گزارش دفاعی

به گزارش مجاهدت از سرویس دفاع و امنیت مشرق، در ادامه تحولات بزرگ و تاثیرگذار دفاعی و نظامی در ارتش جمهوری اسلامی ایران، از اولین شهر زیرزمینی این نیرو رونمایی شد. شهر پهپادی ارتش در حقیقت دومین شهر زیر زمینی پهپادی در کشورمان بعد از نمونه رونمایی شده توسط سپاه در اواخر سال پیش و اولین مجموعه زیر زمینی شناخته شده در این وسعت برای ارتش به حساب می آید.

بر اساس آنچه در تصاویر و توضیحات گزارش رسانه ملی منتشر شد، شهر مورد نظر در منطقه غرب کشور طراحی و ساخته شده است. چرایی اهمیت وجود این پایگاه در غرب کشور و حضور پهپادهای خاص و دور برد در این منطقه، مسئله ای است که به صورت ویژه در ادامه به آن خواهیم پرداخت. در ابتدا به سراغ معرفی پهپادهای برد بلند در این پایگاه می رویم.

بیشتر بخوانید:

نگاهی به ۵ ویژگی مهم «اولین شهر پهپادی» سپاه پاسداران/ عضو جدید و ناشناخته به خانواده پرنده‌های انتحاری ایرانی افزوده شد +عکس و فیلم

دستاوردهای راهبردی افتتاح خط تولید «پهپادهای ایرانی» در تاجیکستان/ «ابابیل»؛ از ورود به حیاط خلوت ناوهای آمریکایی تا تبدیل شدن به پرنده انتحاری +عکس و فیلم

نگاهی به ویژگی‌های مهم پهپاد جدید و بمب‌افکن ایرانی/ فرزند بزرگ خانواده «ابابیل» آماده اجرای عملیات‌های دوربرد می‌شود +عکس

فطرس وارد ارتش شد

علاقمندان به مسائل نظامی بویژه در حوزه پهپادهای ایرانی به یاد دارند که در آبان ماه سال ۱۳۹۲، از پهپاد پهن پیکر و بلند پرواز فطرس با ماموریت شناسایی و رزمی، برای اولین بار رونمایی شد. این پرنده بدون سرنشین یکی از اولین تجربه های موفق جمهوری اسلامی ایران در حوزه ساخت پهپادهای بزرگ پیکر بوده است. از آن زمان تا به امروز فطرس جزو محصولات وزارت دفاع بود که با توجه به تصاویر جدید، به نظر می رسد ارتش اولین مشتری این پهپاد خاص شده است. اما چرا به فطرس، پهپاد خاص می گوییم؟

شعاع عملیاتی این پهپاد پهن پیکر ایرانی، ۲ هزار کیلومتر گفته شده و سقف پروازی آن نیز بیش از ۷۵۰۰ متر است. میزان مداومت پروازی آن در حدود ۳۰ ساعت و سرعت نهایی آن نیز در حدود ۲۵۰ کیلومتر بر ساعت است.

پهپاد دور برد فطرس در شهر زیرزمینی پهپادی ارتش – به موشک های کروز دقت کنید

طبق تصاویر و اطلاعات منتشره، برای این پهپاد، دو موشک کروز در نظر گرفته شده و در عین حال در زیر بالهای آن بمب های سری قائم به عنوان مهمات دورایستا و مینیاتوری دیده می‌شود که می تواند به عنوان یک سلاح برای حمله به اهداف خاص برای کاهش حداکثری خسارت های جانبی استفاده کرد. گزینه های دیگری مثل موشک های سری الماس یا شفق نیز می‌تواند برای این پهپاد در نظر گرفته شود. درباره موشک های کروز که برای فطرس در نظر گرفته شده اطلاعات زیادی در دسترس نیست ولی احتمالا برد ۲۰۰ کیلومتر داشته و به همین دلیل، عملیات های تهاجمی این پهپاد را از برد اکثر سامانه های شناخته شده پدافندی جهان خارج می کند.

کمان ۲۲ در نهاجا مجهز به موشک کروز شد

پهپاد کمان ۲۲، یکی از جدیدترین محصولات پهپادی ایران است که توسط نیروی هوایی ارتش توسعه پیدا کرده و این پرنده بدون سرنشین دارای مداومت پروازی ۲۴ ساعت و شعاع عملیاتی ۳ هزار و ارتفاع پروازی تقریبی ۸ کیلومتر است. ماموریت های شناسایی و تهاجمی در کنار قابلیت هایی مثل حمل غلاف های جنگ الکترونیک نیز برای این پرنده بدون سرنشین جدید ایران – که در اواخر سال ۱۳۹۹ رونمایی شده – تعریف شده است.

پهپاد کمان ۲۲ مجهز به موشکهای کروز هوا پرتاب حیدر که به رنگ قرمز و مشکی مشخص شده

موشک کروز هوا پرتاب حیدر با برد ۲۰۰ کیلومتر و سرعت هزار کیلومتر در ساعت در زمان برخورد، بمب بالدار بالابان با برد ۲۵ کیلومتر و یک نمونه از موشک هوا پرتاب سری شفق، ترکیب تسلیحاتی تقریبا کاملی را در اختیار این پهپاد دور پرواز ایرانی قرار می دهد. یک نکته جالب و مهم که باید در خصوص این شهر پهپادی زیرزمینی ارتش به آن اشاره کرد اینکه محل به قدری بزرگ طراحی شده که پهپادها می توانند به راحتی در آن موتور خود را روشن کرده و با توان خود به حرکت در آیند.

آرش، امید و کرار در تیم انتحاری های ارتش

پهپاد آرش یک رکورد شکن جهانی به حساب می آید که از زمستان سال ۱۳۹۹ وارد خدمت ارتش جمهوری اسلامی ایران شده است. این پهپاد برد بلند که بر اساس سری کیان توسعه پیدا کرده توانایی حمله به اهداف ثابت زمینی و همچنین سیستم های راداری تا شعاع ۲ هزار کیلومتر را داشته و در این کلاس برد بلندترین سامانه در جهان به حساب می آید. تعداد قابل توجهی از این پرنده بدون سرنشین در شهر زیرزمینی پهپادی ارتش مشاهده شده که نشان می دهد تولید انبوه این سلاح استراتژیک در جریان است.

تعداد قابل توجهی از پهپادهای انتحاری و ضد رادار آرش در شهر زیر زمینی ارتش

شاید بتوان جدیدترین و البته خاصترین پهپاد ایرانی حاضر در این شهر شگفت انگیز را یک پرنده بدون سرنشین دانست که از آن با نام “امید” یاد می کنند. شمایل این پرنده بدون سرنشین، مشخصا آن را مخصوص عملیات های انتحاری نشان داده و البته گفته شده دارای توانایی های ضد رادار همانند نمونه “آرش” است. این دارایی جدید ارتش به مانند برادر خود در نیروی هوافضای سپاه، از جمله مرموز ترین سلاح های ساخته شده در ایران به حساب آمده و غیر از نام و نوع ماموریت هیچ اطلاعات رسمی در خصوص آن وجود ندارد. اما با توجه به ظاهر و شکل طراحی و سیستم پیشران ملخی احتمالا توان پوشش دادن حداقل تا برد هزار کیلومتر را دارد.

پهپاد انتحاری امید در شهر زیر زمینی ارتش جمهوری اسلامی ایران

اما دیگر پرنده بدون سرنشین دیده شده در این شهر زیر زمینی کرار بود؛ یکی از پهپادهای تقریبا قدیمی ساخت ایران که در اواخر دهه ۱۳۸۰ شمسی رونمایی شده و در مدل های مختلفی توسعه یافته است. در این شهر زیر زمینی، کرار ها با چندین گزینه تسلیحاتی مشاهده شدند. در یک تصویر یک سر جستجوگر – احتمالا از نوع تصویر ساز فروسرخ- برای پهپاد کرار دیده می شود که به نظر می رسد برای نمونه ای انتحاری از این پهپاد باشد. استفاده از این سیستم برای شناسایی اهداف دقت بالایی را به کرار برای یافتن و رسیدن به هدف می دهد. پهپاد کرار که از پیشران جت استفاده می کند در وضعیت ماموریت بدون بازگشت یا انتحاری بردی در حدود هزار کیلومتر داشته و در وضعیت گشت رزمی و بازگشت به خانه و بازیابی به وسیله چتر برد آن ۵۰۰ کیلومتر است.

نصب یک سیستم اپتیکی در جلوی پهپاد کرار در شهر زیر زمینی پهپادی ارتش

برای این این پهپاد در کنار بحث عملیات انتحاری، قابلیت حمل و پرتاب بمب های سقوط آزاد غیر هدایت شونده، بمب های دورایستای سری بالابان، موشک های سری شفق بهینه شده و موشک های هوا به هوای سری آذرخش نیز تعریف شده و تمامی این تسلیحات در این شهر زیرزمینی ارتش مشاهده شدند.

اما نکته اصلی رونمایی امروز، به نظر ارسال یک سیگنال بسیار قدرتمند و سخت از طرف ایران به رژیم صهیونیستی و حامیان فرامنطقه ای آن باشد. هنگامی که نگاهی به وضعیت جغرافیایی و فاصله بین محدوده اعلام شده استقرار این شهر زیرمینی در ایران، تا سرزمین های اشغالی داشته باشیم شاهد این هستیم که در صورت قراردادن مبداء در غرب کشور، می توان با این حجم انبوه از پهپادهای دوربرد، به راحتی هر منطقه مورد نیاز برای مقابله جدی با دشمن، بویژه مراکز نظامی و استراتژیک در سرزمین های اشغالی، را نابود کرد.

طبیعتا داشتن ترکیبی از پهپادهای انتحاری و البته شناسایی و تهاجمی برد بلند در خدمت ارتش جمهوری اسلامی ایران نشان می دهد که این نیرو نیز در کنار سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، در حوزه پهپادی از فاز عملیات های کوتاه برد و تاکتیکی خارج شده و بحث عملیات های دور برد و راهبردی پهپادی را در دستور کار خود قرار داده است؛ بویژه آنکه در این میان، نقش نیروی هوایی ارتش نیز بسیار پررنگ و تاثیرگذار است.

به گزارش مجاهدت از سرویس دفاع و امنیت مشرق، طی روزهای گذشته و در خلال جنگ روسیه و اوکراین که بخش زیادی از جهان غرب را درگیر خود کرده است، یگان استراتژیک موشکی روسیه سامانه موشک قاره پیمای “سارمات” که در این کشور با کد RS-۲۸ شناخته می شود را مورد تست عملیاتی قرار داد. در این آزمایش، موشک مورد نظر از شمال غربی روسیه پرتاب و به اهدافی در شرق دور روسیه اصابت کرد. با توجه به اینکه این موشک قرار است در آینده به عنوان یکی از اصلی ترین سلاح های بالستیک برد بلند در جهان فعالیت کند و در عین حال جایگزین یک موشک معروف و ترسناک از دوره شوروی سابق شود، لازم است توضیحات دقیق تری در خصوص این سامانه و تاثیرات آن، برای علاقمندان بیان شود. قبل از پرداخت به سارمات، باید قدری در تاریخ به عقب برویم.

بیشتر بخوانید:

جاسوسان پرنده ارتش آمریکا به تماشای آنلاین رزمایش سپاه نشستند/ هواپیمای ویژه ایالات متحده به دنبال جزییات لانچرهای جدید ایران +عکس

جاسوس‌های پرنده آمریکا با کدام تجهیزات ویژه به مرزهای ایران آمدند؟ / تکرار افتضاح «Hainan» پس از ۱۵ سال +عکس

قدرت نمایی روسیه با آزمایش موشک قاره پیمای سارمات/ صنایع فولاد آزوفستال؛ دژ زیرزمینی بندر ماریوپل/ پوتین دستور محاصره کامل کارخانه فولاد را صادر کرد +نقشه و تصاویر

در دوره شوروی سابق، توجه و اهمیت زیادی برای موشک های بالستیک قاره پیما برای ماموریت حمل تسلیحات اتمی لحاظ شده بود. یکی از مهم ترین تسلیحات توسعه یافته در آن دوره که حقیقتا باعث نگران آمریکا و ناتو بود، موشکی موسوم به R۳۶ است که این موشک در مدل اولیه توسط پیمان ناتو با کد SS-۹ در مدل R ۳۶M با کد SS-۱۸ ملقب به “شیطان” شناخته می شد. این موشک ها بیش از ۳۰ متر طول و در حدود ۳ متر قطر داشته و در زمان پرتاب وزن کلی موشک به حدود ۲۱۰ تن می رسیده است.

موشک قاره پیمای SS-۱۸ ساخت شوروی سابق

نگاهی به مشخصات محموله رزمی این موشک خصوصا در مدل M نشان می دهد که چرا این موشک همچنین لقبی را از ناتو دریافت کرد. این موشک توانایی حمل ۱۰ سرجنگی اتمی مستقل هر کدام به قدرت ۵۵۰ تا ۷۵۰ کیلوتن را داشته و یا در سناریوی حمل یک سرجنگی امکان حمل محموله ای با قدرت تخریبی ۲۰ مگاتن را داشت. این توانایی در کنار بردی در حدود ۱۶ هزار کیلومتر را داشت. این توانایی حمل قابل توجه این موشک را بدل به سنگین ترین موشک بالستیک قاره پیما در جهان کرد. مدل های دیگری هم بر اساس این خانواده توسعه پیدا کردند که در آنها بحث هایی مثل افزایش دقت مورد توجه قرار گرفته و بر اساس میزان سر جنگی قابل حمل بردی در حدود ۱۱ هزار کیلومتر نیز دارند. سیستم پیشران این موشک ها موتورهای سوخت مایع دو مرحله ای RD ۲۵۰ بوده و نحوه پرتاب آنها نیز از سیلوهای زیر زمینی بوده است.

روسها عمده موشک های سری R۳۶ خود را از خدمت خارج کرده و برخی از آنها نیز در نقش حامل های فضایی با قابلیت حمل محموله هایی به وزن بیش از ۴ تن تغییر کاربری داده شدند. اما جایگزین اصلی این موشک بزرگ در خدمت روسها، “سارمات” است که در حال ورود به خدمت در روسیه است.

سارمات؛ یک سلاح ویژه برای حمل هایپرسونیک های اتمی

درباره موشک بالستیک قاره پیمای جدید روسها شاید اولین مسئله قابل توجه، حداقل برای مخاطبان ایرانی لقب این موشک یعنی عبارت سارمات باشد. این عبارت برگرفته از اقوام سَرمَت است که در سده های ۴ و ۵ قبل از میلاد مسیح در مناطق جنوبی روسیه و اوکراین امروزی و در اروپا زندگی می کردند و تبار ایرانی داشتند. این اقوام دارای نزدیکی زیادی به اقوام ماد، پارس و پارتی ها داشته و زبان آنها نیز دارای شباهت های زیادی به زبان اوستایی بوده است.

اولین آزمایش عملیاتی موشک سارمات از پایگاه پلستسک

اما به سراغ مشخصات کلی این موشک برویم. سارمات یک موشک بالستیک قاره پیما با وزنی در حدود ۲۰۸ تن، طول ۳۵ متر و قطر ۳ متر است. این موشک بالستیک سنگین وزن، برای رسیدن به برد نهایی خود یعنی ۱۸ هزار کیلومتر از سیستم سوخت مایع بهره برده و موتورهای مرحله اول آن از مدل RD ۲۷۴ برگفته شده است. امور طراحی این موشک قاره پیما توسط دفتر دفتر طراحی موشکی Makeyev در روسیه انجام شده است. نکته جالب این که سازمان ناتو به این موشک لقب “شیطان ۲ ” داده است. این موشک با این مشخصات بعد از عملیاتی شدن، سنگین ترین موشک بالستیک قاره پیمای عملیاتی جهان خواهد بود.

موشک سارمات در جریان آزمایش های اولیه مربوط به پرتاب گر زیر زمینی

این موشک ها از سیستم هدایت ترکیبی شامل سیستم اینرسیایی و سامانه مکان یابی ماهواره ای گلوناس بهره می برند. در حوزه محموله رزمی باید گفت که این موشک توانایی حمل ۱۰ سر جنگی جدا شونده سنگین و یا ۱۵ سر جنگی سبک در وزن های مختلف از نوع اتمی را دارد. در عین حال گفته شده است که موشک سارمات توانایی حمل تعداد نامشخصی از حامل های هایپرسونیک سری آوانگارد را دارد. موشک های این سری به مانند خانواده R۳۶ از سیلوهای زیر زمینی پرتاب می شوند.

نمایی از لحظات اولیه فعال شدن موتور موشک سارمات در آزمایش اخیر

موشک سارمات از سال ۲۰۰۹ میلادی در حال توسعه است و برای اولین بار در سال ۲۰۱۸ میلادی رییس جمهور روسیه، از این سلاح در کنار ۵ سلاح دیگر به عنوان ۶ سامانه رزمی جدید و استراتژیک این کشور نام برد. این موشک چندین مرحله آزمایش مربوط به سیستم های پیشران خود را پشت سر گذاشته و آزمایشی که چند روز قبل انجام شد اولین شلیک آزمایشی کامل این موشک بوده است.

آزمایش موشکی روس‌ها و حضور جاسوس معروف آمریکایی برای رصد سارمات

آزمایش موشکی اخیر روس‌ها از یک سایت پرتاب موشکی و آزمایش های فضایی به نام پلستسک در استان آرخانگلسک در شمالغربی روسیه انجام شده و موشک و سرهای جنگی آن به اهداف در شبه جزیره کامچاتکا در شرق دور روسیه اصابت کردند. معمولا موشک های روسی در این فاز پروازی از غرب به شرق این کشور پرتاب شده و در بسیاری از موارد برد نهایی مورد آزمایش قرار نمی گیرد.

اما نکته جالب در خصوص آزمایش روسها حضور دو فروند از جاسوس های پرنده آمریکایی از هواپیماهای سری RC-۱۳۵S Cobra Ball در نزدیکی مرزهای شرق روسیه است. این هواپیماها به صورت تخصصی برای رصد آزمایش های موشکی توسعه پیدا کرده اند و در خدمت نیروی هوایی آمریکا تنها ۳ فروند از آنها حضور دارد. این هواپیمای آمریکایی البته سابقه حضور گسترده در اطراف مرزهای کره شمالی و همچنین کشور ما را برای رصد فعالیت های موشکی را داشته است.

دو فروند هواپیمای جاسوسی آمریکا در حال بازگشت به پایگاه بعد از رصد آزمایش موشکی روسیه

این دو فروند هواپیما از پایگاه نیروی هوایی آمریکا در آلاسکا به پرواز درآمده و در زمان برخورد سرهای جنگی موشک مورد نظر در منطقه هدف به جمع آوری اطلاعات پرداختند. حضور همزمان دو فروند از آنها در نزدیکی روسیه در زمان این آزمایش موشکی نشان دهنده اهمیت بالای این آزمایش برای آمریکایی ها بوده است. برخی منابع مطلع اعتقاد دارند که تا به امروز هرگز سابقه نداشته که ایالات متحده آمریکا در یک ماموریت به صورت همزمان دو فروند از این هواپیما ها را مورد استفاده قرار بدهد. در نهایت باید گفت که منابع روسی اعلام کردند که شلیک های آزمایشی برای این موشک در طول سال جاری ادامه پیدا خواهد کرد و در طی دهه جاری مجهز شدن یگان های عملیاتی این کشور به این موشک آغاز می شود.