نکته جالب توجه که باید نسبت به آن آگاه باشیم این است که در احادیث شیعه برای این روز بزرگ و ارزشمند تعابیری همچون عیدُاللهِ الاکبر (بزرگترین عید الاهی)، عید اهل بیت محمد (ص) و اشرف الاعیاد (والاترین عید) به کار رفته است. بر این اساس، شیعیان در سراسر جهان این روز بسیار بزرگ و بااهمیت را جشن گرفته، مراسم مختلفی در گرامی‌داشت آن برگزار می‌کنند که برگزاری این جشن خصوصا در قرن‌های اخیر از شعائر شیعه محسوب می‌شود.
باید از این نکته مطلع باشیم که عید «غدیر خم» روزی است که بویژه از طرف حضرت محمد (ص) برترین اعیاد امت‌های اسلامی دانسته شده است. بر این اساس این عید فقط منحصر به جانشینی حضرت علی (ع) از سوی پیامبر اکرم (ص) نیست بلکه «عید غدیر خم» جشن بندگی ما در برابر خداوند متعال است.
اگر بخواهیم نگاهی به تاریخ واقعه «غدیر خم» داشته باشیم باید به این موضوع اشاره کنیم که پیامبر (ص) در ۲۴ یا ۲۵ ذی‌القعده سال ۱۰ هجری همراه با هزاران نفر برای به جای آوردن مناسک حج، از مدینه به طرف مکه حرکت کردند. از آنجا که این حج، آخرین حج پیامبر (ص) بود به حجة الوداع مشهور شد. وقتی اعمال حج پایان یافت و پیامبر (ص) همراه مسلمانان مکه را ترک و به طرف مدینه حرکت کردند، ۱۸ ذی‌الحجه به «غدیر خم» رسیدند، جبرئیل آیه تبلیغ را بر پیامبر (ص) نازل کرد و از جانب خداوند، به رسول خدا (ص) امر کرد تا حضرت علی (ع) را به عنوان، ولی و وصی بعد از خود، به مردم معرفی کنند.
در اینجا لازم است که بیشتر با «خطبه غدیر» نیز آشنا شویم. بنابر روایات، رسول خدا (ص) در «غدیر خم» مردم را گرد آورد و دست حضرت علی (ع) را بلند کرد تا همگان او را ببینند و فرمودند: «ای مردم، آیا من از خود شما، بر شما بیشتر ولایت ندارم؟» مردم پاسخ دادند: «آری، ای رسول خدا.» حضرت فرمود: «خداوند ولیّ من است و من ولیّ مؤمنین هستم و نسبت به آنان از خود آنان بیشتر ولایت دارم. پس هر کس که من مولای اویم، علی مولای اوست.» رسول خدا (ص) سه بار این جمله را تکرار کردند و فرمودند: «خداوندا، دوست بدار و سرپرستی کن، هر کسی که علی را دوست و سرپرست خود بداند و دشمن بدار هر کسی که او را دشمن می‌دارد و یاری نما هر کسی که او را یاری می‌نماید و به حال خود رها کن، هر کس که او را وا میگذارد.». سپس ایشان خطاب به مردم فرمودند: «حاضران این پیام را به غایبان برسانند.»
حال با توجه به مطالب گفته شده خالی از لطف نیست که گشتی در میان احادیثی که به واقعه «غدیر خم» پرداخته‌اند بزنیم اما پیش از پرداختن به واقعه «غدیر خم» در کتب شیعیان بهتر است تا نیم نگاهی به جایگاه این رویداد مهم تاریخی در احادیث اهل سنت بیاندازیم. در کتب اهل سنت روایت شده که هر کس روز ۱۸ ذی الحجه را روزه بگیرد، خداوند ثواب روزه شش ماه را برای او می‌نویسد و این روز، همان روز عید غدیر خم است.
در ادامه نگاهی به اهمیت و جایگاه عید غدیر خم در سخنان پیامبر اسلام (ص) می‌اندازیم. رسول خدا (ص) فرمود: «روز غدیرخم برترین عید‌های امت من است و آن روزی است که خداوند بزرگ دستور داد، برادرم علی بن ابی طالب را به عنوان پرچمدار امتم منصوب کنم، تا بعد از من مردم توسط او هدایت شوند، و آن روزی است که خداوند در آن روز دین را تکمیل و نعمت را بر امت من تمام کرد و اسلام را به عنوان دین برای آنان پسندید.»
امام صادق (ع) در سخنان خود پیرامون واقعه غدیر خم می‌فرمایند: «روز غدیرخم عید بزرگ خداست، خدا پیامبری مبعوث نکرده، مگر اینکه این روز را عید گرفته و عظمت آن را شناخته و نام این روز در آسمان، روز عهد و پیمان در زمین، روز پیمان محکم و حضور همگانی است.». همچنین در روایتی دیگر امام صادق (ع) عید غدیر را عظیم‌ترین و با شرافت‌ترین عید مسلمین می‌دانند که سزاوار است در هر ساعت آن شکر خدا به جای آورده شود و مردم روزه شکرانه بگیرند که روزه این روز معادل ۶۰ سال عبادت است.
اما امام رضا (ع) این امام رئوف در سخنانی فرمودند: «روز غدیر در میان اهل آسمان مشهورتر است تا میان اهل زمین… اگر مردم ارزش این روز را می‌دانستند، بی‌تردید فرشتگان در هر روز ۱۰ بار با آنان مصافحه میکردند.»
بنابر این لازم و واجب است تا در این روزگار غبارآلود که تشخیص درست از غلط و سره از ناسره دشوار شده است واقعه غدیر را در کلام ائمه و سیره نبوی دنبال کنیم تا دچار انحراف نشویم.
از طرف دیگر باید به این نکته توجه کنیم و از آن غافل نباشیم که اسلام نگاه ویژه‌ای به موضوع و مسئله مدیریت در جامعه دارد که نمونه آن سخنان حضرت امام خامنه‌ای (مد ظله‌العالی) درباره «عید غدیر خم» است که فرمودند: «معنای این حرکت که در روز هجدهم ذی الحجه سال دهم هجرت اتفاق افتاد، این است که اسلام به مسأله مدیریت جامعه به چشم اهمیت نگاه می‌کند. این طور نیست که امر مدیریت در نظام اسلامی و جامعه اسلامی، رها و بی‌اعتنا باشد.»
نکته دیگر اینکه، با بررسی کیفیت ابلاغ و اجرای دستور الهی توسط پیامبر (ص) در روز «غدیر خم» به روشنی می‌توان دریافت که منطق الهی بر استمرار حکومت نبوی در قالب امامت است. زیرا امامت یکی از بهترین استراتژی‌ها و گزینه‌های موجود در هدایت و راهنمایی مردم جامعه به سمت سرمنزل مقصود است.
نکته مهم دیگری که در بطن واقعه غدیر خم نهفته است مدیریت جامعه است. مدیریت جامعه اسلامی بر اساس آموزه‌های قرآن باید در اختیار حاکمان صالح و باشد تا با عملکرد و فعالیت‌های خود بستر مناسبی را حهت تحقق جامعه‌ای آرمانی برای انسان فراهم کنند. در واقع ماجرای غدیر خم نشان می‌دهد که مدیریت یک جامعه یکی از اولویت‌های بسیار مهم و تاثیرگذار در هدایت مردم و جلوگیری از گمراهی آن‌ها است.
یکی دیگر از ابعاد استراتژیک واقعه غدیر خم که باید به آن توجه کنیم نقش غیرقابل انکار مردم در تعیین سرنوشت خودشان است. ضمن اینکه دیگر بعد بسیار مهم این واقعه تاریخی و دینی تعریف حضور دین در متن جامعه و وجود پیوند مابین دین و سیاست است. در واقع این موضوع موجب می‌شود تا نگاه سکولار نسبت به دین در جامعه فرصت ظهور و بروز نداشته باشد.
گزارش از روزبه قمصری
انتهای پیام/ 134
منبع خبر