پدر شعر انقلاب

به گزارش خبرنگار نوید شاهد، به مناسبت هفته دفاع مقدس، نگاهی به آثار شاعران و نویسندگان بزرگ کشورمان می‌اندازیم که با کلمات خود، روحیه رزمندگان و مردم را در سخت‌ترین روزها زنده نگه داشتند. این هنرمندان با سروده‌ها و نوشته‌های خود، تصاویری عمیق و ماندگار از جنگ و تأثیرات آن بر جامعه ایران به‌وجود آوردند. آثارشان نه‌تنها روایتگر وقایع تاریخی است، بلکه بازتاب‌دهنده احساسات و ارزش‌های انسانی در برابر چالش‌های بزرگ است.

پدر شعر انقلاب

حمید سبزواری را به «پدر شعر انقلاب» می‌شناسیم و شعرهایش به خاطر زبان حماسی و انقلابی شناخته می‌شود. اشعار او تلفیقی از زبان ساده و مردمی با مفاهیم عمیق اسلامی و انقلابی است. از آثار معروف او می‌توان به «سرود درد» و «کاروان سپید» اشاره کرد.

قسمتی از اثر او: به یاد دار که شهری شبی نخفتم من          ستاره‌ها همه شب پاسبان خون تو بود

بنیان‌گذار شعر انقلاب

سید حسن حسینی، فردی که پایه‌گذار جریان شعر انقلاب اسلامی بود. آثار وی سرشار از مفاهیم دینی، انقلابی و اجتماعی است. حسینی در اشعارش با ظرافت و نگاهی هنرمندانه به جنگ و پیامدهای آن پرداخته که از معروف‌ترین آثار وی می‌توان به «گنجشک و جبرئیل» و «هم‌صدا با حلق اسماعیل» یاد کرد.

قسمتی از اثر او: برادر! بیستون‌ات را فروختند                 قلم را از کف‌ات دزدید دشمن

پیوند عاطفه و جنگ

قیصر امین‌پور از شاعران برجسته ادبیات دفاع مقدس و انقلاب اسلامی است. آثارش دارای نگاهی حماسی و در عین حال عاطفی به جنگ و جامعه پس از آن است. زبان شعرش ساده و صمیمی است و به خوبی با مخاطب ارتباط برقرار می‌کند. از معروف‌ترین آثار امین‌پور در موضوع دفاع مقدس می‌توان به «تنفس صبح» و «آینه‌های ناگهان» اشاره کرد.

قسمتی از اثر او: درد، مشترک است                         و لب‌هایمان خشک، اگر آب نیست

زبانی که ماندگار شد

سلمان هراتی از شاعرانی است که آثارش به نوعی تعهد اجتماعی و دینی در برابر جنگ و انقلاب را نشان می‌دهد. او با زبان سمبلیک و تصویرسازی‌های قوی، آثار ماندگاری مانند «دری به خانه خورشید» و «از این ستاره تا آن ستاره» را در ادبیات دفاع مقدس خلق کرده است.

قسمتی از اثر او: ای رفته به میدان، به شقایق سوگند       هرگز نرود یاد تو از یاد، مباد!

احمد منحصر به فرد

 احمد عزیزی شاعری که با زبان عرفانی و غنایی در شعر دفاع مقدس درخشیده است. وی از تکنیک‌های زبانی و صنایع ادبی مانند تلمیحات دینی و تاریخی استفاده فراوان کرده است. عزیزی ارائه دهنده سبک جدید مثنوی در کشور بود. آثار ادبی متعدد وی با عرفان اسلامی آمیختگی داشته و تمجید از اهل بیت (ع) در بیشتر آثارش موج می‌زند. از آثار معروف وی به «کفش‌های مکاشفه» و «شراره‌های کبریت» می‌توان نام برد.

قسمتی از اثر او: خون و حماسه در نای دل تو       جاری‌تر از رودهای خروشان است

مینی‌مال نویس زمان

مهدی قزلی شاعر، مستندنگار و مدیربنیاد شعر و ادبیات داستانی ایرانیان است و کارنامه درخشانی دارد. او بیشتر در حوزه نثر ادبی فعالیت دارد و آثارش درباره اهل بیت(ع)، زندگی‌نامه شهدا و رزمندگان جنگ است. نثر او ساده و روان است و با روایتی صمیمی و واقعی از دوران جنگ، خواننده را به عمق وقایع می‌برد. شاید او اتها کسی باشد که در زمینه اهل بیت(ع) و جنگ مینی‌مال نوشته است. از آثار معروف وی می‌توان به «پنجره‌های تشنه» و «روزی روزگاری جنگی» اشاره کرد.

بخشی از کتاب «پنجره‌های تشنه»: او رزمنده‌ای ساده بود. وقتی می‌خواست به خط مقدم برود، فقط به خانواده‌اش گفت که برای مدتی به سفر می‌رود.

خالق دختر شینا

بهناز ضرابی‌زاده یکی بسیار بانوانی است که درباره دفاع مقدس و زنده نگهداشتن یاد و خاطرات آنان دست به قلم شده است. وی بسیار ساده و روان می‌‌نویسد و همین امر باعث ماندگاری اثرش در ذهن مخاطب می‌شود. ضرابی‌زاده در نوشتن کتاب‌های زندگی‌نامه‌ همسران شهدا استاد است. او با بیان خاطرات زنانی که مسئولیت زندگی مشترکشان را به بهترین نحو انجام داده‌اند و در نبود همسرانشان، تربیت فرزندان را مهم‌ترین اولویت خود دانسته‌اند، الگویی متفاوت را معرفی کرده است.

کتاب«دختر شینا» از معروف‌ترین آثار وی است که قسمتی از آن را می‌خوانیم:

یک شب سفره را انداخته بودم، داشتم بشقاب‌ها را توی سفره می‌چیدم. صمد هم مثل همیشه رادیوش را روشن کرده بود و چسبانده بود به گوشش. گفتم: «آن را ولش کن بیا شام بخوریم، خیلی گرسنه‌ام.» نیامد. نشستم و نگاهش کردم. دیدم یک‌دفعه رادیو را گذاشت زمین و بلند شد. بشکنی توی هوا زد و دور اتاق چرخید. بعد رفت سراغ خدیجه او را از توی گهواره برداشت. بغلش کرد و بوسید و روی یک دست بلندش کرد. به هول از جا بلند شدم و بچه را گرفتم. گفتم: «صمد چه خبر شده. بچه را چه کار داری. این بچه هنوز یک‌ماهش نشده. دیوانه‌اش می‌کنی!» می‌خندید و می‌چرخید و می‌گفت: «خدایا شکرت، خدای شکرت!» آمد جلو سرم را بوسید و گفت: «قدم! امام دارد می‌آید. امام دارد می‌آید. الهی قربان تو بچه‌ات بروم که این‌قدر خوش قدمید.»

جنگ نرفته اما جنگ بلد است

فاطمه وفایی زاده به عنوان یک نویسنده خوش‌ذوق که قلمی شیوا در حوزه ادبیات پایداری و مقاومت دارد، شناخته می‌شود و به روایت داستان‌هایی از دوران دفاع مقدس و حماسه‌سازی‌های رزمندگان می‌پردازد. این اثر با نگاهی عمیق به روحیه ایثار و فداکاری در جنگ، تلاش می‌کند تا تجربیات و احساسات شخصیت‌های اصلی را به‌خوبی منتقل کند. وی با تسلط بر زبان و سبک نوشتاری، توانسته است فضای جنگ و چالش‌های آن را به تصویر بکشد و به خوانندگان کمک کند تا با زوایای پنهان این دوران آشنا شوند. آثار او به دلیل عمق انسانی و پرداخت دقیق به شخصیت‌ها، مورد توجه قرار گرفته و از محبوبیت بالایی برخوردارند.

از محبوب‌ترین اثر او می‌توان به «حجت چریک» اشاره کرد که در ادامه قسمتی از آن را می‌خوانیم:

روز سوّم عملیات والفجر یک، ۲۲ فروردین بود؛ میدان‌گاه ۱۱۲ آنقدر گلوله و توپ خورده بود که تمام زمین منطقه گود و سیاه شده بود. همه‌ی بی‌سیم‌چی‌ها را زدند. تمام این سه روز حجّت، توانسته بود نیروها را زیر آتش سنگین خمپاره و توپخانه نگه‌ دارد. گردان انصار روی تپه ۱۰۸ و ۱۱۲ مستقر شده بود و منتظر نیروی کمکی بود اما خبری نبود. زیر آن آتش سنگین بعید بود فرماندهی بتواند نیروی کمکی بفرستند.

او نام «کونیکو یامامورا» را زنده نگهداشت

حمید حسام یکی از نویسندگان خوش‌قلم و خلاق حوزه ادبیات 8 سال جنگ تحمیلی است. آثار وی میان تمامی سنین مختلف از جمله نوجوانان و جوانان، طرفداران خود را دارد. البته آثارش به عنوان یکی از برترین نویسندگان دفاع مقدس عموما دارای سبک داستانی و روایی است. «خداحافظ سالار» و «مهاجر سرزمین آفتاب» از محبوب‌ترین آثار وی هستند.

برشی از متن کتاب «مهاجر سرزمین آفتاب» را باهم می‌خوانیم:

«مادربزرگم، ماتسو، بوداییِ معتقدی بود که با پدرم، که پسر اولش بود، زندگی می‌کرد؛ پیرزنی هشتادساله که انس زیادی با او داشتم و او هم علاقه بسیار زیادی به من داشت و سعی می‌کرد در هر کاری که رنگ مذهبی و اخلاقی بر اساس تعالیم بودا داشت من را هم شرکت دهد. او، هر روز صبح، پیش از خوردن صبحانه، همراه کتاب بودا وارد اتاقی می‌شد که محل یادبود مردگان بود و شروع می‌کرد به خواندن دعا و به من هم می‌گفت مثل او آداب دعا را به جا بیاورم. خودش زنی راست‌گو و درستکار بود و به من گوشزد می‌کرد: «کونیکو، سعی کن هیچ وقت به هیچ کس دروغ نگویی، زیرا اگر مرتکب دروغ شوی، تو را به جهنم می‌برند و آنجا حیوانات ترسناکی مثل اژدها و مار و عقرب هستند و زبانت را از دهانت بیرون می‌کشند.»

ادبیات دفاع مقدس نه‌تنها به ثبت وقایع تاریخی کمک کرده، بلکه احساسات و تجربیات عمیق انسانی را در قالب شعر و نثر به تصویر کشیده است. شاعران و نویسندگانی چون حمید سبزواری، سید حسن حسینی، قیصر امین‌پور، سلمان هراتی، احمد عزیزی، مهدی قزلی، حمید حسام، فاطمه وفایی‌زاده و بهناز ضرابی‌زاده با آثار خود، نه‌تنها دلگرمی به رزمندگان و مردم دادند، بلکه فرهنگ و ارزش‌های انسانی را در دوران جنگ تقویت کردند. این آثار به‌عنوان گنجینه‌هایی از روحیه مقاومت و ایستادگی، همواره در یاد و خاطره نسل‌های آینده باقی خواهند ماند و نشان‌دهنده‌ی تأثیر عمیق هنر بر جامعه در زمان‌های بحرانی هستند.