به گزارش مجاهدت از مشرق، سال تحصیلی ۱۴۰۱ـ۱۴۰۰ برای دانش‌آموزان در حال اتمام است و از چند روز آینده امتحانات دانش‌آموزان هم آغاز می‌شود. اواخر اردیبهشت و خرداد به رغم آنکه هنوز امتحانات دانش‌آموزان در جریان است اما خانواده‌ها این دغدغه را دارند که فرزندشان برای سال تحصیلی جدید در چه مدرسه‌ای درس بخواند.
این دغدغه برای تحصیل در برخی مدارس غیردولتی بیشتر است چرا که پیش‌ثبت‌نام این مدارس خیلی زودتر حتی در بهمن و اسفند آغاز می‌شود. اما یک موضوع دیگر که خانواده‌ها را با چالش مواجه می‌کند، این است که هنوز شهریه سال تحصیلی جدید مدارس غیردولتی اعلام نشده است اما بعضا رقم‌های سرسام‌آوری اعلام می‌شود.
به سراغ احمد محمودزاده رئیس سازمان مدارس و مراکز غیردولتی و مشارکت‌های مردمی وزارت آموزش و پرورش رفتیم تا درباره آخرین وضعیت اتفاقات مدارس غیردولتی گفت‌وگو کنیم.
** الگوی تعیین شهریه نیمه فروردین به ادارات‌کل آموزش و پرورش استان‌ها ابلاغ شد
* عنوان می‌شود که شهریه مدارس غیردولتی در سال تحصیلی جدید، افزایش بالایی دارد؟ چقدر این حرف درست است؟ برای ساماندهی شهریه مدارس غیردولتی چه برنامه‌ای دارید که به خانواده‌ها فشار وارد نشود ضمن اینکه کیفیت آموزشی در مدارس غیردولتی کاهش پیدا نکند؟
برای تعیین شهریه سال تحصیلی ۱۴۰۲ـ۱۴۰۱، الگوی شهریه را به استان‌ها اعلام کردیم چون شهریه مدارس بر اساس سال تحصیلی و شهریه مراکز بر اساس سال شمسی هست.
*چه زمانی الگوی شهریه به استان‌ها اعلام شد؟
بخشنامه قبل از عید آماده شده بود؛ یک تغییراتی داشتیم و نیمه فروردین به ادارات‌کل آموزش و پرورش استان‌ها ابلاغ شد. یک اختیاراتی به شورای نظارت مناطق و یک اختیاراتی به شورای نظارت استان‌ها دادیم و همچنین یک اختیاراتی را هم شورای مرکزی دارد.
* الگوی شهریه تغییراتی داشت؟
بله، امسال الگوی تعیین شهریه تغییراتی داشت. اول اینکه، جهت‌گیری به سمت اجرایی کردن سند تحول بنیادین آموزش و پرورش برای سال تحصیلی جدید است و در کنار این موضوع، بحث رویکردهای تربیتی، فرهنگی و آموزشی مدنظر است. بخشی از امتیازات و افزایش شهریه‌ها را امسال به کیفیت‌بخشی آموزشی و پرورشی گره می‌زنیم.
در کنار این موارد، اینکه مدارس چقدر اجاره می‌دهند، نیروی انسانی چه تعداد است، چقدر حقوق می‌دهند نیز مدنظر است.
** ۳۵ درصد از امتیاز شهریه مدارس غیردولتی مربوط به کیفیت‌بخشی است
۳۵ امتیاز از ۱۰۰ امتیاز مربوط به کیفیت‌بخشی آموزشی و پرورشی است. با توجه به نگاهی که به مدارس غیردولتی داریم، احساس‌مان این است که در کنار مسائل آموزشی که مدارس غیردولتی پیگیر هستند و خوب هم ایفای نقش می‌کنند، نگاهی به موضوع رویکردهای تربیتی، فضای فرهنگی و مسائل پرورشی داشته باشیم که در این راستا شاخص‌هایی را تعریف کردیم.
در حال حاضر مدارس، فرم‌هایی که ارسال کردیم را تکمیل می‌کنند و در منطقه و استان بررسی می‌شود و ما نیز یک سقف و یک کف را متناسب با پیشنهاداتی که مدارس دارند، اعلام می‌کنیم.
از مدارس غیردولتی خواستیم بین شهریه ثابت و فوق برنامه درسی با مکمل‌ها تمایز قائل شوند
در اینجا تأکیدمان بر این است که تاب‌آوری مردم را در نظر بگیریم و به این شکل نباشد که شهریه‌ای اعلام شود که ثبت‌نام دانش‌آموز در مدرسه امکان‌پذیر نباشد. از طرفی خواستیم بین شهریه ثابت و فوق برنامه درسی با مکمل‌ها تمایز قائل شوند.
احتمال دارد برخی خانواده‌ها برای مکمل‌ها خیلی علاقه‌مند نباشند و اگر شهریه‌ها جداگانه مشخص شود، مردم با شفافیت کامل، مدارس و فعالیت‌ها را انتخاب می‌کنند و امسال این موضوع کمک می‌کند.
** ساعت فعالیت معلمان مدارس غیردولتی مانند مدارس دولتی
*معلمان مدارس غیردولتی هم نسبت به حقوق‌شان گلایه داشتند؟
طرحی را در حال پیگیری هستیم که شاید فشار بیشتری بر مؤسسان وارد کند و آن هم بحث ۲۴ ساعت کردن معلمان مدارس غیردولتی و پیش‌بینی بیمه کامل است؛ البته کیفیت‌بخشی مدارس غیردولتی مدنظر است.
* منظورتان این است که ساعت فعالیت معلمان مدارس غیردولتی مانند مدارس دولتی ۲۴ ساعت در هفته می‌شود و بیمه کامل می‌گیرند؟
وضعیت موجود به صورت ۴۴ ساعت بر اساس قانون کار است اما با توجه به مأموریت‌های معلمی و اینکه بخشی از کار معلمان در خانه اتفاق می‌افتد، پیشنهاد شده است که معلمان مدارس غیردولتی مانند معلمان مدارس دولتی ۲۴ ساعته باشند که البته در مدارس ابتدایی ۲۵ ساعته است.
این موضوع در کمیسیون آموزش مجلس هم تصویب شد و قرار است در صحن مجلس هم مصوب شود و بر این اساس معلمان مدارس غیردولتی مثل مدارس دولتی کار کرده و پرداخت‌های‌شان بر اساس قانون کار می‌شود.
* چه تعداد معلم در مدارس غیردولتی فعالیت می‌کنند؟
۲۴۰ هزار معلم مدرسه غیردولتی داریم. ۱۷۰ هزار نفر نیروی آزاد هستند. بقیه از بازنشستگان آموزش و پرورش هستند و تعدادی هم از نیروهای شاغل هستند که طبق قانون می‌توانند به عنوان مدیر در مدارس غیردولتی فعالیت کنند.
** تا نیمه اول خرداد شهریه مدارس غیردولتی مشخص می‌شود
* شهریه مدارس غیردولتی چه زمانی اعلام می‌شود؟
همانطور که اشاره کردم الگوی تعیین شهریه به استان‌ها ابلاغ شده است و در کنار شاخص‌های کیفیت‌بخشی، مواردی چون افزایش اجاره مسکن، افزایش حقوق و دستمزد کارکنان و معلمان در این مدارس مدنظر قرار می‌گیرد.
والدین با ورود به مدرسه، مبلغ شهریه و نوع فعالیت‌هایی که قرار است در زمینه درسی، فوق برنامه‌درسی و مکمل‌ها دریافت کنند را باید در جریان باشند
سال سختی است ولی باید مؤسسین کمک کنند و از اولیا هم می‌خواهیم که همراهی کنند. ان‌شاءالله تا نیمه اول خرداد شهریه مدارس غیردولتی مشخص می‌شود یعنی دقیقا شهریه هر مدرسه متناسب با فعالیت‌ها و اقدامات که می‌خواهند انجام دهند، مشخص می‌شود و به مدارس به صورت رسمی اعلام خواهد شد.
از مدرسه هم درخواست می‌کنیم این موارد را در تابلوی اعلانات مدرسه نصب کنند تا والدین هم بتوانند مشاهده کنند. والدین با ورود به مدرسه، مبلغ شهریه و نوع فعالیت‌هایی که قرار است در زمینه درسی، فوق برنامه‌درسی و مکمل‌ها دریافت کنند را باید در جریان باشند.
* نظارت‌ها در این راستا چگونه است؟
هفته پیش جلسه‌ای را با مدیرکل آموزش و پرورش شهر تهران و شورای معاونان آنها داشتیم و در استان‌ها هم این جلسه تشکیل شده است تا نظارت جدی بر فرایندهای ثبت‌نام، کیفیت‌بخشی و شهریه مدارس داشته باشیم.
*اخیرا اخباری مبنی بر پرداخت وام برای شهریه مدارس مطرح شده است؛ برای کمک به والدین برنامه دارید؟
بعضی از مدارس، یکجا از مردم شهریه را می‌گیرند و برخی اقساطی دریافت می‌کنند؛ از مؤسسان می‌خواهیم زمینه‌ای را فراهم کنند تا اگر مردم مشکلی در پرداخت دارند، امکان پرداخت اقساطی باشد.
هفته گذشته هم یک اقدامی را صندوق حمایت از توسعه مدارس غیردولتی با همکاری سازمان مدارس و مراکز غیردولتی و مشارکت‌های مردمی آغاز کرد و قرار شد وام‌های کمک شهریه‌ای به دانش‌آموزان پرداخت شود. این وام با همان درصد قرض‌الحسنه برای اولیای دانش‌آموزان ارائه می‌شود و از طریق بانک قرض‌الحسنه انجام می‌گیرد.
**پیش‌ثبت‌نام غیردولتی با شهریه سال گذشته
*در حال حاضر پیش‌ثبت‌نام مدارس غیردولتی انجام می‌شود؟
پیش‌ثبت‌نام ممنوعیت ندارد. ولی متناسب با شهریه سال گذشته باید اتفاق بیفتد چرا که هنوز شهریه‌ها اعلام نشده است. در بعضی از مدارس استقبال خوبی اتفاق می‌افتد و مردم به این دلیل که نگران هستند ظرفیت مدرسه تکمیل شود، زودتر برای ثبت‌نام ورود می‌کنند. همچنین شورای نظارت مرکزی، اجازه این کار را برای مدارس غیردولتی داده است.
* آیا مدارس غیردولتی می‌توانند برای جذب دانش‌آموزان آزمون و مصاحبه داشته باشند؟
نوعا نباید باشد؛ خیر. البته عنوان می‌شود یک مدرسه، ۴۰۰ نفر ظرفیت دارد و ۶ هزار نفر درخواست برای ثبت‌نام دارند و از بین این گروه باید انتخاب کنند اما گفتیم آزمون نباشد.
* اما بعضی مدارس آزمون می‌گیرند؟
آزمون گرفتن برای جذب در مدارس، غیرقانونی است. البته همانطور که گفتم برخی مدارس به دلیل محدودیت ظرفیت و افراد بیشتری که درخواست ثبت‌نام دارند مجبورند برخی مصاحبه‌ها را انجام دهند که انتخابشان خیلی مورد خدشه نظارتی نباشد.
* برخی مدارس غیردولتی برای پیش‌ثبت‌نام، رقمی خیلی بالاتر از شهریه سال‌جاری اعلام می‌کنند؟
ما هنوز شهریه را اعلام نکردیم.
* پس این موارد خلاف است؟
بله؛ تا اعلام شهریه ۱۴۰۲ـ۱۴۰۱، مبنایش فعلا شهریه امسال یعنی سال تحصیلی ۱۴۰۱ـ۱۴۰۰ است. به محض توافق در شهریه، اعلام خواهیم کرد و مدارس نیز موظف هستند که در تابلوی اعلانات مبلغ شهریه را نصب کنند.
**فقط بحث کنکور و درصد قبولی ملاک ما نیست
*برخی مدارس شهریه‌ای که دریافت می‌کنند با شهریه‌ای که اعلام می‌شود، تفاوت بسیاری دارد.
ما تلاش می‌کنیم عددی که توافق می‌کنیم با عددی که به مردم اعلام می‌کنیم یکی باشد. به همین خاطر امسال در عرض ۴ ماه، ۴ بار با مؤسسان جلسه گذاشتم. ۴ بار با مؤسسین تهران جلسه گذاشتم. ۴ بار هم با مؤسسین مراکز جلسه گذاشتم. به صورت کاملا شفاف صحبت کردیم. آن چیزی که ما در کیفیت‌بخشی آموزشی و پرورشی انتظار داریم را اعلام کردیم.
در بحث شهریه مدارس غیردولتی تلاش می‌کنیم عددی که توافق می‌کنیم با عددی که به مردم اعلام می‌کنیم یکی باشد
به مسابقات فرهنگی و هنری، حفظ قرآن و مسابقات آزمایشگاهی توجه داریم و فقط بحث کنکور و درصد قبولی ملاک ما نیست. دنبال این هستیم که در این موارد سهم خوبی داشته باشیم. در کنار این موارد، یکی از محوری‌ترین موضوعات بحث شهریه است که هم دولت علاقه‌مند است شفاف با مردم صحبت کند و هم ما در مجموعه آموزش و پرورش علاقه‌مندیم که با مؤسسین و مردم شفاف شویم.
درخواست کردیم امسال مدارس با شفافیت ورود پیدا کنند و انتظار داریم و می‌خواهیم تاب‌آوری مردم را در نظر بگیرند. البته می‌دانیم که بخشی از هزینه‌ها بالا رفته است ولی برخی مدارس زمین و ساختمان مدرسه دارند و از آنها خواهشمندیم این موارد را برای افزایش شهریه هزینه نکنند.
** اردوی خارجی هم داریم ولی با مجوز!
* در فضای مجازی از اردوی ۲۲۰ میلیونی مدارس لاکچری نام برده شده است، چنین چیزی صحت دارد؟
پیگیری کردیم ایشان تکذیب کرد. این موضوع وجود ندارد. بنده پیگیر موضوع بودم. مدیرکل غیردولتی، بازرسی، حراست بررسی کردند، آنها تکذیب کردند و گفتند برای این موضوع برنامه‌ریزی نداریم.
* مدارس غیردولتی می‌توانند اردو داشته باشند؟
بله؛ اردو می‌توانند برگزار کنند ولی باید مجوز داشته باشند.
* اردوی خارج از کشور هم می‌توانند برگزار کنند؟
می‌توانند مجوز بگیرند. بررسی می‌شود که کجا می خواهند بروند، با چه هدفی می‌روند؛ اردوی علمی یا تفریحی است. همه در شورای نظارت بررسی می‌شود و اگر به صلاح باشد، مجوز داده می‌شود.
برگزاری اردو در آموزش و پرورش ممنوعیت ندارد ولی باید چارچوب آموزش و پرورش رعایت شود و مجوز از شورای نظارت گرفته شود و حتی برخی اردوها باید مجوز شورای نظارت مرکزی گرفته شود. اما در مجموع ممنوعیت اردو نداریم.
* بازدیدها از ۱۴ فروردین در مدارس غیردولتی چگونه بوده است؟
از همان روز اول شروع کردیم. قبل از عید نوروز در تودیع و معارفه مدیرکل آموزش و پرورش اردبیل اعلام کردم که ان‌شاءالله از ۱۴ فروردین، مدارس باز می‌شود که خوشبختانه بعد از آن، اعلام شد که مدارس دایر می‌شود.
آسیب‌های بسیار جدی در حوزه مدارس در بحث کرونا دیدیم. فقر تحصیلی اتفاق افتاد و بحث کیفیت بخشی آموزش و پرورش مورد تهدید قرار گرفت. موضوعاتی مثل ترک تحصیل شکل پذیرفت و آماری که مدارس ابتدایی گزارش دادند این بود که حدود ۲۰۰ هزار نفر از دانش‌آموزان در ایام کرونا بیرون از مدرسه بودند و به همین دلیل پیگیر بودیم که آموزش حضوری اتفاق بیفتد که خداروشکر انجام پذیرفت.
** «نیاز به تلاش بیشتر» بیشتر شده است!
* وضعیت درسی دانش‌آموزان در دوره کرونا چگونه بوده است؟
بگذارید یک آمار از معاونت آموزش ابتدایی بدهم؛ در پایه اول، در بحث فارسی، وضعیت دانش‌آموزان از سال ۱۳۹۷ تا سال ۱۳۹۹ مورد بررسی قرار گرفته است. در «نیاز به تلاش بیشتر» در سال ۱۳۹۸ـ۱۳۹۷ رقم ۴.۹۱ درصد بود که در سال ۱۴۰۰ـ۱۳۹۹ به ۵.۴۷ درصد رسید یعنی افزایش نیاز به تلاش بیشتر در دوره ابتدایی را شاهد هستیم.
گزینه «قابل قبول» نیز افزایش یافته و از ۷.۳ به ۸.۶۴ درصد رسیده است البته گزینه «خوب» نیز از ۱۷.۰۵ به ۲۴.۹ درصد رسیده است ولی گزینه «خیلی خوب» که ۷۱ درصد بوده به ۶۰ درصد کاهش یافته است یعنی «خیلی خوب» کاهش پیدا کرده و «نیاز به تلاش» بیشتر شده است. این در پایه اول، دوم، و سوم، در کتاب ریاضی و فارسی هم بوده است.
در متوسطه هم همین شکل را نشان می‌داد. در کنار این موضوع، بحث‌های زیادی از لحاظ تربیتی روی داد. بحث چاقی پیش آمد، آسیب‌های اجتماعی شکل گرفت و کارهای گروهی تعطیل شد. بچه‌ها از لحاظ روحی آسیب دیدند و خوشبختانه از آموزش حضوری استقبال خوبی شد.
استقبال خوب دانش‌آموزان به دلیل تشنگی حضور آنها در مدرسه بود و هم اینکه خانواده ها از سردرگمی رها شدند. چرا که خیلی امکان مدیریت کلاس در خانه و مدرسه نبود. هرچند که برخی مشکلات مانند سرویس مدرسه هم وجود داشت ولی خوشبختانه اکثریت دانش‌آموزان در کلاس درس حضور دارند و استقبال کردند. در گذشته هم یک عده به دلیل بیماری یا شرایط دیگر گاهی غیبت می‌کردند.
ان‌شاءالله هم از مهر امسال بتوانیم فرایند تحصیل را به صورت حضوری برگزار کنیم.
* مدرسه غیردولتی داریم که درخواست توقف فعالیت داده باشد؟
هنوز آماری به دست ما نرسیده است. بحث مدرسه‌داری این نیست که یکساله تصمیم‌گیری شود بلکه یک فرایند چندساله است. امکان دارد یکسال سودش کمتر و یا یکسال سودش بیشتر باشد. مثل سایر حرفه‌هاست.
* درخواست برای ایجاد مدرسه جدید دارید؟
بله درخواست هست. البته تغییراتی در رویکردها داریم. مطالعه‌ای درباره ۷۲ کشور داشتیم که حاکی از این بود که ۱۸ درصد دانش‌آموزان در مدارس غیردولتی تحصیل می‌کنند؛ ۱۳ درصد از ۱۸ درصد به صورت مدارس غیردولتی وابسته است یعنی وابسته به مؤسسات، شرکت‌های تعاونی، وابسته به نهادهای انقلابی و مذهبی هستند و ۵ درصد افراد حقیقی است که منظور آنهایی است که صلاحیت حرفه‌ای مدرسه‌داری دارند.
امر آموزش و پرورش امر حاکمیتی است. از اینکه حاکمیت استقبال کرده و بخشی از این مأموریت را به مدارس غیردولتی واگذار کرده است باید مؤسسین قدر این واگذاری را بدانند و به آموزش و پرورش کمک کنند.
مطلب دوم این است که دنبال مجوزهایی هستیم تا به افراد حقیقی که صلاحیت حرفه‌ای برای مدرسه‌داری را داشته باشند، مجوز دهیم؛ یعنی فردی که استاندارد لازم برای تجهیزات، امکانات و نیروی انسانی را داشته باشد.
