گزارش دفاعی

به گزارش خبرنگار مجاهدت به نقل از سرویس دفاع و امنیت مشرق، پرنده های بدون سرنشین به عنوان یکی از مهم ترین تجهیزات اضافه شده به میدان های نبرد در سالهای اخیر، به مانند بسیاری دیگر از جنگ افزارها دارای رده بندی های مختلف و گوناگونی هستند؛ از پرنده های بدون سرنشین بزرگ، بلند پرواز و با ماندگاری بالا و گران قیمت تا کواد کوپتر و میکرو پهپادهایی که در جیب انسان نیز جا می شود در رده کلی عنوان پهپادها قرار می گیرند. کواد کوپترها به صورت خاص به دلیل طراحی و قابلیت ویژه در زمینه نشست و برخاست عمودی و ساده تر بودن در بحث طراحی و ساخت، از جمله تجهیزاتی بودند که در سالهای اخیر توجه زیادی را در بازار هم نظامی – امنیتی و هم غیر نظامی به خود جلب کرده اند.

بیشتر بخوانید:

پرواز پهپاد پستی با پروپاگاندای رسانه‌ای به جای «پیوست‌ امنیتی و دفاعی» / لطفا کلاس جهانی پرنده‌های بدون سرنشین ایران را پایین نیاورید +عکس

از اخلالگر الکترونیکی تا پرتاب تور برای مقابله با ریزپرنده‌ها/ «ژ-۳» های ارتش به شکار پهپاد می روند+عکس

فروش مدل های مختلف کوادکوپتر ها در بازار غیر نظامی و به مردم عادی در ابتدا در شکل یک وسیله سرگرم کننده و شاید در حد یک اسباب بازی صرفا گران قیمت دیده می شد اما به سرعت پتانسیل ها و کارکردهای مثبت و منفی آن مشخص شد. با افزایش کاربرد این وسایل در دست مردم عادی، کم کم شاهد بروز سوء استفاده از این پرنده ها بودیم. پرواز بر فراز منازل مردم و تصویربرداری از حریم خصوصی آنها یکی از موارد معمول استفاده نادرست از این وسایل است که متاسفانه تا به امروز نیز در اکثر نقاط جهان ادامه دارد. یکی از شاید معروف ترین موارد استفاده نا صحیح و بدون هماهنگی از این وسایل در کشور ما که باعث بروز واکنش پدافند هوایی کشور در پایتخت شد در روز ۲۵ دی ماه سال ۱۳۹۵ بود که دو فروند کواد کوپتر که ظاهرا قصد تهیه یک سری تصویر برای ساخت یک فیلم مستند را داشتند بر فراز پایتخت و مناطق پرواز ممنوع در حال حرکت بودند که با واکنش واحدهای پدافندی و شلیک توپ های ضد هوایی تهران و اهالی آن روزی بسیار متفاوت را تجربه کردند.

آن روز البته در بحث دفاع هوایی و تصور فرماندهان ایرانی در مبحث مقابله با پرنده های بدون سرنشین کوچک یک روز مهم بود و توسعه سیستم های خاص برای کشف و مقابله با این کلاس از پهپادها در ایران با سرعت و جدیت خاصی در دستور کار قرار گرفت. به دلیل اندازه کوچک و قابلیت پرواز در ارتفاع های بسیار کم و سخت بودن تشخیص این سیستم ها به وسیله چشم یا سیستم های معمول پدافندی، به سرعت گروه های تروریستی و سازمان های نظامی جهان و اطلاعاتی جهان نیز به سمت استفاده از این کلاس از پرنده های بدون سرنشین رفتند.

کشف کواد کوپتر و مهمات دست ساز برای پرتاب از آن از گروه تروریستی داعش – احتمالا در عراق

استفاده گروه تروریستی داعش از کوادکوپتر و بمب های سبک برای حمله هوایی

عمده استفاده نیروهای نظامی و اطلاعاتی جهان از کوادها در ابتدا همان بحث جمع آوری اطلاعات از نقاط خاص در فواصل کم بود و البته بحث هایی برای مسلح سازی این پلفترم ها نیز مطرح شده بود. اما جایی که برای اولین بار شاهد پتانسیل های بالای این پرنده ها در نقش رزمی بود منطقه غرب آسیا در دهه اخیر است. با بالا گرفتن سطح درگیری ها در سوریه و عراق و سپس شعله ور شدن جنگ داخلی در لیبی یا درگیری ها در افغانستان شاهد استفاده از کوادکوپتر ها در نقش های شناسایی و تهاجمی در تعداد بالا بودیم. پرتابه های کوچک و سبک وزن انفجاری با وجود این که از نظر قدرت انفجاری قدرت تخریب خاصی نداشتند اما با استفاده از کاربران با تجربه و حمله از بالا و ضربه زدن به نقاط حساس باعث ایجاد تلفات و خسارت های بسیار گسترده ای شدند.

تهدیدی که بدل به فرصت شد

اتفاقاتی مثل رو به رو شدن با کوادکوپترهای شناسایی و مسلح در عراق و سوریه و همچنین حادثه روز ۲۵ دی ماه سال ۹۵ در تهران چه در فاز آفندی و چه پدافندی، باعث ایجاد برنامه های جدیدی در ذهن متخصصان و فرماندهان ایرانی شد و نتایج این بررسی ها آن بود که در رزمایش اخیر نیروی زمینی سپاه شاهد بودیم که استفاده از کوادکوپترها در سپاه وارد فاز عملیاتی و تهاجمی شده و صرفا به استفاده از بمب های کوچک نیز بسنده نشده است. بر اساس تصاویر این رزمایش، یک مدل از این پرنده های بدون سرنشین مسلح به بمب سبک، وارد فاز عملیاتی شده که از تعداد قابل توجهی نیز برخوردار است.

سردار علی کوهستانی فرمانده جهاد خودکفایی نیروی زمینی سپاه پاسداران در خصوص این پهپاد و برنامه سپاه برای ارتقاء آنها این گونه توضیح داده است : ” تجهیز پرنده‌های مولتی روتور (مدل های بزرگ تر و پر توان تر بر پایه کواد کوپترها)  به بمب‌های سبک از دیگر دستاوردهای این سازمان در رزمایش اخیر بود. این بمب‌ها که در حدود ۳ کیلوگرم وزن دارند به سفارش نیروی زمینی و برای استفاده در ماموریت‌های خاص و در مناطق صعب العبور و به منظور هدف قرار دادن نفرات و سنگرهای انفرادی طراحی شده اند. نسل بعدی این بمب‌ها وزنی در حدود ۵ کیلوگرم خواهد داشت که قدرت تخریب و نفوذ آن نسبت به نسل قبلی افزایش خواهد یافت. “

تصویر مربوط به مولتی روتور های سپاه در رزمایش اخیر – فلش قرمز به بمب سبک و فلش زرد به سلاح تهاجمی با شعله پوش خاص اشاره دارد

بررسی های صورت گرفته در ایران و نیروهای مسلح کشورهای مختلف نشان می دهد، در بحث مناطق صعب العبور و خصوصا کوهستانی، این پرنده های بدون سرنشین کوچک می توانند با هزینه بسیار کم و در عین حال بدون نیاز به حمل محموله های سنگین و گران قیمت، طیف گسترده ای از تهدیدات در این مناطق را خنثی کنند. اگر به وضعیت برخی تهدیدهای موجود در برخی مناطق مثل غرب کشور دقت کنیم مشاهده می شود که اشرار و ترویست ها، عمدتا در شکل نیروهای کم تعداد هستند که در نهایت از ماشین های وانت بار نیز برای حمل و نقل برای بهره می برند. پرنده های بدون سرنشین در این بخش و مهمات مورد استفاده از آنها به راحتی توسط نیروهای زمینی و بدون نیاز به یک فرودگاه یا منطقه لازم برای پرواز یا فرود می تواند عملیات خود را آغاز کرده و با کمترین خسارت جانبی هدف را نابود کند و سپس در نقطه مشخص به زمین نشسته و توسط نیروهای عمل کننده بازیابی و از منطقه تخلیه شود.

اما یک تصویر جالب مربوط به رزمایش اخیر نیروی زمینی سپاه نشان می دهد که سپاه، مسلح کردن کواد کوپتر یا به اسمی دیگر مولتی روتور ها را به سلاح انفرادی نیز آغاز کرده است؛ طرحی که کمتر در فضای عملیاتی دنیا دیده شده و صرفا در حد برخی طرح های آزمایشی در ارتش ها و شرکت های دفاعی جهان بوده است. این نوع مسلح سازی برای شرایطی است که هیچ گونه استفاده از مواد منفجره به نوعی ممکن نیست و بایستی به مانند یک سرباز به وسیله یک سلاح انفرادی گلوله زنی با دشمن درگیر شد.

اسلحه تهاجمی AKS-۷۴U ساخت شوروی سابق

در این میان اما سلاح انتخاب شده توسط سپاه برای این ماموریت نیز جالب و قابل توجه است. اگر از علاقمندان به بحث سلاح های سبک باشید حتما با عضو کوچک سری کلاش روسی به نام AKS-۷۴U آشنا هستید. سلاحی بسیار کوچک که در دهه ۱۹۷۰ میلادی برای تامین نیاز واحدهای عملیات ویژه، هوابرد، خدمه بالگردها و خودروهای زرهی و نیروهای حفاظتی طراحی و ساخته شده و در عین حال از گلوله های کالیبر  ۳۹×۵.۴۵  میلی متری بهره می برد. این سلاح در ایران از جمله موارد کمتر دیده شده بود و یکی از اولین مواردی که علاقمندان تصویر واضحی از حضور آن در خدمت نیروهای ایرانی پیدا کرده اند مربوط به سفر وزیر دفاع امیر حاتمی به کشور سوریه بود که در جریان آن محافظان وی به این سلاح مجهز بودند.

محافظ امیر حاتمی در جریان سفر به سوریه مسلح به AKS-۷۴U

سلاح در حدود ۲.۷ کیلوگرم وزن دارد و البته با توجه به تصویر، بخشی از انتهای آن نیز حذف شده که به سبک تر شدن سلاح کمک می کند. بخش بعدی مربوط به نصب یک شعله پوش جدید برای سلاح که به هدایت بهتر گازهای خروجی و کنترل بهتر سلاح کمک می کند. دقت داشته باشید که وزن کمتر و کنترل پذیری هر چه بیشتر برای شلیک در همچنین وضعیتی امری بسیار مهم به حساب می آید.

مولتی روتور مجهز به سلاح انفرادی ساخت سنگاپور

مولتی روتور مجهز به سلاح انفرادی ساخت آمریکا

در یک شرایط ایده آل می توان ترکیبی از این مولتی روتورها را تصور کرد که بخشی از آنها با بمب های کوچک و تعدادی از آنها نیز با سلاح سبک مجهز شده و به صورت دسته جمعی یا به قول اصطلاح معروف این بخش، فوجی به یک دسته از نیروهای دشمن حمله کنند. طیف وسیعی از تهدیدات امروز کشور ما در شکل گروه های کوچک تروریستی و سوداگران مرگ و باندهای سازمان یافته خلافکاری در مرزهای شرقی و غربی هستند که اصولا فاقد هرگونه وسیله برای شناسایی با مقابله با این کلاس از پرنده های بدون سرنشین باشند. یک حمله ترکیبی و دسته جمعی از مجموعه این مولتی روتورها به راحتی می تواند ستون ها و تجمعات بزرگی از این نیروها را بدون به خطر انداختن جان نیروهای خودی در مناطق پر خطر به سرعت و بدون ایجاد خسارت های جانبی و حتی ایجاد سر و صدای خاص که معمولا با به کار بردن مهمات سنگین ایجاد می شود، از میان برداشت.

به گزارش خبرنگار مجاهدت به نقل از سرویس دفاع و امنیت مشرق، رزمایش مرکب کمربند امنیت دریایی ۲۰۲۱، به صورت رسمی از روز سه شنبه 28 بهمن با حضور 2 شناور نیروی دریایی روسیه و واحدهایی از نیروی دریایی ارتش و سپاه پاسداران در جنوب شرقی کشورمان آغاز شده است. این تمرین در حقیقت دومین رزمایش از نوع خود است که سال پیش نیز به صورت مشترک بین نیروهای دریایی سه کشور ایران، چین و روسیه برگزار شد. امسال چینی ها در این تمرین حضور نداشتند و حالا اعلام شده که یک شناور نیروی دریایی هندوستان نیز به این رزمایش وارد شده و در کنار همکاران روس و ایرانی به تمرین خواهد پرداخت. با توجه به اهمیت حضور دو نماینده از دو قدرت مهم دریایی جهان در تمرین مشترک نظامی با کشورمان، در ادامه به معرفی شناورهایی که در این تمرین میهمان نیروهای مسلح ایران هستند خواهیم پرداخت.

بیشتر بخوانید:

ایران انحصار آمریکا در برگزاری رزمایش‌های بین‌المللی را شکست/ روسیه و چین؛ غول‌هایی که فقط با کشورهای مهم دنیا رزمایش مشترک برگزار می‌کنند +عکس

حرکت غافلگیرانه سپاه مقابل نیروهای فرامنطقه‌ای در صفحه شطرنج خلیج‌فارس/ نسل جدید «شناورهای موشک‌انداز کاتاماران» عملیاتی شد +عکس

ناو پنهانکار سرزمین راج‌ها به بندر عباس آمد/ فرصت آشنایی با موشک براهموس و Buk دریایی فراهم شد +عکس

کشور روسیه به عنوان میراث دار اصلی اتحاد شوروی در سالهای پس از جنگ سرد، دست به طراحی و تولید چندین کلاس از شناورهای سبک و سنگین رزمی زد که علاوه بر تامین نیاز خود این کشور بتواند در بازارهای مختلف صادراتی نیز حضور داشته باشد. یکی از سری از شناورها ناوچه های کلاس استرگاشی به نام Stoikiy است که به ایران آمده. برنامه اصلی نیروی دریایی روسیه به خدمت گرفتن ۲۴ فروند از این شناور هاست که در حال حاضر ۷ فروند از آنها در خدمت عملیاتی هستند؛ یک فروند در حال طی کردن آزمایش های دریایی، دو فروند در حال ساخت و باقی آنها نیز سفارش داده شده و به مرور مراحل ساخت و ورود به خدمت را طی خواهند کرد. الجزایری ها نیز ۳ فروند از ناوهای این کلاس را سفارش داده اند که بر اساس اخبار موجود قرار است تحویل آنها از سال جاری میلادی آغاز شود.

قبل از معرفی شناور میهمان در کشور ما ذکر این نکته مهم است که شناورهای کلاس استرگاشی در چندین زیر مجموعه طراحی شده و برخی از مشخصات وزنی و سیستم های تسلیحاتی در شناورهای این کلاس متفاوت است. ممکن است در آینده شناوری از همین کلاس را مشاهده کنید که مشخصات آن با نمونه حاضر در تمرین فعلی متفاوت باشد فلذا توجه به این مسئله برای جلوگیری از هر گونه سوء تفاهم مهم است.

این شناور ۲۲۰۰ تن وزن و ۱۳ متر طول دارد و می تواند به سرعت نهایی ۵۰ کیلومتر رسیده و برد آن نیز ۷ هزار کیلومتر است. میزان ماندگاری این ناو در دریا ۱۵ روز بوده و ۹۰ نفر خدمه دارد. این شناور در سال ۲۰۱۴ میلادی وارد خدمت ناوگان دریای بالتیک نیروی دریایی روسیه شده و از سیستم پیشران ترکیب دیزلی بهره می برد که توانی بیش از ۲۳ هزار اسب بخار را برای این شناور ایجاد می کند. رادار جستجو گر اصلی هوایی این شناور از نوع سه بعدی و مدل Furke با برد ۱۵۰ کیلومتر و فعال در باند E روی این شناور نصب شده است. این شناور دارای رادارهای کنترل آتش، سامانه جنگال و سیستم های سونار فعال و غیر فعال است که البته بسته به نیازهای مشتری صادراتی توان تغییر آنها نیز وجود دارد.

در بخش تسلیحاتی این شناور دارای یک توپ اصلی ۱۰۰ میلی متری  مدل AK-۱۹۰، دو سامانه دفاع نقطه ایی ۳۰ میلی متری  AK-۶۳۰، هشت موشک ضد کشتی  KH-۳۵ با برد ۱۳۰ کیلومتر، پرتابگرهای اژدر راکتی Paket-NK و  دوازده پرتابگر عمود پرتاب سامانه پدافند هوایی ردوت با قابلیت پرتاب موشکهایی با برد ۱۰، ۴۰ و ۱۲۰ کیلومتر است. این موشک های ضد هوایی در حقیقت مدل دریایی سامانه پدافند هوایی S-۳۵۰ هستند که به تازگی وارد خدمت ارتش روسیه شده است. این شناور توان پذیرش یک فروند بالگرد کاموف ۲۷ را داشته و در صورت لزوم می توان پهپادهای کوچک روسی سری Orlan-۱۰ را نیز به پرواز در بیاورد. برنامه روسها برای نمونه های جدید ترین این شناور افزایش سیستم های پرتابگر عمودی موشک و نصب موشک های ضد کشتی سری کلاب و یاخونت روی این شناورهاست.

ناوشکن INS Mysore؛ هندی سنگین وزن با زرادخانه ای پر از موشک

میهمان دیگر جمهوری اسلامی ایران در این تمرین نظامی، یک ناوشکن هندی به نام INS Mysore با شماره بدنه D۶۰ از خانواده ناوشکن های کلاس دهلی ساخت شرکت کشتی سازی MDL هندوستان است. هندی ها در مجموع سه فروند از ناوهای این کلاس را ساخته و وارد خدمت کرده اند که هر سه آنها نیز در پایگاه دریایی ارتش هند در بندر بمبئی مستقر هستند. ناوشکن INS Mysore در ژوئن ۱۹۹۹ میلادی وارد خدمت شده و ۶۲۰۰ تن وزن، طول آن ۱۶۳ متر و عرض آن نیز ۶.۵ متر است. ناوهای این کلاس در حقیقت جزو اولین شناورهای سنگین و پیشرفته بودند که طراحی و ساخت آنها در داخل هندوستان آغاز شده و برنامه مدرن سازی بومی این کشور در بخش دریایی را آغاز کرد.

این شناور از ۴ توربین گازی بهره می برد که در مجموع نیروی در حدود ۸۳ هزار اسب بخار را برای این شناور فراهم می کند. سرعت نهایی این ناو ۵۹ کیلومتر بر ساعت و برد آن در زمان حرکت با سرعت ۳۳ کیلومتر بر ساعت حدود ۷۲۰۰ کیلومتر است. تعداد خدمه این شناور ۳۵۰ نفر است. در بخش راداری این شناور با سامانه هایی مثل رادار جستجوی هوایی و سطحی MR-۷۵۵، رادار کنترل آتش MR-۹۰، سیستم اخلالگر الکترونیکی TQN-۲، سیستم پیشتیبانی اقدامات الکترونیک Ajanta Mk ۲ در کنار سیستم های سونار و پرتابگرهای چف و فلر مجهز شده است.

در حوزه تسلیحاتی با حجم زیادی از انواع موشک های تهاجمی و تدافعی رو به رو هستیم. سلاح اصلی تهاجمی این شناور ۱۶ فروند موشک کروز ضد کشتی سری KH-۳۵ ساخت روسیه است. در بخش پدافند هوایی ۴۸ تیر موشک پدافند هوایی سری Shtil که مدل دریایی سامانه معروف پدافندی بوک است روی این ناو قرار دارد. برای بحث دفاع نزدیک این ناوشکن ها به دو سامانه دفاع نقطه ای AK-۶۳۰ مجهز بود اما این دو سامانه با ۱۶ تیر موشک دفاع نزدیک باراک ۱ با برد ۱۰ کیلومتر جایگزین شده است. بر اساس اخبار موجود برنامه هایی برای جایگزینی موشک های ضد کشتی KH-۳۵ با موشک های براهموس وجود دارد که البته هنوز از وضعیت این برنامه اطلاعات خاصی در دسترس نیست. یک قبضه توپ ۱۰۰ میلی متری، ۵ پرتابگر ۵۳۳ میلی متری اژدر و دو پرتابگر راکت های ضد زیردریایی RBU-۶۰۰۰ از دیگر تسلیحات نصب شده روی این ناوشکن ها است. در حوزه بالگردی نیز این ناوشکن ها معمولا دو فروند بالگرد سی کینگ را با خود حمل می کنند.

در مجموع باید گفت آنچه از روسیه به ایران برای این رزمایش ارسال شده یک طراحی پیشرفته و مدرن است که در عین کوچکی و سبک وزن بودن حجم قابل توجهی از قدرت آتش را در خود جای داده و از طرف دیگر شناور هندی نیز مثال خوبی از شروع تلاش هند برای توسعه صنایع دریایی بومی در تناژهای سنگین است که هر دو مورد می تواند برای نظامیان و طراحان صنعت دریایی کشور ما دارای نکات فراوانی باشد.

به گزارش خبرنگار مجاهدت به نقل از سرویس دفاع و امنیت مشرق، رسته توپخانه صحرایی یکی از مهم ترین بخش ها در هر نیروی زمینی به حساب می آید و بار اصلی پشتیبانی آتش از نیروهای پیاده و زرهی در میدان نبرد بر عهده این بخش قرار گرفته است. زمانی که به صورت کلی از توپخانه صحبت می کنیم، بسیاری صرفا به یاد توپ های گلوله زنی در کالیبرهای مختلف می افتند اما باید گفت که راکت ها و موشک نیز بخش مهمی از این رسته به حساب می آیند.

در اصل نام کامل این رسته ” توپخانه صحرایی و موشک ها” است. در نیروی زمینی ارتش نیز در اصل، در کنار واحد های توپخانه گلوله زنی، واحد های راکت و موشک انداز زمین به زمین وجود دارد و در اصل اولین واحدهای پرتابگر راکت و آنچه در نهایت به موشک های بالستیک ختم شد، در نیروی زمینی ارتش کار خود را آغاز کرد.

بیشتر بخوانید:

خانواده راکت‌های هدایت شونده ایران با «فجر F۴CL» کامل شد/ پهپادها به کمک یگانهای توپخانه سپاه و ارتش می‌آیند +عکس

آغاز شارژ راکت‌ها و موشک‌های ایرانی با کارت سوخت جدید/ اکسیر مرکب به کمک سلاح‌های ضدزره سپاه و ارتش می‌آید +عکس

اما به نظر می رسد در این بخش نیز با جهش و ارتقاء چشمگیر  قدرت نیروی زمینی ارتش مواجه هستیم و این نیرو، اخیرا یک موشک جدید با برد ۳۰۰ کیلومتر را آزمایش کرده است. امیر حیدری فرمانده نیروی زمینی ارتش در خصوص این سلاح جدید گفته است: ” یگان موشکی نزاجا در یکی از مناطق کشور در حال تست موشک با برد ۳۰۰ کیلومتر است. این موشک در رده برد متوسط نزاجا است که امروز به لحاظ دقت و قدرت،  اندازه‌گیری می‌شود.

امیر حیدری در خصوص مختصات عملیاتی این موشک نیز گفته است: “این موشک از قابلیت‌های نقطه زنی، هوشمندی و اتوماسیون برخوردار و آماده دفاع از مرز و بوم جمهوری اسلامی ایران را در شرایط جوی مختلف دارا می باشد و تلاش می‌کنیم تا تسلیحاتمان در این حوزه اولا هوشمند و ثانیا از قابلیت اتوماسیون برخوردار باشند و ثالثا نقطه زن باشند. “

روایتی از راکت های نزاجا؛ از گراد تا زلزال

شروع بحث راکت های توپخانه ای در ایران با سامانه BM-۲۱ گراد ساخت شوروی سابق بوده که بیشتر مردم از ایام جنگ آن را به اسم سامانه قدیمی ساخت شوروی سابق یعنی کاتیوشا می شناسند. این راکت انداز ۱۲۲ میلی متری هنوز هم در بسیاری از ارتش های جهان مشغول خدمت بوده و طرح های ارتقایی زیادی نیز در نقاط مختلف جهان برای آن عرضه شده است.

راکت انداز گراد متعلق به نیروی زمینی ارتش

این راکت انداز در حجم بالایی در زمان جنگ تحمیلی توسط ایران مورد استفاده قرار گرفته است و هم اکنون نیز در داخل کشور همچنان تولید و مورد استفاده قرار می گیرد. بحث بعدی مربوط نسل بعدی راکت های سنگین تر است که وارد خدمت نزاجا شده است. راکت های سری فجر، نازعات و زلزال به ترتیب سه عضو دیگر خانواده راکت انداز ها در اختیار رسته توپخانه نزاجا هستند.

سری جدید توپخانه راکتی ایران که با عنوان “فجر” وارد میدان شده، چند مدل دارد اما دو سری از راکت فجر از جمله معروف ترین این راکت‌ها هستند که فجر ۳ و فجر ۵ نام دارند. راکت فجر ۳ یک پرتابه تک مرحله با کالیبر ۲۴۰ میلیمتر، طول ۵.۲ متر و جرم ۴۰۷ کیلوگرم بوده و به برد ۴۳ کیلومتر می‌رسد. سرجنگی ۹۰ کیلوگرمی این سلاح که ۴۵ کیلوگرم آن ماده منفجره است قدرت تخریبی خوبی برای انهدام اهدافی چون مراکز فرماندهی و پشتیبانی، مراکز تجمع، پادگان‌ها، فرودگاه‌های نزدیک خطوط رزمی و سایر اهداف دارد.

راکت انداز فجر ۳

پرتابگرهای این راکت با تحرک بالا برای اجرای حجم آتش بالا و نسبتاً دقیق روی مواضع دشمن نقش مفیدی ایفا می‌کنند. تجهیز یگان‌های توپخانه ای به این راکت اندازها امکان پوشش منطقه‌ای نسبتاً وسیع را در مدت کوتاهی بوجود آورده و با توجه به سرعت مناسب خودروی حامل قدرت تحرک یگان‌های عملیاتی را به میزان زیادی افزایش داده و در عین حال آسیب پذیری واحدها در برابر آتش متقابل دشمن را کاهش می‌دهند.

مدل اولیه راکت انداز فجر ۵

راکت فجر ۵ هدایت شونده

روی سقف کابین این پرتابگرها آنتن‌های مخابراتی دیده می‌شود که نشان دهنده وجود امکان عملکرد شبکه ای این یگان‌ها است که به نوبه خود دقت آتش کلی را افزایش داده و می‌تواند برای توزیع بهتر اهداف در منطقه بین آتشبارهای موجود به کار رود. فجر ۵ نوع دوربردتر و مؤثرتری از خانواده فجر بوده که دارای کالیبر ۳۳۳ میلیمتر، جرم ۹۱۵ کیلوگرم که ۱۷۵ آن مربوط به سرجنگی و ۹۰ کیلوگرم آن ماده منفجره است. این راکت ۶۴۸۵ میلیمتری در بیشترین برد، به ۷۵ کیلومتر می‌رسد. خودروی پرتابگر این راکت از همان نوع مربوط به راکت فجر ۳ است ولی با پرتابگر ۴ لوله‌ای است.

در سالهای دهه ۹۰ شمسی و با توجه به حرکت بخش موشکی به سمت حوزه افزایش دقت این بحث در راکت ها نیز مورد توجه قرار گرفته و چندین مدل از راکت های هدایت شونده برای خانواده فجر ۵ نیز توسعه پیدا کرد.

راکت های نازعات یکی از اولین راکت های تولید شده سنگین ایران است که می توان از آنها به عنوان پاسخی به راکت های فراگ در اختیار رژیم بعثی عراق یاد کرد. راکت های نازعات بردی بین ۱۰۰ الی ۱۲۰ کیلومتر دارند. وزن آنها در حدود ۱۸۳۰ کیلومتر بوده و وزن سر جنگی آنها نیز ۲۳۰ کیلوگرم است. راکت های این سری نیز از سوخت جامد بهره می برند. نیروی زمینی ارتش در طی پروژه ای به اسم لبیک ۱ این راکت ها را ارتقاء داده و پیش از این در تمرین ها و رزمایش های خود مورد آزمایش و استفاده نیز قرار داده است. در طرح «لبیک-۱»، برای راکت های نازعات یک بلوک هدایت، کنترل و ناوبری دارای ۴ بالک آیرودینامیکی به شکل مثلثی با نوک بریده به بخش جلویی راکت اضافه شده بود.

در رونمایی نیروی زمینی ارتش، این بالک ها بر خلاف طرح های قبلی مشاهده شده در موشک های خانواده فاتح و سایر انواع راکت های هدایت شونده ساخت داخل که عموماً به شکل مثلثی ساده یا مثلثی با نوک بریده شده بودند، از طرح ظاهری متفاوتی بهره می برند. بر اساس تصاویر در این مجموعه هدایتی از سیستم های هدایت اینرسیایی و ماهواره ای جی پی اس یا گلوناس بهره گرفته می شود و همچنین تصویر مربوط به آزمایش این راکت جدید نشان می دهد که خطای راکت سری نازعات در ارتقاء جدید برای علیه یک هدف ثابت تقریبا صفر است.

اصابت دقیق مدل هدایت شونده راکت نازعات به هدف ثابت

راکت بعدی نزاجا زلزال است که در حقیقت ریشه و اساس خانواده معروف فاتح ۱۱۰ است. برد این راکت نیز بین ۲۰۰ تا ۲۵۰ کیلومتر است و با قطر ۶۱۰ میلی متری از سر جنگی به وزن ۶۰۰ کیلوگرم بهره می برد. در سالهای اخیر برنامه هایی برای افزایش دقت این راکت نیز انجام شده و اخیرا در جریان رزمایش پیامبر اعظم (ص) ۱۵ سپاه مشخص شد که دقت این راکت ها شدیدا افزایش پیدا کرده و به مرحله نقطه زنی بر علیه اهداف ثابت رسیده اند.

راکت زلزال هدایت شونده و اصابت دقیق در جریان رزمایش اخیر سپاه

چرا موشک ۳۰۰ کیلومتری مهم است؟

تا به این جا تقریبا تمامی موجودی راکتی و موشکی نزاجا بردی کمتر از ۳۰۰ کیلومتر داشته اند. بنا به یک استاندارد عمده، واحدهای راکت انداز توپخانه ای جهان در برد ۳۰۰ کیلومتر حضور دارند. برای نمونه می توان به موشک های سری ATACMS ساخت آمریکا، موشک های سری Predator Hawk ساخت رژیم صهیونیستی و همچنین نسل جدید راکت های در توسعه برای پرتابگرهای سری Polonez ساخت بلاروس اشاره کرد.

تمامی این راکت های هدایت شونده یا موشک های بالستیک کوتاه برد (در زمینه تعریف این کلاس از پرتابه ها بین کارشناسان روایت های مختلفی وجود دارد) از دقت بالایی برخوردار بوده و به نوعی در حال حاضر نهایت دسترسی یگان های توپخانه راکتی هستند.

موشک آمریکایی ATACMS در حال پرتاب از سامانه M۲۷۰

اما اگر نگاهی به تعاریف امیر حیدری داشته باشیم شاید بتوانیم یک تصویر از موشک جدید نزاجا ترسیم کنیم. با سلاحی رو به رو هستیم که ۳۰۰ کیلومتر برد داشته، متحرک بوده و قابلیت نقطه زنی را دارد و از سیستم های بارگذاری و هدف گیری دیجیتالی نیز بهره می برد.

تمامی کارکترهای لازم برای رسیدن به این کلاس سالهاست که در کشور ما وجود دارد می توان چندین گزینه را برای این سیستم تسلیحاتی ناشناخته مطرح کرد. توسعه یک مدل بر اساس سری زلزال با برد بیشتر، به خدمت گیری یک مدل از موشک های خانواده فاتح ۱۱۰ (در سال ۱۳۹۲، امیر پوردستان فرمانده وقت نزاجا اشاره ای به افزایش طرح افزایش برد موشک فاتح ۱۱۰ داشتند که احتمال در اختیار داشتن این موشک توسط نزاجا را تقویت می کند) یا داشتن یک طراحی به کلی جدید را شاید بتوان سه گزینه قابل طرح در حال حاضر برای سلاح جدید توپخانه نزاجا طرح کرد.

موشک فاتح ۱۱۰

هر آنچه که مصداق این ارتقاء مهم و قابل توجه باشد، با وارد شدن این سیستم سلاح به خدمت یگان های توپخانه ای نیروی زمینی ارتش در حوزه راکتی، این نیرو به استاندارهای مهمی در حوزه برد خواهد رسید و دقت بدست آماده در موشک ها و راکت های ایرانی نیز پیش از این امری ثابت شده بوده است که ترکیبی از این برد و دقت بالا، بخش راکتی رسته توپخانه ارتش را در کنار قدرت های جهانی قرار خواهد داد.

به گزارش خبرنگار مجاهدت به نقل از سرویس دفاع و امنیت مشرق، کارنامه سالجاری در حوزه تحویل تجهیزات به نیروهای مسلح بخصوص نیروی دریایی سپاه، جایگاه خاص و ویژه ای داشته و می توان گفت در صورت تقسیم بندی بر اساس موارد اعلامی، بیشترین حجم تحویل سامانه های شناوری، بالگرد و پهپاد، طی سال ۹۹ به این نیرو تحویل شده است. در جدیدترین مورد نیز ۳۴۰ فروند شناور مختلف که در ۶ کلاس عاشورا، ذوالفقار، طارق، قادر، ناصر و گشتی، ساخته شده‌اند در روز دوشنبه ۲۰ بهمن به یگانهای رزمی سپاه پاسداران پیوستند. در این رونمایی چند نکته و محصول قابل توجه دیده شده که در این گزارش به آنها خواهیم پرداخت ولی پیش از آن بایستی اشاره ای به حجم سامانه های تحویلی به نیروی دریایی سپاه و البته نقش شرکت های خصوصی و دانش بنیان در این روند اشاره کرد.

بیشتر بخوانید:

«ابابیل» سپاه این بار در دریا به دنبال یاران ابرهه می‌رود/ ترکیب دو کابوس آمریکا برای تکمیل حملات فوجی ندسا +عکس

ابتکار مهم سپاه برای صیانت از منافع ایران در آبهای بین‌المللی/ امکان اجرای حملات فوجی پهپادی در اقیانوس فراهم شد +عکس

حرکت غافلگیرانه سپاه مقابل نیروهای فرامنطقه‌ای در صفحه شطرنج خلیج‌فارس/ نسل جدید «شناورهای موشک‌انداز کاتاماران» عملیاتی شد +عکس

رونمایی رسمی سپاه از زیردریایی بدون سرنشین رزمی/ تحقق وعده مهم سرلشکر سلامی ظرف کمتر از ۸ ماه +عکس

کابوس «اگزوست» دوران جنگ تحمیلی تبدیل به تحولی بزرگ شد/ ورود نیروی دریایی سپاه به باشگاه دارندگان «بالگرد با موشک ۱۲۰ کیلومتری» +عکس

در سال جاری و تا به اینجا، ۴ مرحله تحویل انواع شناور، پرنده های با سرنشین و بدون سرنشین به نیروی دریایی سپاه انجام شده است. در این خصوص فرمانده نیروی دریایی سپاه در مراسم اخیر که مربوط به تحویل ۳۴۰ فروند شناور به نیروی دریایی سپاه بوده اعداد و ارقام قابل توجهی را ارائه داده است. سردار تنگسیری در این زمینه می گوید: این مراسم چهارمین مراسم الحاق است که نخستین آن در خرداد امسال بوده و ۱۱۲ فروند شناور موشک انداز وارد سازمان رزم  این نیرو شد و در مهرماه هم ۱۸۸ فروند پهپاد شناسایی از دور به این نیرو ملحق شد.

نمایی از تحویل شناورهای موشک انداز به نیروی دریایی سپاه در خرداد ماه سال جاری

تحویل انبوه پرنده های بدون سرنشین به نیروی دریایی سپاه در مهرماه سال ۹۹

با این حساب باید بگوییم که با احتساب شناور شهید رودکی به عنوان یک شناور البته بسیار بزرگ و سنگین، در سال جاری بیش از ۴۵۳ فروند شناور در سازمان رزم نیروی دریایی سپاه عملیاتی شده و در حوزه پهپادها البته ذکر این مسئله نیز مهم است که علاوه بر ۱۸۸ فروند پهپادی که در مهر ماه سال جاری وارد سازمان رزم ندسا شد، بایستی به تعداد دیگری از پرنده های بدون سرنشین شناسایی و انتحاری خصوصا از سری ابابیل اشاره کرد که روی قایق ها نصب شده و در همین مراسم اخیر نیز تعدادی از آنها مشاهده شد. پس مجموع در این زمینه می توان گفت ۴۵۳ فروند شناور و بیش از ۲۰۰ فروند پهپاد در سال جاری به نیروی دریایی سپاه اضافه شده است.

پهپادهای شناسایی و تهاجمی مهاجر ۶، پهپادهای سری ابابیل شناسایی و انتحاری و مدل های عمودپرواز سپهر، شهاب۲ و عمودپرواز هدهد۴ از دیگر مدل های تحویلی به ندسا در سال جاری بوده اند. دو فروند هواپیمای سبک آب نشین و ۴ فروند بالگرد نیز در بحث پرنده های سرنشین دار در سال جاری به نیروی دریایی سپاه تحویل شده است.

از بلیدرانر تا سراج مجهز به موشک

در میان شناورهای تحویل داده شده اخیر به نیروی دریایی سپاه، حداقل یک فروند شناور موشک انداز جدید دیده می شود که از نظر ظاهری و خصوصا طراحی بخش پایینی، شباهت زیادی به طرح قایق تندرو سراج دارد. شناور سراج که در حقیقت یک نمونه کاملا ایرانی از طرح مشهور بلید رانر است که به عنوان یکی از سریع ترین شناورهای جهان، با سرعت بیش از ۱۰۰ کیلومتر در ساعت، سالها پیش ساخته شده و ایران با دستیابی به این تکنولوژی، نمونه های نظامی آنرا طراحی کرده و ساخت.

شناور سراج

شناور موشک انداز جدید سپاه که با فلش قرمز رنگ مشخص شده

در این شناور جدید، دو تیر موشک کروز نصب شده که با توجه به اندازه پرتابگر احتمالا با موشک های سری کوثر یا نصر طرف هستیم. این دو مدل از موشک های کروز سبک عمدتا با سیستم های مختلف هدایت راداری، اپتیکی و حرارتی بسته به نوعی ماموریت مجهز شده و گزینه مناسبی برای عملیاتی های در اصطلاح (بزن و در رو) در آب های کم عمق خلیج فارس هستند. با اضافه شدن دو موشک و حذف راکت انداز و تیربار سنگین در این شناور جدید احتمالا وزن شناور تا حدی افزایش و سرعت نیز تا حدی کاهش پیدا کرده ولی همچنان می توان با درجه بالایی از اطمینان اعلام کرد که این شناور می تواند به سرعت بیش از یکصد کیلومتر در ساعت دست پیدا کند. پیش از این نیز قایق های تندروی سپاه به قابلیت حمل و پرتاب موشک های کروز مجهز شده بودند ولی این شناور جدید به احتمال زیاد سریعترین شناور موشک انداز در سپاه و ایران و بلکه جهان خواهد بود.

اژدر افکن ویژه سپاه دوباره وارد میدان شد

در سال ۱۳۹۴ و در جریان یک نمایشگاه رسمی و مهم نیروهای مسلح، یک شناور خاص با نام ذوالفقار درنیروی دریایی سپاه رونمایی شد. این شناور دو زیست با طول ۱۷ متر، عرض ۳.۳ متر و ارتفاع ۳.۵ متر، وزنی در حدود ۲۲تُن دارد و می‌تواند هم در زیر آب و روی سطح آب حرکت کند. سرعت این شناور اژدرافکن در سطح آب، ۴۰ گره دریایی برابر با ۷۴ کیلومتر بر ساعت است. اژدر مورد استفاده از در این شناور نیز به نام اژدر ۳۲۴، طولی در حدود ۴ متر و قطری برابر با ۳۲۴ میلی متر دارد و برای مقابه با ناوهای هواپیمابر، شناورهای سطحی با وزن ۲۰۰تُن، سکوهای نفتی و اسکله های تخلیه و بارگیری به کار گرفته می‌شود.

شناور اژدر افکن سپاه در زمان رونمایی اولیه

شناور اژدر افکن سپاه در مراسم تحویل دهی اخیر شناور

و حالا بعد از ۵ سال انتظار و در اواخر سال ۱۳۹۹ شاهد این هستیم که نمونه های جدید شناور اژدر افکن ذوالفقار به واحدهای عملیاتی سپاه تحویل داده شده است. با عملیاتی شدن این شناور یک قطعه مهم دیگر در دکترین نبرد نامتقارن و عملیات های ضد دسترسی سپاه در منطقه خلیج فارس تکمیل شده است.

تحویل های امسال و نقش پررنگ اعتماد سپاه به شرکتهای دانش بنیان

در نهایت باید به این مسئله اشاره کنیم که پرونده امسال مربوط به تحویل تجهیزات مختلف به نیروی دریایی سپاه نشانگر مسائل و نکات مهمی است. نکته اول تلاش سپاه برای افزایش تعداد شناورهای موشک انداز و ورود به خدمت پرنده های بدون سرنشین شناسایی، تهاجمی و انتحاری بوده که نشان از میل سپاه به اجرای دقیق تر و بهتر حملات فوجی به وسیله ترکیبی از پرنده های بدون سرنشین و موشک های کروز دارد. این مسئله در آینده می تواند با مواردی مثل شناورها و زیردریایی بدون سرنشین نیروی دریایی سپاه که مراحل توسعه آن در حال حاضر در دست اجرا است نیز تقویت شود.

نمایه ای از تحویل اخیر ۳۴۰ فروند شناور به نیروی دریایی سپاه

مسئله دوم و پایانی بحث افزایش سطح اطمینان به بخش خصوصی و شرکت های دانش بنیان است. اگر بخواهیم نگاهی به وضعیت ورود بخش خصوصی و شرکت های دانش بنیان به صورت علنی و اعلامی در نیروهای مسلح داشته باشیم، شاید این امر به صورت جدی، قدمتی حدود ۱ دهه داشته باشد ولی حالا شاهد هستیم که این شرکت ها از نقش هایی مثل مشاوره، ساخت قطعات کوچک یا ساخت نمونه های اولیه و آزمایشگاهی در حال بدل شدن به خط تولید صنعتی و پیشرفته، با توانایی تولید انبوه در تیراژ بالای ۱۰۰ فروند در مقوله ای مثل قایق های تندرو شده اند. نگاه به آنچه این شرکت ها بودند و آنچه امروز هستند نشان دهنده آینده روشنی است که در این بخش در انتظار بخش خصوصی و شرکت های دانش بنیان کشور است.

این همکاری می تواند علاوه بر رشد نیروهای مسلح به رشد علمی و صنعتی کشور، اشتغال زایی و در نهایت ایجاد خطوط مهم ارتباطی بین صنعت، دانشگاه، نیروهای مسلح و بخش خصوصی شده و بخش غیر نظامی را نیز از موهبات پیشرفت های دفاعی بهرمند سازد. در این خصوص فرمانده نیروی دریایی سپاه توضیحات مهمی ارائه داده و گفته است: تولید بالغ بر ۱۰۰ فروند شناور در یک شرکت دانش بنیان خصوصی و بیش از ۳۰ فروند شناور موشک انداز در سال جاری آماده شده است و همچنین تولید ۳۵ فروند شناور از شناورهای مختلف در یک شرکت دانش بنیان کوچک انجام شده است.

این مسئله نشان دهنده این نکته است که نیروی دریایی سپاه در حوزه شناوری تا حد زیادی می تواند به برون سپاری کار خود، نه فقط به صنعت دفاعی بلکه به بخش خصوصی و شرکت های دانش بنیان آن هم در فاز صنعتی و تولید انبوه تکیه کند. چنین اقدام مهمی، می تواند فشار را از بخش صنعتی در حوزه شناورهای کوچک برداشته و این صنعت را کمک کند تا صرفا در پروژه های بزرگ و پیچیده تر متمرکز شود و از طرف دیگر ایجاد اشتغال و درآمد زایی در بخش خصوصی و شرکت های دانش بنیان نیز بیش از قبل جریان پیدا کند. با این اوصاف، ضمن بایگانی کامل هرنوع تحریم و فشار در عرصه دریایی، نوید درخشش این حوزه پردرآمد و پر ظرفیت را در بخش اشتغال نیروی انسانی خواهد داد که نیروهای مسلح و صنایع دفاعی پیشران و قوه محرکه آن محسوب شده و می شوند.

به گزارش خبرنگار مجاهدت به نقل از سرویس دفاع و امنیت مشرق، روز شنبه ۱۸ بهمن ماه با حضور امیر حاتمی وزیر دفاع و سرلشکر باقری رییس ستاد کل نیروهای مسلح، یکی از کارخانجات جدید تولید سوخت جامد مرکب جهت استفاده صنایع دفاع و نیروهای مسلح کشورمان افتتاح شد؛ امری که به گفته سردار باقری، توان صنعت دفاعی برای حمایت از بخش رزم زمینی و تولید سوخت برای موشک های زمین به زمین تاکتیکی، موشک های پدافندی کوتاه برد و ضد زره را افزایش خواهد داد. قبل از رسیدن به بحث سوخت های جامد مرکب بهتر است نگاهی به بحث سوخت در حوزه موشک ها و سوخت جامد داشته باشیم.

بیشتر بخوانید:

بازگشت «راکت‌های ایرانی» به خط مقدم نقطه‌زنی با کمک عماد و قیام/ «زلزال و نازعات» آماده رقابت با غولهای بزرگ خارجی در عرصه صادرات +عکس

۷ نکته مهم از جدیدترین رزمایش موشکی پیامبر اعظم(ص) / تمرین MRSI سپاه با نمایش ذوالفقار و دزفول هایپرسونیک +عکس

در یک تقسیم بندی کلی زمانی که بحث سوخت موشک مطرح می شود، با دو خانواده کلی سوخت های مایع و سوخت های جامد طرف هستیم. در نگاه اول شاید برای بسیاری از مردم بحث سوخت مایع در موشک ها به عنوان یک وسیله که حرکت دارد چیزی مثل بنزین یا گازوییل باشد ولی باید گفت که تعریف سوخت مایع در موشک ها بحث متفاوتی است. البته نباید فراموش کرد که در زیرمجموعه خانواده بزرگ سوخت مایع بنزین و گازوییل و امثال آنها نیز وجود دارند ولی در حوزه موشکی بحث کاملا متفاوت است.

در حوزه موشک های سوخت مایع ترکیبات بسیار مختلفی وجود دارد. برای نمونه موشک بالستیک V-۲ ساخت آلمان نازی به عنوان اولین موشک بالستیک عملیاتی در جهان از ترکیب الکل به عنوان سوخت اصلی و اکسیژن مایع در نقش اکسید کننده بهره می برد.

موشک V-۲ – اولین موشک بالستیک عملیاتی جهان

امروزه ترکیب هایی بر پایه اکسیژن و هیدروژن مایع، نفت سفید، هیدرازین و یا گاز متان به شکل مایع از جمله سوخت های پر استفاده در این بخش هستند که عمدتا برای راکت های ماهواره بر یا موشک های بالستیک دوربرد مورد استفاده قرار می گیرند. از مشکلات این سوخت ها زمان بر بودن پروسه سوخت گیری، سمی بودن ترکیب و این مسئله است که پس از پر کردن پرتابه امکان برگشت نبوده و بایستی شلیک انجام شود را می توان نام برد.

در عین حال به نسبت این سوخت ها زمان سوزش بیشتری را در اختیار کاربر داده و خصوصا در بحث های فضایی در بحث محموله هایی که نیاز به انجام مانور در خارج زمین دارند امکان قطع و وصل کردن چند بار سیستم های پیشران بر اساس این سوخت ها وجود دارد.

موشک ایرانی شهاب ۳ – پیشران این موشک از سوخت مایع بهره می برد

سجیل – موشک ایرانی با برد دو هزار کیلومتر و پیشران سوخت جامد

در بحث سوخت جامد، ذکر یک مثال در ابتدا شاید خالی از لطف نباشد. پیشران جامد در حقیقت یک پدیده جدید نبوده و به نوعی باروت را می توان اولین سوخت جامد به حساب آورد که انفجار آن و ایجاد نیرو می تواند انواع گلوله ها را به حرکت در آورد. در سالهای اخیر انواع مختلفی از سوخت های جامد توسعه پیدا کرده اند که بیشتر برای راکت ها و موشک در حوزه نظامی و فضایی به کار می رود. در حال حاضر ترکیباتی بر اساس آمونیوم نیترات، پتاسیوم یا بر اساس ترکیبات مواد منجره سری RDX یا HMX ساخته می شود.

سوخت جامد مرکب چیست؟

همانطور که از اسم این سوخت مشخص است با یک سوخت جامد اما به صورت ترکیبی از چند ماده رو به رو هستیم. سوخت های جامد مرکب معمولا از دو جزء اصلی تشکیل می شود، جزء پایه پلمیری با نام بایندر (ایجاد چسبندگی و همبندی) و جزء جامد که ترکیبی از سوخت و اکسید کننده است. در حال حاضر در جهان یکی از معروفترین ترکیبات که برای بحث سوخت جامد مرکب استفاده می شود ماده ای به نام HTPB است که ترکیبی بر پایه پولی بوتادین و هیدروکسیل است. دو ماده معروف که به عنوان عنصر کمکی به این ترکیب اضافه می شوند یکی آمونیوم پرکلرات AP و دیگری آلومینیوم AL  است. در بیـن فلـزات، فلـز آلومینیوم بـه دالیـل متعـدد ازجملـه افزایـش انـرژی آزادشـده، بهبـود چگالـی کامپوزیـت پرانـرژی، درجـه حـرارت احتـراق بیشتر و درنتیجـه تکانـه ویـژه بیشتر، کاهــش نمای فشـار، فراوانــی، حرارت احتراق بیشتر، غیرسمی بودن و توانایی آن در کاهــش مونواکسید کربن کاربرد گسترده‌ای در پیشـرانه های جامــد مرکـب دارد.

یکــی از مشــکلات آلومینیــوم، کلوخــه شــدن ذرات ریــز آن اســت. بــا بهره گیــری میکــروذرات آلومینیــوم یــا افزایــش درصــد آنهــا در ابعــاد کوچکتــر میتــوان کلوخــه شــدن ذرات آلومینیــوم، درصــد اکســید آن و هزینه هــای تولیــد پیشــرانه های جامــد مرکــب را در مقایســه بــا اســتفاده از نانــوذرات  آلومینیوم کاهــش  داد. میکــروذرات آلومینیــوم، میــزان پایــداری احتــراق را بــدون کاهــش تکانــه ویـژه بهبـود میبخشـند و پیشـرانه حاصـل از نظـر مکانیکـی، میــزان ســختی و نــرخ کرنــش مناســبتری خواهــد داشــت. از دیگــر اجــزای جامــد در پیشــرانه های جامــد مرکــب، اکســیدکننده ها هســتند.

 آمونیــوم پرکلــرات یکــی از رایج تریــن اکســید کننده ها اســت. از این ماده بــا انــدازه ذرات متنـوع در پیشـرانههای جامـد مرکـب بـرای چگالـی بارگذاری بالاتر و احتــراق ثابــت و پایــدار اســتفاده میشــود. معمــوال آمونیــوم پرکلــرات بــا انــدازه ذرات کوچکتــر، میتوانــد اثــر بیشــتری بــر روی ســرعت ســوزش داشــته باشــد.

 ذرات جامـد نیترامینـی نیـز به عنـوان جایگزین بخشـی از آمونیــوم پرکلــرات بـه کار میرونـد. پیشـرانه های نیترامینـی دارای سـرعت سـوزش کـم و محتـوای انـرژی باال هسـتند. همچنیـن به منظورکاهش دود ســوخت، بــه کار بــرده میشــوند. اهمیــت پیشــرانه های جامــد مرکـب حـاوی ذرات نیترامیـن بـه خاطـر قابلیـت پذیـرش بالا بـار جامـد (بیـش از ۸۷ درصـد) و داشـتن تکانـه ویـژه بالاتر نسـبت بـه پیشـرانه های حـاوی ذرات آمونیــوم پرکلــرات اسـت.

سوخت های جامد مرکب چه مزیتی دارند؟

آنچه اخیرا در داخل کشور افتتاح شده است، همان طور که مقامات نیز به آن اشاره کرده اند برای تامین نیاز بخش رزم زمینی بوده و در اصل باید گفت سالهاست که این فناوری در کشور ما وجود دارد و در موشک های ایرانی استفاده شده است. برای نمونه اگر به خانواده موشک های سری فاتح ۱۱۰ دقت کنید مشخص است که از سری اول فاتح ۱۱۰ تا موشک های مثل سری ذوالفقار تغییر قابل توجهی در قطر یا طول موشک صورت نگرفته ولی برد موشک برای نمونه از عدد هایی مثل ۲۰۰ و ۳۰۰ کیلومتر به ۵۰۰ و بالای آن رسیده است. سوخت جامد مرکب در کنار استفاده از بدنه های پیشرفته و سبک که عمدتا بر پایه مواد کامپوزیتی ساخته می شوند دو ترکیب اصلی برای افزایش برد این موشک های ایرانی بدون تغییر بسیار خاص در ابعاد آنها بوده است.

موشک فاتح ۱۱۰

موشک ذوالفقار – به قطر این موشک و موشک فاتح در تصویر بالایی دقت کنید

حال و با ورود این فناوری به بخش رزم زمینی می توان پیش بینی کرد به زودی شاهد معرفی نسل های جدید موشک های ضد زره، موشک های ضد هوایی دوش پرتاب یا راکت های زمین به زمین با برد بیشتر و در عین حال با همان اندازه سابق باشیم که این افزایش برد در کنار بحث هایی مثل افزایش دقت سامانه های زمین به زمین مثل راکت های سری فجر، زلزال و نازعات که پیش از این نیز به آن مورد در گزارشی اشاره شده بود می تواند نقش مهمی در افزایش توان رزمی نیروهای مسلح جمهوری اسلامی ایران داشته باشد.