پای درس معلم قرآن

سرویس سیاست مشرق – معلم قرآن ما حضرت آیت الله خامنه‌ای در دیدارهای خود با جوانان نخبه توصیه‌های متعددی به ایشان دارند که از جمله‌ی انها این توصیه‌ی مهم قرآنی است که بدانید که تقویت ارتباط با خدا توفیق کار علمی را افزایش می‌دهد:

«همه‌ی شما جوانان عزیز را توصیه میکنم به اینکه ارتباطتان را با خدای متعال تقویت کنید؛ هرچه میتوانید. برنامه‌هایی هم که برای شما تنظیم میکنند، باید در تقویت همین جهت باشد. دلهای شما جوانها، پاک است؛ هرچه این دلهای پاک و نورانی با خدای متعال آشناتر باشد – با خدا حرف بزنید، از خدا بخواهید، به خدا پناه ببرید، با خدای متعال درد دل کنید، هرچه این حالت را بیشتر توانستید در خودتان به‌وجود بیاورید – بدانید توفیقات شما در آینده بیشتر خواهد بود. در همین آیه‌ی شریفه: اَلَّذینَ یُؤمِنونَ بِالغَیبِ وَ یُقیمونَ الصَّلوةَ وَ مِمّا رَزَقنهُم یُنفِقون[۱] قبل از این انفاق، اقامه‌ی نماز است و نماز، مظهر ارتباط و اتّصال با خدا است.»[۲]

به گزارش مجاهدت از مشرق؛ یکی از چالش‌های رایج دنیای کنونی مساله تعارض و درگیری میان حقوق زنان و مردان است. از این جهت گاهی از مردسالاری و گاه از فمینیسم و حتی گاه از کودک سالاری و … در ادبیات اجتماعی دفاع می‌شود.

در این میان، معلم قرآن، حضرت آیت الله العظمی خامنه‌ای با نگاهی به معارف قرآنی مساله تعادل در وظایف متقابل زن و مرد را چنین مطرح نموده‌اند:

«وظایف متقابل زن و مرد نسبت به یکدیگر مختلفند امّا تعادل وجود دارد. شارع مقدّس در قرآن در سوره‌ی بقره [میفرماید]: «‌وَ لَهُنَّ مِثلُ الَّذی عَلَیهِنَّ بِالمَعرُوف»[1]؛ آن مقداری که حق برای آنها هست، همان مقدار حق، علیه آنها هست، یعنی بر آنها هست. یک چیزی متعلّق به آنها است، به همان میزان یک چیزی متعلّق به طرف مقابل است، [یعنی] بر دوش آنها و تکلیف آنها است. یعنی هر وظیفه‌ای که به کسی محوّل شده، در قبالش یک حقّی وجود دارد. هر امتیازی به هر کدام داده شده، در مقابلش یک وظیفه‌ای وجود دارد؛ تعادل کامل.»[2]

سرویس سیاست مشرق – معلم قرآن ما حضرت آیت الله خامنه‌ای در تدبرهای قرآنی و روایی خود نکاتی نغز در مورد معارف دینی را با شاگردان خویش به اشتراک گذاشت‌اند. از این جمله آن است که اهمیت شب‌های قدر در معارف قرآنی و روایی ما آن قدر بالاست که شب قدر در دعاهای اهل بیت عصمت و طهارت عدل قرآن در ارزش دادن به ماه مبارک رمضان قرار گرفته است. از این جهت همانطور که در این ماه باید از موهبت قرآن بیشترین استفاده را ببریم باید تلاش کنیم که از فرصت مغتنم شب قدر نیز بیشترین بهره را کسب نماییم. در این میان دعا برای کشور و ملت ایران یکی از مهمترین وظایفی است که نباید آن را به فراموشی بسپاریم:

«غنیمت شمردن ساعات شب قدر؛ یک جمله‌ی کوتاه در باب اهمیت لیلةالقدر عرض کنم؛ علاوه بر این‌که از جمله‌ی قرآنی «لیلةالقدر خیر من الف شهر» می‌شود فهمید که از نظر ارزشیابی و تقویم الهی، یک شب برابر هزار ماه است. در دعایی که این روزها می‌خوانیم[۱] ، برای ماه رمضان چهار خصوصیت ذکر می‌کند: یکی تفضیل و تعظیم روزها و شبهای این ماه است بر روزها و شبهای ماههای دیگر، یکی وجوب روزه در این ماه است، یکی نزول قرآن در این ماه است و یکی هم وجود لیلةالقدر در این ماه است. یعنی در این دعای مأثور، لیلةالقدر را عِدل نزول قرآن در ارزش دادن به ماه رمضان مشاهده می‌کنیم. بنابراین قدر لیلةالقدر را باید دانست، ساعات آن را باید مغتنم شمرد و کاری کرد که ان‌شاءاللَّه قلم تقدیر الهی در شبهای قدر برای کشور عزیز و آحاد ملت ما تقدیری آن‌چنان که شایسته‌ی مردم مؤمن و عزیز ماست، رقم بزند.»[۲]

سرویس سیاست مشرق – ما همیشه در محضر پروردگاریم؛ خواب باشیم، بیدار باشیم، غافل باشیم، ذاکر باشیم. لیکن یک وقت هست که شما وضو میگیرید، تطهیر میکنید، خودتان را آماده میکنید، با طهارت جسم، با طهارت لباس، با طهارت معنویِ ناشی از وضو و غسل میروید خدمت پروردگار عالم. ما در نماز باید یک چنین احساسی داشته باشیم.

مساله حضور قلب در نماز یکی از توصیه‌های مداوم دینی بوده است. آیت الله خامنه‌ای رهبر معظم انقلاب اسلامی در بیانی در ضمن تفسیر سوره‌ی حمد در این باره توصیه‌ی عملی و اجرایی بسیار مهمی را به زبانی بسیار ساده بیان کرده‌اند:

«یک وقت انسان نماز میخواند، مثل بقیه‌ی عادات روزانه؛ مسواک میزنیم – فرض بفرمائید – ورزش میکنیم، همین جور نماز هم میخوانیم در وقت. یک وقت نه، انسان نماز میخواند، با این احساس که میخواهد حضور در محضر پروردگار پیدا کند. این یک جور دیگر است. ما همیشه در محضر پروردگاریم؛ خواب باشیم، بیدار باشیم، غافل باشیم، ذاکر باشیم. لیکن یک وقت هست که شما وضو میگیرید، تطهیر میکنید، خودتان را آماده میکنید، با طهارت جسم، با طهارت لباس، با طهارت معنویِ ناشی از وضو و غسل میروید خدمت پروردگار عالم. ما در نماز باید یک چنین احساسی داشته باشیم. رفتیم خدمت پروردگار، عرض کردیم؛ با این حال وارد نماز باید شد؛ خود را در مقابل خدا باید احساس کرد؛ مخاطب باید داشت در نماز. والّا صرف اینکه یک امواجی را که ناشی از کلمات و حروف هست، در فضا منتشر کنیم، این آن چیزی نیست که از ما خواسته شده. میشود همینطور گفت: «الحمد للَّه ربّ العالمین. الرّحمن الرّحیم. مالک یوم الدین …» و امواجش را منتشر کنیم. همین را میشود با قرائت خوب هم خواند، اما بی‌توجه، که باز هم همان منتشر کردن امواج صوتی است در هوا. این، آن چیزی نیست که از ما خواسته شده. از ما خواسته شده که در حال نماز دلمان را ببریم به پیشگاه پروردگار؛ از دلمان حرف بزنیم، با دلمان حرف بزنیم؛ اینها مهم است. این را در وضع ترویج نماز، در نمازی که خود ما میخوانیم، نمازی که به دیگران تعلیم میدهیم، این نکته‌ی روح نماز را باید توجه کنیم.»[۱]

سرویس سیاست مشرق – پیروی از هوس‌های دنیای امروز و اکثریت‌گرایی یکی از آفات جوامع کنونی است که متاسفانه در جامعه‌ی ما نیز برخی عامدانه این تفکر معیوب و آسیب‌زا را ترویج کرده و می‌کنند. مقام معظم رهبری حضرت آیت الله خامنه‌ای در تدبرهای قرآنی و تفسیرهایی که از این کتاب حکیم برای ما شاگردان مکتب قرآن بیان داشته‌اند به این نکته مهم توجه ویژه داشته و دارند:

«یکی از عیوب ما و جوامع ما در طول زمان این بوده است که گاهی فرهنگ خود را متأثر میکردیم از فرهنگ بیگانگان. کسانی این را در میان جامعه‌ی ما و کشور ما به عمد ترویج کردند؛ ما را سوق دادند به سمت زندگی کسانی که دل و جانشان خالی بود از نور معنویت؛ در سبک زندگی، در کیفیت پوشش، در کیفیت راه رفتن، در کیفیت معاشرتها و ارتباطات اجتماعی. اگر هم کسی به آنها اعتراض کرد، گفتند که دنیا امروز اینجوری است. در حالی که قرآن به ما می‌آموزد: «و ان تطع اکثر من فی الأرض یضلّوک عن سبیل الله ان یتّبعون الّا الظّنّ و ان هم الّا یخرصون»[۱]. آنچه که انسان جا دارد آن را فرا بگیرد و اگر لازم بود، از آن تقلید کند، عبارت است از طریق هدایت؛ «صراط الّذین انعمت علیهم»[۲]؛ از خدای متعال میخواهیم که ما را هدایت کند به راه کسانی که به نعمت الهی واصل و نائل شده‌اند؛ این است که باید از آن تبعیت و پیروی کرد. اما اینکه حالا اکثریت مردم دنیا اینجور حرف میزنند، اینجور حرکت میکنند، اینجور رفتار میکنند، ما باید عقل خودمان را، دین خودمان را، هدایت الهی را معیار قرار دهیم برای رد و قبول. امت مؤمن و مسلم آن امت و ملتی است که معیار را از قرآن میگیرد، از هدایت الهی میگیرد؛ این میشود معیار.» [۳]