به مناسبت سالگرد عملیات غرورآفرین طریق‌القدس ضمن بازخوانی این عملیات بزرگ، گوشه کوچکی از حماسه‌آفرینی و رشادت یکی از چهره‌های ماندگار ارتش جمهوری اسلامی ایران مرحوم امیر سرتیپ «سیروس لطفی» که نقش مهم و بی‌بدیلی در تحقق و پیروزی عملیات طریق‌القدس داشت را بیان می‌کنیم.
رژیم بعثی صدام در تجاوز خود در ۳۱ شهریور ماه ۱۳۵۹ به ایران اسلامی، با راهبرد «عملیات برق‌آسا» سودای فتح سه روزه استان خوزستان و اشغال شهر‌های مهمی همچون خرمشهر و بستان را در سر داشت اما با مقاومت و دلاوری ارتش، سپاه و نیرو‌های مردمی، ۳۴ روز پشت دروازه‌های خرمشهر زمین‌گیر شد و راهبردش به شکست انجامید. پس از سد کردن پیشروی عمومی و تثبیت یگان‌های دشمن در سرتاسر جبهه‌های جنگ تحمیلی، طرح‌ریزی‌ها برای اجرای عملیات آفندی یگان‌های خودی آغاز شد. با دور کردن تهدید جدی دشمن از حیاتی‌ترین نقطه خوزستان یعنی گذرگاه مواصلاتی شمال اندیمشک (عقب راندن از کرانه غربی رودخانه کرخه در دزفول و شوش)، تقدم تلاش اصلی فرماندهان در منطقه جنوب، به آزادسازی شهر‌های خرمشهر و بستان به عنوان اهداف استراتژیکی ـ نظامی در نظر گرفته شد.
عملیات‌های آفندی نیرو‌های ایران درجبهه میانی (منطقه عمومی دشت آزادکان) قبل ازعملیات طریق‌القدس:
-آزادسازی سوسنگرد در ۲۶ آبان سال ۱۳۵۹، توسط تیپ ۲ و ۳ لشکر ۹۲ زرهی، گروه رزمی ۱۴۸ لشکر ۷۷ خراسان ارتش، نیرو‌های مردمی و سپاه سوسنگرد، گروه شهید چمران و گروه رزمی ژاندارمری
-اجرای عملیات نصر در ۱۳۵۹/۱۰/۱۵، توسط لشکر ۱۶ زرهی بمنظور پاکسازی شمال کرخه و تصرف پادگان حمید
-آب بستن شمال کرخه توسط سازمان آب خوزستان در منطقه سید علی در شمال کرخه کور که منجر به عقب نشینی دشمن به کرانه جنوبی کرخه کور شد.
-اجرای عملیات خیبر (الله اکبر) در ۳۱/۲/۱۳۶۰، توسط تیپ ۳ لشکر ۹۲، تیپ ۱ لشکر ۱۶ زرهی قزوین، تیپ ۵۵ هوابرد و نیرو‌های سپاه و جنگ‌های نامنظم شهید چمران به منظور تصرف ارتفاعات ا… اکبر در منطقه عمومی سوسنگرد
-اجرای عملیات طراح در پنجم مرداد ۱۳۶۰، توسط تیپ ۱ و ۳ لشکر ۱۶ زرهی قزوین، تیپ ۵۵ هوابرد، گروه رزمی ۲۰۷ لشکر ۹۲ و گردان سپاه سوسنگرد، حمیدیه و نیرو‌های جنگ‌های نامنظم شهید چمران به منظور گرفتن سر پل منطقه طراح از دشمن، که منجر به بیرون راندن دشمن به پشت رودخانه کرخه کور شد . چهار روز بعد از این عملیات دکتر چمران در همین منطقه به شهادت رسید.
-اجرای عملیات شهید مدنی در تاریخ ۲۷ مهر ۱۳۶۰، توسط تیپ ۱ لشکر ۱۶ وگردان ۱۷۶ مکانیزه و ۲۰۲ سوار زرهی و گروه شهید چمران در ادامه عملیات طراح
-عملیات ثامن‌الائمه (ع) در پنجم مهرماه ۱۳۶۰، در شرق رودخانه کارون و با محوریت لشکر پیروز ۷۷ خراسان ارتش و همکاری سپاه پاسداران انجام و منجر به شکستن حصر آبادان شد.
شهادت فرماندهان جنگ، سرلشکر فلاحی رئیس ستاد مشترک ارتش، سرلشکر موسی نامجوی وزیر دفاع، سردار یوسف کلاهدوز قائم مقام سپاه پاسداران، سرلشکر خلبان جواد فکوری و سردار محمد جهان‌آرا فرمانده سپاه خوزستان در هفتم مهرماه سال ۱۳۶۰ و بعد از عملیات بزرگ و پیروزمند ثامن‌الائمه (ع)، باعث شد تا تغییراتی وسیعی در کادر فرماندهی عالی ارتش بوجود آید.
پس از عملیات ثامن الائمه (ع) تدابیر عملیاتی فرماندهان و طراحان نیروی زمینی ارتش و سپاه بر این قرار گرفت که با انجام عملیات آفندی وسیع نیرو‌های دشمن را در یک منطقه منهدم کنند و سپس با اتکا به مواضع طبیعی، پدافند کرده و با صرفه‌جویی در قوا، نیرو‌های خودی را برای پدافند در جایی دیگر بکار گیرند. بر اساس توافق بین فرماندهان ارتش و سپاه طرح‌های عملیاتی مشترکی را به نام کربلا نامگذاری و پیش‌بینی کردند که با اجرای حدود ۱۲ عملیات عمده، مناطق اشغال شده کشور آزاد شود.
برای اجرای عملیات‌های مشترک طرح‌ریزی‌ها شروع و تقدم به غرب دزفول و محور غرب سوسنگرد داده شد. ولی با بررسی کارشناسان دانشکده فرماندهی و ستاد ارتش که توسط فرمانده جدید نیروی زمینی (شهید سپهبد علی صیاد شیرازی) در قرارگاه مقدم این نیرو بکار گرفته شده بودند؛ عملیات غرب سوسنگرد و بستان ترجیح داده شد و علل عمده این ترجیح سهل‌الوصول بودن اهداف با نیروی کمتر، تصرف بستان و رسیدن به مرز و صرفه جویی در قوا پس از تصرف بستان بدلیل وجود ارتفاعات میشداغ و شنزار‌های شمال و باتلاق هورالعظیم در جنوب بود، همچنین انعکاس بینالمللی و قطع ارتباط قوای عراقی در شمال و جنوب بستان و برطرف کردن تهدید محور سوسنگرد و اهواز از دیگر ملاحظات انجام این عملیات محسوب می‌شد.
نهایتاً طرح عملیاتی کربلای یک با نام «طریق‌القدس» تهیه و بصورت مشترک توسط ارتش و سپاه در نیمه شب هشتم آذرماه ۱۳۶۰ با رمز یا حسین (ع) آغاز و بعد از هشت روز نبرد طولانی و سخت با پیروزی کامل پایان یافت.
عملیات طریق‌القدس با اتحاد، همدلی و همکاری یگان‌های ارتش، سپاه، نیرو‌های مردمی و جهادسازندگی با موفقیت و پیروزی به پایان رسید باعث شادی ملت بزرگ ایران اسلامی و فرماندهی کل قوا امام (ره) شدند و ایشان در پیامی این موفقیت را فتح‌الفتوح توصیف کردند و فرمودند: «.. آنچه برای این جانب غرور انگیز و افتخار آفرین است روحیه بزرگ و قلوب سرشار از ایمان و اخلاص و روح شهادت طلبی این عزیزان که سربازان حقیقی، ولی الله الاعظم اواحنا فداه هستند می‌باشند و این است فتح الفتوح.»
نتایج عملیات طریق‌القدس شامل آزاد سازی شهر بستان و ۶۰۰ کیلومتر مربع از خاک میهن اسلامی، کشته و زخمی شدن ۱۵ هزار نفر نیرو‌های دشمن و اسارت ۵۴۶ نفر از نیروی دشمن، انهدام ۴۰۰ دستگاه تانک، نفربر و خودرو و تعداد زیادی تانک و نفربر، خودرو، وسایل مهندسی، انواع تجهیزات و سلاح‌های سبک به غنیمت نیرو‌های اسلام درآمد.
عملیات طریق‌القدس از آن جهت اهمیّت داشت که پیروزی در آن سبب شد، تا پیوستگی خطوط مواصلاتی دشمن از جنوب به شمال و بالعکس در منطقه عملیاتی خوزستان قطع شد و دشمن نتوانست در عملیات‌های بعدی به سهولت با جابجایی نیرو‌های خود، جبهه شمالی یا جنوبی را تقویت نماید و این عملیات پلی برای پیروزی در عملیات‌های بعدی شد.
در عملیات طریق‌القدس یک کار بزرگ را نیرو‌های پشتیبانی جهاد سازندگی با بهره‌گیری از جهاد سازندگی استان سمنان به سرپرستی آقای مهندس حسن بیگی و مسولیت اجرایی آقایان مهندس علی‌آبادی و میری انجام دادند و با ایثار و تلاشی وصف ناپذیر بر روی رمل‌ها جاده احداث کردند و این جاده عامل مهم پیروزی و دستیابی به عقبه دشمن دشمن در جبهه شمال کرخه به صورت صددرصد غافلگیر شد.
یکی از یگان‌های عمده، مهم و محوری ارتش که نقش مهم و سرنوشت‌سازی را در عملیات طریق‌القدس داشت؛ لشکر ۱۶ زرهی قزوین با فرماندهی سرهنگ سیروس لطفی بود. فرماندهی که با تدبیر، شجاعت و دلیری در عملیات «طریق القدس» نقش مهمی را ایفا کرد و توانست مانع از الحاق نیرو‌های بعثی در بستان و چذابه شود.
گزارش از قاسم اکبری مقدم و داوود الیاسی
انتهای پیام/ 141
منبع خبر