۱۰:۴۶
–
۱۳۹۹/۴/۱
http://fna.ir/ext34c
۰
دستور عجیب وام ازدواج با محدودیت سنی/تصویب قانون با استناد به آمارهای غلط
در گزارش پیش رو مغالطه‌های آماری درباره افزایش سن متقضیان زیر 15سال ازدواج در پی افزایش وام ازدواج به تفصیل آورده است. بخشی از جداول در گزارشی در بهمن ماه سال گذشته برای نخستین بار توسط یک منبع آگاه در فارس منتشر شده است.
گروه خانواده؛ نعیمه موحد: در این یک سال باقیمانده از دولت دوازدهم روزی نیست که خبری در حوزه‌های مختلف مردم را شگفت‌زده نکند. در این بین به نظر می‌رسد خبرهای مربوط به حوزه خانواده و جمعیت برای دولت در اولویت بیشتری هستند تا نسبت به آنها شگفتی بیافریند. 7سال بی اعتنایی نسبت به اسناد بالادستی در حوزه جمعیت در روزهای گذشته به خبر تعجب برانگیز «حذف یارانه موالید جدید» و این روزها به خبر عجیب «محدویت سنی 18تا 40سال برای دریافت وام ازدواج» منتهی شده است.
در پی نامه سلطانی فر وزیر ورزش و جوانان به رئیس جمهور مبنی بر این که به استناد گزارشات دریافتی از بانک مرکزی، بررسی‌های میدانی و نیز رصد اخبار رسانه‌ها مبنی بر تحلیل آماری وام‌های پرداختی، تعداد متقاضیان دریافت وام ازدواج با میانگین سنی بالای ۶۰ سال و زیر ۱۵ سال که خارج از عرف سن مناسب فرزند آوری هستند رو به افزایش است که با عنایت به هدف دولت از این امر در راستای تسهیل ازدواج به‌هنگام جوانان، خواهشمند است دستور فرمایید ضوابط و قوانین مرتبط با اعمال محدودیت سنی ۱۸ تا ۴۰ سال و اعطای این تسهیلات صرفاً برای ازدواج نخست به عنوان مصوبه دولت بررسی و به بانک مرکزی ابلاغ گردد.
در جواب این نامه حسن روحانی به جهانگیری معاون اول رئیس جمهور و نوبخت رییس سازمان برنامه و بودجه کشور دستور داد که «فوری آیین‌نامه و یا در صورت لزوم قانون اصلاح شود یا در جلسه شورای هماهنگی اقتصادی مطرح شود که سن افراد متقاضی وام ازدواج صرفاً ۱۸ تا ۴۰ سال باشد.»
این دستور عجیب درحالی صادر شد که فارس در قبلا در گزارشی اختصاصی ثابت کرده بود که افزایش وام ازدواج تاثیری بر افزایش متقاضیان ازدواج زیر 15سال نداشته است و این گزاره از اساس غلط است. بر همین مبنا محمدمهدی تندگویان؛ معاون امور جوانان وزارت ورزش و طیبه سیاووشی نماینده سابق مجلس هم اظهارنظراتی داشته‌اند که یا مجبور به پس گرفتن آن شده‌اند یا سندی برای اثبات آن ارائه نداده‌اند.
آن هم در شرایطی که نه وزیر ورزش و نه رئیس‌جمهور نگفته‌اند که چرا با استناد به سن 60سال، سقف دریافت وام ازدواج 40سال تعیین شده است! و با همه اینها در تصمیمی بدون پشتوانه وام ازدواج را به عنوان یکی از حقوق قانونی افراد متقاضی ازدواج با بهانه زیاد شدن ازدواج زیر 15سال و بالای 60سال و باز هم به بهانه رد کردن سن فرزندآوری در این افراد، محدود کرده‌اند.
در گزارش پیش رو مغالطه‌های آماری درباره افزایش سن متقضیان زیر 15سال ازدواج در پی افزایش وام ازدواج به تفصیل آورده است. بخشی از جداول در گزارش «تلاش دولت و مجلس برای ضربه دیگری بر پیکره ازدواج» در بهمن ماه سال گذشته برای نخستین بار توسط یک منبع آگاه در فارس منتشر شده است.
وام ازدواج و ازدیاد کودک همسری
صاحب‌نظران آماری می‌گویند که هیچ آمار خالصی را نمی‌شود در خلاء تفسیر کرد و از دل آن حکمی کلی به دست آورد. اتفاقی که در کمیسیون فرهنگی مجلس دهم، بارها افتاده و نمایندگان موافق با بالا رفتن سن ازدواج برای اثبات حرف خود بسیار از آن استفاده کرده‌اند.
یکی از این مغالطه‌ها ارتباط آمار دختران زیر15سال که درخواست وام ازدواج داده‌اند با آمار ازدیاد کودک همسری است. محمدمهدی تندگویان، معاون امور جوانان وزارت ورزش و جوانان به صراحت اعلام کرد که آمار کودک‌همسری به خاطر وام ازدواج 4 برابر شده است!
تندگویان گفته است: «در برخی از نقاط کشور که فقر فرهنگی و اقتصادی وجود دارد از وام ازدواج برای معامله کودکان زیر ۱۵ سال استفاده می‌شود. آمارهایی موجود است که کودکان زیر ۱۵ سال به ویژه دختران زیر این سنین از این وام استفاده کرده‌اند و این آمار نسبت به سال گذشته ۴ برابر شده است»
بانک مرکزی آمار دیگری ارائه می‌دهد
حالا بیایید نگاهی به آمار رسمی ثبت احوال و بانک مرکزی بیاندازیم. ثبت احوال می‌گوید که تعداد ازدواج دختران زیر 15سال در سال 1392، 41072 بوده است. و این آمار در سال 1397 به 30304 نفر رسیده است. یعنی یک سیر نزولی در واقعه ازدواج دختران زیر 15سال و حدود 1700ازدواج کمتر در طی 5سال.
از آن طرف، منبعی آگاهی از طرف بانک مرکزی اطلاعات اعطای وام به دختران زیر15سال را به تفکیک در اختیار فارس قرار داده است.
بانک مرکزی می‌گوید که در سال 1392 هیچ دختر زیر 15سالی درخواست وام ازدواج نکرده است اما در سال 1397، 3432 نفر زیر 15سال درخواست وام ازدواج داده‌اند. موافقین بالابردن سن ازدواج درحالی این عدد را مبنای بالا رفتن کودک همسری به طمع وام ازدواج می‌دانند که این تعداد کمتر از یک‌سوم تمام متقاضیان وام ازدواج در سال 1397 هستند.
موافقین بالا رفتن سن ازدواج این آمار بانک مرکزی را سند قرار داده‌اند و می‌گویند وقتی در سال 1396 وام ازدواج 10میلیون تومان بوده است 51 دختر زیر 15سال برای وام درخواست داده‌اند. اما در سال 1397 وقتی مبلغ وام به 15میلیون تومان رسیده است، حدود 3500 دختر زیر 15سال برای وام ازدواج درخواست داده‌اند. درحالی که این تنها یک مغالطه آماری است.
وقتی مبلغ وام ازدواج نسبت به شرایط اقتصادی جامعه واقعی‌تر می‌شود طبیعی است که افراد بیشتری برای گرفتن آن متقاضی باشند. یعنی افراد زیر 15سال هم درست مانند بالای 15ساله‌ها وقتی با مبلغ واقعی‌تری روبه‌رو می‌شوند بیشتر به سراغ دریافت وام می‌روند. در واقع افزایش تعداد متقاضیان زیر15سال به معنای افزایش ازدواج در زیر15سال نیست همان‌طور که آمار ثبت‌احوال هم این نوع ازدواج را رو به کاهش نشان می‌دهد.
70برابرشدن کودک همسری به طمع وام ازدواج
اگر تمام ازدواج‌های زیر 15سال دختران در سال 1397، 54هزار مورد باشد، تنها 3هزار نفر آنها برای درخواست وام متقاضی شده‌اند. حالا سوال این است که این تعداد کم چه طور می‌تواند نشانه‌ای بر این باشد که افزایش وام ازدواج، ازدواج زیر 15سال را هم افزایش می‌دهد.
حرفی که طیبه سیاوشی عضو کمیسیون فرهنگی مجلس و از موافقین سفت و سخت افزایش سن ازدواج هم روی آن تاکید دارد و در آماری عجیب و غریب دراوایل دی ماه امسال و در گفت‌وگو با ایسنا متقاضیان وام ازدواج در گروه سنی زیر15 سال را 70برابر بیشتر نسبت به سال 1397 عنوان کرده است. آماری که هیچ پشتوانه و منبع مشخصی برای آن عنوان نشد.
سیا وشی در این مصاحبه می‌گوید: « با افزایش وام ازدواج در سال‌های ۱۳۹۷ و ۱۳۹۸، تعداد متقاضیان وام ازدواج در تمام گروه‌های سنی، حدوداً رشدی ۱۰ تا ۲۰ برابری داشته‌اند. اما این آمار برای افراد زیر ۱۵ سال در سال ۹۷ حدود ۷۰ برابر و تا پنج‌ماهه‌ی نخست امسال، حدوداً ۹۰ برابر شده که آماری به‌شدت نگران‌کننده است و نشان‌دهنده‌ی تأثیر این وام روی افزایش کودک‌همسری و به‌نوعی، حتی کودک‌فروشی است؛ چراکه در حالت عادی بایستی در گروه سنی زیر ۱۵ سال نیز شاهد افزایش ۱۰ تا ۲۰ برابریِ تقاضای وام ازدواج می‌بودیم اما چنین نیست.
یک بام و دو هوای آقای معاون و برخی سودجویان!
در این بین اظهارات ضد و نقیض معاون وزارت ورزش و جوانان گویای این است که برخی اگر نتوانستند سن ازدواج را به 18سال افزایش بدهند به دنبال این هستند که در هر صورت این تسهیلات را از مزایای ازدواج حذف کنند. حتی به قیمت زیر سوال بردن حرف‌های سابق خودشان.
تندگویان در مهرماه امسال به رسانه‌ها: « دولت تدبیر و امید در موضوع پرداخت وام ازدواج مشکلات را به صفر رسانده است. در این دولت پرداخت تسهیلات ازدواج نسبت به سال 13۹۲، ۱۰ برابر شده است. با این وجود بررسی‌ها نشان می‌دهد افزایش وام و تسهیلات ازدواج کمکی به افزایش ازدواج نکرده است»
اما دقیقا تنها چند روز بعد و همزمان با افزایش فشارهای مجلس مبنی بر حذف وام ازدواج برای گروه سنی زیر 18 سال، معاون وزیر ورزش و جوانان از «ازدواج صوری در پی افزایش وام ازدواج» صحبت کرد و گفت: «آمارها نشان می‌دهد که بعد از افزایش وام مذکور موضوع کودک همسری نیز در برخی نقاط به شدت افزایش یافته و حداقل نسبت به سال گذشته این موضوع در برخی نقاط کشور تا ۴ برابر بیشتر شده است. بررسی‌ها نشان می‌دهد که در برخی از نقاط کشور که با فقر فرهنگی و اقتصادی رو به رو هستیم، از وام ازدواج برای معامله کودکان زیر ۱۵ سال استفاده می‌شود»
تندگویان در ادامه مصاحبه‌های خود در این زمینه خواستار حذف وام ازدواج برای افراد زیر18سال شد و گفت: « جامعه هدف واقعی ازدواج در کشور از نظر ما جوانان در رنج سنی ۱۸ تا ۳۵ هستند. بنابراین دولت و ما باید روی جامعه هدفمان متمرکز شویم. در این چند سال افزایش ازدواج در جامعه هدف واقعی که گروه ۱۸ تا ۳۵ سال هستند، وجود نداشته است، ولی از سال گذشته جامعه‌ای که هدف واقعی ما نیست، یعنی در میان دختران زیر ۱۵ سال افزایش ازدواج داشتیم به نظر ما جوانان زیر18سال نباید وام دریافت کنند»
البته آقای وزیر تحت فشار اهالی رسانه در دهم دی ماه همین سال بالاخره حرف‌های سابق و ضدو نقیض خود را پس گرفت و اعلام کرد که ربط آمار افزایش وام‌گیرندگان زیر 15سال به افزایش کودک‌همسری کار سودجویان بوده است!
تندگویان گفت: « آمار به میزان "ثبت ازدواج" در سنین مذکور اشاره نمی‌کند و فقط شامل "تعداد وام‌هایی" است که به افراد در این رده سنی پرداخت شده است. این آمار به معنی افزایش «کودک همسری» نیست، بلکه نشان دهنده افزایش تعداد افراد زیر ۱۵ سالی است که متقاضی دریافت وام ازدواج شده‌اند؛ این درحالیست که برخی سودجویان در جهت تشویش افکار عمومی ورسیدن به مقاصد خود، این هشدار آماری که برای توجه قانونگذار به ابهامات و نواقص و در نظر گرفتن نظارت‌های درست بر اجرای قانون داده می‌شود را به مباحثی چون کودک همسری و… مرتبط می‌کنند تا قانون گذار توجه لازم به نظارت قانونی در پرداخت این وام را نادیده بگیرد
محدویت سنی برای ازدواج، مثل یارانه ندادن به موالید جدید است
سمیه محمودی نماینده؛ شهرضا و دهاقان در مجلس درباره این قانون جدید دولت و محدودیت سنی برای وام ازدواج در مصاحبه با فارس می‌گوید: « وام ازدواج برای کسی است که می‌خواهد ازدواج می‌کند. سنی در قانون برای آن تعریف نشده است که ما هم برای آن محدویت بگذاریم. قوانین و دستوران اینچنینی در واقع ضد جمعیت و همچنین ضد اسناد بالادستی و سیاست‌های ابلاغی رهبری در زمینه خانواده، ازدواج و جمعیت است. مثل قانونی که جدیدا مصوب شده و دولت دیگر قصد ندارد به موالید جدید یارانه بدهد.»
محمودی ادامه می‌دهد: « دولت باید زمینه ازدواج را برای جوانان ایجاد کند. وقتی به شرایط اقتصادی و اصلا همین موضوع مسکن نگاه می‌کنیم واقعا آدم نمی‌تواند تصور کند که یک جوان چه‌طور می‌تواند تشکیل زندگی بدهد و مستقل بشود. اشتغال هم به همین منوال وضعیت مناسبی ندارد. ارز بالا رفته و اقلام موجود در بازار بدون اینکه کنترلی روی آنها باشد هر روز قیمت بالاتری پیدا می‌کنند. حتی اگرارز هم پایین بیاید باز قیمتها پایین نمی‌آیند. با این شرایط باید منتظر این باشیم که سن ازدواج بالاتر برود و چه بسا بسیاری از جوانان در همین سنین بالای چهل سال که دولت برای آن وام ازدواج در نظر نگرفته، توانایی تشکیل خانواده پیدا کند.»
در قدم اول باید به فکر اصل ازدواج بود بعد فرزندآوری
محمودی که سابقه نمایندگی در مجلس دهم را هم دارد درباره اینکه چقدر آماری که می‌گوید «وام ازدواج، ازدواج زیر 15سال را افزایش داده است»؛ صحیح است می‌گوید: « این در راستای همان ممنوعیت ازدواج زیر 18 سال است که مجلس دهم به شدت به دنبال تصویب آن بود. هر کس به بلوغ فکری رسیده باشد حق ازدواج دارد و این شامل محدودیت گذاشتن در سن ازدواج نمی‌شود. یا اینکه گفته شده دلیل گذاشتن محدویت سنی برای وام ازدواج قرار نداشتن سنین خاص در عرف فرزندآوری است، مشخص نیست که اصلا این ماجرا چه ربطی به فرزندآوری دارد؟
ما اول باید مقوله ازدواج را ساماندهی کنیم و بعد به سراغ فرزندآوری برویم. برای فرزندآوری حتما باید مشوق و کارهای فرهنگی داشته باشیم اما شاید کسی خواست در سن خاصی ازدواج کند اما بچه‌دار نشود. دو نفر به جای اینکه مجرد باشند و به انحراف کشیده بشوند، دوست دارند زیر یک سقف بروند. حالا ممکن است 40سالشان باشد! اینها می‌خواهند تشکیل خانواده بدهند و این جدای از فرزندآوری است.»
نماینده شهرضا و دهاقان در مجلس یازدهم در پاسخ به این سوال که مجلس در مواجهه با قانون مذکور چه عکس‌العملی نشان خواهد داد گفت: « مجلس حتما سکوت نخواهد کرد. کمیسسون فرهنگی و اجتماعی می‌توانند نقش جدی در این زمینه داشته باشند. این موضوع هم مسلما پیگیری خواهد شد»
ضابطه سنی مخالف بودجه است
قبل از این، سید امیر حسین قاضی زاده؛ نائب رییس مجلس شورای اسلامی، با بیان اینکه اعمال تبعیض سنی در پرداخت وام ازدواج خلاف بند الف تبصره ۱۶ قانون بودجه و اصل ۳ و ۱۹ قانون اساسی است، گفت که مجلس اجازه این کار را نخواهد داد.
همچنین فاطمه قاسمپور، نماینده تهران در مجلس یازدهم هم به این خبر واکنش نشان داده و گفته است: «دولت موظف است تسهیلات قانونی را برای تشکیل خانواده پرداخت کند. اجرای ضابطه سنی برای وام ازدواج مخالف با بودجه 99 است. مجلس احقاق حقوق ذی‌نفعان را دنبال خواهد کرد و بر اجرای قانون نظارت می‌کند.»
انتهای پیام/
ازدواج
بانک مرکزی
قانون
دولت دوازدهم
ازدواج
بانک مرکزی
قانون
دولت دوازدهم
اخبار مرتبط