سخنرانی و ندامت شاه در آبان ۵۷ سیاستی برای حفاظت از رژیم پهلوی بود

به گزارش خبرنگار مجاهدت به نقل از گروه حماسه و جهاد دفاع‌پرس، برنامه «رویداد» رادیو گفتگو در بخش «سطر روشن تاریخ» در خصوص این پرسش که آیا شاه از سخنرانی آبان ۱۳۵۷ که در آن معترف به خطا و فساد می‌شود، صداقت داشت و یا خیر؟ با دکتر مسعود رضایی مورخ به صورت تلفنی گفتگو کرد.

مسعود رضایی با اشاره به اینکه در جریان انقلاب مراحل مختلفی را شاهد هستیم، اظهار داشت: حدود 11 روز قبل از واقعه 19 دی تظاهرات انقلابی در قم شروع می‌شود، کارتر به ایران آمده است و حمایت تام و تمام از رژیم پهلوی گرفته و بعد می‌رود. سپس مقاله توهین آمیز به امام (ره) توسط رشیدی مطلق منتشر می‌شود و بعد تظاهرات در نوزدهم دی سال ۱۳۵۶ شروع می‌شود.

وی افزود: در این مراحل سیاست رژیم پهلوی، نشان دادن مشت آهنین به تظاهرکنندگان و مردم است تا در قم این تظاهرات را سرکوب کند و گویا می‌خواست تجربه ۱۵ خرداد سال ۱۳۴۲ را تکرار کند به طوریکه در ۱۵ خرداد توانستند تظاهرات را سرکوب و جامعه را ساکت کنند، ولی در اینجا قضیه متفاوت بود. اعتراضات بعد در تبریز سپس در یزد و بعد در تمام شهر‌های ایران گسترش پیدا کرد.

این مورخ اظهار کرد: در تمام این مراحل همان سیاست سرکوب شدید وجود دارد تا به ۱۷ شهریور می‌رسیم که آن کشتار بزرگ انجام می‌شود و باز هم سیاست، سیاست سرکوب است و در ادامه به راهپیمایی‌های عاشورا و تاسوعا می‌رسیم که مردم انجام می‌دهند. این تظاهرات بسیار عظیم بودند.

وی با بیان اینکه شاه در سخنرانی به‌نوعی عذرخواهانه خودش، صداقتی نداشت، تصریح کرد: چون شاه دیده بود سیاست سرکوب جواب نداده، حالا از زاویه فریبکاری قصد داشت وارد شود و با نوعی اظهار پشیمانی و ندامت از این قضیه بخواهد خشم مردم را که در حدود 10-11 ماه تحت شدیدترین سرکوب‌ها بودند، فرو بنشاند.

رضایی افزود: بعضی معتقد هستند این اقدامی بود که افراد دیگری در کاسه شاه گذاشتند و او بعدا از این قضیه پشیمان شد. ما اطلاعات دقیق روشنی نداریم که بگوییم شاه پشیمان شد یا نشد. آنچه مهم است پشیمانی یا پشیمان نشدن شاه نیست بلکه نکته مهم این است که جریان انقلاب به نحوی داشت پیش می‌رفت که شاه تمامی اقداماتی که به نظرش می‌رسید می‌تواند انجام دهد برای اینکه جلوی این کار را بگیرد با هدایت و راهنمایی‌هایی که از طرف آمریکا و انگلیس می‌شد، انجام داد.

وی افزود: شاه اول فکر می‌کرد می‌تواند با سرکوب این کار را انجام دهد، بعدا فکر کرد با نوعی اظهار ندامت می‌تواند. در مراحل بعدی از طرف آمریکا و انگلیس و به خصوص از طرف آمریکایی‌ها فکر شد که بهتر است شاه از ایران خارج شود تا خشم مردم فروکش کند و در ادامه ماجرا اینگونه طرح ریزی شد که ژنرال هایزر به ایران اعزام شود تا از فروپاشی ارتش جلوگیری کند و در نهایت طرح سرکوب شدید تظاهرکنندگان و دستگیری و کشتار رهبران انقلابی در نظرگرفته شد که البته موفق به اجرای آن نشدند؛ بنابراین آنچه صورت می‌گرفت طرح‌هایی بود که برای نجات رژیم پهلوی یا توسط شخص شاه اجرا می‌شد یا توسط ارتش و یا توسط برخی از سیاستمداران همراه رژیم پهلوی.

این مورخ بیان کرد: بعید می‌دانم شاه از انجام سخنرانی خود احساس پشیمانی کرده باشد، چون این مرحله‌ای از مراحل حفاظت از رژیم پهلوی بود که البته موثر واقع نشد و مردم به راه خودشان ادامه دادند و رژیم پهلوی هم از سر راه برداشته شد.

انتهای پیام/ 112