در این دوران ستاد رسیدگی به امور آزادگان که در ۲۲ مرداد ۶۹ تشکیل شده بود به تبادل اسرا پرداخت به طوری که تبادل، حدود ۴۰ هزار آزاده را با همین تعداد اسیر عراقی انجام داد. بازگشت آزادگان پس از سال‌ها تحمل شدیدترین شکنجه ها، نتیجه مقاومت هوشمندانه ملت ایران در برابر دشمن بود. این بازگشت به معنای حقیقی پیروزی دیگری برای کشورمان محسوب می‌شد و دستاورد‌های زیادی از قبیل ایستادگی بر اصول، آرمان‌ها و پایداری در برابر زیاده خواهی‌های دشمنان قسم خورده ایران در هشت سال جنگ تحمیلی رژیم بعث ضد ایران را در پی داشت.
بازگشت آزادگان به میهن، دو هفته پس از اشغال نظامی کویت توسط ارتش صدام و دو روز پس از آن صورت گرفت که صدام در نامه‌ای به آیت‌الله هاشمی‌رفسنجانی – رئیس‌جمهور وقت ایران – بار دیگر عهدنامه ۱۹۷۵ الجزیره را پذیرفت و به شرایط ایران برای پایان جنگ تسلیم شد و از جمله قول عقب‌نشینی از مرز‌های ایران و آزادسازی اسیران ایرانی را داد.
به دنبال تبادل این نامه و پاسخ آن بود که توافق نهایی برای پذیرش آتش‌بس در سرتاسر مرز‌های مشترک دو کشور ایران و عراق صورت عملی به خود گرفت.
البته ناگفته نماند که اتخاذ این رویکرد از سوی رژیم بعث عراق ناشی از الزامات ضروری و ذاتی گشایش و شروع جنگ در جبهه کویت بود. رژیم بعث که از حمله به خاک پاک ایران طرفی بر نبسته بود، جهت برآوردن امیال جاه‌طلبانه خود و نیز جهت غلبه بر ناکامی‌های خود در جنگ با ایران اسلامی، خاک کشور کوچک همسایه‌اش – کویت – را به توبره کشید. این واقعه ضرورتی انکارناپذیر در توافق نهایی عملیاتی کردن آتش‌بس بین عراق و ایران اسلامی بود.
سرانجام اسرای سرافراز ایرانی از چند نقطه مرزی با تشریفات وارد کشور شدند و نخستین واکنش آنان بوسه بر خاک ایران و ریختن اشک شوق بود. از جمله اقدامات مهمی که در رابطه با آزادگان پس از بازگشت آنها به میهن اسلامی صورت گرفته، تشکیل ستاد رسیدگی به امور آزادگان بوده است.
امام راحل درباره اسرا و آزادگان تعبیرات خاص و زیبایی دارند. ایشان اسرا را سرود آزادی دانسته و می‌گویند: «اسرا در چنگال دژخیمان خود سرود آزادی‌اند و احرار جهان آن را زمزمه می‌کنند. مفقودین عزیز، محور دریای بیکران خداوندی‌اند و فقرای ذاتی دنیای دون در حسرت مقام والایشان در حیرتند.» ایشان همچنین از مادران اسرا چنین یاد می‌کنند: «در اقدام شریف مادران بزرگواری که در دامن‌های مطهر خود چنین فرزندانی را تربیت کرده‌اند، چه می‌توان نثار کرد؟ و برای اسیرانی که در زندان‌های مخوف دشمن، شجاعانه بر سر دشمنان بشریت فریاد می‌کشند، چگونه توان تعظم کرد؟»
رهبر معظم انقلاب اسلامی درباره آزادگان چنین گفته‌اند: «یکی از چیز‌هایی که شما را، دل‌هایتان را زنده نگه می‌داشت، پرامید نگه می‌داشت، یاد آن چهره و روحیه پرصلابت امام عزیزمان بود. آن بزرگوار هم خیلی به یاد اسرا بودند. حال پدری را که فرزندانش به این شکل از او دور شده باشند، راحت می‌شود فهمید. مساله اسارت طولانی فرزندان این ملت به نوبه خود امتحان دیگری بود که ملت ما با موفقیت آن را به انجام رسانده و اسرای ما همانند ملت ایران از خود آزادمردی نشان دادند و سرانجام با موفقیت و سرافرازی به وطن بازگشتند. شما در دوران اسارت شرایط سختی را گذراندید، اما در عین حال با حفظ دین و اعتقادات و دلبستگی خود به اسلام، امام و انقلاب موجب افتخار و آبرومندی ملت خود در برابر دشمن شدید.»
آزادگان ما، با ایستادگی و بردباری نشان دادند که انسانیت، شرف، غیرت و عزت ایرانی بر شلاق و شکنجه و انفرادی پیروز است. تاریخ هیچ گاه این عزیزان را که درس مقاومت و ایستادگی و آزادگی به جهان دادند را فراموش نخواهد کرد.
آنها از جان مایه گذاشتند و امروز ما تنها می توانیم قطره‌ای باشیم در برابر دریای صلابت و استواری آنها. ای راست قامتان پیروز که «استواری» شرمنده شماست و «صبر» درس استقامت را از شما آموخت.
انتهای پیام/ ۳۶۱
منبع خبر