چرنوبیل

به گزارش مجاهدت از مشرق، در قرن بیستم، دو جنگ جهانی به‌عنوان دو مورد از بدترین اتفاقات تاریخ بشری رخ دادند. در دهه‌های اخیر نیز حوادث متعددی به دلیل پیشرفت انسان و توسعه سلاح‌های هسته‌ای به وقوع پیوسته‌اند؛ از جمله چرنوبیل، فوکوشیما، هیروشیما و ناگازاکی. این وقایع هرکدام به شیوه‌هایی متفاوت رخ داده‌اند و تأثیرات کوتاه‌مدت و بلندمدت متنوعی بر جای گذاشته‌اند. با آنکه همگی فاجعه‌بار بوده‌اند، نکته‌ای مهم در آن‌ها وجود دارد که ممکن است تاکنون به آن توجه نشده باشد.

در تاریخ ۶ آگوست ۱۹۴۵، یک بمب اتمی بر فراز شهر هیروشیما در ژاپن منفجر شد. این نخستین بمب اتمی بود که در تاریخ جنگ‌ها مورد استفاده قرار گرفت. حدود ۸۰ هزار نفر بر اثر انفجار کشته شدند و ۷۰ هزار نفر دیگر نیز مجروح شدند. حدود ۸ کیلومتر مربع از شهر پرجمعیت هیروشیما به‌طور کامل نابود شد. سه روز بعد، در تاریخ ۹ آگوست، بمب اتمی دیگری بر شهر ناگازاکی فرود آمد. با آنکه آمارها متفاوت هستند، تخمین‌ها حاکی از کشته شدن بیش از ۴۰ هزار نفر و زخمی شدن ۶۰ هزار نفر دیگر است. شهر عملاً نابود شد. تصاویر پیش و پس از انفجار هسته‌ای نشان می‌دهند که حملات هسته‌ای تا چه میزان مخرب و ویرانگر هستند.

با گذشت سال‌ها، شرایط این دو شهر به‌طور چشمگیری تغییر کرده است. در حال حاضر، جمعیت شهر هیروشیما حدود ۱.۲ میلیون نفر و شهر ناگازاکی حدود نیم میلیون نفر است. این دو شهر اکنون از مراکز مهم صنعتی در کشور ژاپن محسوب می‌شوند و نقش مهمی در تولید و صادرات خودروها و محصولات تکنولوژی ایفا می‌کنند. بازسازی این شهرها بسیار شگفت‌انگیز است؛ چرا که در حال حاضر ساکنان این مناطق هیچ‌گونه نگرانی نسبت به تشعشعات هسته‌ای یا بیماری‌هایی مانند سرطان ندارند. هیچ محدودیتی در هیروشیما و ناگازاکی وجود ندارد.

اما چگونه چنین چیزی امکان‌پذیر شده است؟ به‌عنوان مثال حادثه چرنوبیل را در نظر بگیریم. منطقه اطراف شهر پریپیات کاملاً نابود شد و تاکنون نیز شرایط سکونت در آن وجود ندارد. سؤال اینجاست که چگونه هیروشیما پیشرفت کرد؟ چه عواملی باعث شدند شهرهایی که بمباران هسته‌ای شده‌اند بازسازی شوند، اما مناطقی مانند چرنوبیل عقب‌مانده باقی بمانند؟

در هیروشیما، بمب هسته‌ای در ارتفاع ۵۸۰ متری بالاتر از سطح شهر منفجر شد. در ناگازاکی نیز انفجار در ارتفاع ۵۰۰ متری بالاتر از زمین رخ داد. این دو انفجار تحت عنوان انفجار هوایی شناخته می‌شوند. حرارت حاصل از انفجار معادل حرارت سطح خورشید بود؛ در چنین سطحی از دما، همه چیز از جمله ساختمان‌ها ذوب می‌شود. اما از آنجا که انفجار در هوا انجام شد و با سطح زمین برخورد نداشت، پیامدهای متفاوتی به‌دنبال داشت. ایالات متحده آمریکا عمداً انفجار را در ارتفاعی حدود نیم کیلومتر بالاتر از هدف اجرا کرد تا میزان آسیب‌پذیری به حداکثر برسد. قدرت این دو انفجار معادل قدرت یک ستاره بود، اما پس از انفجار، انرژی تولیدشده به سرعت تخلیه شد و وارد جو زمین گردید. فعال‌سازی‌های نوترونی ناشی از انفجار دور از سطح زمین بودند و قادر نبودند هر چیز موجود را به ماده‌ای رادیواکتیو تبدیل کنند.

در صورت ورود به شهرهای هیروشیما یا ناگازاکی بلافاصله پس از انفجار، قطعاً خطر ابتلا به بیماری‌های ناشی از تشعشعات هسته‌ای وجود داشت. اما تحقیقات نشان داده‌اند که این خطرات پس از چند روز کاهش یافتند و در بلندمدت، هیچ‌گونه آثار بیماری یا عوارض رادیواکتیو در این شهرها مشاهده نشد.

حال شرایط در پریپیات و چرنوبیل چگونه بود که تاکنون سکونت در آن‌ها ممکن نشده است؟ ماهیت واقعه در اینجا اهمیت دارد. نخستین نکته آن است که میزان انرژی هسته‌ای آزادشده در حادثه چرنوبیل چندین برابر بود و تأثیرات گسترده‌ای بر منطقه گذاشت. پس از انفجار اولیه در رآکتور شماره چهار در تاریخ ۲۶ آوریل ۱۹۸۶، رسانه‌ها تصاویر متعددی از محل حادثه منتشر کردند که نشان می‌داد دود شدید منطقه را فرا گرفته است. اتحاد جماهیر شوروی در ابتدا سعی کرد این حادثه را عادی جلوه دهد، اما در نهایت مجبور به تخلیه کامل شهر شد.

امروزه، منطقه چرنوبیل حدود ۱۵۰۰ کیلومتر مربع را دربر می‌گیرد که تخلیه شده و ورود به آن ممنوع است. شهر پرجمعیت پریپیات که نزدیک‌ترین شهر بزرگ به نیروگاه بود نیز تخلیه شد و تاکنون بدون تغییر باقی مانده است؛ ظاهر فعلی شهر همانند روز تخلیه است.

علت گستردگی تشعشعات رادیواکتیو در نیروگاه چرنوبیل، انفجار زمینی و تماس مستقیم مواد رادیواکتیو با خاک بود. همچنین، میزان سوخت هسته‌ای استفاده‌شده در این حادثه بسیار بیشتر از انفجارهای هیروشیما و ناگازاکی بود. در بمبی که آمریکا بر هیروشیما انداخت، موسوم به لیتل بوی، حدود ۶۴ کیلوگرم اورانیوم وجود داشت که کمتر از یک کیلوگرم آن منفجر شد. از طرفی، بنابر گزارش سازمان بین‌المللی انرژی اتمی، انفجار چرنوبیل نسبت به بمب هیروشیما ۴۰۰ برابر بیشتر مواد رادیواکتیو را وارد جو زمین کرد. طبق اعلام مقامات شوروی، در زمان انفجار رآکتور شماره ۴، حدود ۲۰۰ تن سوخت هسته‌ای در آن قرار داشت و هنگام سوختن شهر، تشعشعات رادیواکتیو همانند رودخانه‌ای جریان داشتند.

تشخیص دقیق تعداد کشته‌شدگان حادثه چرنوبیل دشوار است، زیرا آمارهای اعلام‌شده توسط اتحاد جماهیر شوروی در آن زمان تحریف‌شده بودند. دولت شوروی در تلاش بود ابعاد واقعی فاجعه را پنهان کند. با این حال، مشخص بود که تعداد قربانیان حادثه چرنوبیل بسیار بیشتر از هیروشیما و ناگازاکی بوده است.

انفجار این دو بمب بر شهرهای ژاپن، چهره جنگ را به‌کلی تغییر داد و منجر به وضع قوانین متعدد در زمینه استفاده از سلاح‌های هسته‌ای شد. انفجار ناگهانی یک بمب هسته‌ای و نابودی فوری یک شهر موجب شد نگرش مردم نسبت به سلاح‌های هسته‌ای دگرگون شود.

اما آزمایش‌های هسته‌ای به همینجا ختم نشد. در دهه ۱۹۵۰ تا اوایل دهه ۱۹۹۰، چندین آزمایش هسته‌ای در اطراف شهر لاس‌وگاس انجام شد. برای سال‌ها، مردم با مشکلات تنفسی مواجه بودند و نرخ ابتلا به سرطان افزایش یافت. دلیل آن وجود تأسیسات رادیواکتیو در خاک و هوا بود. بعدها، آمریکا آزمایش‌های بزرگ‌تری در جزایر مارشال انجام داد که امروزه نیز اثرات آن باقی مانده است. متأسفانه، آزمایش‌های متعدد و حتی خطرناک‌تری نسبت به چرنوبیل همچنان در حال انجام هستند.

واقعیت تلخ آن است که امروزه میزان تشعشعات موجود در سطح زمین نسبت به ۵۰ سال پیش به‌مراتب بیشتر است. دانشمندان مقدار کمی از این تشعشعات را به حادثه چرنوبیل نسبت می‌دهند، اما حقیقت آن است که آزمایش‌های مختلفی به‌طور پنهانی در حال اجرا هستند که بسیاری از افراد از آن‌ها اطلاع ندارند.

در نهایت مشخص می‌شود که تفاوت میان ذوب هسته‌ای، انفجار بمب هسته‌ای و آثار رادیواکتیو، تأثیرات متفاوتی در محیط بر جای می‌گذارند. از همین رو، هیروشیما و ناگازاکی توانستند بازسازی شوند و پیشرفت کنند، در حالی که مناطقی مانند پریپیات همچنان غیرقابل سکونت باقی مانده‌اند.

منبع:پارسینه

به گزارش مجاهدت از مشرق، مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی چهارشنبه شب به وقت تهران مدعی شد که این نهاد بار دیگر اتصال به سامانه‌های نظارتی از راه دور در نیروگاه هسته‌ای «زاپوریژیا» در اوکراین را از دست داده است.

به گزارش مجاهدت از وبگاه «آژانس بین‌المللی انرژی اتمی» «رافائل گروسی» مدیر کل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، گفت که  این سازمان بار دیگر اتصال از راه دور به سامانه‌های نظارت پادمانی نصب شده در نیروگاه هسته‌ای اوکراین را از دست داده است

در بیانیه گروسی آمده است، آژانس بین‌المللی انرژی اتمی از شروع  درگیری نظامی در اوکراین قادر به بازدید از نیروگاه نبوده است. نیروهای روس نزدیک به چهار ماه پیش کنترل این نیروگاه را به دست گرفتند، اما کارکنان اوکراینی آن همچنان به فعالیت در آن ادامه می‌دهند.

گروسی مدعی شرایط دشوار کارکنان این نیروگاه و تاثیر بر ایمنی و امنیت آن شد و گفت: «این واقعیت که انتقال داده‌های پادمان از راه دور ما دوباره برای دومین بار در ماه گذشته متوقف شد، فقط به فوریت اعزام ناظران ما می‌افزاید.»

این در حالی است که  «روس اتم»، شرکت دولتی انرژی هسته‌ای روسیه اعلام کرده که کارشناسان این کشور به متخصصان اوکراینی درنیروگاه‌های «چرنوبیل» و «زاپوریژژیا» کمک‌های فنی ارائه می‌دهند.

اوایل این ماه، آژانس بین‌المللی انرژی اتمی و اپراتور اوکراینی این نیروگاه با یکدیگر همکاری کردند تا انتقال از راه دور داده‌های پادمانی از این نیروگاه به مقر آژانس بین‌المللی انرژی اتمی را پس از یک وقفه فنی تقریباً دو هفته‌ای بازگردانند. داده‌های این دوره زمانی نیز بازیابی شدند.

به گفته گروسی، بازرسان تنها زمانی می‌توانند کار راستی آزمایی ضروری را انجام دهند که در این تاسیسات حضور داشته باشند.

پیش‌تر «ماریا زاخاروا» سخنگوی وزارت امور خارجه روسیه گفته بود که  «سرگئی لاوروف» وزیر امور خارجه این کشور و گروسی درباره تضمین محافظت فیزیکی و عملکرد تاسیسات اتمی اوکراین صحبت کردند.

علاوه بر این، «آلکساندر لوکاشنکو» رئیس جمهور بلاروس نیز  چندی قبل اظهار داشت  که به متخصصان دستور داده تامین برق لازم برای نیروگاه هسته‌ای «چرنوبیل» واقع در اوکراین و در نزدیکی مرزهای بلاروس را تضمین کنند.

به گزارش مجاهدت از مشرق به نقل از خبرگزاری فرانس پرس، «رافائل گروسی» مدیرکل آژانس بین المللی انرژی اتمی امروز سه شنبه در سخنانی اعلام کرد: سطح تشعشعات در چرنوبیل غیرعادی است.

مدیرکل آژانس بین المللی انرژی اتمی در این باره مدعی شد که تصرف کوتاه این نیروگاه از سوی روسیه، «بسیار بسیار خطرناک» بود.

رافائل گروسی اضافه کرد: میزان تشعشعات، می‌توانم بگویم، غیرطبیعی است. برخی مواقع به دلیل حرکت تجهیزات سنگینی که نیروهای روسی به اینجا می آوردند، سطوح (تشعشعات هسته ای) بالا رفته است. ما این موضوع را به صورت روزانه دنبال می کنیم.

گفتنی است که روسیه در روز ابتدایی عملیات ویژه نظامی این کشور علیه اوکراین بر این نیروگاه مسلط شد؛ اما شیطنت های رسانه ای درباره اخراج کارکنان نیروگاه هسته ای مذکور را رد و اعلام کرد که پرسنل نیروگاه چرنوبیل در حال ادامه کارهای روزمره خود در آن هستند. مسکو در اواخر ماه مارس نیز به صورت کامل از محوطه اطراف نیروگاه خارج شد.

به گزارش مجاهدت از مشرق، اوکراین اعلام کرده که تمامی نیروهای روسیه که نیروگاه هسته‌ای چرنوبیل را تحت کنترل داشتند، اکنون این منطقه را ترک کرده اند.

پیش از این نیز مقامات آمریکایی گزارش داده بودند که تعدادی از نیروهای روسیه از چرنوبیل عقب نشینی کرده اند.

با این حال هنوز هیچ اظهارنظری در این مورد از سوی روسیه صورت نگرفته است.

چرنوبیل اندکی پس از آغاز حمله روسیه به اوکراین در ۲۴ فوریه توسط نیروهای روسی تصرف شد، اگرچه کارکنان اوکراینی در اتاق کنترل باقی ماندند.

بر اساس گزارش‌ها، نیروهای روسی از شهر اسلاووتیچ، جایی که کارگران چرنوبیل در آن زندگی می‌کنند هم عقب نشینی کرده اند.

به گزارش مجاهدت از مشرق، دمیترو کولبا، وزیر خارجه اوکراین روز چهارشنبه عنوان کرد که “برق نیروگاه هسته‌ای به دلیل آسیب‌دیدگی تنها شبکه برق‌رسانی به نیروگاه قطع شده است”.

وی افزود: ژنراتورهای کمکی می‌توانند فعالیت در نیروگاه هسته‌ای را برای ۴۸ ساعت تضمین کنند؛ اما پس از آن سیستم‌های خنک‌کننده سوخت هسته‌ای ذخیره شده از کار خواهند افتاد و خطر نشت تشعشعات به وجود خواهد آمد.

وزیر خارجه اوکراین در ادامه گفت: من از جامعه بین‌الملل می‌خواهم تا فورا از روسیه خواستار آتش‌بس شوند و اجازه بدهند کارکنان برق این نیروگاه را وصل کنند.

در ساعات اولیه صبح پنج‌شنبه ۲۴ فوریه، روسیه پس از درخواست کمک جمهوری‌های دونتسک و لوهانسک برای دفاع از خود در برابر حملات شدید نیروهای اوکراینی، عملیات نظامی ویژه‌ای را در اوکراین آغاز کرد.

ولادیمیر پوتین گفت که روسیه برنامه‌ای برای اشغال خاک اوکراین ندارد و تمام تلاش‌های روسیه برای دستیابی به توافق بر سر عدم گسترش پیمان آتلانتیک شمالی (ناتو) در شرق اروپا با شکست مواجه شده است.