پارلمان اسرائیل

به گزارش مجاهدت از مشرق، روزنامه کیهان در ستون خبر ویژه خود نوشت: توماس فریدمن تحلیلگر ارشد روزنامه نیویورک‌تایمز در یادداشتی تحلیلی نوشت: یک هفته حضور در اسرائیل و کرانه باختری به من این درک و احساس را داد که چشم‌انداز راه‌حل دو کشور اسرائیلی- فلسطینی کاملا از بین رفته است. با این وجود، هیچ کس نمی‌خواهد به‌طور رسمی مرگ و دفن آن را اعلام کند، زیرا رد کردن قاطعانه آن پیامدهای زیادی خواهد داشت. بنابراین، دیپلمات‌ها، سیاستمداران و سازمان‌های لیبرال یهودی وانمود می‌کنند که هنوز ضربان قلب ضعیفی وجود دارد.

پیروزی اخیر بنیامین نتانیاهو با رای اندکی بیشتر از رقبایش در انتخابات اسرائیل، منجر به ایجاد دولت ائتلافی افراطی و فوق مذهبی در تاریخ اسرائیل خواهد شد. قطعا استفاده از پیشوند «اولترا» به معنای فوق و افراطی برای دولت نتانیاهو نشان می‌دهد که چشم‌انداز خوبی در راه نیست. بدون خویشتن‌داری، نتانیاهو و شرکای ائتلاف‌اش می‌توانند راه‌حل دو دولتی و راه‌حل تک‌دولتی را در یک گور دفن کنند. این تنها ما را با راه‌حل یک آشفتگی بزرگ باقی می‌گذارد.

اگر از من بپرسید می‌گویم این محتمل‌ترین نتیجه است: یک آشفتگی کامل که اسرائیل را پس از این به دیگ بی‌ثباتی و منبعی برای تشویش و نگرانی دولت ایالات متحده تبدیل خواهد کرد. چرا باید چنین نگرانی‌ای داشت؟ زیرا شرکای جدید نتانیاهو دقیقا مخالف خویشتنداری هستند. چهار نفر از پنج رهبر اصلی حزب در دولت ائتلافی آینده نتانیاهو، آریه درعی، بزالل اسموتریچ و ایتامار بن‌گویر به اتهام فساد یا تحریک به نژادپرستی بازداشت، متهم و مجرم شناخته شده و یا مدتی را در زندان گذرانده‌اند. علاوه‌بر این، انتظار می‌رود نتانیاهو بن‌گویر افراطی ملی‌گرا، ضدعرب و رهبر حزب قدرت یهود را به‌عنوان وزیر امنیت ملی خود معرفی کند. در آن صورت، بن‌گویر نه‌تنها بر پلیس اسرائیل بلکه بر سایر سازمان‌های مجری قانون از جمله پلیس مرزی که در کرانه باختری اشغالی بسیار فعال هستند نیز نظارت خواهد کرد.

بن‌گویر به راحتی می‌تواند این سازمان‌ها را علیه جمعیت عرب و فلسطینی مسلح کند. همچنین انتظار می‌رود که نتانیاهو اسموتریچ را به‌عنوان وزیر دارایی منصوب کند و همچنین قصد دارد به او و حزب‌اش صهیونیسم مذهبی مسئولیت اداره مدنی را که همیشه در اختیار وزارت دفاع اسرائیل بوده واگذار نماید. اداره مدنی این اختیار را دارد که شهرک‌های یهودی‌نشین را گسترش دهد زندگی روزمره فلسطینی‌ها را محدود کند و تخریب خانه‌ها را اجرا کند اسموتریچ و بن‌گویر هر دو متعصب مذهبی هستند و حضور یهودیان را در کوه معبد (حرم شریف) که برای مسلمانان نیز مکانی مقدس است تبلیغ می‌کنند.

اعراب اسرائیل ۲۱ درصد از جمعیت اسرائیل، نزدیک به ۲۰ درصد از پزشکان، حدود ۲۵ درصد ازپرستاران و تقریبا نیمی از داروسازان اسرائیل را تشکیل می‌دهند و در شعبه‌ ام‌ای‌تی در اسرائیل بیش از ۲۰ درصد دانشجویان را اعراب اسرائیلی تشکیل می‌دهند.

در بت‌یام در حومه تل‌آویو گروهی از افراط‌گرایان راستگرای یهودی یک راننده عرب را از خودرویش بیرون کشیدند و به طرز فجیعی کتک زدند. این خشونت، به‌ویژه سوزاندن کنیسه‌ها بدون شک تعداد قابل توجهی از یهودیان اسرائیلی را از راست میانه به سمت راست افراطی ملی‌گرا سوق داد و به بن‌گویر قدرتی بخشید که اکنون از آن برخوردار است.

در تلاش برای تحمیل برنامه‌های سیاسی یهودیان ملی‌گرای افراطی و برنامه‌های مذهبی یهودی افراطی ارتدوکس بر دیگر جوامع سکولار و عرب، ملی‌گرایان افراطی تازه به قدرت رسیده باید قدرت دادگاه‌ها را کاهش دهند. در اینجا، منافع آنان با منافع نتانیاهو همسو می‌شود چرا که او می‌خواهد روند محاکمه جاری خود به اتهام فساد را متوقف کند. به همین دلیل است که انتظار می‌رود دولت آینده در قانون جدیدی با استفاده از اکثریت کرسی‌های در اختیار ۱۲۰ نماینده کنست (پارلمان اسرائیل) اجازه دهد دادگاه‌ها را نادیده بگیرند و به قوه مجریه بر دستگاه قضایی برتری ببخشد.

در کرانه باختری تحت کنترل تشکیلات خودگردان فلسطین، «محمود عباس» که اخیرا ۸۷ساله شد بر آن تشکیلات حکمرانی می‌کند. دولت او مملو از فساد است و نیروهای امنیتی فلسطینی در حال فروپاشی هستند و برخی از اعضای آن به تازگی یونیفورم خود را در آورده و به گروه‌های مقاومت علیه اسرائیل پیوسته‌اند. در نتیجه، توانایی اسرائیل برای حفظ کنترل امنیتی در کرانه باختری با هزینه نسبتا کم در حال کاهش است.

نظرسنجی‌ها نشان می‌دهند در پنج سال گذشته تغییر بزرگی در جامعه فلسطینی رخ داده و نوجوانان ۱۵ تا جوانان ۲۵ساله به شکل بی‌سابقه‌ای رادیکال شده‌اند. آنان متفاوت از پدر و مادر و مادربزرگ و پدربزرگ‌های‌شان هستند. آنان به تشکیلات خودگردان فلسطینی اعتماد ندارند و آن تشکیلات را همکار اسرائیل می‌دانند. آنان معتقدند اسرائیلی‌ها تنها زبان زور را می‌فهمند. چند جوان فلسطینی چندین‌بار در ماه از این طریق جان‌شان را از دست می‌دهند و بر شدت خشم فلسطینیان افزوده می‌شود.

به گزارش مجاهدت از مشرق، رژیم صهیونیستی در حالی از ساعت ۷ روز سه شنبه به استقبال پنجمین انتخابات پیاپی ظرف کمتر از ۴ سال رفته که عمده نظرسنجی‌ها از تداوم بحران و ناتوانی هردو جناح هوادار و مخالف نتانیاهو خبر می‌دهند.

در این میان ۵ عامل الگوی رأی‌دهی جوامع اقلیت غیریهودی، ناراضیان و مرددها، چپ‌گرایان و نهایتاً وضعیت آب و هوا ممکن است این بن‌بست را بشکنند و یا به آن دامن بزنند.

به طور مشخص عامل اصلی شکل‌گیری بحران سیاسی ۴ سال اخیر دعوای جناح هوادار نتانیاهو و مخالفان وی است. از ۱۳ حزب اصلیِ فعال در سپهر سیاسی اسرائیل (بجز حزب لیکود که حزب نتانیاهو محسوب می‌شود)، تنها چهار حزب «صهیونیسم مذهبی»، «شاص»، «یهودیت متحد توراه» و «خانه یهودی» حاضر به همکاری و تشکیل ائتلاف با نتانیاهو هستند و ۸ حزب دیگر کاملاً در برابر او ایستاده‌اند و حاضر به تشکیل کابینه ائتلافی با حضور بی بی نیستند.

بیش از ۹۰ درصد نظرسنجی‌ها در ماه‌های اخیر گویای این امر بوده که جناح هوادار نتانیاهو در بهترین حالت ۶۰ کرسی را از آن خود می‌کنند و جناح لاپید ۵۶ کرسی. در نتیجه هیچیک از دو طرف قادر به تشکیل ائتلاف اکثریتی (که دست‌کم نیاز به ۶۱ حامی دارد) نیستند و احتمالاً تداوم بحران سیاسی و حرکت به سوی انتخابات ششم محتمل‌ترین سناریوی انتخابات باشد.

اما با نگاهی دقیق‌‎تر به سپهر سیاسی اسرائیل درمی‌یابیم از یکسو رقابتی نزدیک میان دو جناح در جریان است و از سوی دیگر جناح هوادار نتانیاهو که در نظرسنجی‌ها پیشتاز است، برای پیروزی نهایی تنها نیاز به یک کرسی دارد.

از این‌رو می‌توان گفت وضعیت به شدت آستانه‌ای است و اندک تغییری ممکن است نتیجه انتخابات را به کلی تغییر دهد.

در ادامه ۵ عامل سرنوشت‌سازی که می‌تواند بن‌بست را تشدید کرده و یا بحران موجود را خاتمه بخشد از نظر می‌گذرانیم:

چالش مشارکت اقلیت عربی

در این انتخابات سه فهرست عربی متفاوت شرکت کرده‌اند و وضعیت آنها می تواند سرنوشت بلوک تحت رهبری لاپید را رقم بزند. نظرسنجی‌ها نشان از آن دارد که میزان مشارکت جامعه عربی در نازل‌ترین حالت ۳۷ درصد و در بیشترین حالت حدود ۵۰ درصد خواهد بود.

بنابراین میزان مشارکت این جامعه تأثیری حیاتی بر نتایج انتخابات خواهد داشت. از میان این سه فهرست، حزب اسلامگرای رعم به رهبری «منصور عباس» اعلام کرده که شراکت با مخالفان نتانیاهو را ادامه خواهد داد.

دومین فهرست قابل توجه، فهرست «خداش – تعال» با محوریت «ایمن عوده» و «احمد طیبی» است. این فهرست تا کنون با حضور در ائتلاف‌ها مخالف باقی مانده و خود را به هیچ‌یک از دو بلوک متعهد نمی‌کند، اما به طور مشخص ضدیت بیشتری با جناح نتانیاهو دارد.

نکته مهم این است که هر دو فهرست مذکور در حدود آستانه انتخاباتی ۳.۲۵ درصدی قرار دارند و اگر میزان مشارکت جامعه عربی پایین باشد، ممکن است هر دو حزب کمتر از این میزان رأی آورده و از ورود به پارلمان اسرائیل محروم شوند.

شکست هر یک از دو حزب یاد شده در ورود به پارلمان نتانیاهو را پیروز انتخابات خواهد ساخت؛ زیرا اگر تصور کنیم حتی یکی از این احزاب زیر حدنصاب قرار گیرد، از ۴ کرسی که می‌توانست داشته باشد، محروم خواهد شد. در چنین شرایطی دست‌کم دو کرسی از این تعداد نصیب جناح هوادار بی بی خواهد شد و مجموع حامیان او را به بالاتر از ۶۰ نفر می‌رساند.

اما این همه ماجرا نیست، اگر میزان مشارکت عربی در حدی باشد که هر یک از این دو فهرست (دقیقاً مانند نظرسنجی‌ها) ۴ کرسی را به خود اختصاص دهند، نتانیاهو قادر به تشکیل ائتلاف نخواهد بود و کار وقتی پیچیده‌تر می‌شود که میزان مشارکت عربی در حدی افزایش یابد که سومین فهرست عربی، یعنی حزب ملی‌گرای بلد، نیز بتواند از حدنصاب انتخاباتی عبور کرده و ۴ کرسی را از آن خود سازد.

در چنین شرایطی، بلوک راست – مذهبی به رهبری نتانیاهو از وضعیت آستانه‌ای ۶۰ کرسی تا حدود ۵۸ کرسی تنزل خواهد کرد و هیچ‌گونه شانسی برای تشکیل ائتلاف نخواهد داشت. البته احتمال وقوع چنین رویدادی کم است.

چالش مشارکت اقشار مذهبی

یکی از نگرانی‌های جناح هوادار نتانیاهو، میزان مشارکت سیاسی اقشار ارتدکس مذهبی یا حریدی‌هاست. از سال ۲۰۰۹ به بعد احزاب مذهبی (بجز یک بازه دو ساله) همواره در قدرت حضور داشته اند و هم‌پیمان نتانیاهو بوده‌اند و به‌شدت نسبت به از دست دادن قدرت شکننده و آسیب پذیر هستند.

در یک‌سال گذشته که این دو حزب به ناچار در اپوزیسیون ماندند، برخی هواداران آنها دچار ناامیدی شده‌اند و احتمال کاهش میزان مشارکت آنها نیز وجود دارد. حزب یهودیت متحد توراه در نظرسنجی‌ها ۷ کرسی دارد و این احتمال وجود دارد که در پایان انتخابات نتواند از این تعداد حفاظت کند.

حزب شاص نیز به عنوان دیگر حزب مذهبی اسرائیل حدود ۹ کرسی را در نظرسنجی‌ها به خود اختصاص می‌دهد. یکی از نظرسنجی‌های انجام شده در میان قشر مذهبی نشان از آن دارد که مشارکت انتخاباتی این قشر به دلیل ناامیدی تا ۱۲ درصد کاهش یابد.

این امر خطر بزرگی برای بلوک نتانیاهو خواهد بود، زیرا در این صورت شمار کرسی‌های این بلوک کاهش خواهد یافت.

بحران دیگری که این احزاب را تهدید می‌کند، رشد چشمگیر حزب قدرت یهودی به رهبری «ایتامار بن‌گویر» در میان قشر مذهبی است که باعث کاهش شانس دو حزب یاد شده می‌شود. البته این تغییر در نهایت به‌ضرر بلوک «راست – مذهبی» نخواهد شد و تنها بخشی از آرای مذهبی‌ها را به حزبی دیگر درون همین بلوک انتقال می‌دهد. شبکه تلویزیونی کان اعلام کرده نزدیک به ۶ درصد از حریدی‌ها مایل به رأی دادن به بن‌گویر هستند.

آرای از دست رفته حزب یامیناه

حزب یامیناه تا همین چهار ماه پیش، حزب حاکم اسرائیل به شمار می‌آمد و «نفتالی بنت» رهبر آن بود، اما اختلافات داخلی باعث شد بنت از رهبری این حزب کناره‌گیری کند و «آیلت شکد»، رهبری آن را برعهده گیرد.

پیوستن یامیناه به ائتلاف مخالفان بی بی در نهایت وضعیتی بحرانی برای این حزب رقم زد و باعث شد بخش اعظم ۲۷۳ هزار نفری که در سال ۲۰۲۱ به آن رأی داده بودند به صرافت تغییر حزب خود بیفتند. تقریباً یک سوم از رأی دهندگان این حزب در انتخابات گذشته از قشر موسوم به «ملی – مذهبی» بوده اند.

به نظر می‌رسد بخش قابل توجهی از رأی دهندگان یامیناه به ترتیب میان احزاب صهیونیسم مذهبی، وحدت ملی، لیکود و یش‌عتید تقسیم شده اند.

اکنون شکد با عنوان رهبر حزب خانه یهودی در انتخابات شرکت کرده ولی در هیچیک از نظرسنجی‌ها نتوانسته بالاتر از حدنصاب قرار گیرد. با این وجود روند این حزب در نظرسنجی‌ها نسبتاً روبه رشد بوده و از ۱ درصد به بالاتر از ۲ درصد رسیده است. اگر شرایط به نحوی رقم بخورد که این حزب بالاتر از حدنصاب قرار گیرد، مسیر تشکیل کابینه برای جناح راست – مذهبی هموار خواهد شد، اما اگر این حزب در رسیدن به ۳.۲۵ درصد از کل آرا شکست بخورد، تعداد زیادی از آرای هواداران جناح راست را به هدر خواهد داد و شانس مخالفان بی بی را افزایش می‌دهد.

نتایج جناح چپ در انتخابات

عملکرد ضعیف دو حزب دیگر در بلوک لاپید می‌تواند مسیر انتخابات را به نفع نتانیاهو تغییر دهد. دو حزب کارگر و مرتص نیز در بیشتر نظرسنجی‌ها به آستانه انتخاباتی ۳.۲۵ درصدی نزدیک بوده اند.

در عین حال رشد تدریجی حزب یش‌عتید نیز باعث کاهش اقبال به این احزاب شده است. اگر هر دو یا یکی از آنها به زیر حدنصاب بغلتند، کار جناح مخالف بی بی تمام است و نتانیاهو پیروز انتخابات خواهد شد. اما اگر وضعیت برعکس شود و این دو حزب موفق شوند روی‌هم رفته بیش از ۱۰ کرسی را به خود اختصاص دهند، شانس نتانیاهو به شدت کاهش می‌‎یابد.

در مجموع به نظر می‌رسد کلید اصلی حل بحران سیاسی اسرائیل را «میزان کلی» مشارکت دانست. هرچه میزان مشارکت بالاتر باشد، شانس نتانیاهو برای بازگشت به قدرت کمتر می‌شود و هرچه این میزان کمتر شود باعث افزایش شانس بی بی خواهد شد. اگر میزان مشارکت از انتخابات گذشته (۶۷ درصد) کمتر باشد کار نتانیاهو برای تشکیل کابینه بسیار آسان‌تر خواهد بود.

از سوی دیگر اگر میزان مشارکت بالاتر از ۷۰ درصد برود یا بحران سیاسی ادامه خواهد یافت و کار به انتخابات ششم می‌کشد و یا جناح مخالف پیروز خواهد شد.