گرگان

به گزارش مجاهدت از مشرق، شهر گرگان یکی از شهرهای دیدنی و گردشگری ایران در قسمت های شمالی کشور است و در ایام مختلف سال پذیرای گردشگران بسیاری است که به قصد دیدن دریای آبی و مواج خزر راهی مناطق مازندران و گیلان شده اند. این شهر زیبا با جاذبه های دیدنی و منحصر به فرد خود یکی از ایستگاه های توقف گردشگران در بین راه است و با خدمات، امکانات مناسب و مردم مهربان و مهمان نواز خود، اوقات خوش و خاطره انگیزی را برای گردشگران رقم خواهد زد.

در این مقاله قصد داریم تا تمام اطلاعات موجود در شهر گرگان را در اختیار شما قرار داده تا ضمن شناخت بیشتر شما از این شهر برای سفرهای داخلی خود به نقاط دیدنی ایران از جمله شهر گرگان بهتر برنامه ریزی کنید.

موقعیت شهر گرگان (Gorgan) در ایران:
استان گلستان از جنوب با سمنان و از شرق با خراسان شمالی و با مازندران از غرب همسایه و هم مرز است. این استان همچنین دارای ۹۸ روستا و ۲ بخش مرکزی و ۴ شهر مختلف می باشد و از جاذبه های طبیعی و دیدنی بسیاری برخوردار است.

یکی از شهرهای زیبای کشور در خطه سرزمین های شمال شرقی با مساحت ۱۶۱۵٫۲ کیلومتر مربع، گرگان نام دارد. این شهر در جنوب استان گلستان و به عنوان مرکز این استان شناخته می شود که در ارتفاع ۱۶۰ متری از سطح دریا قرار گرفته است. از نظر موقعیت جغرافیایی شهر گرگان در طول جغرافیایی ۲۶/۵۴ و عرض جغرافیایی ۵۰ / ۳۶ قرار دارد و در مجاورت استان سمنان، شهرهای آق قلا و ترکمن، علی آباد، کردکوی واقع شده است. همچنین ۳ منطقه تشکیل دهنده دشت این شهر در قسمت های جنوبی و شمالی آن به ترتیب مناطق کوهپایه ای، کوهستانی و جلگه ای می باشد.

از جمله کوه های معروف و مهمی که در منطقه کوهپایه ای شهر گرگان قرار گرفته است، می توان به شاه کوه و شاهوار اشاره کرد. همچنین از جمله مهمترین رودهایی که از منطقه جلگه ای دشت گرگان عبور کرده و به دریای خزر ختم می شوند می توان رودهای قره سو، کفشگیری و زیارت را نام برد.

 
تاریخچه پیدایش شهر گرگان در استان گلستان
این شهر دارای پیشینه تاریخی طولانی است که بنا بر گفته های مورخان عده ای از مهاجران اقوام آریایی بعد از ورود به ایران منطقه هیرکانی یا گرگان امروز را برای سکونت خود برگزیدند. همچنین سابقه سکونت ۶۰۰۰ ساله در این منطقه در بسیاری از شواهد تاریخی کشورمان مشهود است. نام اولیه و قدیمی این شهر تا سال ۱۳۱۶ خورشیدی، استرآباد بوده و به دلیل اینکه در طی سال های طولانی به عنوان یکی از مراکز شکوفایی فرهنگی حکومت صفویان محسوب شده، در این دوره نام دارالمومنین را برای این منطقه در نظر گرفتند.

 همچنین نام گرگان امروزی یکی دیگر از مجموعه نام های این ناحیه از کشورمان است که در دی ماه سال ۱۳۱۱ شمسی به دستور رضا شاه پهلوی بر روی این دشت سرسبز گذاشته شد. این نام از ریشه عربی کلمه جرجان گرفته شده است و علت آن سرسبزی و آبادی دائمی این دشت می باشد. شهر گرگان یا همان استرآباد قدیم به همراه منطقه پیرامونی پس از تلاش های مداوم بعد از ۶۰ سال در نهایت در نیمه دوم سال ۱۳۷۶ به صورت رسمی به عنوان یکی از شهرستان های استان گلستان شناخته شده است. گلستان تا قبل از سال ۱۳۷۶ به عنوان بخشی از استان مازندران بود و از این سال به بعد به عنوان یک استان مستقل در کشور به شمار آمد که شهر گرگان نیز به عنوان یکی از شهرستان های این استان محسوب می شود.

 
بافت تاریخی شهرستان گرگان
شهر گرگان در آن زمانی که به استرآباد شهر داشت، از ۵ دروازه برخوردار بود که شیوه باز شدن هر یک از این دروازه ها به جهت مخالفی از جهت های دیگر می باشد. بر اساس روایت ها آقا محمد خان قاجار در این شهر به دنیا آمده و به همین خاطر نگاه ویژه ای به شهر تاریخی محل تولدش داشته تا جایی که با دستور و نظارت مستقیم خود آقا محمد خان دیوار و باروی تخریب شده این شهر توسط نادرشاه افشار، مجددا بازسازی و تعمیر شد.

بافت شهر گرگان را در دوران قاجار محلات شش گانه بزرگی نظیر سرپیر، دربنو، سرچشمه، میخچه‌گران، نعلبندان، سبزه‌ مشهد و میدان و محلات فرعی دیگری چون پاسرو، میرکریم، دوشنبه‌ای، شیرکش، باغشاه، دباغان و شاهزاده قاسم تشکیل داده است. این بافت وسیع تاریخی در شمال کشور به مساحت حدود ۱۵۰ هکتار در کنار شهرهایی مانند یزد و اصفهان از جمله بافت های تاریخی و سنتی با ارزش و صاحب سبک معماری شناخته شده و به عنوان یکی از آثار ملی کشور ایران در سال ۱۳۱۰ شمسی به ثبت فهرست میراث ملی ایران رسیده است. اگر به شهر گرگان سفر کرده باشید حتما با گردش در سطح شهر متوجه این ۶ محله به همان نام های قدیمی شده اید؛ همه این محلات به نوعی نشان دهنده فرهنگ و تاریخچه غنی این شهر است و ردپای اکثر مساجد، تکایای قدیمی، زیارتگاه ‌ها و مکان ‌های مذهبی در همین بافت تاریخی شهر گرگان مشهود است. یکی دیگر از محلات قدیمی گرگان، قزاق محله نام دارد که محل زندگی و سکونت قوم قزاق می باشد.

وضعیت اقتصادی- صنعتی شهرستان گرگان
از نظر اقتصادی این شهر به خاطر آب و هوای عالی و خاک حاصلخیز خود زمینه بسیار مناسبی را برای باغداری، کشاورزی، دامپروری و صنایع وابسته به آن فراهم کرده است و بیش از ۸۰ درصد مردم روستا نشین گرگان و شهرهای اطراف آن به شغل های نظیر آنچه که ذکر شد؛ می پردازند. همچنین طی سال های اخیر کشت گندم، سویا و صنعت کلزا و پنبه به شدت بر توسعه اقتصادی این شهر در کشور تاثیر گذاشته و امروزه گرگان را به عنوان شهر روغن کشی و پنبه پاک کنی می شناسند. همچنین پارچه های بسیار معروف ابریشمی و حریر کارخانجات قدیمی شهر گرگان یکی دیگر از فاکتورهای مهم رشد اقتصادی آن در کشور به شمار می آید.

اقتصاد سنتی و صنعتی شهر گرگان باعث شده تعداد زیادی از جوانان این شهر برای خود شغلی داشته باشند و کشت مواد اولیه به همراه کشاورزی زمینه بسیار مناسبی را برای افزایش میزان تولیدات صنعت گل چشمه گرگان، تخته شهید باهنر و همچنین تعداد بیشماری از واحدهای دیگر اقتصادی برای پنبه پاک کنی و آردسازی در این منطقه شمالی کشور فراهم کرده است. گرگان تا کنون دارای ۴ شهرک صنعتی بوده و با مساحتی معادل ۱۲۰ هکتار با ۳۰۰ واحد صنعتی از بخش های عمده صنعت این شهرستان به شمار می آید. گردشگری نیز یکی دیگر از بخش های اقتصادی استان گلستان و به خصوص شهر گرگان بوده و با استقرار و فعالیت تعداد بیشماری از خدمات توریستی، گردشگری و فرهنگی، اقامتی و تجاری آماده خدمت رسانی هر چه بهتر به گردشگران می باشد.

در این شهر بسیاری از مکان ها نظیر انواع هتل ها، رستوران ها، مجتمع های تفریحی، مراکز درمانی و بیمارستان ها و همچنین مجتمع های دانشگاهی از راه گردشگری کسب درآمد می کنند. همچنین بخش صنایع دستی شهرستان نیز در صنعت توریسم نقش تاثیرگذاری داشته و حدود ۶۰ کارگاه کوچک خانگی و ۱۲۳ کارگروه صنعتی به تولید محصولاتی چون انواع قالی، چادر شب بافی، سفالگری، گلیم بافی، نمد بافی، جاجیم بافی، سوزن دوزی، قالیچه، پشتی، معرق و نقاشی مینیاتور می پردازند.

وضعیت آب و هوایی و اقلیمی دشت گرگان
به علت وجود دریای خزر در منطقه شمالی کشور و همچنین جنگل های بکر و سرسبز گلستان و نواحی کوهستانی آب و هوای شهر گرگان و به طور کل استان گلستان از نوع معتدل خزری یا مدیترانه ای است و نسبت به نواحی غربی (مازندران) شدت بارندگی در این منطقه کمتر خواهد بود. به طور معمول شهر گرگان در فصل تابستان به سبب رطوبت هوا دارای آب و هوای نسبتا گرم و شرجی می باشد.

این آب و هوای عالی شهر گرگان باعث ایجاد اقلیم های متنوع و چندگانه ای در این شهر شده است و با کوه ها، جنگل ها و چمنزارها، جلگه و دشت ها ، بیابان و شوره ‌زارها، رودخانه و تالاب ها و زمین های کشاورزی خود همواره این منطقه به عنوان یکی از حیرت انگیزترین مناظر طبیعی ایران به شمار می آید. از لحاظ اقلیم بخش های جنوبی این شهرستان کوهستانی و بخش های شمالی آن نیز دارای اقلیمی نیمه مرطوب می باشد.

 
وضعیت اجتماعی – فرهنگی شهرستان گرگان
شهر گرگان در استان زیبای گلستان بر اساس سرشماری سال ۱۳۸۵، حدود ۲۶۹.۲۲۶ نفر از جمعیت این استان را به خود اختصاص داده است و مردم آن را اقوام مختلفی چون گرگانی، سیستانی ها و نیز سبزواری ها، کاشمری ها، شاهرودی ها، مازندرانی ها، بسطامی ها و بیارجمندی ها، قزاق ها، سادات، بلوچ ها و ترکمن ها تشکیل داده اند. جمعیت شهر گرگان امروزه بر اساس سرشماری سال ۱۳۹۵ شمسی، به نزدیک نیم میلیون (حدود ۴۸۰۵۴۱ ) نفر رسیده و مردم آن در برابر گردشگران بسیار مهربان و مهمان نواز هستند.

زبان مردم شهر گرگان در قدیم گرگانی بود، ولی امروزه عموم مردم به زبان فارسی که با لهجه هایی نظیر گرگانی اصیل، سیستانی، مازندرانی و ترکمنی ترکیب شده با یکدیگر سخن می گویند. بر اساس آمارهای موجود تا به امروز بیش از ۴۰ درصد جمعیت نیم میلیونی شهرستان گرگان در شهر و ۳۰ درصد از این جمعیت در روستا سکونت دارند. همچنین مذهب اکثر مردم شهر گرگان را شیعیان تشکیل داده است.

 
معرفی غذاهای معروف و مشهور گرگان
گرگان مهد خوراکی ها و غذاهای خوشمزه ایران است که با مواد غذایی تازه خود همواره شاهد تنوع غذایی بیشماری در این منطقه هستیم. گردشگران بسیاری که به این شهر سفر می کنند حتما لذت شکم گردی و خوردن غذاهای خوشمزه و بی نظیر کباب یونانی و دیزی شهر گرگان را تجربه کرده اند و می توان از غذاهای معروف و مشهور آن به انواع و اقسام پلوها مانند کئی ترشک، ماش پتی خارش، مرغانه ته چین و همچنین غذاهایی آشی نظیر دو آش، آش گوجه، اسبه آش و یا ترشی آش اشاره کرد. همچنین نان های متنوعی مثل دراز نون، بنجی نون و کلوایی و ترشی های مختلفی همچون سرکه سیر و انار ترشی تنها بخش کوچکی از تمام خوراکی خوشمزه شهر گرگان هستند.

جاذبه های دیدنی و گردشگری شهر گرگان
 شهر گرگان برای گردشگران و مسافران سرشار از جاذبه های طبیعی و مصنوعی بیشماری است و دیدنی ها آن اینقدر زیاد است که ما صلاح را در این دانستیم که هر یک از جاذبه های دیدنی و گردشگری گرگان در ۳ دسته کلی برای شما نام ببریم.

جاذبه های طبیعی بکر و بی نظیر گرگان
طبیعت همیشه سرسبز و زیبای شهر گرگان به همراه آب و هوای بی نظیر آن همواره بخش مهمی از جاذبه های گردشگری این شهر را تشکیل داده و گردشگران بسیاری هر ساله در فصل بهار و تابستان برای دیدن این طبیعت بکر و دست نخورده راهی این شهر می شوند. از جمله جاذبه های طبیعی شهر گرگان می توان به موارد زیر اشاره کرد.

 
پارک جنگلی ناهارخوران

چشمه سید کلاته

آب بندان توشن

روستای زیارت

آبشار زیارت

روستای چهارباغ

روستای شاهکوه

چشمه آبگرم زیارت

پارک جنگلی قرق

پارک جنگلی النگدره

گرمابدشت

سواحل شرقی دریای خزر

دیوار بزرگ گرگان

 سد اسکندری

سد نومل

 

منطقه حفاظت شده جهان نما

جاذبه های تاریخی و منحصر به فرد گرگان
اصلی ترین بخش جاذبه های تاریخی شهر قدیمی گرگان را بافت تاریخی و ارزشمند آن تشکیل داده است که در بناهای موجود در محلات مختلف و قدیمی این بافت می توان ردپایی از معماری گذشته و پیشینیان را جستجو کرد. از جمله آثار و بناهای به یادماندنی و تاریخی شهر گرگان می توان به موارد زیر اشاره کرد :

مدرسه عمادیه

کاروانسرای دیمه لو

خرابه های شهر تمیشه

کاروانسرای قزلق

موزه صنایع دستی گرگان

تپه ی باستانی و تاریخی تورنگ تپه

دیوار دفاعی گرگان

کاخ اختصاصی دوره قاجاریه

خانه تقوی هزار پیچ

کاروانسرای گرگان

درب نو

جاذبه های مذهبی – زیارتی گرگان
یکی دیگر از جاذبه های گردشگری این شهر زیبا، مجموعه زیارتگاه هایی است که در شهر گرگان واقع شده است. مسافران زیادی در مسیر سفر خود به شهرهای مازندران و گیلان، زمانی را برای زیارت و استراحت در این زیارتگاه ها اختصاص می دهند. از جمله جاذبه های مذهبی این شهر در استان گلستان می توان به موارد زیر اشاره کرد:

 
امامزاده طیب

مسجد جامع گرگان

امامزاده نور

امامزاده نه تن

امامزاده عبدالله

امامزاده بی بی حور

حرم مطهر سید ابراهیم

بهترین زمان سفر به شهرستان گرگان در استان گلستان
یکی از بهترین زمان ها برای سفر به شهر زیبای گرگان در فصل های بهار و پاییز است؛ در این دو فصل دیگر از سرمای سوزنده زمستان و هوای شرجی تابستان خبری نبوده و گردشگران می توانند در یک آب و هوای عالی از تک تک جاذبه های دیدنی این شهر زیبا دیدن نمایند. البته در ایام تعطیلات نوروزی و تابستانی به خاطر هجوم مسافران از شهرهای مختلف به نواحی شمالی کشور، باعث می شود که این مناطق همیشه شلوغ باشد و در برخی موارد هتل ها و مراکز اقامتی برای اسکان مسافران به سختی و با قیمتی بالاتر فراهم شود.