پهپاد انتحاری

به گزارش مجاهدت از سرویس دفاع و امنیت مشرق، اگرچه نیروی هوایی ارتش حتی پیش از پیروزی انقلاب اسلامی، نمونه هایی از پهپاد را برای تمرین‌های مختلف در اختیار داشت، اما تا حدود یک دهه پیش نهاجا توجه و تمرکز ویژه ای را برای بهره گیری از پرنده های بدون سرنشین در سازمان رزم و یگانهای خود اختصاص نمی داد. کم کم، ردپای برخی طرح های نوآورانه و خلاقانه مانند پهپاد «سفره ماهی» و چند نمونه دیگر، در برنامه های این نیرو دیده شد که نشان می‌داد توجه بیشتری به مدلهای جدید و توانایی ساخت پهپاد در این نیرو، به وجود آمده است. بر این اساس، در اواخر دهه ۱۳۸۰، نیروی هوایی ارتش تصمیم به گسترش یگان پهپادی خود و انتقال بخشی از مأموریت‌های پرنده‌ های سرنشین‌ دار خصوصا در زمینه شناسایی، به پهپادها گرفت و به موازات آن، طراحی‌ های اختصاصی برای پهپادها در این نیرو آغاز شد.

در گام های اولیه و بر اساس برخی اطلاعات منتشره، پهپادهایی چون مهاجر، ابابیل-۳ و کرار، جزو اولین پرنده هایی بودند که به ناوگان پهپادی نهاجا ملحق شدند و در برخی تمرینات و رزمایش های این نیرو در دهه ۹۰، نشان دادند می توانند به خوبی ایفاگر وظایف مهمی در ساختار نیرویی باشند که دهه ها بود، با هواپیماهای سرنشین دار مانوس شده بود.

پهپاد سفره ماهی و پهپاد همراه آن در رژه ۲۹ فرودین ۱۳۸۹

اگرچه تا به امروز اطلاعات بیشتری از برخی از این طرح‌ها همچون پهپاد سفره ماهی منتشر نشده اما به نظر می‌رسد که پژوهشگران نهاجا در جهاد خودکفایی این نیرو، علاوه بر انتخاب چند پیکربندی کاملاً متفاوت در ساخت پهپادهای گذشته، قصد آزمودن مزایا و معایب مدلهایی را داشته‌اند که با توجه به اینکه اکثر پهپادهای مذکور دو موتوره بوده و رعایت اصول پنهان‌کاری راداری در طراحی بدنه و فرم بال‌های آنها و هماهنگی زوایای بال و دم قابل مشاهده بود، قرار است تبدیل به کانسپت هایی برای ساخت هواپیمای سرنشین دار شوند.

بیشتر بخوانید:

سبقت «کمان ۲۲» از پردیتور آمریکایی در حمل موشک و غلاف جنگال +عکس

نمایش عضو جدید شاخه مخفی نهاجا +عکس

پای «پهپادهای انتحاری» به امرپ و جایروپلن‌های سپاه هم باز شد/ تست موفق یورش فوجی به سامانه‌های دشمن با مهمات سرگردان «معراج» +عکس

اما پهپادهای خریداری شده از صنایع دفاعی نیز، حضور موثری در نیروی هوایی ارتش طی سالهای گذشته داشته اند. به عنوان مثال، پهپاد «ابابیل-۳» به عنوان یکی از نمونه‌های متداول در بین نیروهای مسلح، در نهاجا به دوربین‌های عمودنگر با قدرت تفکیک (رزولوشن) بسیار بالا مجهز شده و امروزه نمونه‌های مسلح این پهپاد نیز در اختیار نیروی هوایی ارتش قرار دارد که امکان رها کردن بمب‌های هوشمند و نقطه‌زن «قائم» (دارای چند گونه مختلف) و موشک شلیک کن-فراموش کن «الماس» با برد ۸ کیلومتر را دارند. پهپاد «کرار» متعلق به نیروی هوایی ارتش نیز انواع مهمات معمولی و هدایت شونده را حمل می کند که از جمله آنها بمب هدایت لیزری GBU-۱۲ است.

از مهاجم تا کمان؛ نیروی هوایی وارد کارزار تولید پهپاد می شود

اما یکی از مهمترین و مشهورترین گامهای نیروی هوایی ارتش برای طراحی و ساخت پرنده های بدون سرنشین، به نمایشگاه خاص چهلمین سالگرد پیروزی انقلاب اسلامی یعنی نمایشگاه اقتدار۴۰ در بهمن ۱۳۹۷ باز می گردد. این پهپاد با نام «کمان۱۲»، نشان داد نمونه های قبلی ساخته شده در نهاجا، پله هایی بودند که توانست هدف مهم رسیدن به این پرنده را تسهیل کنند. بررسی های تخصصی نشان می داد، تجربیات کسب شده در پرنده ای به نام «مهاجم۹۲»، به کمان۱۲ منتج شده است. پهپاد «مهاجم۹۲» در نمایشگاه هفته دفاع مقدس در سال ۱۳۹۴ به نمایش گذاشته شد و در این پرنده، برخی ویژگی‌های مهم مانند بال دو تکه، نشست و برخاست از باند به واسطه ارابه فرود و دم دوگانه ، قابل توجه بود.

پهپاد مهاجم ۹۲

در پهپاد جدید نهاجا یعنی کمان ۱۲، بال دو تکه، بدنه غیر دایروی، دماغه برجسته و شکل دم عقب، شباهت‌های قابل توجهی به «مهاجم۹۲» داشت اما دو برابر شدن ابعاد کلی، یکی از ویژگی هایی بود که نشان داد نیروی هوایی ارتش به دنبال طرح های پرجسارتی است. در واقع، به کار بستن تجربیات کسب شده در «مهاجم۹۲» با تغییرات لازم برای حرکت به سمت یک رده بالاتر از نظر برد و مدامت پروازی، به کمان۱۲ منتهی شده بود. طبق اولین اطلاعات رسمی، «کمان۱۲» پهپادی با مقیاس متوسط با مداومت پروازی تا ۱۲ ساعت و قابلیت پرواز تا ارتفاع ۱۸۰۰۰ پا یعنی حدود ۵۵۰۰ متر با موتور ملخی پیستونی با توان ۶۰ اسب بخار بود. دهانه بال حدود ۱۰ و طول کلی ۵.۴ متر، سرعت بیشینه ۲۰۰، سرعت کروز ۱۶۰ بر ساعت، ۱۰۰ کیلوگرم محموله، جرم خالی ۲۲۰ و جرم نهایی ۴۵۰ کیلوگرم و شعاع عملیاتی ۱۰۰۰ کیلومتر از دیگر ویژگی‌های پهپاد کمان۱۲ است.

در رزمایش های سالهای گذشته، پهپاد کمان‌ــ‌۱۲ قابلیت حمل سه موشک اخگر یا بمب‌های همرده با آن رونمایی شد. البته در رزمایش مشترک ذوالفقارــ‌۹۹، پهپاد کمان‌ــ‌۱۲ در نقش‌های شناسایی، هدفیابی و نظارت نیز وارد عمل شده بود.

پهپاد کمان‌ــ‌۱۲؛ سامانه الکترواپتیکی پایدارشده زیر دماغه قابل مشاهده

تصاویر ارسالی از اهداف و قفل اپتیکی روی آن

پای کمان ۱۲ به شهر زیرزمینی ارتش باز شد

خردادماه امسال، پایگاه سری و زیرزمینی پهپادی ۳۱۳ ارتش جمهوری اسلامی ایران برای نخستین بار با حضور سرلشکر محمد باقری رئیس ستاد کل نیروهای مسلح به نمایش درآمد؛ ظرفیتی جدید در حوزه قدرت پهپادی کشور که این قدرت نوظهور طی ماه‌های گذشته به شکل فزاینده‌ای در مرکز توجه‌ها به ویژه توجه دشمنان کشورمان قرار داشته است. این پایگاه بزرگ عملا نشان داد امروز در حوزه سامانه‌های بدون سرنشین، از ریزپرنده‌هایی با ابعاد بسیار کوچک تا پرنده‌هایی با طول بال چندین متر و با ابعاد یک جنگنده، در اختیار یگان‌های مختلف ارتش جمهوری اسلامی ایران قرار دارد که هرکدام از این پرنده‌ها ماموریت خاص خود را انجام می‌دهند.

یکی از ویژگی های مهم این رونمایی، مشاهده پهپاد کمان ۱۲ با سامانه های جدید جنگال بود. با توسعه سامانه‌های پدافندی در بردهای مختلف برای مقابله با هواپیماهای بدون سرنشین به ویژه پهپادهای انتحاری و پرسه‌زن، یکی از تهدیدهایی که برای انجام عملیات‌های پهپادی وجود دارد، احتمال هدف قرار گرفتن آنها توسط سامانه‌های پدافند هوایی است که برای مقابله با این تهدید، روش‌های مختلفی از جمله اقدامات جنگ الکترونیک و ایجاد اخلال روی رادارهای سامانه‌های پدافندی وجود دارد.

سامانه خودحفاظتی نصب شده روی پهپاد کمان ۱۲

در پایگاه پهپادی ۳۱۳ ارتش، برای نخستین بار یک پاد خودحفاظتی بر روی پهپادهای کمان ۱۲ به نمایش درآمد که علاوه بر قابلیت ایجاد اخلال بر روی رادارهای سامانه‌های پدافندی دشمن، این امکان را دارد که اگر هم موشکی به سمت پهپاد شلیک شود، با پرتاب Chaff/Flare موشک شلیک شده را که چه راداری و چه حرارتی باشد منحرف کند. برخورداری از چنین قابلیتی باعث می‌شود تا هواپیماهای بدون سرنشین ارتش بتوانند در فضایی امن‌تر و با دقت بیشتری عملیات خود را که می‌تواند عملیات بر علیه اهداف ثابت و متحرک و … باشد را اجرا کنند.

در حقیقت، این پرنده بومی نشان داد با قابلیت هایی چون مقابله با پهپادهای انتحاری و پرسه زن، منحرف کردن موشکهای راداری و حرارتی و نیز ایجاد اخلال روی رادارها و سامانه های پدافندی دشمن با کمک جنگ الکترونیک، قرار است عهده دار ماموریت های مهمی در نیروی هوایی ارتش باشد.

رخ‌نمایی از کمان ۱۲ با سامانه های ویژه جنگال

رزمایش مشترک پهپادی ۱۴۰۱ ارتش جمهوری اسلامی ایران، در حالی در شهریورماه امسال برگزار شد که صنایع دفاعی کشورمان بخشی دیگر از برنامه های خود برای مسلح کردن پرنده های بدون سرنشین را به نمایش عمومی گذاشت که از جمله آنها، تجهیز برخی پهپادها به سامانه های جنگ الکترونیک بود. ضمن آنکه شرکت بیش از ۱۵۰ فروند انواع پهپاد در این رزمایش و همچنین گستردگی منطقه عملیات که تمام مناطق کشور بویژه خلیج فارس، تنگه هرمز و دریای عمان را شامل می‌شد، موجب پیچیدگی برگزاری این رزمایش بود که با عملکرد مناسب سامانه‌های فرماندهی و کنترل رزمایش انجام شد.

پهپاد کمان ۱۲ مجهز به غلاف ویژه جنگال

یکی از مهمترین پرنده های حاضر در این تمرین عملیاتی، کمان ۱۲ بود که با مجهز شدن به پاد ویژه جنگ الکترونیک، نقش جدیدی را برای خود معرفی کرد. با توجه به اینکه بحث اخلال و سرکوب سیستم های راداری دشمن را می توان یکی از بزرگترین چالش های ارتش های جهان از دوره جنگ ویتنام به این طرف به حساب آورد، لذا اگر یک طرف قابلیت شناسایی متقابل و سرکوب توانایی راداری سمت مقابل درگیری را داشته باشد برتری خاص و قابل توجهی به نسبت دشمن خواهد داشت. بخصوص اینکه به صورت سنتی در ارتش های جهان بحث کشف، اخلال و نابودی فیزیکی رادارهای دشمن عمدتا بر عهده یگان های پروازی سنگین است که به موشک های ضد رادار یا تسلیحات هدایت شونده خاص مجهز هستند، اما با ابتکار جدید نیروهای مسلح کشورمان، این مدل دچار تغییرات مهمی شده است.

با این ابتکار جدید، کمان ۱۲ می تواند علاوه بر موقعیت یابی و اخلال روی رادارهای دشمن، وظیفه کمک به پرنده های بدون سرنشین ایرانی را نیز بر عهده بگیرد که برای نابودی رادارها و سامانه های پدافندی وارد عمل می شوند و این شناسایی و بویژه اخلال، راه را برای عملیات اصلی پهپادهای انتحاری، هموار می سازد. ضمن آنکه در تصاویر قبلی منتشره از پهپاد بزرگتر از کمان ۱۲ یعنی کمان ۲۲ نیز نمونه ای از غلاف جنگال روی آن دیده می شد که نشان می دهد این خانواده، وظیفه ویژه ای را برای اجرای عملیات های جنگ الکترونیک و اخلال، بر دوش دارند.

با توجه به اینکه در سالهای اخیر نمونه های متنوعی از پرنده های بدون سرنشین از جمله پرنده های ضدرادار، در کشورمان ساخته شده است، ترکیب این دو پرنده می تواند ماموریت های ویژه ای را به سرانجام برساند. به عنوان نمونه، یکی دیگر از پهپادهایی که حضور آن در پایگاه زیرزمینی ارتش قابل توجه بود، پهپاد انتحاری و ضدتشعشع امید است. امید جدیدترین دستاورد ارتش در حوزه پهپادهای انتحاری محسوب می شود که اولین بار در رژه روز ارتش سال جاری به نمایش درآمد و رونمایی از آن سر و صدای زیادی در محافل خبری و تحلیلی جهان به راه انداخت.

پهپاد ضد رادار امید

“امید” علاوه بر اینکه قابلیت حمله به انواع اهداف ثابت و متحرک را دارد، ماموریت خاص هدف قرار دادن رادارها و سامانه‌های پدافندی دشمن را بر عهده گرفته و با برخورداری از جستجوگرهای خاص، می‌تواند تشعشعات ساطع شده از سامانه‌های راداری دشمن را کشف و به سمت آنها برود. با توجه به اطلاعات ماهواره ای که در اواخر تابستان امسال منتشر شد، مشخص شده عملیات درخشان و کم نظیر یگانهای یمنی برای نابودی سامانه پدافندی پاتریوت به وسیله پهپاد، با موفقیت انجام شده و لذا می توان اطمینان داشت استفاده توامان از پرنده های اخلالگر همچون کمان ۱۲ یا کمان ۲۲ و پهپاد امید، می تواند ماموریت هایی به مراتب سخت تر را به نتیجه برساند.

در اساطیر باستان، کمان سلاح اصلی ایرانیان محسوب می شد و اگر روزی، دفاع از این آب و خاک با کمان سلحشوران ممکن بود، امروز این کمان های جدید ایرانی هستند که وظیفه دورکردن چشم و نظر شوم هر دشمن را از این سرزمین و مردمانش، بر عهده خواهند داشت؛ انشاء الله.

به گزارش مجاهدت از سرویس دفاع و امنیت مشرق، از جمله طرح هایی که برخی از مهمترین طراحان و سازندگان محصولات نظامی در جهان، در سالهای اخیر به دنبال آن بوده اد، استفاده از پرندگان بدون سرنشین یا همان پهپاد برای ایفای چند نقش متفاوت اما در قالب یک پلتفرم و محصول نسبتا یک شکل هستند تا علاوه بر کاهش هزینه های طراحی و ساخت، امکان تغییر کاربری پرنده در زمان کوتاه و بسته به نیاز مشتری یا واحد عملیاتی فراهم شود. با این مشخصه مهم، پهپاد چند منظوره کرار که از جمله محصولات بومی شناخته شده و در عین حال پر استفاده در نیروهای مسلح کشورمان محسوب می شود، در این حوزه یک رکورددار در جهان محسوب شده و پرنده ای کم نظیر است که به لطف دور اندیشی و آینده نگری متخصصان ایرانی، می تواند نقش های مهم و متنوعی را بر عهده داشته باشد.

تست اخیر نسل جدید موشک صیاد ۴ با نام “صیاد ۴ بی” و ارتقاء سامانه پدافندی باور ۳۷۳، اگرچه چشم ها را معطوف به قدرت جدیدی از صنایع دفاعی کشورمان کرد و جمهوری اسلامی ایران را در میان معدود قدرتهای نظامی جهان قرار داد که می توانند موشکهای پدافندی با برد بیش از ۳۰۰ کیلومتر بسازند، اما در کنار این دستاورد، خبر از ارتقاء مهمی روی پهپاد مهم کرار می داد که در ادامه به آن پرداخته خواهد شد.

بیشتر بخوانید:

جمهوری اسلامی سومین تولیدکننده موشک پدافندی با برد ۳۰۰ کیلومتر در جهان/ شکار آسان جنگنده‌ها و بمب‌افکن‌های راهبردی با «اس ۴۰۰ ایرانی» +عکس

تاکتیک ویژه پهپادهای بمب‌افکن سپاه برای غافلگیری دشمن/ همه جاده‌ها فرودگاه RQ-۱۷۰ ایرانی شد +عکس

چه پرنده‌هایی در آشیانه عقاب‌های بدون سرنشین حضور داشتند/ اولین پهپاد پدافندی ایران با ۴ موشک و موتور جت +عکس

سابقه طراحی و تولید پهپاد کرار

پیش از پیروزی انقلاب اسلامی، برای آزمایش سیستم‌های ضد هوایی و موشک‌های هوا به هوای جنگنده‌های نیروی هوایی ارتش، ایران اقدام به خرید تعدادی از پهپادهای هدف مدل MQM-۱۰۷ از آمریکا کرد. این پهپاد از یک موتور میکرو توربوجت بهره برده و می‌توانست به سرعت ۹۲۵ کیلومتر در ساعت رسیده و ارتفاع پروازی آن نیز در حدود ۱۲ کیلومتر برسد. این محصول در دهه ۱۹۷۰ میلادی توسط آمریکا به بازار جهانی معرفی شده و فروش خوبی هم داشته و کشورهایی مثل ایران، کره جنوبی، استرالیا، مصر، ترکیه، امارات متحده عربی، تایوان، سوئد و سنگاپور از کاربران آن بودند.

روند طراحی و ساخت پرنده های بدون سرنشین در کشورمان، با یک نقشه راه مناسب پیش می رفت اما در مردادماه سال ۸۹ پرنده ای متفاوت و جدید توسط صنایع دفاعی کشورمان معرفی شد که این پهپاد در کنار نقش آفرینی به عنوان پرنده هدف برای واحدهای پدافند هوایی و هوایی، توان بدل شدن به یک پرنده بدون سرنشین رزمی را نیز داشت. در عین حال با توجه با مجهز بودن به یک دوربین که درون پهپاد نصب شده، این پرنده توانایی انجام ماموریت های شناسایی را نیز داشت. از همان زمان به علت ویژگی‌های خاص پرنده مذکور، تحلیل‌ها و بحث‌های مختلفی در خصوص دستیابی ایران به یک پهپاد با موتور جت مطرح و برخی نیز آنرا صرفا یک پلتفرم برای تست موشک کروز ایرانی معرفی کردند.

یکی از نمونه های اولیه پهپاد کرار مجهز به بمب در نمایشگاه هوایی کیش

مشخصات اعلام شده این پرنده در آن زمان، شامل برد هزار کیلومتر، سرعت حدود ۹۰۰ کیلومتر بر ساعت، محموله قابل حمل حدود ۵۰۰ کیلوگرم و سقف پرواز حدود ۲۵ هزار تا ۴۰ هزار پا(۷۵۰۰ تا ۱۲۰۰۰ متر) در نمونه‌های مختلف بود. روش بکارگیری این نمونه از «کرار» به صورت پرتاب از روی پرتابگر با یک پیشران راکتی بود که پس از اتمام انرژی آن، رها شده و موتور جت خود پرنده روشن می‌شود. این پهپاد از موتورهای جت سری طلوع ساخت ایران بهره می‌برد. اما هرچه گذشت، ماموریت‌ها و تخصص‌های این پهپاد بیشتر شد و علاوه بر بمب‌های ۲۵۰ و ۵۰۰ پوندی نصب شده روی این پهپاد رزمی، «کرار» به موشک کروز دریایی «کوثر» نیز مجهز شد که این موشک می‌تواند اهداف سطحی متخاصم را در پهنه دریاها مورد هدف قرار دهد. لذا به نظر می رسید نمونه اولیه پهپاد کرار در نقش هدف هوایی، بمباران اهداف زمینی و حملات ضد کشتی وارد خدمت شده است.

نقش دیگری که برای پهپاد کرار تعریف و تصاویری از آن نیز پخش شد، مسئله رهگیری و نبرد هوایی بود که در این نقش، پهپاد مور نظر، حداقل به موشک‌های سری شهاب ثاقب مجهز شد. موشک شهاب ثاقب نمایش داده شده با پهپاد کرار شباهت‌هایی نیز به موشک شفق دارد. شفق، موشکی هوشمند است که با استفاده از جستجوگر IIR روی هدف خود قفل می‌کند و با برد ۸ تا ۱۰ کیلومتر، سرعت آن ۲ تا ۲.۷ ماخ است. بنا بر اطلاعات منتشر شده، این موشک ۶۰ کیلوگرمی‌ توانایی نفوذ ۱ تا ۱.۵ متر در انواع زره تانک و شناور را داشته و دقت اصابت آن ۳۰ سانتیمتر مربع در فاصله ۱۰ کیلومتر است.

پهپاد کرار مجهز به موشک هوابه‌هوای شهاب ثاقب

شفق یکی از اولین موشک‌های بومی است که از جستجوگر تصویری فروسرخ (IIR) استفاده می‌نماید. این نوع جستجوگر، قابلیت ردگیری اهداف زرهی و شناوری را از تمام زوایا دارد، از مقاومت نسبتاً بالایی نسبت به اخلال (جمینگ) و فریب برخوردار بوده و حساسیت بسیار بهتری در تشخیص اهداف دارد.

در بحث عملیات‌های رهگیری، معمولا پهپادهای کرار به صورت تعدادی در پشت یک کشنده سنگین نصب شده و در زمان لازم به وسیله یک شتاب‌دهنده مرحله اول به ارتفاع مورد نظر رسیده و سپس پرواز با پیشران اصلی به سمت هدف را آغاز می‌کنند. در این شرایط نیازی به فرودگاه خاصی برای این پرنده نبوده و هر جایی که بتوان آن را نصب کرده و پیشران کمکی مرحله اول را فعال کرد، می‌توان این پرنده را از آنجا به پرواز در آورد. در صورت نیاز به بازیابی این پرنده نیز سیستم چتر در آن تعبیه شده و پهپاد کرار مورد نظر بعد از عملیات با چتر به روی زمین فرود می‌آید.

پهپاد های مسلح به موشک هوا به هوا روی سکوی متحرک پرتاب

اما در رزمایش مدافعان آسمان ولایت نیروی پدافند هوایی ارتش در سال ۹۸، نمونه دیگری از پهپاد «کرار رهگیر» مورد استفاده و بهره‌برداری عملیاتی قرار گرفت که به صورت انتحاری، هدف خود را مورد اصابت قرار می‌داد. تصاویر منتشرشده از نمونه رهگیر انتحاری پهپاد کرار، نشان می‌داد که برای افزایش دقت اصابت به هواگرد متخاصم، در قسمت دماغه آن سنسورهای اپتیکی و یا حرارتی استفاده شده تا با تعقیب هدف به صورت قفل اپتیکی و یا قفل حرارتی، به آن اصابت کند.

پهپاد کرار در مدل انتحاری

مهمات ویژه هدایت شونده و دقت بالای هدف گیری در کرار

اما در سال ۱۳۹۹ و در جریان رونمایی های مربوط به صنعت دفاعی، تصاویر جدیدی از پهپاد کرار و در عین حال عملیات بمباران توسط این پرنده بدون سرنشین منتشر شد. در مراسم مورد نظر موشک هوا به هوای آذرخش، بمب هدایت لیزری ۵۰۰ پوندی، نمونه‌ای جدید از بمب بالابان و بمب خوشه‌ای سیمرغ به عنوان تسلیحات جدید پهپاد کرار معرفی شدند. اضافه شدن توان حمل بمب‌های دورایستا مثل سری بالابان و همچنین بمب‌های هدایت لیزری، نشان‌دهنده یک تغییر مهم در سیستم های داخلی این هدف برای پذیرش این نسل از مهمات جدید بود.

بمب یاسین (کادر مشکی)، موشک آذرخش (کادر زرد) و بمب هدایت لیزری (کادر قرمز)

تسلیحات مختلف پهپاد کرار؛ بمب سیمرغ (کادر مشکی و سفید)، انواع قدیم و جدید بمب بالابان (کادر زرد)، بمب هدایت لیزری ۵۰۰ پوندی (کادر قرمز)

مسئله مهم دیگر، نمایش دقت بالای این پرنده بدون سرنشین در حوزه بمباران حتی با بمب‌های غیر هوشمند بود چراکه بر اساس تصاویر منتشر شده توسط وزارت دفاع این پهپاد با پرتاب یک تیر بمب مارک ۸۲ از ارتفاع ۶۴۰ متر و با سرعت ۵۹۳ کیلومتر در ساعت موفق شده بود خیلی نزدیک به مرکز هدف را با موفقیت مورد اصابت قرار دهد. همچنین در رزمایش اقتدار هوایی فدائیان حریم ولایت سال ۱۴۰۰ نیز، پهپادهای کرار که به بمب‌های ۵۰۰ پوندی و راکت مجهز شده‌ بودند، توانستند اهداف واگذار شده را به دقت مورد اصابت قرار دهند.

ذکر این نکته بسیار مهم است که بمب مورد نظر در این تمرین از نوع هدایت شونده نبوده و در زیر پهپاد آزمایشگر نیز سیستم‌های هدف‌گیری بیرونی مشاهده نمی‌شود. می‌توان این طور گمانه‌زنی کرد که پهپاد مورد نظر در حقیقت به نوعی از سیستم‌های هدف‌گیری جدید مجهز شده که در درون این پهپاد نصب می‌شوند. می‌توان بر اساس این تصویر این گونه اعلام کرد که پهپاد مورد نظر حداقل در بحث حمله به اهداف ثابت به دقت بسیار خوب و قابل تحسینی رسیده است. از سوی دیگر در جریان رزمایش دو سال قبل نهاجا به نام مدافعان آسمان ولایت ۹۹ ، با یک ماموریت جدید از کرار رو به رو شدیم که آنهم بحث جنگ الکترونیکی توسط این پهپاد بود. اطلاعات قابل توجهی از آن پهپاد منتشر نشد ولی می توان اینگونه در نظر گرفت که این پرنده می تواند به غلاف های جنگ الکترونیکی به صورت درونی یا نصب شده زیر بدنه مجهز شده و عملیات اخلال بر علیه رادارها یا سیستم های مخابراتی دشمن را به انجام برساند.

ورود کرار به شهر زیرزمینی و ناوگان دریایی ارتش

خردادماه امسال و در ادامه تحولات بزرگ و تاثیرگذار دفاعی و نظامی در ارتش جمهوری اسلامی ایران، از اولین شهر زیرزمینی این نیرو رونمایی شد. شهر پهپادی ارتش در حقیقت دومین شهر زیر زمینی پهپادی در کشورمان بعد از نمونه رونمایی شده توسط سپاه در اواخر سال پیش و اولین مجموعه زیر زمینی شناخته شده در این وسعت برای ارتش به حساب می آید که یکی از پرنده های بدون سرنشین مستقر در این شهر زیر زمینی، کرار بود.

در این شهر زیر زمینی، کرارها با چندین گزینه تسلیحاتی مشاهده شدند. در یک تصویر، یک سر جستجوگر – احتمالا از نوع تصویر ساز فروسرخ- برای پهپاد کرار دیده می شود که به نظر می رسد برای نمونه ای انتحاری از این پهپاد باشد. استفاده از این سیستم برای شناسایی اهداف، دقت بالایی را به کرار برای یافتن و رسیدن به هدف می دهد. پهپاد کرار که از پیشران جت استفاده می کند در وضعیت ماموریت بدون بازگشت یا انتحاری بردی در حدود هزار کیلومتر داشته و در وضعیت گشت رزمی و بازگشت به خانه و بازیابی به وسیله چتر برد آن ۵۰۰ کیلومتر است.

نصب یک سیستم اپتیکی در جلوی پهپاد کرار در شهر زیر زمینی پهپادی ارتش

برای این پهپاد در کنار بحث عملیات انتحاری، قابلیت حمل و پرتاب بمب های سقوط آزاد غیر هدایت شونده، بمب های دورایستای سری بالابان، موشک های سری شفق بهینه شده و موشک های هوا به هوای سری آذرخش نیز تعریف شده و تمامی این تسلیحات در این شهر زیرزمینی ارتش مشاهده شدند.

پهپادهای آرش، کرار (رنگ روشن) و ابابیل ۲ (رنگ آبی) روی ناو نداجا

تیرماه امسال نیز در یکی از جدیدترین رخدادهای پهپادی ارتش، خبر عملیاتی شدن اولین ناودسته پهپادبر در نیروی دریایی ارتش به طور رسمی به اطلاع عمومی رسانده شد. ناودسته پهپادبر شامل چندین شناور سطحی و زیرسطحی است که مجهز به انواع پهپادها بوده و بسته به برد پروازی پهپادهای خود عملیاتهای مختلفی را به اجرا می گذارند. ناودسته مذکور شامل شناورهای لجستیکی لاوان (از رده هنگام) و دلوار، شناور پشتیبانی هندیجان، ناو رزمی جماران به عنوان مرکز فرماندهی ناودسته و دو زیردریایی طارق (از رده کیلو) و فاتح بود.

از جمله پهپادهای مشاهده شده روی این شناورها هم کرار بود که سابقه و کارنامه درخشانی دارد. به صورت دقیق مشخص نیست، کرار در کدام نقش روی شناورهای نداجا نصب شده بود ولی به صورت گمانه زنی احتمالا در نقش های شناسایی و انتحاری، محتمل ترین گزینه ها برای این پهپاد باشد.

شاهکار کرار در تست موشک جدید پدافندی

در ادامه دستاوردها و برنامه‌های صنایع دفاعی و نیروهای مسلح کشورمان برای تقویت توان بازدارندگی جمهوری اسلامی ایران، طی هفته های اخیر نسل جدیدی از موشک‌های پدافندی خانواده صیاد با نام صیاد ۴B با حضور فرماندهان و مسئولان وزارت دفاع و قرارگاه پدافند هوایی، رونمایی شد. سامانه باور ۳۷۳ در جدیدترین آزمایش خود که خبر آن در روزهای گذشته اعلام شد، هدف را در ۴۵۰ کیلومتری کشف کرده، قفل اولیه در فاصله ۴۰۰ کیلومتری انجام و قفل پایدار در فاصله ۳۶۰ کیلومتری انجام می شود و پس از آن، شلیک انجام و در فاصله ۵ دقیقه‌ای به پرنده مورد نظر که یک پهپاد کرار با سرعت بالا و سطح مقطع راداری پایین است، اصابت می‌کند. طبق تصاویر منتشره، سامانه باور ۳۷۳ موفق شد در برد حدودا ۳۰۴ کیلومتری، پهپاد هدف را منهدم کند.

تصاویری صفحه رادار سامانه باور۳۷۳ در جریان تست اخیر سامانه

اما نکته مهم در خصوص ارتقاء پهپاد کرار که در خبرها به آن توجه لازم نشد، در سخنان امیر صباحی‌فرد فرمانده نیروی پدافند هوایی ارتش نهفته است که وی با بیان اینکه شلیک های قبلی در برد ۱۵۰ کیلومتر روی پهپاد کرار انجام شد که بیشینه ارتفاع آن ۳۲ هزار پا بود، اعلام کرده که ” در این شلیک اخیر، به ارتفاع بیش از ۴۳ هزار پا رسیدیم”. وی چنین ارتقائی را ناشی از نصب “موتور طلوع ۵ ” که از جمله محصولات تولید شده توسط وزارت دفاع کشورمان است، دانسته و افزوده است: نقطه کشف اولیه سامانه باور، در ۴۳۳ کیلومتر و ۴۳ هزار پا و سرعت پهپاد ۷۳۶ کیلومتر بود.

اطلاعات مربوط به نسل های اولیه پهپاد کرار

فرمانده نیروی پدافند هوایی ارتش همچنین اعلام کرده “برای اینکه پهپاد کرار بتواند اوج گرفته و به ارتفاع ۴۳ هزار پا برسد، مجبور شدیم پس از پرواز، حرکت اوربیت یا چرخش را انجام داده و بتواند پس از اوج، به ارتفاع ۴۳ هزار پا دست پیدا کند تا در خط اصلی قرار بگیرد. این اتفاق رخ داد و در ۴۳ هزار پا وارد مدار اولیه شد.” که نشان دهنده ویژگی های مهم پروازی و قدرت بالای پرنده مذکور در تغییر ارتفاع و کنترل از روی زمین آنهم در چنین ارتفاع بالایی است که بعضا جنگنده های با سرنشین، در این ارتفاع به عملیات و حرکت می پردازند. ضمن آنکه با چنین دستاورد مهمی و پرواز در ارتفاع بالا، امکان پرتاب بمب های دور ایستا مانند بالابان یا یاسین و… در بردهای بیشتر به نسبت تست ها و آزمایشات فعلی فراهم می شود و این پرنده می تواند تا ۲ برابر برد فعلی، یک بمب هدایت شونده هواپرتاب را به سمت هدف در نظر گرفته شده شلیک کند که چنین اقدامی، ضمن آنکه کرار را از تیررس انواع سامانه های پدافندی دور می کند، امکان شناسایی یک بمب کوچک اما نقطه زن را نیز برای رادارها و سیستم های پدافندی دشمن سخت تر از گذشته خواهد کرد.

با نگاهی به پهپادهای مختلف نظامی در جهان می‌توان مطمئن شد که این پرنده بدون سرنشین ایرانی در حقیقت به نوعی همه‌کاره‌ترین پهپاد جهان روی یک پلتفرم مشخص و تقریبا ثابت است. بحث‌های شناسایی، هدف برای تمرین هوایی، حمله علیه اهداف زمینی و دریایی، رهگیری هوایی، حمله انتحاری و در نهایت جنگ الکترونیک از جمله موضوعاتی است که تا به امروز برای این پرنده بدون سرنشین تعریف شده و این دستاورد، تا به امروز در هیچ کدام از پرنده‌های بدون سرنشین در جهان دیده نشده است و حالا این سلاح موثر همچون خانواده موشک‌های فاتح، در رسته‌های تخصصی متعددی خوش درخشیده و تا سال‌ها می‌تواند بخش مهمی از نیازهای نیروهای مسلح را تامین کند.

موشک هویزه (با موتور طلوع) و مقایسه آن با سومار؛ مشابهت در تمام اجزا به جز موتور اصلی پرواز مشخص است

ضمن آنکه این ارتقاء در پهپاد کرار، می تواند روی عملکرد برخی انواع موشک های کروز زمین به زمین ایرانی نیز اثر مثبت به جای گذارد چراکه نسل بعدی موشک کرور دوربرد ایرانی با نام هویزه که در نمایشگاه دستاوردهای ۴۰ ساله انقلاب اسلامی در مصلی تهران در بهمن ۱۳۹۷ رونمایی شد، از موتور توربوجت از خانواده طلوع بهره می برد و طبق اعلام مسئولان وقت، برد آن بیش از ۱۳۰۰ کیلومتر عنوان شد. این موتورها قبلا برای استفاده در کروزهای دریایی به تعداد بالا تولید شده و به قابلیت اطمینان بالایی دست یافته اند در نتیجه این نوع موتور برای عملکرد مطمئن در مدت زمان پرواز حدوداً دو ساعته موشک کروز هویزه برای رسیدن به بیشترین برد خود، کارآمد است. در صورتی که نسل جدید موتورهای طلوع، توانسته اند روی پهپاد کرار، موثر بوده و ویژگی های پروازی آنرا با ارتقاء صورت گرفته روی موتور مذکور، بهبود ببخشد پس در نتیجه می توان ابراز امیدواری کرد به زودی نسل جدید موشکهای کروز ایرانی با موتور بهینه شده بومی، آماده تست و عملیاتی شدن باشند؛ انشاء الله.