به گزارش مجاهدت از مشرق، شاید باورتان نشود اما درست در وسط همین پایتخت شلوغ و پر سر و صدا هنوز هم می توان باغ هایی را با درختان تنومند و سر به فلک کشیده و جوی های روان پیدا کرد که با قدم زدن در آنها آرامش می گیرید و یک بار دیدنشان احتمالا بارها شما را به آنجا خواهدکشاند. در این مطلب شما را با برخی از این باغ های زیبا آشنا می کنیم.
باغ ایرانی
بوستان باغ ایرانی همان طور که از نامش پیداست، براساس الگوی باغ ایرانی طراحی و ساخته شده است. الگوی باغ ایرانی، آنقدر در دنیای طراحی و معماری باغ ها دارای ظرفیت های زیباشناسی ارزنده بوده که در دنیا، این سبک کاملا منحصر به فرد و با نام ایران شناخته می شود. حتی ساختمانی که درواقع رستوران و کافی شاپ این مجموعه است هم نمونه ای از بناهای قدیم تهران است. این باغ، حفاظ دارد و از ساعت ۷ صبح تا ۱۲ شب، پذیرای بازدید علاقه مندان است و بازدید از آن برخلاف دیگر بوستان های تهران، شبانه روزی نیست.
خبر خوب اینکه این مکان بهینه سازی شده و معمولا جسمی- حرکتی بدون محدودیت های شهری می توانند در محیط زیبای باغ تردد کنند. باغ ۳ ورودی دارد که هر ورودی نگهبان دارد. حوض های متعدد، سبک هندسی قرارگیری درختان و همچنین حوض وسیع و فواره، عمارت یا کوشک در وسط باغ و رعایت تقارن ها در طراحی، زیباترین باغ تهران را به مقصدی خاص برای گردشگران طبیعت پایتخت تبدیل کرده است.
نشانی: خیابان شیخ بهایی شمالی، ۲۰ متری پیروزان، کوچه شهید صابری
باغ موزه مینیاتور
کشور عزیزمان ایران جاذبه های گردشگری فراوانی دارد اما برای بسیاری از ما این فرصت ایجاد نمی شود که به همه شهرهای دیدنی ایران سر بزنیم و از آثار باستانی ارزشمندشان دیدن کنیم. باغ موزه مینیاتور تهران اولین موزه مینیاتوری کشور است که در سال ۱۳۹۲ به همین منظور افتتاح شده و محیطی بسیار دلنشین دارد که متاسفانه به دلیل تبلیغات کم و نامناسب، کمتر شهروندی در پایتخت حتی اسم آن را شنیده است.
شاید سرزدن به هر ۱۲ اثر تاریخی ایران که در سازمان یونسکو به ثبت جهانی رسیده، در یک روز کاری ناممکن به نظر برسد، اما شما با سر زدن به باغ موزه مینیاتور می توانید ماکت های مینیاتوری این آثار را که با دقت و ریزه کاری ساخته شده اند، ببینید.
این باغ موزه با زمینی به مساحت حدودا ۳ هکتار، کاملا هندسه باغ های ایرانی را دارد و در دل خود ماکت هایی از ۱۲ اثر تاریخی ایرانی جای داده که کار دست هنرمندان ایرانی است. با قدم زدن در این باغ موزه ضمن دیدن این ماکت های مینیاتوری می توانید حس و حال باغ های ایرانی را کاملا درک کنید و لذت ببرید.
نشانی: خیابان جانبازان غربی، نبش بزرگراه امام علی (ع)
کاخ گلستان
یکی از اولین باغ‌هایی که در تهران وجود داشت، باغی به نام «چهار باغ» بود. این باغ بعدها به نام ارگ سلطنتی و یا همان کاخ گلستان مشهور شد. این باغ به دستور شاه عباس صفوی ساخته شد، اما در دوران قاجار چشم و چراغ خاندان سلطنتی شد. به دلیل اینکه تا قبل از آن تهران پایتخت نبود و عمارت‌های داخل آن اهمیت سیاسی نداشتند. با تبدیل شدن تهران به پایتخت و سیاسی شدن این شهر، این باغ هم به پایگاه خاصی برای بزرگان دولت تبدیل شد. تاج‌گذاری پهلوی اول و دوم نیز در همین مکان اتفاق افتاد.
در این باغ هر روز از ساعت هشت صبح تا پنج بعد از ظهر برای قدم زدن به روی شما باز است.
این کاخ با مساحتی حدود یک دهم مساحت اولیه‌اش همچنان در محل قدیمی‌اش پابرجاست. این نشان می‌دهد که هر چند بخش اعظم عمارت آن دست نخورده است اما بخش اصلی باغ آن از بین رفته است.
نشانی: چهارراه گلوبندک، میدان ارگ، کاخ گلستان
باغ عین‌الدوله
مکانی که درحال حاضر محل نگارخانه برگ و کارگاه مجسمه سازی است، روزگاری خانه صدراعظم مستبد مظفرالدین شاه، یعنی عین‌الدوله بود. به همین دلیل از همان روزگار و تاحالا که این مکان به یک مکان عمومی تبدیل شده؛ هم چنان باغ عین الدوله نامیده می‌شود.
انگار هنوز هم روح صاحب آن در همان حوالی قدم می‌زند تا همه به این باغ، باغ عین‌الدوله بگویند! عین‌الدوله تا سال ۱۳۰۶ شمسی در قید حیات بود، اما در سالهای آخر عمر ورشکست شد و طلبکاران اموال او را تصاحب کردند.
در زمانی که باغ شکل اصلی خودش را داشت، مساحت کل آن ۱۱۹۰۰ مترمربع بود. این باغ چهار در شامل دو در اصلی شمالی و جنوبی و دو در فرعی شرقی وغربی بود. درحال حاضر وسعت باغ بسیار کمتر از این مقدار بوده و فقط در شمالی آن برای ورود و خروج باز است.
از چند سال پیش این باغ رسما در اختیار شهرداری تهران قرار گرفته و به مکانی عمومی تبدیل شده است. تا سال ۱۳۷۶ این عمارت دست به دست بین اشخاص حقیقی گشت تا اینکه با موافقت آخرین صاحب آن، این باغ به شهرداری واگذار شد.
نشانی: این باغ در خیابان پاسداران، میدان هروی قرار دارد
باغ فردوس
فیلم «سلام سینما»، یادتان هست؟ همان فیلمی که قرار بود از بین عده‌ای، چند بازیگر انتخاب شوند. در صحنه‌ای از فیلم، در عمارتی زیبا و قدیمی باز می‌شود و مردم به آن هجوم می‌برند! آن عمارت زیبا، عمارت داخل باغ فردوس است که با وجود تغییرات اطراف باغ، کماکان به زیبایی پا برجاست و امروز به «موزه سینما»تبدیل شده است. ماجرای این باغ به دوره قاجار برمی‌گردد.
در سال ۱۲۶۴ شمسی، زمانی که آغا محمد خان قاجار در منطقه محمودیه فعلی در گذشت، در نزدیکی تجریش قصری به نام قصر محمدیه برای او در حال ساخت بود که با مرگ او ساخت قصر نیمه کاره ماند، اما درباریان در نزدیکی همان عمارت نیمه کاره محمدیه اقدام به احداث باغی کردند که بعدها به باغ فردوس مشهور شد.
باغ فردوس تا زمان رضاخان بارها دست به دست افراد مختلف گشت تا این که در سال ۱۳۱۶ وزارت معارف آن زمان باغ را خرید و دبیرستان شاپور در آنجا بنا شد. در سال ۱۳۵۲ نیز قسمتی از آن برای استقرار لغت نامه دهخدا و موسسه باستان شناسی به دانشگاه تهران واگذار شد که هم اکنون نیز این مراکز در همان باغ فردوس درحال فعالیت هستند. هرچند بین این دو مرکز و باغ فردوس یک کوچه بلند فاصله افتاده است. باغ فردوس بعد از انقلاب تحت اختیار وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی در آمد. در حال حاضر عمارت آن چنان به شکل گوش فیلی قدیمی خود باقی مانده است.
نشانی: خیابان ولیعصر، بالاتر از چهارراه پارک وی، بعد از سه راهی زعفرانیه، باغ فردوس
باغ موزه قصر
این باغ موزه، محل قدیم زندان قصر است. یکی از زندان‌هایی که به مخوف ترین زندان‌های رژیم سابق معروف بود. هنوز هم اگر به این باغ بروید، خوب به فضا دقت کنید، حس خاصی خواهید داشت؛انگار باغ با شما درباره آنچه بر آن گذشته، صحبت می‌کند. محل این باغ در سال ۱۱۶۸ یعنی در زمان حکومت قاجار ساخته شد و در زمان رضا شاه با تمام وسعتش، متروکه شد.
زمانی که رضاخان به فکر ایجاد یک زندان بزرگ برای تهران افتاد، این باغ را به عنوان محلی برای زندان در نظر گرفت. به این ترتیب در سال ۱۳۰۸ این باغ تبدیل به زندان شد و تا دهه ۴۰ یعنی تا زمان ساخته شدن زندان اوین، تنها زندان موجود در تهران بود .
حتی پس از انقلاب اسلامی هم این زندان محل نگهداری مجرمان مالی، قاچاقچیان و امثال آنها بود، اما قبل از انقلاب اسلامی و در سالهای مبارزه سیاسی مردم علیه رژیم شاهنشاهی، بند سیاسی آن، بند سیاسی خاصی بود و افراد انقلابی زیادی در آن زندانی بودند. محمد فرخی یزدی، تیمورتاش، بزرگ علوی نیز از دیگر زندانیان سیاسی مشهور قبل از انقلاب زندان قصر بودند.
در سال ۱۳۸۳ این باغ از زندانیان داخل آن خالی شد و در سال ۹۱ به همت شهرداری تهران به عنوان باغ موزه در معرض دید عموم قرار گرفت. این باغ موزه هم چنان شکل اولیه خود را حفظ کرده است.
نشانی: خیابان شریعتی، نزدیک به شهر کتاب مرکزی، خیابان پلیس، میدان پلیس، باغ موزه قصر
باغ پرندگان
شاید بعضی این منطقه را با نام پادگان معروفش یعنی پادگان لویزان بشناسند! آنهایی که دوره‌ای از خدمت‌شان را در خدمت این پادگان بودند، اما منطقه لویزان باغ و باغستان‌های بسیار زیبایی هم دارد.
درحال حاضر از آن دهکده سرسبز و آباد پارک جنگلی لویزان به جا مانده است. در دل این پارک از سال ۱۳۹۲، باغ پرندگان جا گرفته است.
انواع پرندگانی که در قفس نگهداری می‌شوند یا پرندگانی که در فضای باز پرواز می‌کنند، در این باغ کنار هم جمع شده‌اند و منظره‌ای دیدنی در پارک ایجاد کرده‌اند.
نشانی: پارک لویزان، خیابان هنگام، خیابان ۳۵ متری استقلال؛ بلوار کوهستان
باغ موزه دکتر محمود حسابی
به میدان تجریش که برسید، انگار به مکان بسیاری از باغ‌های شخصی و عمومی تهران رسیده‌اید. یکی از این باغ موزه‌ها که در حقیقت خانه دکتر محمود حسابی است، باغ موزه دکتر حسابی است. این باغ در سال ۱۳۱۰ بنا شد. پس از فوت دکتر حسابی در سال ۱۳۷۱ این مکان به موزه تبدیل شده و توسط پسر او ایرج حسابی مدیریت می‌شود. عمارت این باغ سه طبقه است و موزه در طبقه سوم آن قرار دارد.
وسایل شخصی دکتر حسابی و مدارک علمی و تحصیلی او، عکس‌های قدیمی دکتر حسابی و… در آنجا قرار دارد. با مراجعه به این موزه می‌توانید تغییراتی را ببینید که دکتر حسابی در خانه اش داده بود تا زندگی برای فرزند کم بینایش راحت تر شود. بخش جالب این موزه مشاهده وسایل خراب و ناکارآمدی است که دکتر حسابی با تغییراتی در نحوه استفاده‌شان، از آنها دوباره استفاده می‌کرده است.
نشانی: میدان تجریش، خیابان شهید امیر ابراهیم دربندی(مقصودبیک سابق)، میدان تختی، چهارراه دکتر حسابی
باغ نگارستان
در زمان حکومت فتحعلی شاه قاجار به دستور او قصری ییلاقی در نزدیکی بهارستان فعلی بنا شد. این باغ به دلیل وجود نقاشی‌های زیادی که به دستور شاه بر در و دیوار اتاق‌های باغ نقش بست، به باغ نگارستان معروف شد. هرچند در حال حاضر مساحت کنونی باغ نسبت به زمان حکومت فتحعلی شاه خیلی کوچک‌تر شده است، اما تاریخ نشان می‌دهد که در آن زمان باغ وسعت خیلی زیادی داشته است. دروازه جنوبی باغ در ضلع شمالی میدان بهارستان و از طرف شرق به دروازه شمیران و از طرف غرب به صفی علیشاه منتهی میشد. در این باغ چندین حوضخانه و تالارهای باشکوه وجود داشت.
مهم ترین رویداد تاریخی ای که این باغ به خود دیده، قتل قائم مقام فراهانی به دست محمدشاه و عوامل او بود. در زمان مظفرالدین شاه مدرسه صنایع مستظرفه به سرپرستی کمال‌الملک در باغ نگارستان تاسیس شد. در سال ۱۳۰۷ نقشه ساختمان یک مدرسه عالی با رعایت سبک ایرانی در ضلع شمالی باغ توسط نیکلای مارکوف؛ معمار پناهنده روسی کشیده شد و تبدیل به دارالمعلمین یا همان دانشسرای عالی تربیت معلم شد. در سال ۱۳۱۵، عمارت بزرگ دیگری در شمال شرقی به عنوان کتابخانه بنا شد که پروین اعتصامی در آنجا به عنوان معاون کتابخانه مشغول به کار شد.
تعداد زیادی از شخصیت‌های علمی و ادبی کشور از جمله ملک‌الشعرا بهار، علی اکبر دهخدا، دکتر محمود حسابی، دکتر محمد معین و بسیاری دیگر در این مجموعه تاریخی تحصیل کرده‌اند. در سال ۱۳۱۳ قانون تاسیس دانشگاه تهران در مجلس شورای ملی تصویب شد و از سال ۱۳۲۵ بعضی از دانشکده‌ها به محل کنونی دانشگاه تهران منتقل شدند. از سال ۱۳۳۵ این بنای عظیم به موسسه لغت نامه دهخدا، موسسه جغرافیا؛ موسسه زبان‌های خارجی و کلاس‌های عمومی دانشکده ادبیات اختصاص یافت، اما بعد از آن با تصویب و راه اندازی موزه تاریخ علم در محل باغ نگارستان، کار حراست و مرمت این مکان مورد توجه مسئولان دانشگاه قرار گرفت و به زودی موزه تاریخ و مفاخر دانشگاه تهران در آن محل گشایش یافت. در حال حاضر موزه هنرهای ملی در آنجا دایر است.
نشانی: میدان بهارستان، خیابان دانشسرا؛خیابان شریعتمدار رفیع
باغ موزه هنر ایرانی
چند قدم بالاتر از موزه دکتر محمود حسابی، می‌توانید نرده‌های باغ موزه هنر ایرانی را ببینید. باغی زیبا که اگر از کنار آن هم رد بشوید، نسیم خنک روح‌تان را تازه می‌کند. این باغ در سال ۱۳۱۰ احداث شد. این باغ بزرگ متعلق به همسر سپهبد امیرابراهیمی بود و تا مدت‌ها بعد از پیروزی انقلاب بلااستفاده ماند و درآستانه تخریب قرار داشت، اما بعد از مدتی با هدف نگهداری آثار هنری و احیای بناهای تاریخی باغ دوباره احیا شد.
داخل باغ می‌توانید ماکت‌های برج آزادی، سی و سه پل اصفهان، هشت بهشت، میدان امام اصفهان و چند سازه هنری چوبی را مشاهده کنید. همچنین می‌توانید ضمن بازدید از این باغ از بوفه صبحانه، رستوران و کافی شاپ آن استفاده کنید. علاوه براینکه چند مغازه کوچک شامل کارهای دستی و کتابفروشی نیز آنجا وجود دارد که بی شک دیدن شان خالی از لطف نیست، به‌ویژه برای خانم‌های باسلیقه و اهل ذوق و هنر.
نشانی: میدان تجریش، خیابان شهید امیرابراهیم دربندی(خیابان مقصود بیک سابق)، میدان تختی، بالاتر از چهارراه دکتر حسابی
باغ لاله ایرانی
این باغ درواقع خانه میرزا حسن آشتیانی معروف به میرزا حسن خان مستوفی الممالک است. میرزا حسن خان یکی از دولتمردان شهیر ایرانی و از سرشناس ترین نخست وزیران بعد از انقلاب مشروطه است و چندین دوره نخست وزیر ایران بود.وی از معدود رجال قاجاری است که در دربار پهلوی هم محترم بود. او که در جوانی با دختر ناصرالدین شاه ازدواج کرده بود در زمان حیات خود بعضی از املاکش را وقف کرد؛ چرا که بیشتر اراضی ده ونک متعلق به او بودند. در مناطق مختلف شهر تهران املاک زیادی داشت و نام‌گذاری محله حسن آباد هم به خاطر وجود املاک باارزش او در آن منطقه بوده است.
یکی از کارهای مهم او احداث مدرسه عالی دختران در یکی از زمین‌های ونک بود که بعدها به دانشگاه الزهرا تغییر نام یافت. خانه مستوفی الممالک در محله قدیم ده ونک به باغ مستوفی الممالک معروف بود و حالا تبدیل به باغ ایرانی شده که در فصل رویش گل لاله به خاطر وجود انبوه لاله‌های رنگارنگ بازدید کنندگان زیادی دارد. از کل مساحت سه هکتاری این باغ دو و نیم هکتار به فضای سبز اختصاص داده شده و با وجود بازسازی این فضای سبز درختان تنومند قدیمی همچنان در ترکیب اصلی باغ باقی هستند. عمارت‌های قدیمی باغ نیز مرمت شده و به زیبایی این باغ افزوده اند.این مکان در سال ۸۴ در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده است.
نشانی: میدان ونک، خیابان شیخ بهایی، ۲۰ متری پیروزان کوچه شهید صابری
عمارت مسعودیه
عمارت- باغ مسعودیه توسط یکی از فرزندان ناصرالدین شاه به نام مسعودمیرزا حاکم اصفهان بنا شد. دلیل نام‌گذاری آن به مسعودیه هم همین است. مسعود میرزا ملقب به ظل السلطان با برادرش مظفرالدین شاه مخالف بود و همین موضوع باعث شد باغ مسعودیه به پایگاهی برای مشروطه‌خواهان و مخالفان محمدعلی شاه تبدیل شود.
در سال ۱۲۸۷ در نزدیکی این عمارت بمبی دست ساز زیر کالسکه محمدعلی شاه منفجر شد و بهانه لازم برای به توپ بستن مجلس را دست داد .پس از آن واقعه، عمارت مسعودیه نیز به رگبار بسته شد.
براین باغ چه گذشته است
نخستین کتابخانه و موزه ملی ایران در سال ۱۳۰۴ در محل عمارت مسعودیه بنا شد و چند سال بعد در گوشه ای از یکی از اتاق‌های آن عتیقه‌های باستانی را به نمایش گذاشتند و در حقیقت اولین موزه ایران دایر شد.
آن اشیا در سال۱۳۱۸ به موزه منتقل شدند. در سال ۱۳۴۵ با تفکیک وزارت آموزش و پرورش از فرهنگ و هنر؛ عمارت مسعودیه به وزارت آموزش و پرورش تبدیل شد و نخستین وزارتخانه آموزش و پرورش در آنجا مستقر شد.
نشانی: خیابان جمهوری نرسیده به بهارستان، خیابان ملت تقاطع خیابان اکباتان
