پشه

به گزارش مجاهدت از مشرق، دکتر حسین فرشیدی اظهار کرد: گسترش وسایل ارتباط جمعی در ایجاد برخی از مشکلات و آسیب‌های فرهنگی و اجتماعی وابسته به آن موثر است، به‌طور مثال هنوز کووید ۱۹ تمام نشده، درگیر یک بیماری دیگر شده‌ایم، البته کرونا بیماری‌ای ناشناس بود، اما تب دنگی در گذشته هم وجود داشته که اکنون گسترش پیدا کرده است.

وی تصریح کرد: مهمترین عامل در گسترش بیماری تب دنگی در جهان تغییرات آب و هوایی است و تغییر و افزایش دما منجر به افزایش بیماری‌های عفونی مختلفی شده که یکی از آنها تب دنگی بوده که از طریق نیش پشه آئدس به‌وجود می‌آید.

معاون بهداشت وزیر بهداشت، درمان و آموزش پزشکی با بیان اینکه وجود پشه‌های آئدس با توجه به جابه‌جایی‌های جمعیتی و داد و ستدهای تجاری بسیار وسیع در نقاط مختلف دنیا بیشتر از قبل شده و همین موضوع موجب گسترش بیماری تب دنگی در تمامی کشورها شده است، خاطرنشان کرد: طبق گزارش سازمان بهداشت جهانی میزان ابتلا به بیماری تب دنگی در سال ۲۰۲۳ رشدی ۲ برابری در تمامی کشورهای دنیا داشته و موارد فوتی‌ ناشی از بیماری هم به همین میزان رشد داشته است.

فرشیدی افزود: از سال گذشته و با توجه به افزایش آمار ابتلا به بیماری تب دنگی و فوتی‌های ناشی از بیماری در کشورهای همسایه، به‌خصوص همسایگان شرقی ایران انتظار آن را داشتیم که امسال موارد ابتلای به این بیماری را در کشور داشته باشیم، اما به تمامی هموطنان عزیزمان این اطمینان خاطر را می‌دهیم که جای هیچگونه نگرانی‌ای نیست و موارد گسترش یافته در چند استان کشور بسیار محدود بوده است.

وی با تاکید بر اینکه از زمان شیوع بیماری تب دنگی تحقیقات گسترده‌ای با همکاری مشترک وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی و چند موسسه دیگر در خصوص شناسایی و کنترل این بیماری صورت پذیرفته است، گفت: خوشبختانه در طی این مدت مشکل خاص و حادی در این خصوص نداشته‌ایم و جای هیچگونه نگرانی‌ای در خصوص شیوع این بیماری در کشور نبوده و نیست.

معاون بهداشت وزیر بهداشت، درمان و آموزش پزشکی بیان کرد: در حال حاضر آلوده‌ترین شهر ایران در موضوع بیماری تب دنگی بندر لنگه در هرمزگان بوده، اما تعداد موارد ابتلای این بیماری بیشتر نشده است و گرمای زیاد در این منطقه خود عاملی جهت کاهش تراکم پشه آئدس بوده است.

بنابر اعلام معاونت بهداشت وزارت بهداشت، فرشیدی اضافه کرد: در طی این مدت مراقبت‌ها و کنترل‌های مرزی را به‌خوبی داشتیم و باید اشاره کنیم که میزان ورودی‌های مبتلا به تب دنگی به کشور کاهش قابل توجهی به نسبت ماه‌های قبل داشته است و موارد افزایشی‌ای که در ۱۰ روز آخر اردیبهشت ماه بود دیگر تکرار نشد.

وی با ذکر این نکته که تنها یک خطر باقی می‌ماند و آن کاهش دمای همراه با بارندگی‌های فصل پائیز بوده که می‌تواند شروعی برای افزایش مجدد تراکم پشه آئدس باشد، تاکید کرد: این خطر در مناطقی که آلوده به این پشه است بیشتر بوده و به همین جهت برای این مناطق تمهیداتی جهت از بین بردن این پشه‌ها در راستای عدم ابتلای مردم به بیماری تب دنگی صورت پذیرفته است.

معاون بهداشت وزیر بهداشت، درمان و آموزش پزشکی در پایان گفت: از مردم می‌خواهیم که در صورت مشاهده هرنوع علائم مشکوک به تب دنگی همچون بلافاصله به پزشک مراجعه کنند تا که ضمن درمان به‌موقع، جلوی زمینه‌های انتقال بیماری به دیگران گرفته شود.

به گزارش مجاهدت از مشرق، افزایش موارد ابتلا به بیماری‌های منتقله از پشه‌ها بر اساس اطلاعات به دست آمده، ناشی از گرم‌تر شدن هوا و به تبع آن، بیشتر شدن شمار پشه‌هایی است که این بیماری را منتقل می‌کنند.

پشه‌ها ممکن است یک مزاحم کوچک به نظر برسند اما این حشرات آزاردهنده از جمله موانع تقویت شده به واسطه تغییرات آب و هوایی برای سپری کردن تعطیلاتی ایمن و مفرح در ایام تابستان به حساب می‌آیند.

تغییرات اقلیمی باعث شده تا برنامه‌ریزی برای تعطیلات تابستانی بیش از پیش غیرقابل پیش‌بینی و نیازمند بررسی‌های بیشتر شود.

در ادامه به برخی از بیماری هایی که از طریق پشه‌ها به انسان منتقل می‌شود، خواهیم پرداخت.

تب نیل غربی

این ویروس می‌تواند برای افراد مسن تر یا کسانی که سیستم ایمنی بدنشان ضعیف شده، خطرناک باشد و احتمال ابتلای آنان به مننژیت یا التهاب عضلات وجود دارد. این ویروس بیشتر در کشورهای آسیایی و آفریقایی دیده می‌شود اما دانشمندان وجود آن را در جنوب فرانسه، ایالات متحده، کشورهای جنوب شرقی اروپا و کانادا هم ثابت کرده‌اند. تا به حال واکسنی در برابر آن ساخته نشده و داروی موثری نیز وجود ندارد.

زیکا

پشه تب زرد و پشه ببری ناقل ویروس زیکا هستند. این ویروس در مناطق استوایی و گرمسیر مانند آفریقا، آمریکای جنوبی و مرکزی و در فلوریدا و تگزاس نیز وجود دارد. مناطق جنوب شرق آسیا مانند تایلند، ویتنام و فیلیپین نیز از گزند آن در امان نمانده اند. در سال ۲۰۱۵ در برزیل کودکان زیادی به دنیا آمدند که به بیماری میکروسفالی مبتلا شده بودند. جمجمه و مغز مبتلایان به این بیماری بسیار کوچک تر از حد معمول است.

تب دنگی

پشه های ببری (نام علمی: Aedes albopictus) ناقل تب دنگی هم هستند. ویروس تب دنگی در بخش های بزرگی از جنوب شرق آسیا هم وجود دارد. کشورهای افغانستان، شمال استرالیا، آفریقای سیاه، آمریکای مرکزی و جنوبی و برخی از ایالات جنوبی آمریکا نیز از این ویروس در امان نمانده‌اند.

تقریبا ۴۰ درصد از همه انسان‌ها ساکن مناطقی هستند که خطر ابتلا به مالاریا در آن جا وجود داردفرد مبتلا دچار درد عضلات و مفاصل، سردرد و تب خواهد شد. همچنین به گفته متخصصان، پیامدهای ابتلای مجدد به این بیماری بدتر از بار نخست خواهد بود.

لشمانیا

پشه های خاکی ناقل بیماری لشمانیا هستند. این بیماری در کشورهای جنوبی و مناطق گرمسیر و استوایی وجود دارد. در افغانستان نیز این بیماری وجود دارد. هر سال تا ۱۲ میلیون تن به این بیماری مبتلا می شوند. لشمانیا قابل علاج است اما فرد بیمار که دچار عوارض این بیماری شده، باید فورا به پزشک مراجعه کند. عدم درمان ممکن است به مرگ بیمار منجر شود. واکسن موثری در برابر آن وجود ندارد.

تب سیندبیس

پشه های کولیکس ناقل ویروس سیندبیس هستند. این ویروس در مناطق آفریقایی وجود دارد اما دانشمندان وجود آن را در کشورهای اروپایی در پشه ها و انسان ها ثابت کرده اند. عوارض ابتلا به این ویروس شبیه نشانه های آنفلوآنزا است و فرد مبتلا تب می کند. در اغلب موارد سیستم ایمنی بدن می تواند بر این ویروس غلبه کند و عوارض این بیماری پس از چند هفته فروکش می کند. واکسنی در برابر آن وجود ندارد.

تب زرد

پشه های ببری و برخی از پشه های دیگر ناقل بیماری تب زرد هستند. خطر گزیده شدن توسط این پشه و ابتلا به این بیماری در ۳۴ کشور آفریقایی و ۱۳ کشور آمریکای لاتین و مرکزی وجود دارد. فردی که توسط این پشه گزیده شده، نخست تب می کند و عوارض این بیماری مشابه آنفلوآنزاست. اگر این بیماری معالجه نشود، احتمال ابتلا به مننژیت و صدمه دیدن اندام های حیاتی انسان وجود دارد. اما در برابر تب زرد واکسن وجود دارد.

چیکونگونیا

ویروس بیماری چیکونگونیا در مناطق جنوبی و شرقی آفریقا و در شبه قاره هند، در جزایر اقیانوس هند و آسیای جنوب شرقی پیدا می شوند. چیکونگونیا با تب آغاز می شود که معمولا پس از سه روز فروکش می کند. اما درد عضلات که پس از آن آغاز می شود حدود یک تا دو هفته به طول می انجامد و بعد از بین می رود. واکسنی در برابر آن وجود ندارد اما فرد بیمار پس از ابتلا تمام عمرش در برابر آن مصون خواهد بود.

مالاریا

تقریبا ۴۰ درصد از همه انسان‌ها ساکن مناطقی هستند که خطر ابتلا به مالاریا در آن جا وجود دارد. فرد مبتلا نخست تب می کند. سردرد و درد مفاصل، عرق کردن، تب و لرز و اسهال از جمله عوارض این بیماری است. در جریان ابتلا سیستم عصبی ممکن است به شدت آسیب ببیند. هر سال یک میلیون نفر به خاطر ابتلا به مالاریا جان می سپارند. هنوز واکسن موثری در برابر آن ساخته نشده است. البته امکان معالجه با دارو وجود دارد.

تب دنگی را بیشتر بشناسیم

اکثر افرادی که به تب دنگی مبتلا می‌شوند، در ابتدا هیچ علائمی را احساس نمی‌کنند. علائم این بیماری در صورت بروز، معمولا بین چهار تا ۱۰ روز پس از عفونت ظاهر شده و دست کم دو تا هفت روز با بیمار همراه است.

به گزارش مجاهدت از یورونیوز، برخی از این علائم، نظیر تب بالا، سردرد شدید، درد پشت چشم و درد عضلات و مفاصل، شبیه علائم بیماری آنفلوآنزا هستند.

در برخی موارد، درد عضلات و مفاصل ناشی از این بیماری به قدری شدید است که باعث شده تا به تب دنگی لقب «بیماری استخوان‌شکن» نیز داده شود.

حتی مقدار کمی آب به اندازه یک درب بطری برای رشد لاروها یا کرمینه‌های حشرات کافی استاین بیماری برای حدود پنج درصد از افراد مبتلا ممکن است به شکل حاد و حتی به طور بالقوه کشنده ظاهر شود.

تب دنگی در مناطق گرمسیری جهان مانند برخی نقاط آفریقا و آسیا، آمریکای مرکزی و جنوبی، کارائیب، جزایر اقیانوس آرام و برخی مناطق جنوبی آمریکای شمالی شایع تر است.

به گفته متخصصان، اقدامات پیشگیرانه ساده‌ای وجود دارد که می توان آنها را در سفرهای خارجی برای کاهش خطر قرار گرفتن در معرض نیش پشه‌های ناقل بیماری انجام داد.

از جمله این اقدامات پوشاندن بدن به خصوص با لباس‌های روشن است، زیرا لباس‌های تیره بیشتر پشه ها را به سوی خود جذب می کنند.

استفاده از مواد دفع کننده حشرات دیگر نکته توصیه شده در این زمینه است؛ برای این منظور گفته می‌شود که بهتر است به جای گزینه‌های مبتنی بر اسانس از محصولات حاوی DEET، IR۳۵۳۵ یا Icaridin استفاده شود.

پشه‌های حامل ویروس بیماری تب دنگی معمولا در طول روز نیش می‌زنند اما احتیاط برای محافظت از نیش آنها در شب نیز ضروری است.

مرکز کنترل و پیشگیری بیماری‌های اروپا توصیه می‌کند از پشه‌بند برای تخت خواب و از توری برای در و پنجره‌ها استفاده کنید و تا آنجا که ممکن است در اتاق‌های مجهز به تهویه مطبوع اسکان پیدا کنید.

بنا به آنچه در این گزارش آمده، باد ناشی از فن‌های قوی در دستگاه‌های خنک‌کننده می‌تواند حشرات را گیج و فرود آمدن آن‌ها را سخت‌تر کند.

از آنجایی که پشه‌ها در آب‌های راکد تکثیر می‌شوند، این فرصت را به سادگی در اختیار آنها قرار ندهید. حتی مقدار کمی آب به اندازه یک درب بطری برای رشد لاروها یا کرمینه‌های حشرات کافی است.

بنابراین تا جایی که می‌توانید آب‌های راکد را خالی کنید و حواستان به جمع شدن احتمالی آب‌های راکد در باغچه یا بالکن محل اقامت خود باشد.

به گزارش مجاهدت از مشرق از تارنمای اخبار علمی فیز، نیلز ورهولست، نویسنده تحقیقی در زمینه فعالیت حشرات است که به تازگی در نشریه ترمال بیولوژی منتشر شده است. این حشره شناس دانشگاه زوریخ نتایج آزمایشی را که با کمک همکارانش و حمایت بنیاد ملی علوم سوئیس (SNSF) انجام داد، منتشر کرده است.

این محققان چند سال است برای درک بهتر رفتار پشه در حال تحقیق هستند. حشرات، ناقل بسیاری از عوامل بیماری‌زا در انسان و حیوانات به شمار می روند که باعث تب دنگی، تب نیل غربی یا مالاریا می‌شوند. بنابراین پیش بینی نحوه رشد جمعیت آنها بسیار مهم است.

چهار درجه کمتر آرامش بیشتر

این محققان برای نخستین بار خارج از محیط آزمایشگاه، به بررسی ترجیحات دمایی این حشرات پرداختند. هنگامی که پشه ها در یک قفسه مخصوص بزرگ در فضای آزاد در فصل تابستان قرار گرفتند، دمای مکان‌هایی که پشه‌ها در آنجا استراحت می‌کردند، مورد مشاهده قرار گرفت. بررسی ها نشان داد که پشه ها در چنین دمایی بیشتر وقت خود را به استراحت می پرداختند.

محققان بین ۱۰۰ تا ۲۰۰ حشره ماده از گونه Aedes japonicus را در ۱۹ موقعیت، داخل قفس قرار دادند. در این قفس سه جعبه استراحت وجود داشت که دمای آنها برای ایجاد یک زیستگاه نسبتاً خنک با دمای حدود ۱۸ درجه سانتیگراد، ‌ زیستگاه گرم با دمای حدود ۳۵ درجه سانتیگراد و یک زیستگاه در دمای محیط ۲۶ درجه سانتیگراد تنظیم شده بود. پشه ها می توانستند آزادانه وارد جعبه ها شده و از آنها خارج شوند. تعداد پشه‌هایی که در سه جعبه استراحت می‌کردند، هر دو ساعت پنج بار، شمارش می شدند.

نتایج به دست آمده نشان داد پشه ها خنک‌ترین جعبه را ترجیح می دادند. این پدیده در طول روز با افزایش دمای محیط نمود بیشتر و بیشتری می یافت.

ورهولست گفت: در طول آزمایش‌ها، دمای محل استراحت پشه ها به طور متوسط چهار درجه کمتر از دمای محیط اندازه‌گیری شده توسط ایستگاه هواشناسی مجاور بود.

این نتایج باید در دوره‌های طولانی‌تر و به‌ویژه با پشه‌های آلوده ناقل بیماری ها تکرار شود. دانشمندان نمی‌دانند آیا چنین پشه‌هایی دمای خنک‌تر را نیز ترجیح می‌دهند یا مکان‌های گرم‌تر را برای ریختن عوامل بیماری‌زا ترجیح خواهند داد، همان روشی که بدن انسان برای خلاص شدن از ویروس در هنگام تب انجام می‌دهد.

ریزاقلیم‌ها به بقا کمک می‌کنند

ترجیحات دمایی پشه‌ها عامل مهمی است که در الگوهای پیش‌بینی انتقال بیماری باید مورد توجه قرار گیرد.

در حال حاضر، این الگوها نمی‌توانند به درستی رشد جمعیت پشه‌ها و عوامل بیماری‌زای آنها را پیش‌بینی کنند؛ زیرا این پیش بینی ها بر اساس دمای محیط اندازه‌گیری شده توسط ایستگاه‌های هواشناسی انجام می شود. با این حال، این ایستگاه ها دما را در ارتفاع دو متری زمین اندازه گیری می کنند، جایی که هیچ پشه ای یافت نمی شود؛ بنابراین، طرح الگو فقط بر اساس میانگین دما، می تواند تخمین بزند که پشه ها نمی توانند در یک منطقه خاص که بسیار گرم است، زنده بمانند. در حالی که پشه با یافتن ریزاقلیم های خنک تر، کاملا قادر به تولیدمثل و انتقال بیماری خواهد بود.

اصلاح مدل ها با درنظرگرفتن این عامل برای پیش بینی جابجایی جمعیت حشرات به دنبال تغییرات اقلیمی حائز اهمیت است.