از خجسته ترین پیامدهای انقلاب اسلامی وحدت حوزه و دانشگاه است. طرح مسئله وحدت حوزه و دانشگاه را می‌توان از آثار انقلاب فرهنگی دانست که با بهره‌گیری از رهنمودهای امام خمینی (ره) در سال ۵۹ آغاز گردید. انقلاب فرهنگی تحقق پیام حضرت امام رحمه الله علیه در نوروز سال ۵۹ را به عنوان «گسترش پژوهشهای علمی و معارف بلند و عمیق اسلام» دنبال می‌نمود این آرمان بلند دانشگاه و حوزه را برای تلاش علمی مشترک به سوی هم کشاند و در فضای سیاسی آن زمان و منجر به وحدت حوزه و دانشگاه شود.
بیست و هفتم آذرماه، یادآور عروج سرخ مجاهدی خستگی‌ناپذیر و عالمی ربانی آیت‌الله مفتح، است که از پیشروان اندیشه وحدت حوزه و دانشگاه بود. این شهید والامقام در راه تحقق آرمان بلند که از اندیشه عمیق امام راحل رحمة‌الله برخاسته بود تلاش‌های بی‌وقفه‌ای انجام داد به پاس فعالیتهای چشم‌گیر شهید مفتح در راه تحقق وحدت حوزه و دانشگاه لزوم ارتباط همکاری و هم‌فکری این دو قشر اندیشمند روز ۲۷ آذر – که سالروز شهادت دکتر مفتح نیز می‌باشد – روز وحدت حوزه و دانشگاه نام‌گذاری شده است.
حوزه‌های علمیه در جامعه دینی و نظام ما دارای جایگاهی بس مهم و نقش آن در حرکت اسلامی و تربیت جامعه بسیار حساس است. با نگاهی به تاریخ پرفراز و نشیب کشورمان در می‌یابیم که عالمان دینی همواره در حوادث و به ویژه مبارزات مردم علیه طاغوت و حکومتهای جائز زمان خویش پیشاپیش مردم به قیام برخاسته‌اند. با پیروزی انقلاب و تشکیل حکومت اسلامی و پدید آمدن افقهای تازه مسئولیت سنگین‌تری بر عهده حوزویان قرار گرفته است.
دانشگاه نیز همواره جایگاه آموزش و کاوش در حوزه اندیشه‌های علمی بوده است و رسالت بلند آنان سوق دادن جامعه به سوی مقاصد بلند علمی، پژوهشی، فرهنگی و اجتماعی است. دانشگاهیان به عنوان روشن فکرانی که از افق بالاتری به جامعه می نگرند می‌توانند در پیشبرد جامعه به سوی رشد و تعالی نقش بسیار مهمی ایفا نمایند.
در نظام گذشته تلاش‌های بسیاری برای منزوی کردن روحانیت و از سوی دیگر غربی کردن کشور و نهادهای فرهنگی و آموزشی، به ویژه دانشگاهها صورت پذیرفت با پیروزی انقلاب اسلامی و در سایه رهبری امام رحمة‌الله علیه دو قشر روحانی و دانشجو برای پیروزی انقلاب اسلامی پیشگام گردیدند. روحانی و دانشجو با درک موقعیت حساس و مهم خود همواره نقش خود را در انقلاب حفظ کردند و پیشاپیش سایر اقشار برای ایفای مسئولیتهای خویش وارد عمل شده اند.
امام خمینی (ره) رهبر کبیر انقلاب اسلامی درباره ضرورت وحدت حوزه و دانشگاه در بیاناتی فرموده اند: «امروز یکی از ضروری‌ترین تشکل‌ها بسیج دانشجو و طلبه است. طلاب علوم دینی و دانشجویان دانشگاهها باید با تمام توان خود در مراکزشان از انقلاب و اسلام دفاع کنند. فرزندان بسیجی‌ام در این دو مرکز پاسدار اصول تغییر ناپذیر نه شرقی نه غربی باشند امروز دانشگاه و حوزه از هر محلی بیشتر به اتحاد و یگانگی احتیاج دارند.
وحدت حوزه و دانشگاه راهبرد اساسی امام خمینی (ره) برای تحقق اسلام ناب محمدی است و بدون این وحدت انقلاب اسلامی کم فروغ است وحدت و همکاری میان این دو نهاد نه یک وحدت فیزیکی و شکلی بلکه تقارب و یکی شدن در مبانی معرفت شناختی ارزش‌های فرهنگی و دغدغه‌ها و حساسیت‌های سیاسی – اجتماعی است و همین موضوع است که هر یک از این دو قشر را در جایگاه واقعی خود قرار داده است.
اگرچه در راه وحدت حوزه و دانشگاه تلاش‌های بسیاری صورت گرفته اما کارشکنی‌های متعددی نیز در راه مقابله با این هدف شکل گرفته است. بدون شک هستند کسانی که میخواهند بار دیگر بین این دو مرکز ارزشمند و این دو قشر مهم و تأثیرگذار جدایی افکنند کسانی که دشمنان نظام اسلامی را می‌شناسند نباید اجازه دهند تا غبار کدورت فضای آکنده از مهر و دوستی و جو سالم محیط‌های علمی کشور را تیره و بیمار سازد. روز وحدت حوزه و دانشگاه خوبی است برای طرح مجدد و عالمانه این موضوع و آسیب شناسی و آفت زدایی از این شجره طیبه و تحکیم یکی از بزرگ ترین آرمان‌های انقلاب اسلامی است.
بنیان گذار انقلاب اسلامی – که همیشه با نگاهی ژرف به مسائل می‌نگریست – جدایی حوزه و دانشگاه را توطئه استکبار می‌دانست. ایشان در سخنانی فرموده‌اند: «حالا که می‌بینند یک تحولی پیدا شده است و دانشگاهی متمایل شده است به روحانی و روحانی متمایل شده است به دانشگاهی و باهم هستند و میخواهند با هم کشور خودشان را به پیش ببرند حالا شیاطین بیشتر در فکر هستند که روحانی را از یک طرف بکوبند و دانشگاهی را از یک طرف و فساد کنند بین این دو تاچشم هایتان را باید خیلی باز کنید در این زمان چشم و گوش‌ها باید خیلی باز باشد که یک وقت می‌بینید از داخل خود دانشگاه و از داخل خود فیضیه شما را به فساد می‌کشانند شما را به تفرقه می‌کشانند. اینهایی که نمی‌خواهند این کشور یک کشور صحیح و سالم باشد و ارباب‌های آنها که از اول هم نمی‌خواستند نمی‌توانند ببینند که شما با هم مجتمع شدید و می‌خواهید با هم کار کنید …. آنها در صدد این هستند که نگذارند شماها باهم باشید».
برای همکاری حوزه و دانشگاه زمینه‌های گسترده‌ای وجود دارد که به چند مورد اشاره می‌کنیم، برخی نمونه‌های عینی تقارب و همکاری این دو نهاد عبارتند از تبادل اطلاعات، تشکیل شبکه‌های مشترک پژوهشی – اطلاع رسانی، مبادله استاد و مدرس و نیز ایجاد ارتباط – فرهنگی می‌تواند سهم بسزایی در همکاری و وحدت حوزه و دانشگاه داشته باشد.
مقام معظم رهبری (دام عزه) راهکار وحدت حوزه و دانشگاه را این چنین تبیین کرده‌اند در نظام اسلامی علم و دین پایه یا باید حرکت کند، وحدت حوزه و دانشگاه یعنی این وحدت حوزه و دانشگاه معنایش این نیست که حتما بایستی تخصص‌های حوزه‌ای در دانشگاه و تخصص‌های دانشگاهی در حوزه دنبال بشود نه لزومی ندارد. اگر حوزه و دانشگاه به هم وصل و خوش‌بین باشند و به هم کمک بکنند و با یکدیگر همکاری نمایند دو شعبه از یک مؤسسه علم و دین هستند.
این مؤسسه دو شعبه دارد یک شعبه حوزه‌های علمیه و شعبه دیگر دانشگاهها هستند، طلاب و دانشجویان قدر یکدیگر را بدانند با یکدیگر آشنا و مرتبط باشند احساس بیگانگی نکنند احساس خویشاوندی و برادری را حفظ کنند و روحانیون در دانشگاه ها عملاً کوشش کنند که نمونه‌های کامل عالم دین و طلبه علوم دینی را به طلاب و دانشجویان و دانشگاهیان ارائه بدهند و نشان دهند که هر دو نسبت به یکدیگر با حساسیت مثبت و با علاقه همکاری می‌کنند. این همکاری و وحدت حوزه و دانشگاه است. البته برای این کار باید برنامه ریزی و سازمان دهی بشود.
این روز تاریخ ساز را به همه دانشجویان، طلاب، اساتید و علمای حوزه و دانشگاه بویژه دانشجویان، طلاب و اساتید شاهد و ایثارگر تبریک گفته و برای همه آنها آرزوی موفقیت می‌کنم.
یعقوب سلیمانی
معاون فرهنگی و آموزشی بنیاد شهید و امور ایثارگران
منبع خبر