گردن درد و علائم ناشی از فتق دیسک مشکلات رایج بسیاری از بزرگسالان است.در صورتی دچار درد دائم در نواحی گردن می‌شوید بهترین کار مراجعه به دکتر متخصص ارتوپد است.
به گزارش مجاهدت از مشرق، مهره‌های ستون فقرات شما از ۳۳ استخوان تشکیل شده است که به هم قفل می‌شوند تا ستون فقرات شما را تشکیل دهند. هر مهره با توجه به موقعیت‌ش در ستون فقرات شماره‌گذاری و دسته بندی می‌شود. از بالا به پایین، نواحی گردن، قفسه سینه، کمر، ساکروم و دنبالچه هستند.
صرف نظر از این‌که مهره‌ها در کجا قرار دارند، بین هر مهره یک دیسک بین مهره‌ای وجود دارد. این دیسک بالشتکی در بین هر مهره قرار می‌گیرد و از مالیدن استخوان‌ها به یکدیگر جلوگیری می‌کند. دیسک بین مهره‌ای از حلقه و یک هسته ساخته شده است. هسته پر از ژل است و اگر زمانی از فتق دیسک شنیدید، این ژل است که از دیسک بیرون زده و باعث درد می‌شود.
در صورتی دچار درد دائم در نواحی گردن می‌شوید بهترین کار مراجعه به دکتر متخصص ارتوپد است. این دکتر پس از بررسی دقیق می‌تواند علت درد شما را تشخیص داده و مراحل درمان را آغاز کند. در صورتی که درد شما دائمی نیست اما نیاز به مشورت با دکتر دارید بهتر است از طریق مشاوره آنلاین با دکتر متخصص ارتوپد مشکل خود را بیان کنید و از راهنمایی دکتر بهره‌مند شوید.
نقش دیسک‌ها در بدن
دیسک‌ها بالشتک‌های غضروفی هستند که بین استخوان‌های پشتی (مهره‌ها) قرار گرفته‌اند که ستون فقرات شما را تشکیل می‌دهند. آن‌ها از یک مرکز ژل مانند و غنی از آب ساخته شده‌اند که توسط یک حلقه بیرونی فیبری سخت محافظت می‌شود. در حالی که مهره‌ها شما را به حالت عمودی نگه می‌دارند و از نخاع محافظت می‌کنند، دیسک‌ها در حین حرکت بدن، ضربه‌های وارده به ستون فقرات را جذب می‌کنند. دیسک‌ها نزدیک به اعصاب نخاعی بزرگ قرار می‌گیرند زیرا اعصاب مانند شاخه‌های درخت از نخاع خارج می‌شوند.
از آن‌جایی که اعصاب بسیار حساس هستند، فتق دیسک (پارگی)، می‌تواند به عصب فشار وارد کند و درد زیادی ایجاد کند. در برخی موارد، خود مواد دیسک می‌تواند به عنوان یک محرک شیمیایی نسبت به اعصاب عمل کند. در موقعیت‌های جدی‌تر، دیسک می‌تواند روی نخاع شما فشار بیاورد و باعث ضعف و نیاز به جراحی فوری شود.
انواع دردهای دیسک گردن
هفت دیسک در ناحیه گردن وجود دارد. گردن فشار چرخشی بیشتری نسبت به سایر نواحی مانند ناحیه قفسه سینه (وسط پشت) دریافت می‌کند تا بتواند حرکات سر را فعال کند. بنابراین، ستون فقرات گردنی شما بیشتر در معرض آسیب دیسک است.
ضربه یا ساییدگی ساده که با افزایش سن مشاهده می‌شود، می‌تواند باعث تعدادی از مشکلات رایج دیسک شود. درد ناشی از آسیب دیسک با ترکیبی از موارد زیر شروع می‌شود:
آسیب عصبی: دیسک آسیب دیده به عصب فشار می‌آورد و باعث ایجاد درد در یک الگوی خاص در پایین بازو می‌شود.
التهاب: زمانی ایجاد می‌شود که مرکز ژل مانند دیسک نشت کند و اعصاب مجاور را تحریک کند. این می‌تواند پس از پارگی دیسک یا پس از برآمدگی دیسک اتفاق بیفتد.
اسپاسم عضلانی: درد در نتیجه سفت شدن عضلات در ناحیه آسیب دیده شروع می‌شود.
فتق دیسک گردن چیست؟
قسمت گردن، ستون فقرات از هفت استخوان (مهره) ساخته شده است که توسط دیسک‌های بالش مانند از هم جدا شده‌اند. این دیسک‌ها مانند ضربه‌گیر برای سر و گردن هستند. آن‌ها استخوان‌ها را در کنار هم به صورت منظم و نرم نگهداری می‌کنند و اجازه می‌دهند سر و گردن خم شود. عارضه بیرون‌زدگی دیسک گردن به درد در این قسمت گردن از ستون فقرات اشاره دارد. این دیسک‌ها ممکن است پاره و باعث شود مایع داخل به اعصاب اطراف گردن فشار بیاورد. برای برخی، جراحی جایگزینی دیسک با دیسک مصنوعی ممکن است یک گزینه درمانی مناسبی به شمار آید.
گردن درد و علائم ناشی از فتق دیسک مشکلات رایج بسیاری از بزرگسالان است. گردن از ساختارهای آناتومیک مختلفی از جمله: ماهیچه‌ها، استخوان‌ها، رباط‌ها و مفاصل تشکیل شده است. هر یک از این ساختارها دارای پایانه‌های عصبی هستند که می‌توانند مشکلات دردناک را هنگام بروز تشخیص دهند.
مواد هسته پر از ژل از طریق پارگی در حلقه دیسک خارج شده و عصب نخاعی را فشرده می کند.
علائم دیسک گردن
فتق دیسک در گردن می‌تواند باعث درد گردن، درد شدید بازو، درد شانه و بی حسی یا گزگز در بازو یا دست شود. کیفیت و نوع درد می‌تواند متفاوت باشد از مبهم، دردناک و دشوار به موضع‌گیری تا تیز، سوزش، و به راحتی قابل تشخیص است. درد در بازوها و هم‌چنین گردن معمولا اولین علامتی است که ریشه‌های عصبی شما به دلیل مشکلی در گردن شما تحریک شده است. علائمی مانند: بی حسی، سوزن سوزن شدن و به ویژه ضعف در عضلات بازوها، علائم هشداردهنده‌ای هستند که ممکن است مشکل شما جدی‌تر باشد. ضعف در بازوها نشانه قطعی این است که باید در مورد گردن درد خود به پزشک مراجعه کنید.
علل بروز دیسک گردن
بسیاری از دلایل شامل تغییرات دژنراتیو طبیعی در دیسک ها با افزایش سن است. وضعیت بدنی نامناسب و کار سخت با روش های ضعیف بلند کردن بدن ممکن است این تغییرات را بدتر کند. دیسک ها به آرامی فرسوده می شوند، کمتر چاق و صاف می شوند. وقتی فضای دیسک به اندازه‌ای باریک می‌شود که مهره‌ها به هم ساییده می‌شوند، لبه‌های مهره‌ها دچار ساییدگی و پارگی می‌شوند. سپس، خارهای استخوانی ایجاد می شوند که ممکن است شروع به فشار بر روی نخاع یا ریشه عصبی کنند. با تحریک عصب، درد، گزگز، بی حسی یا ضعف ممکن است رخ دهد.
تغییرات یا ضربه های مشابه ممکن است غضروف سخت اطراف هر دیسک را ترکاند. مواد دیسک ممکن است به داخل کانال نخاع برآمده (فتق) شده و طناب نخاعی یا ریشه عصبی را فشار دهد (فشرده کند).
عوامل متعددی خطر فتق دیسک را افزایش می‌دهند:
انتخاب‌های سبک زندگی مانند: استفاده از تنباکو، عدم ورزش منظم و تغذیه ناکافی به طور قابل توجهی به سلامت دیسک کمک می‌کند.
با بالا رفتن سن بدن، تغییرات طبیعی بیوشیمیایی باعث خشک شدن تدریجی دیسک‌های بین مهره‌ای می‌شود که بر استحکام و انعطاف پذیری دیسک تأثیر می‌گذارد.
افرادی که اضافه وزن دارند یا چاق هستند نسبت به افرادی که وزن مناسبی دارند بیشتر در معرض خطر فتق دیسک قرار دارند.
افرادی که از نظر فیزیکی مشاغل سختی دارند که شامل بلند کردن اجسام سنگین است نیز بیشتر در معرض خطر فتق دیسک هستند.
افرادی که سابقه خانوادگی فتق دیسک دارند، بیشتر از افرادی که این بیماری را ندارند، دچار فتق دیسک می‌شوند.
افرادی که سیگار می‌کشند به طور قابل توجهی در معرض خطر ابتلا به فتق دیسک هستند.
فتق دیسک ممکن است برای هر فردی در هر سنی اتفاق بیفتد، اما در بزرگسالان جوان تا میانسالی که بیش از حد بدن خود کار می‌کنند، شایع است.
اگر فکر می‌کنید که در معرض خطر ابتلا به فتق دیسک هستید، مهم است که با یک متخصص پزشکی تماس بگیرید. ممکن است بتوانید با فعال ماندن، ترک سیگار و حفظ وزن در سطح سالم، خطر ابتلا به فتق دیسک را کاهش دهید.
چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد؟
اگر فکر می‌کنید که فتق دیسک دارید، مهم است که در اسرع وقت به پزشک مراجعه کنید. هر چه زودتر این عارضه تشخیص داده شود، سریع‌تر درمان می‌شود و زودتر می‌توانید کیفیت زندگی خود را بهبود ببخشید.
چگونگی تشخیص دیسک گردن
پس از یک شرح حال کامل و معاینه عصبی، متخصص درد می‌تواند درد شما را تا سطح خاصی در ستون فقرات ردیابی کند. پزشک شما به دنبال ضعف، تغییر در رفلکس‌ها و از دست دادن احساس در پوست گردن، و انگشتان شما خواهد بود. از تست‌های تصویربرداری برای تایید یافته‌های امتحان استفاده خواهد شد.
آزمایشات برای درد گردن
اشعه ایکس
تصویربرداری اولیه برای ارزیابی نواحی استخوانی ستون فقرات شما.
تصویربرداری رزونانس مغناطیسی (MRI)
از یک میدان مغناطیسی قوی برای ایجاد تصویری دقیق از ستون فقرات شما از جمله نخاع و ریشه‌های عصبی استفاده می‌کند.
توموگرافی کامپیوتری (CT)
اشعه ایکس از زوایای مختلف تصاویر مقطعی (برشی) از ستون فقرات شما ایجاد می‌کند.
سی تی میلوگرام
یک آزمایش پیشرفته که در آن پزشک در طی سی تی اسکن رنگ را به مایع نخاعی شما تزریق می‌کند. نشان می‌دهد که در آن فشار روی نخاع یا اعصاب وجود دارد.
تست‌های عصبی
الکترومایوگرام و مطالعات هدایت عصبی میزان حرکت سیگنال‌های الکتریکی در طول اعصاب را اندازه‌گیری می‌کنند تا آسیب را پیدا کنند.
درمان دیسک گردن
بسته به شدت بیماری شما، پزشک ممکن است چند گزینه درمانی را توصیه کند. برای جابجایی جزئی دیسک، اغلب برای تعیین این‌که آیا علائم فروکش می‌کنند یا خیر، استراحت پیشنهاد می‌شود. اگر علائم پس از یک دوره استراحت تجویز شده از بین نرفت، ممکن است نیاز به توانبخشی از طریق فیزیوتراپیست باشد. کشش ستون فقرات که به عنوان کشش شناخته می‌شود، می تواند توسط فیزیوتراپ برای کاهش تنش روی دیسک بین مهره‌ها انجام شود.
عمل جراحی دیسک گردن
اگر درد و علائم با وجود درمان های غیر جراحی به تدریج تشدید شوند، ممکن است جراحی ستون فقرات گردنی توصیه شود. اگر فتق دیسک نخاع را فشرده می کند (یعنی میلوپاتی)، ممکن است جراحی لازم باشد. هدف از جراحی ستون فقرات برداشتن فشار اعصاب است که فتق دیسک را فشرده می‌کند. متداول ترین روش دیسککتومی است یا برداشتن جزئی یا کامل دیسک آسیب دیده، این جراحی معمولاً از جلوی گردن انجام می‌شود (به نام دیسککتومی قدامی).
گاهی لازم است با برداشتن بخشی از لامینا از پشت به فتق دیسک دسترسی پیدا کرد. یک صفحه استخوانی کوچک که کانال نخاعی را می‌پوشاند. نام این روش لامینکتومی (لامینکتومی خلفی) است. اغلب، هر یک از این روش‌ها را می‌توان با حداقل تهاجم و گاهی اوقات در یک مرکز جراحی ستون فقرات سرپایی انجام داد. برای برخی از بیماران، جایگزینی دیسک مصنوعی یک گزینه جراحی است.
بهبودی پس از تعویض دیسک گردن
درست پس از جراحی تعویض دیسک گردن، بیماران ممکن است کمی درد، ناراحتی یا اسپاسم عضلانی گردن را تجربه کنند. خوشبختانه، این به زودی محو خواهد شد و بیماران احتمالاً از تسکین درد بازو و گردن خود لذت خواهند برد. به آن‌ها دستور داده می‌شود که ناحیه برش خود را تمیز و خشک نگه دارند و از رانندگی، بلند کردن وسایل سنگین، رانندگی و سیگار کشیدن خودداری کنند. در بسیاری از موارد، فیزیوتراپی و داروهای مسکن را توصیه می‌کند. اگرچه اکثر بیماران تنها به یک هفته تا ۱۰ روز مرخصی از کار نیاز دارند، اما آن‌هایی که از نظر فیزیکی مشاغل سختی دارند ممکن است نیاز به ۶ هفته مرخصی داشته باشند.
درمان غیر جراحی دیسک گردن
چندین روش غیر جراحی برای درمان دیسک گردن وجود دارد، از جمله:
استراحت و بی‌حرکتی گردن
داروها
فیزیوتراپی
درمان تزریق استروئید اپیدورال
استفاده از درمان‌های غیر جراحی به عنوان استاندارد مراقبت از عصب تحت فشار در گردن با شواهد علمی مختلفی پشتیبانی می‌شود. مطالعات متعدد نشان داده‌اند که دیسک گردن را معمولاً با گذشت زمان و بدون نیاز به جراحی بهبود می‌یابد. یک تحقیق، یافته‌های بیش از ۱۲۰۰ مطالعه منتشر شده قبلی در مورد فتق دیسک گردن را که بدون جراحی درمان می‌شوند، خلاصه کرد.
این نشان داد که اکثریت قریب به اتفاق بیماران در طول دو تا سه سال نتایج و علائم خوبی داشتند. ۱۳ مطالعات دیگر روی بیمارانی که تحت درمان غیر جراحی قرار گرفته‌اند نشان داده است که فتق دیسک قابل مشاهده در MRI در اسکن‌های مکرر پس از مدتی کاهش می‌یابد. اگرچه مطالعات متعدد نتایج خوبی را در درمان‌های غیرجراحی نشان دادند، اما مطالعات بسیار کمتری وجود دارد که به طور قطعی از استفاده از درمان فشرده‌تر با تزریق استروئید اپیدورال به عنوان دلیل اصلی بهبودی حمایت می‌کند.
بسیاری از مطالعات نتایج خوبی را با استفاده از روش تزریق استروئید اپیدورال در بیمارانی که به درمان‌های اولیه پاسخ نمی‌دهند، گزارش کرده‌اند. اما مطالعات کامل با تعداد بسیار زیادی از بیماران که از روش‌های تصادفی‌سازی و پیگیری خوب استفاده می‌کنند، به سادگی در دسترس نیستند. مطالعات جدید به اصلاح تکنیک‌های واقعی و ایمنی این روش‌ها کمک کرده است. این شامل انطباق گسترده‌تر استفاده از راهنمایی رادیولوژیک برای روش‌های تزریق، بهبود کیفیت ابزارهای تصویربرداری فلوروسکوپی، و توصیه‌هایی در مورد تکنیک‌های خاص برای خود روش‌ها است.
استراحت و بی حرکتی گردن
در مرحله حاد این مرحله، ممکن است پرهیز از حرکات تکراری گردن و هم‌چنین حرکات سنگین یا بلند کردن سنگین مهم باشد. قسمت نرم گردنی اغلب برای محدود کردن حرکت گردن و ایجاد آتل برای موقعیت راحتی در هنگام استراحت مفید است.
دارودرمانی
در صورت امکان، پزشک شما ممکن است داروهای ضد التهابی را تجویز کند، به خصوص در ابتدای مشکل. برخی از این بیماری‌هاا به تنهایی به داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی (NSAIDs) پاسخ می‌دهند، اما یک دوره کوتاه از داروهای کورتیکواستروئیدی خوراکی نیز اغلب تجویز می‌شود.
داروهایی که شامل گاباپنتین و پرگابالین هستند اغلب برای تسکین علائم درد ناشی از رادیکولوپاتی استفاده می‌شوند. این داروها متفاوت از داروهای ضد التهاب عمل می‌کنند. (این داروها هم‌چنین، هرچند کمتر، برای بیمارانی که از اختلالات تشنج رنج می‌برند استفاده می‌شود.) در برخی موارد، ممکن است موثرتر از سایر داروهای ضد درد باشند.
فیزیوتراپی
فیزیوتراپیست می‌تواند کشش متناوب را برای کمک به تسکین درد اعمال کند. اگر کشش مؤثر باشد، بیمار می‌تواند یک واحد کشش بخرد و به طور منظم کشش را در خانه انجام دهد. هنگامی که درد کاهش می‌یابد، دامنه حرکتی و تمرینات تقویتی می‌تواند به بازیابی تدریجی نواحی در گردن و شانه که در اثر عدم استفاده و درد ضعیف شده‌اند، کمک کند.
درمان تزریق استروئید اپیدورال
در بسیاری از موارد، درمان‌های فوق برای رادیکولوپاتی بی اثر هستند. تزریق استروئید اپیدورال ممکن است برای بیمارانی مفید باشد که نوع درد پایدار آن‌ها ممکن است نیاز به جراحی داشته باشد. یک روش تزریق اپیدورال ترانس فورامینال را می‌توان به صورت سرپایی با استفاده از فلوروسکوپی انجام داد.
یک متخصص آموزش دیده از اسکن MRI و معاینه فیزیکی برای شناسایی ناحیه مشکوک به آسیب استفاده می‌کند. تحت هدایت فلوروسکوپی، یک سوزن در بیشتر موارد تنها با بی حسی موضعی به ناحیه‌ای از عصب تحت فشار هدایت می‌شود. نحوه عملکرد آن به این صورت است، غشایی که ستون فقرات و ریشه‌های عصبی را می‌پوشاند، دورا نامیده می‌شود. فضای اطراف دورا فضای اپیدورال است. تزریق اپیدورال داروی ضد التهابی را در فضای اپیدورال قرار می‌دهد تا التهاب ریشه‌های عصبی را کاهش دهد.
این درد را کاهش می‌دهد و امیدواریم به روند بهبودی کمک کند. تزریق ممکن است باعث تسکین دائمی شود، ممکن است باعث تسکین موقت درد برای چندین ماه در حالی که آسیب یا علت اصلی در حال بهبود است، باشد. بسته به بیمار و علت رادیکولوپاتی، بهبود ممکن است بلافاصله یا ظرف دو هفته رخ دهد.
برخی از بیماران پس از یک بار تزریق پاسخ خواهند داد، اما برخی دیگر ممکن است به سه تزریق نیاز داشته باشند که در طول یک دوره بهبودی یک تا سه ماهه پراکنده شوند. اکثر بیماران از یک برنامه تمرینی تدریجی که به طور هم‌زمان با هدایت و نظارت فیزیوتراپیست انجام می‌شود، بهره مند می‌شوند.
مدلی برای تزریق استروئید اپیدورال ترانس فوامینال از رادیکولوپاتی
بایدها و نبایدهای بعد از درمان دیسک گردن
هنگام نشستن و راه رفتن از وضعیت بدنی مناسب استفاده کنید.
همیشه هنگام سفر با وسیله نقلیه موتوری از کمربند ایمنی ببندید.
هنگامی که در رختخواب دراز کشیده‌اید، یک بالش زیر سر و گردن خود قرار دهید.
ورزش‌های روزانه مورد تایید پزشک معالج خود را انجام دهید. به آرامی گردن خود را کشیده و خم کنید. وزن ایده آل خود را حفظ کنید.
اگر علائم شما بسیار بدتر شد یا ضعف جدیدی دارید، با درمانگر خود تماس بگیرید.
اگر در راه رفتن مشکل دارید، ضعف دارید، نمی‌توانید اندام خود را حرکت دهید، یا کنترل روده یا مثانه خود را از دست می‌دهید، با پزشک خود تماس بگیرید.
آسیب به ستون فقرات گردنی خود را به حداقل برسانید. در ورزش‌های تماسی از لباس‌های محافظ استفاده کنید.
عادت نکنید که گردن خود را بیرون بیاورید.
تا زمانی که متخصص بگوید که می‌توانید، به سرکار خود برنگردید.
تا زمانی که با درمانگر خود مشورت نکنید، فعالیت‌های شدید انجام ندهید.
تا زمانی که بدون داروی ضددرد احساس درد نکردید، رانندگی را از سر نگیرید.
پیشگیری بهتر از درمان
بیماری دیسک یک بیماری مزمن و اغلب روندی آهسته است. احتمالاً بین اولین ته کمر درد و دیسک‌های بسیار خشک شده فاصله خواهید داشت. برای کاهش خطر یا پیشرفت می‌توان کارهای زیادی انجام داد.
سیگار را ترک کنید، یا بهتر است، شروع نکنید.
فعال باشید: ورزش منظم برای افزایش قدرت و انعطاف عضلاتی که ستون فقرات را احاطه کرده و حمایت می‌کنند.
برای جلوگیری از فشار بر ستون فقرات و فتق دیسک خود، با مکانیک مناسب بدن بلند شوید
وزن بدن سالم را حفظ کنید، BMI بالا باعث ایجاد استرس‌های اضافی بر ستون فقرات می‌شود
مصرف الکل را کاهش دهید
از ویتامین‌ها و مکمل‌ها مانند: کلسیم، آهن و روی برای کمک به حفظ ساختار استخوانی سالم استفاده کنید.
چه کسی تحت تأثیر قرار می‌گیرد؟
فتق دیسک در افراد ۳۰ تا ۴۰ ساله شایع‌تر است، اگرچه افراد میانسال و مسن‌تر اگر درگیر فعالیت‌های بدنی شدید باشند کمی بیشتر در معرض خطر قرار دارند. تنها حدود ۸ درصد از فتق دیسک‌ها در ناحیه گردن رخ می‌دهد.
بهبودی پس از جراحی دیسک گردن تا چند روز طول می‌کشد؟
در بیشتر موارد فتق دیسک گردن با گذشت زمان و درمان علامتی بهبود می‌یابد. این می‌تواند ۶-۱۲ هفته طول بکشد. بهبود معمولاً در عرض ۲-۳ هفته و بهبودی کامل در ۲-۳ ماه بعد مشاهده می‌شود.
بیمارانی که نیاز به جراحی دارند می‌توانند ۳ تا ۶ ماه پس از عمل جراحی بهبودی کامل داشته باشند. بهبودی پس از جراحی ممکن است شامل استفاده از بریس به مدت ۱۲-۶ هفته باشد تا بافت و استخوان ترمیم شوند. بازگشت به کار برای کسانی که کارهای سبک یا میز کار دارند می‌تواند در عرض ۲ تا ۴ هفته باشد در حالی که کارگران سنگین معمولاً نمی‌توانند به مدت ۳ ماه یا بیشتر به کارهای سنگین برگردند.
معمولا طی ۴ تا ۶ ماه چندین بار به جراح خود مراجعه می‌کنید تا مطمئن شوید که علائم بهبود یافته و بهبود یافته است. پیگیری طولانی مدت به علائم بستگی دارد، در حالی که اکثر بیماران نیازی به جراحی بیشتر گردن ندارند.
در صورت تشخیص فتق دیسک، آیا باید جراحی کرد؟
لازم نیست. پس از تشخیص فتق دیسک، متخصصان ستون فقرات متخصص معمولاً برنامه مراقبتی شما را با فیزیوتراپی تخصصی ستون فقرات آغاز می‌کنند. داروها معمولاً برای کنترل درد، التهاب، اسپاسم عضلانی و اختلال خواب استفاده می‌شوند. علاوه بر این، تزریق استروئید ممکن است به تاخیر در مداخله جراحی کمک کند.
با توجه به مطالب مذکور لازم است جهت برخورداری از بهترین شیوه درمانی از بهترین متخصص ارتوپدی در خصوص این عارضه کمک بگیرید تا هر گونه عوارض جانبی و خطرات جدی در امان بمانید. پس با انتخابی هوشمندانه از پزشک خود می‌توانید سلامتی خودتان را تضمین کنید.
این مطلب به صورت خودکار از این صفحه بارنشر گردیده است
