اعتیاد

گروه اجتماعی دفاع‌پرس – سردار «علی آزادی» فرمانده انتظامی استان کردستان؛ آسیب‌های اجتماعی از قبیل اعتیاد، خشونت، بزهکاری، قتل، سرقت، فرار از مدرسه، طلاق و… به عنوان یک تهدید جدی، سلامت همه افراد جامعه به ویژه کودکان، نوجوانان و جوانان را با خطر مواجه ساخته است.

امروزه با وجود پیشرفت‌‌های فراوان در زمینه پیشگیری و کنترل آسیب‌های اجتماعی، افراد به دلیل عدم اتکا به تعلیمات پیامبران در زمینه اخلاق، معنویت و روابط سالم انسانی، از بحرانی که سلامت جسم و روح آنها را به خطر افکنده، رنج می‌برند. بنابراین، تنها راه نجات از بحران‌هایی که سلامت جوامع را به خطر افکنده است، بازگشت به آموزه‌های دین مبین اسلام است.

یگانه هدف دین اسلام، دستیابی انسان به سعادت در دنیا و آخرت است که خداوند برای دستیابی به این هدف در همه زمینه ها دستورات لازم را در اختیار بشر قرار داده است و چنانچه هر کدام از این دستورات به صورت صحیح در جامعه نهادینه و عملی شود در همان راستا موجب کاهش آسیب های اجتماعی می شود.

امر به معروف و نهی از منکر از بنیادی‌ترین فرایض دینی است که از یک طرف ضامن گسترش ارزش‌های معنوی و اخلاقی در میان جامعه بشری بوده که بدون آن سایر احکام عبادی نیز اقامه نخواهد شد و از طرف دیگر مایه حیات، نشاط، پویایی و احساس امنیت اجتماعی جامعه اسلامی و راهکاری عملی برای جلوگیری از انحراف در دین است.

در انبوهی از آیات قرآن و احادیث پیشوایان معصوم (ع) اهمیت، جایگاه و کارکردهای گوناگون این فریضه و همچنین عواقب و پیامدهای جبران ناپذیر ترک فعل و یا فراموشی آن به وضوح بیان شده است و خداوند متعال در قرآن کریم به زیبایی این مسئله را بیان نموده آنجا که می فرماید: «مردان و زنان مومن همه یاور و دوستدار یکدیگرند، خلق را به کار نیکو وادار و از کار زشت منع می‌کنند». این دو فریضه باید توسط همه افراد جامعه، چه در مسائل فردی و جزئی و چه در مسائل اجتماعی و کلی اجرا شود؛ زیرا این دو فریضه نقش بنیادین و اساسی در امنیت اخلاقی و معنوی جامعه اسلامی دارند.

امر به معروف و نهی از منکر با وجود آنکه یک امر اجتماعی است، اما عواقب آن متوجه تک تک اعضا جامعه می شود و نوعی حساسیت عمومی در برابر گناه است که نمی گذارد، فرد و جامعه به سوی بی بندوباری و سقوط پیش برود و زمینه تربیت سالم اجتماعی و پیشگیری از آسیب های اجتماعی را فراهم می سازد. در نتیجه تأمین امنیت و آسایش، رفاه و آرامش و حقوق مردم همه در گرو انجام این فریضه الهی است.

امروزه که استکبار جهانی با تهاجم فرهنگی، امنیت اخلاقی و معنوی جامعه دینی را متزلزل نموده است. ضرورت دارد که امر به معروف و نهی از منکر بیش از گذشته مورد توجه قرار بگیرد. فریضه امر به معروف و نهی از منکر با مقوله امنیت و کاهش آسیب ها در جامعه و اقتدار نظام اسلامی ارتباط تنگاتنگ و نزدیکی دارد.

امنیت به عنوان یکی از شاخصه های مهم توسعه جوامع، مستلزم همکاری همه نهاد ها و سازمان‌های اجتماعی و نیز شهروندان یک جامعه است. که از میان آنها پلیس در مقام بخشی مهم از دستگاه امنیتی کشور وظیفه خطیر تأمین امنیت و آسایش داخلی را بر عهده دارد.

وظیفه اصلی پلیس ترویج خوبی ها و مقابله با ناهنجاری ها در جامعه است و این همان فریضه امر به معروف و نهی از منکر است که پلیس نقش اساسی در احیاء و پایداری آن دارد و موجب امنیت اخلاقی و کاهش آسیب ها و ارتقای سلامت در جامعه می شود.

منابع:

1- قرآن کریم، سوره توبه، آیه 71.

2- اژدر شمخانی و همکاران (1396). آثار امر به معروف و نهی از منکر در امنیت و انتظام جامعه. دانش انتظامی همدان، سال چهارم، شماره 3.

انتهای پیام/ 241

به گزارش مجاهدت از گروه اجتماعی دفاع‌پرس، «فاطمه عباسی» معاون پیشگیری سازمان بهزیستی با اعلام این خبر که ایران در ارزیابی سازمان بهداشت جهانی از برنامه‌های پیشگیری از معلولیت شنوایی، در سال ۲۰۲۱ جزو هفت کشور اول جهان بوده است، اظهار داشت: کشور ما در خاورمیانه مقام اول را دارد و همیشه در زمینه پیشگیری از معلولیت‌ها پیشتاز منطقه بوده است.

وی با اشاره به آمار نوزادان غربال شده در سال ۱۴۰۰ در برنامه غربالگری بهزیستی گفت: در سال گذشته ۱۱۵ هزار نوزاد در کشور از نظر شنوایی غربال شده‌اند و میانگین پوشش کشور در این طرح بیش از ۹۲ درصد بوده است.

عباسی خاطر نشان کرد: از این تعداد حدود سه هزار نفر دچار اختلال شنوایی تشخیص داده شده‌اند که در پروسه پیگیری و درمان قرار گرفته‌اند.

به گفته وی، در کل ۱۶ سال اجرای این برنامه ۳۸ هزار کودک دارای اختلال شنوایی شناسایی شده‌اند که چنانچه این برنامه اجرا نمی‌شد این کودکان قطعاً ناشنوا یا کم شنوا می‌شدند.

عباسی با اشاره به تقدم پیشگیری بر درمان تاکید کرد: سرانه غربالگری هر کودک برای بهزیستی حدود ۱۸ هزار تومان است در صورتی که اگر کودک ناشنوا شود صرفاً کمک هزینه یارانه خدمات توانبخشی او ماهانه یک میلیون و ۲۰۰ هزار تومان می‌باشد و در صورتی که کودک به صورت میانگین پنج سال از خدمات توانبخشی برخوردار گردد حدود ۷۵ میلیون تومان برای سازمان هزینه خواهد داشت.

وی اظهار داشت: قطعاً خانواده و فرد سایر هزینه‌های مادی و معنوی مربوط به معلولیت را نیز متحمل خواهند شد.

عباسی ادامه داد: بنا بر این هزینه فایده‌ی این طرح، به روشنی نشان می‌دهد که پیشگیری، تا چه اندازه هزینه‌های فرد، خانواده و جامعه را کاهش می‌دهد.

آسیب‌های اجتماعی کشور به صورت سالانه رصد و شیوع‌شناسی می‌شود

وی در خصوص رصد آسیب‌های اجتماعی که توسط این سازمان انجام می‌شود، گفت: طبق برنامه ششم توسعه کشور، بهزیستی موظف به پیشگیری از معلولیت‌ها و آسیب‌های اجتماعی شده است که در این راستا، بهزیستی در سال ۹۶ طرحی برای رصد آسیب‌های اجتماعی کشور تدوین و اجرایی کرده است.

عباسی هدف از اجرای این برنامه را شناسایی آسیب‌ها و تعیین عوامل خطر و عوامل محافظ دانست و گفت: برای اجرای این برنامه ۳۱ دبیرخانه در استان‌ها تشکیل شده که در سطح استان‌ها اجرای برنامه را نظارت می‌کنند و یک دبیرخانه مرکزی در سازمان بهزیستی بر کل برنامه نظارت دارد.

وی اعتیاد، روابط فرا زناشویی، طلاق، اختلافات خانوادگی، پدیده‌ی زنان خیابانی و خودکشی را از جمله آیتم‌های مورد بررسی در این برنامه ذکر کرد و گفت: فلسفه اجرای این برنامه آن است که به دلیل محدودیت منابع و گستردگی موضوعات اجتماعی، باید اولویت‌بندی کرده و برای بهینه‌کردن مصرف منابع، بر روی آسیب‌های هر منطقه و استان به صورت خاص متمرکز شویم.

عباسی اضافه کرد: این برنامه به صورت سالانه، آسیب‌ها را رصد می‌کند و بر اساس نتایج که در هر سال به‌روزرسانی می‌شود، برنامه‌ریزی لازم برای پیشگیری و کنترل آسیب‌ها انجام می‌گیرد.

ساماندهی ۸۸ هزار معتاد متجاهر در سطح کشور

وی در زمینه ساماندهی و توانمندسازی معتادان متجاهر گفت: این برنامه نیز بر اساس ماده ۸۰ برنامه ششم با همکاری شهرداری‌ها و سازمان‌های غیر دولتی اجرایی شده است.

معاون پیشگیری سازمان بهزیستی، وجود و مسئله‌ی معتادان متجاهر را معضل نظام توصیف کرد و گفت: باید این معضل با استفاده از راهکار‌های علمی و همکاری و هم‌افزایی دستگاه‌های مرتبط که در آیین‌نامه‌ی مربوطه، مشخص شده‌اند حل شود.

وی تصریح کرد: بهزیستی با توجه به بار سنگین آسیب‌ها و وظایف متعددی که بر عهده دارد به تنهایی و با اعتبارات و نیرو‌های کارشناسی و تخصصی بسیار محدود، قادر به انجام این کار نیست و به همین جهت در قانون، دستگاه‌های همکار تعیین شده‌اند که البته مدیریت هماهنگی این دستگاه‌ها در استان‌ها با شورای هماهنگی و کار تخصصی درمان و توانمندسازی با بهزیستی است که اعتبارات آن از سوی ستاد مبارزه با مواد مخدر و شهرداری‌ها تأمین می‌شود.

معاون پیشگیری سازمان بهزیستی، از ساماندهی ۸۷ هزار و ۷۷۵ نفر توسط بهزیستی و دستگاه‌های همکار در سال ۱۴۰۰ خبر داد و گفت: تعدادی هم توسط سازمان زندان‌ها و سایر دستگاه‌هایی که در این زمینه وظیفه‌مند هستند ساماندهی شده‌اند که مجموعاً افراد ساماندهی شده به ۱۰۵ هزار نفر بوده‌اند.

چالش‌های برنامه ساماندهی از نگاه بهزیستی

وی درباره چالش‌های مهم موضوع ساماندهی معتادان متجاهر گفت: مصادیق تجاهر در قانون مشخص نشده و دادگاه‌ها بعضاً بر اساس دیدگاه خود و یا عرف منطقه، تعیین مصادیق می‌کنند که این مشکل، حجم افراد هدف ساماندهی را بالا می‌برد.

عباسی ادامه داد: نمونه‌ی این افراد، معتادان دارای خانواده هستند که با وجود داشتن خانواده به خاطر نداشتن توان اقتصادی خانواده به مراکز ماده ۱۶ ارجاع می‌شوند و یا اینکه افراد شبه معتاد که بدون داشتن اعتیاد، بی‌خانمان و کارتن‌خواب هستند جزو این افراد محسوب شده و به مراکز معتادان متجاهر فرستاده می‌شوند.

وی تصریح کرد: متأسفانه تفاهم‌نامه‌های فی ما بین نهاد‌های تأمین کننده اعتبارات برنامه و بهزیستی بسیار دیرهنگام منعقد می‌شود و تقریباً در نیمه‌ی دوم سال تخصیص می‌یابد که این امر، مشکلات زیادی را در استان‌ها در نیمه اول سال ایجاد می‌کند.

وی همچنین عدم صدور پروانه برای مراکز ماده ۱۶ توسط وزارت بهداشت، عدم همکاری این وزارتخانه در درمان زخم باز یا سایر مشکلات این افراد و عدم همکاری‌های جدی و مؤثر شهرداری‌ها را از دیگر چالش‌های این برنامه برشمرد و گفت: مشکل پایین بودن سرانه‌ی اختصاص یافته در سال جاری که بر اساس تورم باید اضافه شود یکی دیگر از مشکلات است.

وی افزود: بر اساس تورم معمول در جامعه، این سرانه در سال جاری باید حداقل یکصد هزار تومان باشد در حالی که اکنون ۳۵ هزار تومان در نظر گرفته شده که تأمین کننده‌ی هزینه‌های مراکز نیست.

برنامه جامع توانمندسازی در دست تدوین است

به گفته معاون پیشگیری سازمان بهزیستی، مشکل دیگر در این زمینه، ارجاع معتادان یا محکومان مواد مخدر به مراکز ماده ۱۶ است که طبق ماده ۴۲ قانون باید به اردوگاه‌های خاصی که توسط قوه قضائیه ایجاد می‌شود فرستاده شوند.

عباسی موضوع توانمندسازی معتادان بهبودیافته و خانواده‌هایشان را مهم‌ترین بخش این برنامه توصیف کرد و گفت: ما در حال حاضر با اعتبارات تخصیص یافته ۲۵ مرکز توانمندسازی در سطح کشور داریم که هر کدام ۱۵ تا ۲۰ بهبود یافته را تحت پوشش دارند که بسیار کم است، ولی با اعتبارات فعلی، امکان پوشش بیشتری نداریم و تمام ظرفیت‌های موجود بهزیستی صرف نگهداری و درمان این افراد شده است.

وی از تدوین برنامه جامع توانمندسازی معتادان بهبودیافته در سازمان بهزیستی اطلاع داد و گفت: این برنامه نیاز به اعتبارات و کمک دستگاه‌ها و نهاد‌های حاکمیتی دارد که در صورت تصویب در سازمان به نهاد‌های مرتبط هم ارسال می‌شود و در نهایت با کمک آن‌ها قابل اجرا خواهد بود.

عباسی گفت: معتادان بهبودیافته و خانواده‌هایشان، نیاز به حمایت‌های اجتماعی روانی، اقتصادی و فرهنگی زیادی دارند و بدون این حمایت‌ها، امکان عود مصرف آن‌ها بسیار بالاست و اگر همکاری نهاد‌های حاکمیتی و دستگاه‌های اجرایی نباشد، امکان توانمندسازی این افراد نیست و درصد زیادی از آن‌ها به چرخه‌ی مصیبت‌بار اعتیاد عود می‌کنند.

نقشه ژنتیک معلولیت در کشور ترسیم می‌شود

معاون پیشگیری بهزیستی کشور، یکی دیگر از برنامه‌های این معاونت را پیشگیری از معلولیت‌ها برشمرد و گفت: به جهت اینکه در پیشگیری از معلولیت، بحث آزمایش‌های ژنتیک مطرح است و آزمایش‌ها هزینه‌های بسیار زیادی دارند لذا تلاش کردیم در وهله‌ی اول، این هزینه‌ها را هدفمند کرده و به سمت جامعه هدف بهزیستی ببریم که از معلول‌زایی و مشکلات دیگر خانواده‌های تحت پوشش، پیشگیری کنیم.

وی ادامه داد: یکی از مشکلاتی که در خانواده‌های دارای عضو معلول وجود دارد این است که دختری که در این خانواده سالم است به خاطر اینکه معلول در خانواده هست از معلول شدن فرزندان خودش مطمئن نیست و لذا در ازدواج مشکل دارد.

عباسی اضافه کرد: به خاطر چنین مشکلاتی، ما پیشگیری از معلولیت را با شناسایی، مشاوره و آزمایش‌های ژنتیک در خانواده‌های تحت پوشش خودمان محدود کردیم که از اولویت بیشتری برخوردارند.

وی در همین زمینه تأکید کرد: هدف ما از کل برنامه پیشگیری از معلولیت، سالم‌سازی جمعیت و رشد جمعیت جوان و کارآمد کشور است که در راستای تحکیم بنیان خانواده و قانون جوان‌سازی جمعیت می‌باشد و بر خلاف برخی مطالب عنوان شده، به هیچ وجه در پی جلوگیری از افزایش جمعیت نیستیم.

عباسی گفت: این برنامه از سال ۹۷ به صورت آزمایشی در سه استان از جمله خراسان رضوی و گلستان، آغاز شد و اکنون به یازده استان تسری یافته است.

وی افزود: در پایان این برنامه، یک نقشه ژنتیک در کل کشور ترسیم خواهد شد که داده‌های بسیار مفیدی به محققان ارائه می‌دهد و اگر اعتبارات لازم تأمین شود می‌توانیم علل شیوع معلولیت‌های مختلف در مناطق مختلف کشور را نیز رصد و پیمایش نمائیم.

غربالگری اضطراب ۳۰ هزار کودک در سراسر کشور

عباسی، یکی دیگر از اولویت‌های پیشگیری بهزیستی را هدایت برنامه‌های پیشگیری از معلولیت و پیشگیری از آسیب‌ها به سمت جمعیت هدف در بخش معاونت اجتماعی شامل زنان سرپرست خانوار، کودکان بی‌سرپرست و بدسرپرست، آسیب‌دیدگان اجتماعی و دیگر اقشار تحت پوشش این بخش عنوان کرد.

وی ادامه داد: یکی از مشکلاتی که در حوزه کودکان بی‌سرپرست وجود دارد نبود دلبستگی ایمن در این کودکان است که نتیجه‌ی تغییرات مداوم مادریاران و کودک‌یاران این مراکز است که در این راستا طرح دلبستگی ایمن و طرح همیار مادر و کودک اجرایی شده است.

عباسی همچنین از یک طرح پیشگیرانه دیگر در بخش کودکان خبر داد و گفت: طرح غربالگری اضطراب کودکان سه سال پیش آغاز شده و اکنون تعداد کودکان غربال شده در سال ۱۴۰۰ به بیش از ۳۰ هزار کودک در سطح کشور گسترش یافته است.

وی خاطر نشان کرد: در صورتی که بتوانیم موضوع اضطراب کودکان را به موقع شناسایی و درمان کنیم، از بسیاری از مشکلات روحی روانی در جمعیت آینده، پیشگیری خواهیم کرد.

افزایش یک درصدی میانگین سازش در متقاضیان طلاق

به گفته عباسی، همچنین سازمان بهزیستی در زمینه کنترل و پیشگیری از طلاق، یک برنامه‌ی غربالگری دیگر در این زمینه را در دست اجرا دارد که خروجی آن، آموزش زوجین در سال اول ازدواج است.

وی اضافه کرد: خانواده‌های جوانی که دارای ریسک بیشتری در اختلافات هستند شناسایی و برای آن‌ها مداخله و مشاوره روان‌شناختی انجام می‌شود که پیش از رسیدن بحران، با کمک روان‌شناسان و مددکاران اجتماعی، از آن پیشگیری کنیم.

عباسی در خصوص میزان سازش‌های زوجین متقاضی طلاق در سال ۱۴۰۰ گفت: خوشبختانه با همکاری دستگاه قضائی و سازمان بهزیستی و روان‌شناسان همکار طرح، میانگین سازش در زوجین متقاضی طلاق به ۱۷.۲ درصد افزایش یافته که نسبت به پارسال یک درصد بیشتر است که یک درصد در سطح جمعیت متقاضی سطح کشور، موفقیت بسیار قابل توجهی است.

انتهای پیام/ 241