بازی «گل یا پوچ» پلتفرم‌ها با نهاد قانونی ساترا
فصل دوم جوکر تا جایی پا روی خط قرمزها گذاشته بود که از طرف مخاطبان انتقادات زیادی را به همراه داشت تا جایی که ساترا در هفته گذشته به این ماجرا ورود کرد و تذکر جدی به عوامل این برنامه داد
به گزارش مجاهدت از مشرق، ابتدای دهه۹۰ و با ساخت سریال‌هایی همچون «قهوه تلخ» و «شهرزاد» که بازیگران مشهور سینما و تلویزیون را به استخدام گرفته بودند، شبکه نمایش خانگی توانست برای رقبای خودش به‌خصوص تلویزیون عرض اندام کند و هرچه پیش می‌رفت به کمک برخی امتیازات، رانت‌ها و حتی پول‌پاشی‌ها توانست قد و قواره خودش را بین مردم و هنرمندان پیدا کند.
سی‌دی سریال‌ها در سوپرمارکت‌های سراسر کشور عرضه می‌شد و بخش تولید و توزیع محصولات نمایشی به هم نزدیک شده بود. مهم‌ترین چالش‌های آن روزهای شبکه نمایش خانگی در بخش توزیع مربوط به قاچاق سی‌دی بود و در بخش تولید هم ورود پول‌های مشکوک که بیشتر در پروژه شهرزاد خودش را نشان داد.
با این حال هر چه پیش می‌رفت تولیدات این شبکه نمایشی برای مردم جدی‌تر می‌شد و به‌خاطر اینکه جنس ممیزی آن متفاوت از تلویزیون بود و وزارت ارشاد با سریال‌های نمایش خانگی با همان رواداری آثار سینمایی، مواجه می‌شد، فرم و محتوای برخی سریال‌ها بین گروه‌های مختلف محل بحث شده بود. با گسترش و رونق فضای نمایش خانگی در اینترنت و آمدن VODها و پلتفرم‌ها این مدیوم تصویری برای مدیران فرهنگی جدی‌تر شد و به‌تبع آن حساسیت‌ها هم شکل شدیدتری به خود گرفت.
بحث‌ها که بالا گرفت نهایتا تنظیم‌گری آثار نمایش خانگی از روی دوش وزارت فرهنگ و ارشاد برداشته شد و قرار شد یکی از نهادهای وابسته به سازمان صداوسیما مسئولیت تنظیم‌گری رسانه‌های صوت و تصویر فراگیر را برعهده بگیرد. نام این نهاد که سال ۱۳۹۵ رسمیت یافت ساترا گذاشته شد؛ مخفف «سازمان تنظیم مقررات رسانه‌های صوت و تصویر فراگیر در فضای مجازی» البته طی کردن فرآیند واسپاری تنظیم‌گری شبکه نمایش خانگی به صداوسیما به این سادگی‌ها نبود.
وزارت ارشاد دولت سیزدهم و شورای عالی انقلاب فرهنگی در پیش گرفتند بخشی از مسیر طی شد. شهریورماه۱۴۰۲ ماده واحده «تعیین الزامات ساماندهی حوزه صوت و تصویر فراگیر» مصوب و قرار شد بنا به بند ۶ این ماده واحده، «سیاست‌ها و ضوابط حاکم بر صوت و تصویر فراگیر و شبکه نمایش خانگی» توسط دبیرخانه شورای عالی انقلاب فرهنگی و با همکاری سازمان صداوسیما و وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی تدوین شود. این سیاست‌ها و ضوابط هم قرار بود ظرف مدت سه ماه (از شهریورماه۱۴۰۲) در یک کمیته (متشکل از رئیس سازمان صداوسیما، وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی، دبیر شورای عالی فضای مجازی، نمایندگان روسای قوا در کمیسیون هماهنگی شورای عالی انقلاب فرهنگی و قوا، سه نفر از اعضای حقیقی شورای عالی انقلاب فرهنگی، دو نفر صاحب‌نظر در حوزه رسانه به انتخاب شورای عالی انقلاب فرهنگی و با ریاست دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی) بررسی و تایید شود و برای تصویب به شورای عالی انقلاب فرهنگی ارائه شود. براساس این مصوبه ابراهیم سوزنچی، سیدسعیدرضا عاملی و سیدمرتضی میرباقری به‌عنوان اعضای حقیقی شورای عالی انقلاب فرهنگی و محمدرضا جعفری‌جلوه و فرشاد مهدی‌پور به‌عنوان اعضای صاحب‌نظر در این حوزه انتخاب شدند.
بیشتر بخوانید:
هشدار ساترا به «فیلیمو» / دور جدید نادیده‌انگاری مجوز نمایش و قوانین ساترا
آنچه در ادامه می‌خوانید یادآوری چند حاشیه در یکی دو سال اخیر است که بین شبکه نمایش خانگی و نهاد ساترا شکل گرفت.
تکرار شود مجوز نمی‌دهیم!
سال ۱۴۰۰، احسان علیخانی با یک برنامه سرگرم‌کننده به شبکه نمایش خانگی آمد. برنامه‌ای که از همان ابتدای پخشش مشخص بود می‌خواهد مخاطبش چند ساعتی فارغ از همه دل‌مشغولی‌ها و پریشان‌خاطری‌های زندگی امروز فقط برای سرگرم شدن پای این برنامه بنشیند. او در این فصل از برنامه علاوه‌بر سرگرمی خودش را موظف دانسته بود تا قواعدی را رعایت کند. از جمله این قواعد مدل شوخی‌هایی بود که بازیگران در این برنامه انجام می‌دادند.
درواقع «جوکر» در فصل اول تبدیل به برنامه‌ای شده بود که اعضای خانواده را دور هم جمع می‌کرد تا برای آنها ساعات خوشی را رقم بزند. سابقه ذهنی که مخاطبان از اولین فصل جوکر داشتند، باعث شد که خیلی‌ها منتظر فصل دوم باشند و به گفته سازندگان برنامه، جوکر در اولین قسمت از فصل جدید خود توانست رکورد تماشا در ۱۶ ساعت اول را تا بیش از ۴۰ میلیون دقیقه ثبت کند. اما تماشای قسمت اول از فصل جدید جوکر با سابقه ذهنی که مخاطب نسبت به فصل اولش داشت متفاوت بود. انگار هدف در این فصل فقط خنداندن مخاطب بود بدون در نظر گرفتن قواعد و چهارچوبی که در فصل گذشته رعایت می‌شد.
بیشتر بخوانید:
وقتی احسان علیخانی «آرشیتکت» می‌شود/ اینجا نخندیدن سخت نیست! +عکس
درواقع فصل دوم جوکر تا جایی پا روی خط قرمزها گذاشته بود که از طرف مخاطبان انتقادات زیادی را به همراه داشت تا جایی که ساترا در هفته گذشته به این ماجرا ورود کرد و تذکر جدی به عوامل این برنامه داد و اعلام کرد: «نظر به تماس‌های مردمی با سازمان تنظیم مقررات رسانه‌های صوت و تصویر فراگیر در فضای مجازی (ساترا) با موضوع انتقاد از برخی بخش‌های برنامه جوکر۲ به اطلاع می‌رساند برخی بخش‌های منتشرشده در برنامه جوکر۲ که بر خلاف فرهنگ اسلامی ایرانی و منافی عفت و حیای عمومی است، مورد تایید ساترا نیست. لذا مجوز انتشار صادر نشده و به تیم تولیدکننده ابلاغ شده است که باید محتوا را اصلاح کند و درصورت ادامه این روند برای تولید فصل آینده این سریال مجوز صادر نخواهد شد.» همان‌طور که از متن ساترا مشخص است جنبه تذکری ساترا به جوکر، ارجاع به انتقادات مردمی است.
بیشتر بخوانید:
«جوکر۲»: صعود به قله‌های بی‌نمکی!
پخش بدون‌مجوز «رهایم کن»
سریال «رهایم کن» به کارگردانی شهرام شاه‌حسینی، از زمان آغاز پخش خود حواشی زیادی را به‌دنبال داشت. عمده این حواشی به سکانس‌هایی از سریال مربوط می‌شد که منتقدان آنها را عبور از خط قرمزها نامگذاری کرده بودند. علاوه‌بر این، طبق اعلام ساترا، سریال رهایم کن بدون مجوز این نهاد از شبکه نمایش خانگی پخش شد. حواشی این سریال تا جایی ادامه داشت که در اواسط اردیبهشت‌ماه تمام تبلیغات محیطی این سریال از سرتاسر کشور جمع‌آوری شد و حتی احتمال توقیف آن نیز مطرح شد.
ساترا درپی این حواشی اعلام کرده بود: «با توجه به تفاهم وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و سازمان صداوسیما طبق اعلام وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی تبلیغات محیطی این سریال که فاقد مجوز است به‌طور کامل از تمام کشور جمع‌آوری شده است. با توجه به عضویت نماینده دادستان کل کشور در شورای صدور مجوز انتشار ساترا و هماهنگی انجام‌شده از سوی ساترا با معاونت حقوق عامه و پیشگیری از وقوع جرم دادستانی کل کشور انتظار می‌رود به‌زودی روند انتشار هرگونه سریال و برنامه نمایش خانگی فاقد مجوز متوقف شود.»
بیشتر بخوانید:
«جوکر۲»: صعود به قله‌های بی‌نمکی!
حذف دیرهنگام یک بلاگر سینمایی
نیک یوسفی، بلاگر سینمایی که سال ۱۴۰۱ محکوم امنیتی بود و در صفحات مجازی مطالبی منتشر می‌کرد و خلاف قوانین کشور بود به‌تازگی تبدیل به حاشیه‌ای جدید برای شبکه نمایش خانگی شده است. این حاشیه زمانی شروع شد که نام این فرد به‌عنوان کارگردان برای برنامه «گل یا پوچ» مطرح شد. برنامه‌ای که مهران مدیری اجرای آن را به عهده داشت. بعد از اعلام این نام اعتراض‌ها به کار کردن این فرد در فضای مجازی دیده می‌شد اما زمانی این اعتراضات شدت گرفت که اظهارنظرهای سیاسی این شخص در فضای مجازی ادامه داشت.
بیشتر بخوانید:
جذب حداکثری اغتشاشگران در پلتفرم پرحاشیه / فعال ضدامنیتی شورش‌های ۱۴۰۱ با فیلیمو همکار شد +تصاویر
در پی این حاشیه‌ها هماهنگی ساترا با هماهنگی فیلیمو، نام نیک یوسفی به‌عنوان کارگردان از تیتراژ و همچنین صفحه برنامه گل یا پوچ حذف شد. همچنین در روزهای گذشته که تبلیغات شهری برنامه گل یا پوچ در سطح تهران اکران شده بود نام کارگردان این برنامه روی آنها دیده نمی‌شد که اکنون پیگیری‌ها نشان می‌دهد این اقدام طی هماهنگی سازمان تنظیم مقررات رسانه‌های صوت و تصویر فراگیر با وزارت ارشاد رخ داده است. برخی این مواجهه ساترا را از سر انفعالی دانستند که نتیجه عدم تسلط این نهاد تنظیم‌گر بر فرآیندهای تولید است. برخی هم معتقدند که نمی‌توان انبوه تولیدات شبکه نمایش خانگی را مورد نظارت دقیق و جزئی قرار داد و اقدامات تنبیهی پلتفرم‌ها از تکرار چنین مواردی جلوگیری میکند.
گریز از سانسور فیلمفارسی
«حیثیت گمشده» یکی دیگر از مجموعه‌هایی است که حین تولید و پخش بین عوامل سریال و ساترا مجادله‌هایی را به‌دنبال داشت. سجاد پهلوان‌زاده با مشاوره محمدحسین مهدویان این سریال را ساخته بود و گویا قسمت‌هایی از آن چندین‌بار در رفت‌وآمد با کارگروه‌های ساترا بود تا درنهایت به پخش رسید. اولین قسمت این مینی‌سریال قرار بود ۲۳ تیرماه ۱۴۰۲ در فیلیمو بارگذاری شود اما برخلاف اطلاع‌رسانی انجام شده انتشار آن به تعویق افتاد.
حذف حرکات موزون
سریال «در انتهای شب» به کارگردانی آیدا پناهنده اخیرا از شبکه نمایش خانگی پخش شد؛ سریالی که در ابتدا مخاطبانی را با خود همراه کرده بود اما بعد از پخش قسمت سومش با واکنش‌های منفی طیفی از مخاطبان مواجه شد.
بعد از پخش این قسمت، یک سکانس از آن به‌سرعت در فضای مجازی وایرال شد که مربوط به وقت گذراندن مادر و پسری در خانه سالمندان بود که نقش آنها را در سریال احترام برومند و پارسا پیروزفر بازی می‌کردند. در این سکانس، حرکات موزون مادر سالمند همراه پسرش در خانه سالمندان را نشان می‌داد.
این سکانس بعد از گذشت دو روز از پخش اصلاح شد و روابط‌عمومی ساترا در پاسخ به اعتراضات درباره پخش این سکانس اعلام کرد: «پخش حرکات موزون نامتعارف در قسمت سوم سریال در انتهای شب از ابتدا برخلاف کاربرگ اصلاحیه ارائه‌شده از سوی ساترا به سکوی پخش‌کننده بوده است که پس از پخش این سکانس و تذکر از سوی همکاران معاونت پایش و نظارت ساترا مطابق با کاربرگ اصلاحات مصوب در شورای صدور مجوز انتشار ساترا، سکوی فیلم نت نسبت به حذف سکانس یادشده اقدام کرد.» نکته قابل‌توجه اینکه سریال‌های منتشرشده در شبکه نمایش خانگی بلافاصله در کانال‌های تلگرامی هم بارگذاری می‌شوند و سکانسی که در نسخه فیلم‌نت حذف‌شده در نسخه‌های دیگر اصلاح نشده است.
بالا گرفتن دعوا در سطح رئیس صداوسیما
سریال «سقوط» به کارگردانی سجاد پهلوان‌زاده در سکوت خبری تولید و بدون داشتن مجوز از پلتفرم فیلیمو منتشر شد.
این موضوع کش‌مکش‌هایی فراتر از عوامل فیلم و کارگروه‌های ساترا را درپی داشت تا جایی که رئیس صداوسیما خطاب به رئیس‌جمهور نامه‌ای نوشت و اعضای انجمن صنفی شرکت‌های نمایش ویدئویی برخط هم این نامه را بی‌پاسخ نگذاشتند.
در آن زمان رئیس صداوسیما، از رئیس‌جمهور درخواست کرده بود پلتفرم فیلیمو فیلتر شود. ساترا با تایید چنین درخواستی، آن را قانونی دانسته و تاکید کرده بود فیلیمو در زمینه پخش سریال سقوط قانون‌شکنی کرده و باید با آن برخورد شود.
در ادامه این ماجرا اعضای «انجمن صنفی شرکت‌های نمایش ویدئویی برخط» نامه تندی را خطاب به رئیس صداوسیما منتشر کردند که در بخشی از متن این نامه آمده بود: «ما شرکت‌های وی‌اودی از شما ممنونیم! چون در این زمانه سخت- که باران مشکلات از هر سو بر اقتصاد غیردولتی می‌بارد- به ما یادآوری کردید که ارزش این همه تلاش برای حیات فرهنگی در کشور چقدر است. متشکریم که به ما و همه مردم یادآوری کردید دغدغه رئیس رسانه ملی در این اوضاع فرهنگی آشفته و پرخطر، نه همراهی و کمک به حفظ و حفاظت از منظومه فرهنگی ایران، که تحریم و تهدید به تعطیلی است. آیا با بستن و فیلتر کردن، به دستاوردهای آن رسانه محترم افزوده می‌شود؟ برگه افتخار دیگری به انبوه دستاوردهای فرهنگی شبکه‌های مختلف تلویزیونی افزوده می‌شود؟ مخاطبان صداوسیما افزایش می‌یابد؟ پاسخ این سوالات را همه می‌دانیم، شما هم خوب می‌دانید آقای رئیس.»
علاوه‌بر موضوع مجوز، حضور حمید فرخ‌نژاد در این مینی‌سریال با وجود حاشیه‌هایی که در پاییز۱۴۰۱ به راه انداخته بود، مشکلی بود که عوامل این مجموعه را نگران می‌کرد. بااین‌حال نخستین قسمت از مینی‌سریال سقوط درحالی منتشر شد که شاید کمتر کسی تصور می‌کرد با توجه به حواشی گسترده این بازیگر، بتواند خود را به پخش برساند.
این مطلب به صورت خودکار از این صفحه بارنشر گردیده است
بازی «گل یا پوچ» پلتفرم‌ها با نهاد قانونی ساترا بیشتر بخوانید »
