گیاهان دارویی

به گزارش مجاهدت از مشرق، گیاه برگ بو، از گیاهان پر خاصیت می‌باشد که حتی روغن این گیاه نیز در دسترس می‌باشد و با استفاده از آن می‌توانید از فواید سلامتی و درمانی برگ بو بهرمند شوید. از برگ‌های لاورل یا برگ بو اغلب در آشپزخانه‌ها به عنوان یک ادویه و گیاه کاربردی استفاده می‌شود و برای سلامتی بسیار مناسب هستند.

از هزاران سال پیش مردم از این برگ‌های معطر، نه تنها در غذاها استفاده می‌کردند، بلکه یکی از مهم‌ترین داروهای گیاهی محسوب می‌شد و از آن برای درمان بیماری‌ها استفاده می‌کردند. برگ بو نه تنها خاصیت درمانی دارد، بلکه در آروماتراپی یا بو درمانی نیز از این گیاه استفاده می‌شود.

برگ بو دارای فولات، نیاسین، ویتامین A، ویتامین C، پتاسیم، کلسیم، مس، آهن، منگنز، منیزیم، فسفر، روی و انواع آنتی اکسیدان‌ها می‌باشد و طبیعت این گیاه، گرم و خشک می‌باشد. برگ بو خواص قابل توجه بسیاری دارد و برای رفع مشکلات جسمی متعددی که در ادامه خواهید خواند پیشنهاد می‌شود.

مهم‌ترین خواص برگ بو در طب ایرانی

در طب ایرانی طبیعت این گیاه طبع گرم و خشک دارد؛ بنابراین اگر طبع سرد دارید برگ بو می‌تواند برای شما مناسب باشد. این گیاه دارای ترکیبات آنتی‌اکسیدانی قوی مانند ویتامین C و پلی‌فنول‌ها (Polyphenols) است. پلی‌فنول‌ها ترکیبات گیاهی هستند که خاصیت آنتی‌اکسیدانی و ضدالتهابی دارند و از بدن در برابر آسیب‌های ناشی از رادیکال‌های محافظت می‌کنند.

مصرف منظم و متعادل این گیاه می‌تواند در تنظیم قند خون، حفظ سلامت قلب و بهبود سلامت پوست و مو مؤثر باشد. همچنین باید بدانید برگ بو خاصیت آروماتراپی یا رایحه‌درمانی (Aromatherapy) هم دارد. برای این منظور می‌توانید چند برگ بو را در آب جوش بریزید و بخار آن را تنفس کنید یا از عصاره برگ بو در دستگاه‌های بخور استفاده کنید.

کاهش اضطراب

بعد از خوردن و جویدن برگ بو موادی در دهان ترشح می‌شوند که همانند یک مسکن بی ضرر در بدن عمل کرده و استرس را به طور چشمگیری کاهش می‌دهند. لینالول موجود در برگ بو نیز به کاهش سطح هورمون استرس در بدن کمک می‌کند، به همین خاطر از برگ بو در آروماتراپی استفاده می‌شود. در خوردن برگ بو باید محتاط بود و باید در مقدار معینی از این گیاه مصرف شود، زیرا زیاده روی در استفاده از این برگ‌ها ممکن است برای شما منجر به ایجاد برخی مسائل فیزیکی شود.

تقویت سیستم ایمنی

برگ لاورل همچنین می‌تواند سیستم ایمنی بدن را تقویت کند. این خاصیت به دلیل وجود اوژنول در برگ بو است که به عنوان آنتی‌اکسیدان نیز کاربرد دارد. بنابراین می‌توانید برگ لاورل را نیز به این دلیل استفاده کنید.

بهبود مشکلات دستگاه گوارش

برگ بو به دلیل ترکیبات عالی، نه تنها به عملکرد دستگاه گوارش کمک می‌کند، بلکه برای تسکین ناراحتی‌های معده، تسکین سندرم روده تحریک پذیر (IBS) و حتی کاهش علائم بیماری سلیاک بسیار مؤثر است.

آنزیم‌های خاص موجود در برگ بو سبب هضم بهتر پروتئین‌های پیچیده موجود در رژیم غذایی شده و سبب می‌شوند مواد غذایی بهتر جذب شوند. برگ بو برای جلوگیری از تخمیر غذا در معده مفید است و گاز و نفخ معده را خارج می‌کند. برای هضم بهتر غذا، این گیاه را به غذاهای سنگین اضافه کنید یا دم کرده آن را بنوشید.

درمان دیابت

بر اساس نتایج تحقیقات انجام شده در ایالات متحده، مصرف روزانه ۱ تا ۳ گرم برگ بو ممکن است در افراد مبتلا به دیابت نوع ۲ مفید باشد. برگ بو سبب بهبود عملکرد گیرنده‌های انسولین شده و سطح قند خون بدن را تنظیم می‌کند. افراد دیابتی می‌توانند برگ بو خشک و یا پودر برگ بو را به مدت ۳۰ روز، به غذاها اضافه کرده و استفاده کنند تا قند خون کاهش یابد.

سلامت قلب

برگ بو به دلیل دو ترکیب آلی کافئیک اسید و روتین نقشی مهمی در حفظ سلامت قلب دارند. روتین، سبب تقویت دیواره‌های مویرگی قلب و کافئیک اسید سبب حذف LDL یا کلسترول بد از سیستم قلبی عروقی می‌شود.

پیشگیری از سرطان

برگ بو سرشار از آنتی‌اکسیدان است و دارای ترکیباتی مانند: فیتوکمیکال ها، فلاوانول، لینالول و پارتنولید است که در برابر رادیکال‌های آزاد که سبب می‌شوند، سلول‌های سالم بر اثر یک جهش به سلول‌های سرطانی تبدیل شوند، از بدن محافظت می‌کند.

لاغری و کاهش وزن

مصرف برگ بو متابولیسم و سوخت و ساز را افزایش داده و موجب افزایش چربی سوزی شده و می‌تواند به لاغری و کاهش وزن کمک کند. برای استفاده از خواص این گیاه برای لاغری ۱ قاشق چای خوری پودر دارچین (۵ گرم) و ۶ عدد برگ بو را به ۱ لیتر آب در حال جوشیدن اضافه و ۵ دقیقه پس از جوشیدن ظرف را از روی حرارت برداشته تا کمی خنک شود. از این دم‌نوش ۱ لیوان با معده خالی نوشیده و باقی مانده را در طول روز میل کنید.

پیشگیری و درمان سرماخوردگی

خواص ضد باکتریایی برگ بو سبب شده که این گیاه برای پیشگیری و درمان سرماخوردگی، آنفولانزا و عفونت مؤثر باشد. برای درمان سرماخوردگی ۲ تا ۳ برگ بو را در یک ظرف آب بریزید و بگذارید به جوش آید، پس از ۲ تا ۳ دقیقه جوشیدن یک پارچه نخی را با این آب خیسش کرده و روی سینه بگذارید تا برونشیت و مشکلات تنفسی ناشی از سرماخوردگی کاهش یابد.

کاهش تب

از گیاه برگ بو می‌توان برای درمان تب بالا، ناشی از سرماخوردگی نیز استفاده نمود. برای درمان تب می‌توانید از روغن برگ بو استفاده کنید و یا ۲ تا ۳ برگ بو را در یک لیوان بزرگ آب جوش بیندازید و بگذارید ۱۰ دقیقه بماند و سپس هر روز این دم‌نوش را بنوشید.

درمان سنگ کلیه

برای درمان بیماری‌های کلیوی به خصوص عفونت و سنگ کلیه از برگ بو کمک بگیرید. برای درمان سنگ کلیه و بیماری‌های کلیوی ۵ گرم برگ بو را در ۲۰۰ میلی لیتر آب جوشانده تا فقط ۵۰ میلی لیتر از این آب باقی بماند، سپس این جوشانده را روزی دو بار بنوشید. البته مثل همیشه در نمناک توصیه می‌کنیم هیچ یک از نسخه‌ها را بدون مشورت با متخصص طب سنتی و پزشک معالج خود استفاده نکنید.

درمان گرفتگی عضلات

اگر گاهی عضلاتتان سبب گرفتگی می‌شود، می‌توانید از روغن برگ بو استفاده نمائید. استفاده از روغن لاورل یا برگ بو می‌تواند گردش خون بدن را تنظیم کند و برای گرفتگی عضلات بدن بسیار مناسب و عالی می‌باشد. اگر اعضای بدن شما دچار گرفتگی شده، با روغن لاورل، قسمت مربوطه را ماساژ دهید.

دفع کننده حشرات

برگ بو به دلیل داشتن اسید لوریک، برای دفع حشرات عالی است. برای دفع حشرات یک ظرف پر از برگ بو را کنار خود یا در خانه قرار دهید. همچنین برای کاهش درد و التهاب نیش حشرات مصرف موضعی مخلوط برگ بو خرد شده و روغن آن مفید است.

کاهش کلسترول خون

برگ بود برای کاهش کلسترول خون مفید است. برای درمان خانگی کلسترول خون ۱۰ تا ۱۵ عدد برگ بو را بشویید و در ۳ لیوان آب بجوشانید تا ۱/۳ آن باقی بماند. سپس جوشانده را پس از سرد شدن و عبور از صافی هر شب یک بار بنوشید.

بند آمدن خونریزی بینی

برگ بو برای درمان خونریزی بینی و خون دماغ مفید است. برای بند آمدن خون دماغ ۲ تا ۳ عدد برگ بو تازه یا خشک را خرد کرده و در ۲۰۰ میلی لیتر آب بجوشانید تا ۱۰۰ میلی باقی بماند سپس مخلوط صاف شده را بنوشید.

خواص برگ بو در بارداری

برگ بو می‌تواند در بهبود گوارش، رفع یبوست و نفخ و تنظیم قند خون مؤثر باشد اما به دلیل ترکیبات خاص این گیاه باید در مصرف آن در دوران بارداری بسیار محتاط باشید. برگ بو می‌تواند باعث تحریک رحم شود و خطر سقط جنین یا زایمان زودرس را افزایش دهد.

به همین دلیل مصرف زیاد یا مداوم آن توصیه نمی‌شود. بهتر است در سه‌ماهه اول بارداری از برگ بو استفاده نکنید زیرا احتمال تحریک رحم در این دوره بیشتر است. همچنین برخی زنان باردار ممکن است به برگ بو حساسیت داشته باشند و با علائمی مانند خارش یا مشکلات گوارشی مواجه شوند. خانم‌ها در دوران شیردهی نباید از برگ بو استفاده کنند زیرا برگ بو برای جنین مضر است و تأثیر منفی روی شیر مادر و نوزاد به جای می‌گذارد.

برگ بو تازه و خشک شده و پودر برگ بو را می‌توان برای تهیه انواع سوپ، خورش، سس پاستا و ماکارونی و دلمه برگ بو استفاده کرد. برگ‌های تازه را هم می‌توان مورد استفاده قرار داد، اما طعم آنها بسیار تلخ است. می‌توان از دم‌نوش برگ بو نیز برای بهره‌مندی از خواص آن استفاده نمود.

طرز تهیه چای برگ بو

اگر کنجکاو هستید که بدانید چگونه چای برگ بو را در خانه درست کنید، در اینجا یک راهنمای ساده را برایتان آوردیم. ۵ تا ۶ برگ بو خشک یا تازه، ۲ لیوان آب و همچنین عسل، لیمو، یا سایر شیرین‌کننده‌ها برای طعم دادن به آن می‌توانید اضافه کنید.

برای تهیه این چای می‌توانید از برگ بو خشک یا تازه استفاده کنید. برگ‌های خشک شده طعم غلیظ‌تری دارند، در حالی که برگ‌های تازه طعم ملایم‌تری دارند. له کردن برگ‌ها قبل از دم کردن، به آزاد شدن اسانس آن‌ها کمک و طعم آن‌ها را تشدید می‌کند. شما می‌توانید آن‌ها را به‌آرامی بین انگشتان بغلتانید یا از هاون استفاده کنید.

طرز تهیه دم‌نوش برگ بو

۳۰ گرم برگ بو را به آب جوش اضافه کرده و اجازه دهید چند دقیقه بجوشد. سپس حرارت را خاموش کرده تا سرد شود. هر روز صبح به صورت ناشتا دم‌نوش برگ بو را به همراه عسل یا سایر شیرین کننده‌های طبیعی میل نمائید.

عوارض مصرف بیش از حد برگ بو

مصرف بیش از حد برگ بو ممکن است عوارض جانبی ایجاد کند، از جمله کاهش قند خون، علائم مسمومیت، و در برخی افراد، واکنش‌های آلرژیک. همچنین، استفاده از برگ بو در دوران بارداری ممکن است خطر سقط جنین یا زایمان زودرس را افزایش دهد.

برگ بو حاوی ترکیبات قوی است که می‌تواند سطح قند خون را کاهش دهد. اگر مبتلا به دیابت هستید، یا داروهایی برای کنترل قند خون مصرف می‌کنید، باید مراقب مصرف برگ بو باشید و با پزشک مشورت کنید، همچنین می‌تواند باعث مسمومیت شود. علائم مسمومیت شامل تهوع، استفراغ، اسهال، سرگیجه، و ضعف است.

در برخی افراد، برگ بو ممکن است باعث واکنش‌های آلرژیک شود. علائم واکنش‌های آلرژیک شامل خارش، قرمزی، و اگزما است؛ مبتلایان به آسم ممکن است با مصرف برگ بو دچار مشکلات تنفسی شوند، بنابراین توصیه می‌شود قبل از مصرف آن با پزشک مشورت کنند؛ همچنین زنان باردار نباید از آن به عنوان ادویه استفاده کنند، زیرا ممکن است باعث سقط جنین یا زایمان زودرس شود.

به گزارش مجاهدت از مشرق، این داروها که به‌ظاهر گیاهی هستند، گاهی ترکیبی از مواد شیمیایی مخفی دارند که به‌طور پنهانی وارد فرآورده‌ها شده و در نتیجه، بیماران با تصور درمان قطعی، در معرض خطراتی جدی قرار می‌گیرند. از دیابت گرفته تا سرطان، بسیاری از این داروها ادعای درمان قطعی و فوری دارند، در حالی که نه‌تنها اثرات مثبت ندارند، بلکه مصرف آن‌ها می‌تواند به مشکلاتی از جمله تداخل دارویی، آسیب به کبد یا کلیه‌ها و حتی مرگ منجر شود.

این گزارش به بررسی چالش‌ها و خطرات ناشی از این داروهای تقلبی و نسخه‌پیچی‌های عجیب و غریب در عطاری‌ها می‌پردازد و سعی دارد به مخاطب هشدار دهد که تنها تحت نظر پزشکان متخصص و مراجع قانونی، از داروهای گیاهی و درمان‌های سنتی استفاده کنند.

نفیسه حسینی یکتا، مدیرکل دفتر طب ایرانی و مکمل وزارت بهداشت در مورد باورهای غلط و چالش‌ها در طب ایرانی گفت: بسیاری از افراد تصور می‌کنند مصرف گیاهان دارویی بدون محدودیت و عارضه است، در حالی که این داروها نیز باید با در نظر گرفتن شرایط جسمی، سابقه بیماری، و تداخل‌های دارویی، تنها با تجویز متخصص مورد استفاده قرار گیرند.

وی ادامه داد: در مواردی مشاهده شده است که مصرف برخی از گیاهان دارویی که در نگاه اول بی‌ضرر به نظر می‌رسند، می‌تواند در صورت استفاده نادرست، عوارض جدی به همراه داشته باشد. برای نمونه، دارچین که به عنوان ادویه‌ای رایج در غذاهای روزمره به کار می‌رود، ممکن است در صورت مصرف مداوم و با دوز بالا به‌صورت دم‌نوش، برای برخی افراد با شرایط خاص یا در صورت تداخل با برخی داروها، خطرساز باشد.

حسینی یکتا اذعان کرد: خدمات حوزه گیاهان دارویی و طب ایرانی باید صرفاً توسط پزشکان و کارشناسان دارای صلاحیت ارائه شود. در همین راستا، اقدامات نظارتی برای مقابله با مداخلات غیرمجاز پزشکی در حال انجام است. از جمله این اقدامات، می‌توان به تشدید مجازات مداخله‌گران غیرمجاز در امور پزشکی و تشکیل کارگروه‌های ویژه در سطح وزارت بهداشت و دیگر نهادهای مرتبط اشاره کرد. مسئولان حوزه سلامت ابراز امیدواری کرده‌اند که با استمرار این پیگیری‌ها، شاهد ساماندهی بهتر و کاهش تخلفات در حوزه طب سنتی و گیاهان دارویی باشیم.

داروهای تقلبی و ادعاهای دروغین درمان با داروهای گیاهی

مدیرکل دفتر طب ایرانی و مکمل وزارت بهداشت اظهار داشت: هر نوع دارویی اعم از گیاهی یا شیمیایی باید تحت نظر پزشک متخصص و با تأیید مراجع قانونی مورد استفاده قرار گیرد، تا اثربخشی لازم را داشته و از بروز عوارض خطرناک جلوگیری شود. در سال‌های اخیر، موارد متعددی از تبلیغ و عرضه داروهایی با ادعاهای غیرواقعی اعم از درمان قطعی انواع دیابت، درمان همه‌جانبه سرطان، درمان بدون بازگشت اعتیاد و چاقی فوری در عطاری‌ها و فضای مجازی گزارش شده است. بررسی‌های انجام‌شده نشان می‌دهد برخی از این فرآورده‌ها نه‌تنها فاقد اثر درمانی هستند، بلکه به دلیل ترکیب شدن با داروهای شیمیایی به‌صورت پنهان و بدون دوز مشخص، برای مصرف‌کننده خطرآفرین نیز هستند.

وی افزود: به‌عنوان مثال، داروهایی با عنوان گیاهیِ ضد دیابت در بازار عرضه شده‌اند که پس از آزمایش مشخص شده حاوی ترکیباتی از داروهای شیمیایی به‌صورت پودر شده و ترکیب‌شده با گیاهان دارویی بوده‌اند. بیمار ممکن است در ابتدا با کاهش نیاز به انسولین یا داروهای رایج مواجه شود، اما در واقع در حال دریافت دوز نامشخصی از داروهای شیمیایی بدون نظارت پزشکی است.

حسینی یکتا متذکر شد: در موارد دیگر نیز داروهای به ظاهر گیاهی با ادعای ترک اعتیاد، حاوی مواد مخدر یا داروهای کورتونی شناسایی شده‌اند. استفاده از این داروها، به‌ویژه بدون مشورت با پزشک، منجر به بروز عوارض شدید جسمی و حتی وابستگی‌های دارویی می‌شود.

مدیرکل دفتر طب ایرانی و مکمل وزارت بهداشت هشدار داد: هرگونه دارویی که ترکیبات و منبع تهیه آن مشخص نباشد، به‌ویژه اگر توسط افراد غیرمتخصص و با تبلیغات اغواگرانه عرضه شود، می‌تواند آسیب‌زا باشد. در بسیاری از موارد، بیماران پس از تجربه عوارض، ناچار به مراجعه به متخصصان طب رایج یا طب سنتی می‌شوند، که در این مرحله درمان ممکن است دشوارتر و زمان‌برتر باشد. همچنین برای درمان بیماری‌ها تنها به منابع معتبر، متخصصان واجد صلاحیت و داروهای دارای مجوز رسمی اعتماد کنند.

پرهیز از نگاه افراطی به حجامت و روغن‌های گیاهی

مدیرکل دفتر طب ایرانی و مکمل وزارت بهداشت تصریح کرد: حجامت تنها یکی از روش‌های کمک‌درمانی در طب ایرانی محسوب می‌شود و نباید به عنوان راه‌حل قطعی برای درمان تمامی بیماری‌ها تلقی شود. در چارچوب آموزه‌های طب ایرانی، روند درمان به‌صورت مرحله‌ای و بر پایه اصول علمی و تجربه‌محور طراحی شده است.

وی در ادامه گفت: ابتدا اصلاح سبک زندگی و تغذیه، سپس استفاده از داروهای گیاهی و در نهایت بهره‌گیری از اعمال یداوی اعم از حجامت در دستور کار قرار می‌گیرد. بنابراین، دیدگاه رایجی که حجامت را درمان همه‌جانبه برای تمامی بیماری‌ها معرفی می‌کند، از سوی متخصصان مردود دانسته می‌شود.

حسینی یکتا بیان کرد: در برخی شرایط پزشکی، انجام حجامت نه‌تنها مفید نیست، بلکه می‌تواند منجر به بروز عوارضی در فرد شود. هرچند اثرات مثبت حجامت در برخی بیماری‌ها به شرط تشخیص درست و تجویز توسط متخصص طب ایرانی قابل تأیید است و مقالات متعددی در این زمینه منتشر شده، اما استفاده عمومی و بی‌رویه از آن با اهداف درمانی یا پیشگیرانه می‌تواند آسیب‌زا باشد.

مدیرکل دفتر طب ایرانی و مکمل وزارت بهداشت در خصوص استفاده از روغن‌های گیاهی، هشدار داد: این فرآورده روغن‌های گیاهی نیز مانند سایر داروها باید بر اساس نیاز بیمار، تشخیص پزشک و با اطمینان از کیفیت ترکیبات مصرف شوند. مصرف موضعی این روغن‌ها در برخی موارد مانند تسکین دردهای مفصلی ممکن است با عوارض کمتری همراه باشد، اما همچنان توجه به نوع روغن، نحوه تهیه و تطابق آن با وضعیت بالینی بیمار ضروری است.

وی توصیه کرد: مردم از مصرف خودسرانه یا بر اساس توصیه‌های غیرتخصصی در مورد حجامت و روغن‌های گیاهی پرهیز کرده و برای دریافت درمان مناسب به متخصصان دارای صلاحیت مراجعه کنند.

هم‌افزایی دانش طب ایرانی و رایج برای ارتقا سلامت بیماران

حسینی یکتا در رابطه با هم‌افزایی دانش طب ایرانی و طب رایج تصریح کرد: رویکرد طب تلفیقی که بر استفاده هم‌زمان از طب رایج و طب سنتی یا مکمل تأکید دارد، به عنوان یک الگوی موفق درمانی در کشور در حال گسترش است. کارشناسان معتقدند تلفیق این دو مکتب طبی می‌تواند به ارائه خدمات جامع‌تر، مؤثرتر و انسان محورتر در حوزه سلامت منجر شود.

وی ادامه داد: هر کجا همکاری میان متخصصان طب ایرانی و متخصصان طب رایج برقرار شده، نتایج قابل توجهی در بهبود روند درمان بیماران حاصل شده است. از جمله این همکاری‌ها می‌توان به تعامل نزدیک میان متخصصان زنان و طب ایرانی، همکاری‌های مشترک در حوزه آنکولوژی (سرطان)، گوارش، کودکان و بیماری‌های مغز و اعصاب اشاره کرد.

مدیرکل دفتر طب ایرانی و مکمل وزارت بهداشت اذعان کرد: همچنین در برخی دانشگاه‌های علوم پزشکی کشور، پروژه‌های مشترک میان متخصصان این دو حوزه در حال اجراست و نمونه‌هایی از متخصصان رشته‌های مختلف پزشکی مانند اطفال، گوارش و نورولوژی، در حال طی‌کردن دوره‌های تحصیلات تکمیلی (PhD) در طب ایرانی هستند. این پزشکان در عمل، از تلفیق دانش دو مکتب طبی برای بهبود کیفیت درمان بیماران بهره می‌گیرند.

وی اظهار داشت: این رویکرد تنها محدود به ایران نیست. در بسیاری از کشورهای پیشرفته، استفاده از طب رایج و طب مکمل به صورت هم‌زمان، یکی از ویژگی‌های ممتاز مراکز درمانی شناخته‌شده به شمار می‌رود. چنین مراکزی با فراهم‌سازی امکان دسترسی بیماران به هر دو رویکرد درمانی، توانسته‌اند رضایت‌مندی و اثربخشی بالاتری را در مراقبت‌های سلامت به ثبت برسانند.

حسینی یکتا خاطر نشان کرد: تعامل علمی و حرفه‌ای بین پزشکان این دو حوزه، نه‌تنها منجر به هم‌افزایی دانش و تجربه می‌شود، بلکه فرصت مناسبی برای پاسخ‌گویی بهتر به نیازهای پیچیده بیماران فراهم می‌آورد.