان نوشته است:

بیش از ۸۰ نیروی حافظ امنیت طی کمتر از سه ماه به دست اهالی آشوب و اغتشاش به شهادت رسیدند و اگر سخن نعمت احمدی – در مقام یک حقوقدان رسانه‌ای- درست باشد، باید حداقل بیش از ۸۰ دادگاه فقط برای قاتلان این شهدا برگزار می‌شد و حکم قتل نیروی حافظ امنیت هم که روشن است؛ یعنی بالای ۸۰ قصاص به نفس. پس چرا چنین نشده است؟
اصلاح‌طلبان مثل همیشه که همه چیز را از چارچوب تنگ جناحی خود می‌بینند، هیئت ویژه رسیدگی را هم می‌خواهند به فضای تار و پرحاشیه سیاسی‌کاری ببرند. باید از آقای حقوقدان بپرسیم فهرست قاتل‌ها را طبق همان چیزی که گفته، «اطلاع‌رسانی درست» انجام شده، به رسانه‌ها بگوید و فهرست احکام اجرایی شده در مورد آن‌ها را هم بیان کند تا روشن شود ادعای او در مورد تبعیض بین طرف‌های درگیر و ایجاد تلویحی تشکیک در ذهن مخاطب چقدر منطبق بر واقع است.

*******

روزنامه‌های امروز دوشنبه ۱۸ اردیبهشت ماه در حالی چاپ و منتشر شد که بررسی سال‌مرگ برجام، دستور رئیس‌جمهور در تشکیل کمیته بررسی اغتشاشات سال ۱۴۰۱ و در صفحات نخست روزنامه‌های امروز برجسته شده است.

در سالگرد خروج ترامپ از برجام برخی روزنامه‌ها این ماجرا را مورد ارزیابی مجدد قرار داده‌اند، بررسی رسانه های اصلاح طلب نشان می دهد که آنان در سالروز دستور خروج آمریکا از برجام از سوی ترامپ کوشیدند به بررسی این موضوع پرداخته و ضمن بررسی چرایی این موضوع تاکید کنند در شرایطی که امیدی نمی توان به احیای برجام داشت اما برای حفظ کشور می بایست به سمت مذاکره مستقیم با آمریکا رفت.

روزنامه هم‌میهن نوشته است:

ر سال ۱۳۹۷ ایران نمی‌توانست کاری کند که ترامپ از برجام خارج نشود. احمدی وضعیت فعلی برجام را وضعیت نامناسبی می‌بیند و حتی معتقد است که مذاکره مستقیم میان ایران و آمریکا هم بعید است تغییر اساسی در شرایط ایجاد کند. در آن دوره نیز ترامپ به‌طور مداوم پیشنهاد مذاکره با ایران را می‌داد. حتی گفته شد که در جریان سفر دکتر ظریف به نیویورک در مرداد ۹۸ از طریق سناتور رند پال از او برای سفر به واشنگتن و ملاقات با ترامپ دعوت شد. همچنین در شهریور همان سال دکتر ظریف همزمان با نشست گروه ۷ به بیاریتز در فرانسه دعوت شد و ترامپ علنا تایید کرد که دعوت از ایشان با موافقت او انجام شده است.

در ادامه این یادداشت به قلم کوروش احمدی، دیپلمات پیشین آمده است:

اکنون سوال این است که اگر مذاکراتی انجام می‌شد آیا امکان نجات برجام با تغییرات شکلی اندکی و احیانا تغییر نام آن امکان‌پذیر می‌بود یا خیر. همچنین می‌دانیم که افرادی مانند جان بولتون و مایک پمپئو برعکس ترامپ مواضعی ایدئولوژیک و بسیار تندتر در مورد برجام داشتند. ما حداقل اگر این احتمال را بررسی می‌کردیم، امروز دیگر برایمان هیچ اما و اگری باقی نمی‌ماند. یکی از ویژگی‌های روابط بین‌الملل تاثیرپذیری آن از تحولات درون کشورهاست، لذا برخوردی توأم با متانت و انعطاف را ایجاب می‌کند.

روزنامه شرق نیز در گزارشی با عنوان از فرصت‌سوزی تا نافرجامی برجام می‌نویسد:

در حالی که شرایط حکایت از آن دارد که مذاکرات احیای برجام دشوار شده است و بازگشت توافق هسته‌ای هم کمی دور از واقعیت جلوه می‌کند، حسن روحانی، رئیس‌جمهور سابق ایران، در جلسه دوره‌ای خود با وزیران و معاونان رئیس‌جمهور دولت‌های یازدهم و دوازدهم گفت: «من امیدوار بودم که مسئله برجام در اسفند ۹۹ یا فروردین ۱۴۰۰ حل شود تا دولتی که بر سر کار می‌آید، دچار این مشکل بزرگ نباشد. برای احیای برجام همه‌چیز تمام شده و آماده بود. حتی موفق شدیم از طرف‌های مذاکره امتیاز خروج سپاه پاسداران از فهرست گروه‌های تروریستی و لغو تحریم دفتر رهبری و نهادهای مربوط به ایشان را بگیریم. اما متأسفانه این امکان فراهم نشد». روحانی در ابتدای صحبت‌های خود تأکید داشت که «امروز شرایط اقتصادی مردم مناسب نیست و اکثریتی از جامعه، کاهش قدرت خرید خود را لمس می‌کنند. وقتی تورم بالاتر از ۵۰ درصد است و افزایش حقوق حدود ۲۰ درصد، معلوم است که قدرت خرید مردم پایین می‌آید و این میزان یارانه هم کفاف زندگی مردم را نمی‌دهد!

روزنامه ایران نیز درباره دوران پسابرجامی به نقل از معاون دیپلماسی اقتصادی وزارت امور خارجه نوشته است:

هیچ‌کسی مخالف حل و فصل موضوع برجام نیست. اما وقتی طرف عقب می‌نشیند شما که نمی‌توانید متوقف شوید. بلکه باید راه‌حل‌های خودتان را پیدا کنید؛ مثلاً عضویت ما در شانگهای یک پیروزی بزرگ برای جمهوری اسلامی است. درباره همین «شانگهای» بفرمایید. دستاوردهای عضویت در آن چه اثرات ملموسی برای اقتصاد کشور به دنبال داشته است؟ برخی معتقدند تحریم‌ها و عدم پیوستن به «اف ای تی اف» مانع از تحقق اهداف اقتصادی کشور در چهارچوب این سازمان منطقه‌ای شده است.
«اف ای تی اف» برای ما چه مشکلی ایجاد کرده است؟ من نمی‌توانم این مسأله را باز کنم. ما الان داریم با بسیاری از کشورها از جمله بعضی از کشورهای اروپایی کار می‌کنیم اما نمی‌توانیم جزئیات آن را مطرح کنیم؛ زیرا امریکایی‌ها ورود کرده و این روند را تخریب می‌کنند. کار دارد انجام می‌شود. چرا الان مسأله برجام حل نشده است؟ خب امریکایی‌ها جلو نیامدند. می‌گویند مشتاقیم ولی جلو نمی‌آیند.

بررسی روزنامه‌های اصلاح‌طلب نشان می‌دهد که در حال حاضر برجامی وجود ندارد که بخواهیم به سمتش برویم. باید مذاکره مستقیم با آمریکا را شروع کنیم. اگر مسئولان می‌خواهند توافق کنند باید مذاکرات را از سر بگیرند و به توافق جدیدی دست پیدا کنیم!.

پشت‌پرده تشکیل کمیته بررسی آشوب‌های سال گذشته چیست؟

به رغم اینکه ماه‌ها از پایان اغتشاشات زن، زندگی، آزادی می‌گذرد، حاکمیت همچنان پیگیر شکایات آسیب‌دیدگان، بازماندگان شهدا و جان‌باختگان و ابعاد مختلف موضوع است، روز گذشته رئیس جمهور با صدور حکمی کمیته جدیدی برای بررسی حوادث سال گذشته کشور تشکیل داد.

روزنامه اعتماد در تحلیل دستور رئیس‌جمهور نوشته است:

دلیل شکل‌گیری این کمیته تحقیق، گزارشی است که وزیر کشور از عملکرد کارگروه پیگیری اعتراضات سال گذشته ارایه کرده است. پس از این گزارش، رییس‌جمهور با صدور حکمی هیاتی را مسوول بررسی ابعاد این حوادث و ناآرامی‌ها و بررسی‌های فنی و کارشناسی توسط سایر دستگاه‌ها و جهات ذی‌ربط و تکمیل تحقیقات به عمل آمده کرد.
بررسی جامع و متقن ابعاد مختلف ناآرامی‌های پاییز سال ۱۴۰۱ از طریق دریافت گزارش‌های دستگاه‌های مسوول و گزارش‌های مردمی و اصحاب رسانه، بررسی شکایات آسیب‌دیدگان و مصدومان حوادث یا خانواده‌های آنان و پیگیری جبران خسارت شهروندانی که در جریان این حوادث و ناآرامی‌ها دچار خسارت‌های مادی یا آسیب‌های معنوی شده‌اند.

روزنامه وطن امروز نیز از بررسی ابعاد آشوب زیر ذره‌بین دولت خبر داده و می‌نویسد:

غتشاشاتی که سال گذشته با شعار زن، زندگی، آزادی با خشونت حداکثری و تولید نفرت، اهدافی مثل براندازی جمهوری اسلامی و تجزیه ایران را دنبال می‌کرد، در نهایت با حضور مردم در صحنه دفاع از انقلاب اسلامی، با شکست مواجه شد. شهادت ده‌ها نفر از نیروهای مدافع امنیت از قبیل ماموران پلیس، اعضای بسیج و سپاه، همچنین آسیب رسیدن به اموال عمومی، از نتایج این آشوب‌ها بود. البته مردم عادی نیز از مشی ترور و خشونت‌طلبی جریان زن، زندگی، آزادی بی‌نصیب نماندند.

در ادامه این خبر آمده است:

حمله تروریستی داعش به حرم مطهر شاهچراغ(ع)، همچنین حمله مسلحانه اوباش به مردم ایذه از جمله این موارد بود. فعالیت گسترده گروهک‌های تروریستی و تجزیه‌طلب برای پیشبرد پروژه تجزیه ایران نیز از دیگر مواردی بود که در جریان آشوب‌هایی که پاییز سال گذشته به بهانه فوت مهسا امینی آغاز شد، شاهدش بودیم. بنا بر این موارد، جمهوری اسلامی ۲ کارویژه را در دستور کار خود قرار داد؛ برخورد و مقابله با هسته‌های ضدانقلاب از یک سو و پیگیری ابعاد حوادث از سوی دیگر.

ماجرای یک پرواز چارتر به سوی اقلیم کردستان چیست؟

شنیده‌ها حاکی از این است که یک کاروان از فعالان رسانه‌ای و سیاسی و فرهنگی ایرانی، پس فردا با هواپیمای چارتر اختصاصی عازم اربیل برای تجدید دیدار با مسعود بارزانی به بهانه افتتاح موزه کردستان‌شناسی است.

روزنامه جوان در ستون اخبار ویژه خود نوشته است:

رسمیت بخشی به اقلیم کردستان عراق و نادیده گرفتن کارشکنی‌ها و اقدامات ضدایرانی مقامات آن علیه ایران اولین پیام چنین حضور و چنین سفری است. اقلیم کردستان عراق مأمن تروریست‌هایی است که بارها مردم ایران را هدف اقدامات تروریستی خود قرار داده‌اند و هدف اصلی‌شان هم تجزیه ایران است. از همین رو، نوع تعامل با آن‌ها از سوی ایرانی‌ها نمی‌تواند کاملاً همدلانه باشد. از سویی آن‌ها نسبت به عراق و ایران نگاه تجزیه‌طلبانه دارند، لذا هر نوع تعاملی که تلاش شکست خورده برای استقلال کردستان را بخواهد احیا کند، علیه تمامیت ارضی کشور و محکوم است.

*******

روزنامه‌های امروز یکشنبه ۱۷ اردیبهشت ماه در حالی چاپ و منتشر شد که صحبت‌های رئیس جمهور سابق درباره وضعیت برجام، انتخابات ترکیه، اردوغان و رنگین‌کمان مخالفان، حساب‌کشی از وزرا و آتش بازی دختران هاکی روی یخ در صفحات نخست روزنامه‌های امروز برجسته شده است.

آخرین سخنان حسن روحانی در جمه همکارانش مورد توجه روزنامه‌ها قرار گرفته است، رئیس‌جمهور سابق در حالی تلاش کرده با لفاظی و بازی با کلمات کارنامه فاجعه‌بار دولت خود را بزک کرده و به خورد افکار عمومی‌ دهد که مردم نتیجه ۸ سال سوءمدیریت، بی‌تدبیری و ناکارآمدی او را با گوشت و پوست و استخوان خود لمس کرده‌اند و به این زودی‌ها فراموش نخواهند کرد.

روزنامه اعتماد درباره سخنان روحانی نوشته است:

روایت‌های حسن روحانی همچنان ادامه دارد. روایت‌هایی که هرچند شاید دیگران هم از آن باخبر باشند و بارها در رسانه‌ها بازنشر شده باشد اما طرح دوباره آن از سوی فردی که ۸سال در رفیع‌ترین جایگاه اجرایی کشور نشسته است، معانی متفاوتی می‌تواند داشته باشد. رییس‌جمهور سابق ایران، در جلسه دوره‌ای خود با وزیران و معاونان رییس‌جمهور دولت‌های یازدهم و دوازدهم گفت: من امیدوار بودم که مساله برجام در اسفند ۹۹ یا فروردین ۱۴۰۰ حل شود تا دولتی که بر سر کار می‌آید، دچار این مشکل بزرگ نباشد. برای احیای برجام همه‌چیز تمام شده و آماده بود. حتی موفق شدیم از طرف‌های مذاکره امتیاز خروج سپاه پاسداران از فهرست گروه‌های تروریستی و لغو تحریم دفتر رهبری و نهادهای مربوط به ایشان را بگیریم. اما متاسفانه این امکان فراهم نشد.

روزنامه آرمان ملی نیز با اشاره به سخنان روحانی درباره برجام می‌نویسد:

احیای برجام یکی از دستور کارهای دولت سیزدهم پس از روی کارآمدن بود و به‌نظر می‌رسید که رئیسی و مردانش در حوزه سیاست خارجی برنامه مشخصی برای احیای برجام داشته باشند. چه اینکه مسکوت گذاشتن ۴ ماهه مذاکراتی که تا پای توافق پیش رفته بود نیز مؤید همین امر بود که گویا دولت جدید رویکرد تازه‌ای نسبت به مساله برجام و احیای آن دارد. اما از آن زمان تاکنون قریب به ۲۰ ماه می‌گذرد و برجام هنوز در بلاتکلیفی به‌سر می‌برد. چنانکه طرفین نه تلاشی در جهت دستیابی به توافقی جدید می‌کنند و نه مرگ برجام را اعلام می‌کنند. این در حالی است که نگاهی به شرایط پیش از روی کارآمدن دولت سیزدهم نشان می‌دهد که همه چیز در اسفند ۹۹ مهیای احیای مجدد برجام بود و آنطور که رئیس‌جمهور وقت همان زمان گفت؛ فقط کافی بود که به آقای عراقچی؛ رئیس تیم مذاکره‌کننده اختیار داده شود تا در نیم‌ساعت توافق انجام شود.

این روزنامه اصلاح‌طلب نوشته است:

اما شرایط و موقعیت آنطور که باید پیش نرفت و برجام همچنان از سال ۲۰۱۸ تاکنون در کماست. گرچه هر از چندی برخی نمایندگان کشورها نسبت به احیای این توافق ابراز امیدواری می‌کنند و احتمال مذاکره مجدد و توافق در آینده نزدیک خبر می‌دهند؛ اما امر واقع شرایط دیگری را نشان می‌دهد. اینکه غربی‌ها به‌ویژه آمریکا چندان تمایلی برای احیای توافق ۲۰۱۵ ندارند و اگر هم اظهارات جسته و گریخته‌ای از سوی اروپایی‌ها در جهت لزوم پایبندی و احیای برجام می‌بینیم بیش از اراده و تمایل عملی بیشتر به تعارفات دیپلماتیک می‌ماند و گویی اینکه غربی‌ها نیز به‌طور غیررسمی به این نتیجه رسیده‌اند که احیای برجام دیگر موضوعیت ندارد.

روزنامه شرق نیز که پیش از این تیر تاریخی امضای جان کری تضمین است را منتشر کرده و پس از آن به نقل از سیف رئیس‌کل بانک مرکزی دولت وقت دستاورد برجام را صر دانسته، این‌بار نیز در گزارشی توهم آمیز درباره وضعیت برجام در دولت روحانی نوشته است:

سخنان اخیر روحانی از شرایط احیای توافقی است که این روزها دیگر امید کمی برای احیای‌ آن وجود دارند و شایعه اجرای سیستم ماشه و تبعات آن بیش از گذشته است. دولت سیزدهم آن‌طورکه گفته می‌شود، ظاهرا تحت تأثیر ایده‌های افرادی مانند سعید جلیلی و یارانش در جبهه پایداری کار را به‌گونه‌ای هدایت کرده است که نتوانسته تاکنون در مذاکرات برجام توفیقی کسب کند و سکون خاصی برای بازگشت طرفین به میز مذاکرات وجود دارد و البته اراده‌ای هم در این رابطه از سوی برخی که منافعشان با منافع کاسبان تحریم‌ها گره خورده، وجود ندارد. این در حالی است که اگر برجام در زمان مناسبش یعنی اسفند ۹۹ امضا می‌شد، تبعات منفی تحریم‌ها دو سال پیش تمام شده بود، ارزش پول ملی در سراشیبی تند دو سال گذشته نمی‌افتاد و سفره‌های مردم از حداقل‌های معاش محروم نمی‌شد!

روزنامه کیهان اما روایت دیگری از سخنان روحانی داشته و می‌نویسد:

چنین ادعایی درحالی برای چندمین بار از سوی روحانی مطرح شده این ادعا در حالی است که آمریکا همچنان در همان زمان نیز صراحتاً کلیدواژه توافق قوی‌تر را استفاده می‌کرد و هر گونه مطالبات منطقی کشورمان را رد می‌کرد.
مسئول میز ایران در گروه آمریکایی بحران و از دوستان نزدیک رابرت مالی بعدها فاش کرد آمریکا به‌دنبال آن بوده تا در اواخر دولت روحانی تعلیق غنی‌سازی ۲۰ درصد در ازای آزادی تنها یک میلیارد دلار از اموال کشورمان را اجرایی کند. این پیشنهاد اهانت‌آمیز آمریکا به ایران به‌عنوان دلیل اصلی عدم احیای برجام در آن زمان حتی باعث شد نزدیکان دولت روحانی بارها به انتقاد از جوبایدن دست بزنند.

در ادامه گزارش کیهان آمده است:

علی خرم دیپلمات اصلاح‌طلب در سرمقاله‌ای معروف با عنوان «آقای بایدن قرارمان این نبود» در همان تاریخ اسفند ۱۳۹۹ رئیس‌جمهور جدید آمریکا را متهم به عدم اجرای وعده‌های انتخاباتی کرد و از پیشنهادات تحقیرآمیز این کشور خبر داد. گفتنی است قانون راهبردی مجلس باعث شد ایران با شروع غنی‌سازی و اقدام متقابل مانع از آن شود که آمریکا پایان مذاکرات را اعلام کند. این کشور به‌دلیل دست پر تهران دچار سردرگمی شده است و اکنون راهی جز توافق با تهران در برابر خود نمی‌بیند.

حاصل سناریوی خارج‌نشینان برای ایران چه بود؟ رسوایی

محمد سهیمی، استاد دانشگاه کالیفرنیای جنوبی که تحقیقات مفصل و مستندی در خصوص رضا پهلوی، فرزند شاه سرنگون شده ایران انجام داده، در گفت‌وگویی اینترنتی با علی علیزاده، کنشگر سیاسی و فعال رسانه‌ای مقیم لندن از موضع تلویحی رضا پهلوی برای حمایت از حمله نظامی امریکا به ایران پرده برمی‌دارد.

روزنامه جوان در ستون اخبار ویژه خود می‌نویسد:

سهیمی می‌گوید که چند ساعت پس از حملات ۱۱ سپتامبر ۲۰۰۱ به برج‌های دوقلوی امریکا، در واقع عصر همان روز، رضا پهلوی در گفتگو با یک شبکه رادیویی امریکایی گفته که «تروریسم مثل یک اختاپوس می‌ماند و ضعیف‌ترین نقطه اختاپوس چشم آن است، چشم اختاپوس تروریسم هم در تهران است!»یعنی در بدترین شرایط ممکن و در حساس‌ترین زمان که مردم امریکا حمله نظامی به هر کشوری را می‌پذیرفتند، رضا پهلوی گرای حمله به تهران می‌دهد!

جوان نوشته است:

سهیمی توضیح می‌دهد که همان زمان در مطلبی جواب رضا پهلوی را می‌دهد، اما با موج فحاشی حامیان پهلوی مواجه می‌شود، یعنی آن‌ها هم مشکلی با حمله نظامی به ایران – آن هم در موضوعی که هیچ ربطی به ایران پیدا نمی‌کرد- نداشتند، چون طبق گفته سهیمی «رضا پهلوی همیشه دنبال بازگشت به قدرت و سلطنت از طریق کمک دولت‌های خارجی بود. چون هیچ گونه پایگاه اجتماعی مهمی در ایران ندارد.»سهیمی در این گفتگو توضیح می‌دهد که اکنون هم مواضع پهلوی تفاوتی نکرده و عقلانیتی ندارد و شاهد مثال را سفر او به سرزمین‌های اشغالی فلسطین می‌داند. سهیمی می‌گوید: «در شرایطی که هر روز نتانیاهو ایران را تهدید به حمله نظامی می‌کند، هیچ گونه عقلانیتی در این سفر ندیدم.»

روزنامه جام‌جم نیز درباره رسوایی براندازان نوشته است:

رضا پهلوی به تأسی از لیدر فکری خود مدعی بود نه دنبال جنگ است و نه تجزیه ایران اما حالا مواضع دولت و پارلمان رژیم صهیونیستی نشان داد مدینه فاضله پهلوی‌ها به دنبال همین جنگ و تجزیه است. این روند یعنی اپوزیسیون ضدایرانی با همراهی اسرائیل و متحدانش به دنبال تجزیه ایران از طریق جنگ نظامی هستند و این هدفی نبوده که بخواهند آن را به شکل عیان دنبال کنند اما با این رسوایی مشخص است همه ادعاهای دموکراسی‌خواهی و آزادیخواهی فقط پوششی برای پنهان کردن اهداف جنگ‌طلبانه بوده است. البته این خواسته توهمی برای تجزیه ایران به وضعیت اسرائیل هم بازمی‌گردد، چراکه اساسا دولت‌ها و کشورهای کوچک با وسعت و جمعیت اندک، همواره به دنبال همزیستی مسالمت‌آمیز با کشورهای پیرامونی خود هستند تا ضعف‌های ژئوپلتیکی‌شان را ترمیم کنند؛ موضوعی که در خصوص رژیم اسرائیل متفاوت است و این رژیم جعلی با ماهیت جنگ‌طلبانه همواره راهبرد متفاوتی داشته و طبق استراتژی این رژیم هرچه کشورهای حاضر در محیط پیرامونی، تل‌آویو را کوچک‌تر و کم‌جمعیت‌تر ببیند، حاشیه امن بهتری را احساس می‌کند.