به گزارش مجاهدت از خبرنگار فرهنگ دفاع‌پرس، حجت‌الاسلام والمسلمین مهدی طائب رئیس شورای قرارگاه راهبردی عمار هست که در حوزه جنگ نرم صاحب نظر هست. از آنجا که مقوله جهاد تبیین در حوزه جنگ نرم امری راهبردی هست و می‌تواند به عنوان سیاستی بازدارنده علیه اقدامات ضد ایرانی و اسلامی دشمنان عمل کند به اشتراک گذاشتن مواضع صاحب‌نظران اجتناب ناپذیر هست.
متنی که در ادامه می‌خوانید حاصل گفتگو با این کارشناس جنگ نرم درباره جهاد تبیین هست.
در میان رسالت‌های مختلف آموزشی، پژوهشی، تبلیغی، ترویجی و حفظ و اشاعه تراث دینی که حوزه‌های علمیه بر عهده دارند تبیین چه اهمیتی دارد و چرا از این مقوله به جهاد تعبیر می‌شود؟ چه شرایطی باعث اتخاذ رویکرد جهادی در عرصه تبیین می‌شود؟
حجت‌الاسلام طائب: موفقیت هر برنامه‌ای وابسته به همراهی و همکاری مردم هست، اما آنها تا به مطالبی آگاهی و بصیرت نداشته باشند همکاری و همراهی لازم را نمی‌کنند مخصوصاً اگر طرح و برنامه‌ای مخالف و دشمن جدی هم داشته باشد دشمنانی که با مانع گذاری و ایجاد دردسر و رحمت می‌کوشند مسیر تحقق برنامه را سد کنند از این رو برای حل این مشکل باید مردم تا حد اعلی نسبت به مبانی نتایج و لوازم هر برنامه‌ای آگاه و مطلع باشند.
ما در جمهوری اسلامی اهداف و برنامه و راهکار‌هایی داریم که مختص نظام ما هست و هدف مبانی آن قطع دست اجانب از موانع و مواهب ایران و هدف غایی‌اش ایجاد عدالت هست و هر دوی این مسیر‌ها رشد و منزلت انسانی در ابعاد مختلف را دنبال می‌کند طبیعتا آنها که منافع ما را به یغما می‌بردند و هنوز هم درصدد سطله بر ما هستند. در مسیر تحقق این اهداف مانع و دردسر ایجاد می‌کند.
همراه نگاه داشتن مردم مستلزم آن هست تا جایی که توان داریم آنها را نسبت به همه لوازم و موانع و اقدامات خودمان آگاه و روشن کنیم بسیاری از مبانی اقدامات ما دینی هست و حوزه علمیه به عنوان متصدی تعلیم و تربیت جامعه بار عمده‌ای از این جهاد تبیین را بر عهده دارد باید توجه داشت اصولا در مقابله حق و باطل ابزار اصلی باطل، عملیات روانی و جنگ شناختی هست به این معنا که تلاش دارد. شناخت باطلی در بین مردم ایجاد و آنها را در شناخت حق ناتوان کند برای مقابله با این جنگ شناختی به جهاد تبیین نیاز دارد.
عملیات روانی و جنگ شناختی اصلی‌ترین ابزار دشمن هست، چون جنگ‌های نظامی بمباران و درگیری تن به تن تلفات نیرو‌ها و منابع را برایشان به دنبال دارد و آنها را دچار ضعف می‌کند برای همین در آخرین مرحله و از روی اضطرار به سمت آن می‌روند. از این رو می‌کوشند با طرح مطالب غلط درهم ریختن حق و باطل سیاه نمایی‌ها دروغ‌گویی و ترویج مبانی فکری غلط جنگ شناختی را به نفع خود پیش ببرند؛ آنها با تأثیر بر شناخت مردم و تغییر سبک زندگی و نگاه آنها حق را از بین می‌برند و پایمال می‌کنند پس در این میدان چاره‌ای جز تبیین باقی نمی‌ماند.
ملزومات حضور و اثرگذاری حوزه‌های علمیه در جهاد تبیین با این خصایص و اهمیت چیست؟
حجت‌الاسلام طائب: جهاد تبیین به عنوان پل تعامل با اندیشه و فکر مردم شیوه ارتباطی خاص خود را می‌طلبد لذا ضرورت دارد حوزه‌های علمیه در گام نخست این جهاد با مراکز آموزشی اعم از مدارس و دانشگاه‌ها، رسانه‌های عمومی و به ویژه مساجد مرتبط شوند. چون اینها با فکر مردم سروکار دارند و طبیعتاً حوزه علمیه باید در حد توان آنها را مورد هدف قرار دهد و در آنها حضور و ورود داشته باشد. حوزه می‌تواند از طریق مسجد در مدارس دانشگاه‌ها و رسانه‌ها هم اثرگذار باشد.
نماز خط مشترک عملیاتی مسلمانان هست و نماز در مسجد توصیه شده کسی که در مسجد می‌آید ذهنش برای پذیرش حقایق الهی آماده هست و به دلیل نوع مکان و قداستی که دارد تأثیر در آن بسیار بالا هست؛ لذا حوزه‌های علمیه در گام اول و اهم باید مساجد را دریابند و برای تبلیغ و تبیین در دانشگاه‌ها مدارس و رسانه‌ها نیز نیروهای ویژه تربیت کنند. متاسفانه در نگاه دولت‌های ما از آغاز تا کنون به هر دلیل توجه به حوزه‌های علمیه کمرنگ بوده و حوزه‌ها ملزم بوده‌اند با همان شیوه‌های بوجه‌ای سابق به کار خود عمل کنند.
اهل فن می‌دانند با تغیرات رخ داده بسیاری از بودجه‌هایی که به حوزه برای تبلیغ می‌رسید به دولت و دیگر ارگان‌ها رفته و حوزه‌های علمیه با همه تنگدستی‌ها تاکنون پیش آمده‌اند، اما اگر بخواهیم مسأله جهاد تبیین به خوبی انجام شود نگاه جدید نسبت به نقش حوزه علمیه و تامین ملزومات آن ضرورت دارد.
برای آنکه حوزه و روحانیت بتوانند در جهاد تبیین اثرگذار باشند و مطلوب را تأمین کنند باید چه سازوکار و رویکردی را اتخاذ کنند؟
حجت‌الاسلام طائب: در جهاد تبیین اولین اصل اخلاص هست مخاطب ما باید بداند مطلبی که گفته می‌شود. فارغ از هر گونه منافع و اغراض شخصی گوینده هست و صرفاً برای مصالح جامعه و افراد بیان می‌شود نمونه موفق چنین تبیین‌گری مخلصانه‌ای توسط رهبر معظم انقلاب اسلامی انجام می‌شود. برای همین هم نه فقط در ایران بلکه سران دنیا که منفعت ملت خود را دنبال می‌کنند پذیرای تبیین‌های ایشان هستند.
دومین ویژگی مورد نیاز در جهاد تبیین عالمانه بودن هست. مطالب و حقایق باید با آگاهی و بررسی جوانب بیان شود. مباحث بدون آگاهی شاید در گام اول پذیرفته شوند. اما با روشن شدن بطلان برخی ابعاد اثر عکس می‌دهد. اصل سوم آنکه آنها که تبیین و توصیه می‌کنند باید خود عامل باشند و به آنچه می‌گویند عمل کنند. چهارم آنکه ظرفیت‌های تبیین مورد ملاحظه قرار بگیرد. شاید حرفی حق باشد، اما باید دقت کرد این حد از تبیین ما با ظرف درک و فهم مخاطب انطباق دارد یا نه؟ به تعبیر گذشتگان هر سخن جایی و هر نکته مکانی دارد. این به معنای حرف نزدن نیست بلکه یعنی به گونه‌ای حقایق را بگوییم که طرف مقابل توان درک و دریافت آن را داشته باشد.
چه بسیار افرادی که با یک کلام لا اله الا الله وارد اسلام و با یک رفتار سو از آن خارج شده‌اند زبان رسا و ادبیات روان به جهاد تبیین کمک بسیار می‌کند. شاید یک بیت شعر گاهی کار یک مقاله هزار کلمه‌ای را انجام دهد؛ به هنگام سخن گفتن یعنی سنجش ظرفیت زمان و مکان هم در کنار ظرفیت مخاطب بسیار مهم هست و به توفیق حوزه‌های علمیه و طلاب در جهاد تبییم کمک می‌کند.
با توجه به نقش خاص علما در تبیین عملکرد آنها در این جهاد را چطور ارزیابی می‌کنید؟ آیا آن جدیتی که باید در آنها دیده می‌شود؟
حجت‌الاسلام طائب: وظیفه علما تبیین و روشنگری هست کسی که در حوزه‌های علمیه تربیت می‌شود از ابتدای ورود هدف را خودسازی و اصلاح فردی و اجتماعی قرار می‌دهد. این رسالت در ذات حوزه‌های علمیه هست و به اندازه ظرفیت و تا جایی که امکانات بوده و بعضا با رویکرد جهادی به معنای اخص یعنی شکستن حصر همه نیاز‌ها و اقدام بر اساس حداقل‌ها در حوزه‌ها عمل شده هست، اما می‌توان گفت ظرفیت‌ها و توانمندی‌ها بیش از آن چیزی هست که انجام می‌شود. یک دلیل آنکه لوازم جانبی شاید خیلی هم در اختیار حوزه نباشد فراهم نمی‌شود،
اما می‌توان گفت توان و ظرفیت بیش از آن چیزی هست که اکنون بروز و ظهور دارد و شاید از نظر موضوع شناسی و ایجاد ضرورت‌های تامه هم دچار نقص هستیم برای مثال نماز جمعه تهران در دوران جنگ ظرفیت معمولی داشت، اما وقتی صدام تهدید به بمباران می‌کرد. این جمعیت افزایش می‌یافت، چون مردم درک می‌کردند الان اسلام نیازمند نیرو هست و باید حتما در عرصه حضور داشته باشند و به نوعی این تهدید صدام به افزایش درک مردم کمک می‌کرد اینکه جامعه چقدر نیازمند تبیین هست باید درک شود. اگر آسیب‌ها بررسی شود استعداد حضور بروز می‌یابد و ظرفیت‌ها بیشتر بالفعل می‌شود.
چه آسیب‌هایی حوزه‌ها و طلاب را در جهاد تبیین دچار مشکل می‌کند و چطور می‌توان آنها را رفع کرد؟
حجت‌الاسلام طائب: در هر کاری اگر بتوانیم سازماندهی‌های لازم را ایجاد کنیم طبیعتا بهره‌وری بیشتری خواهشم داشت. امروز تلاش در جهت ارتقای کیفیت سازمان تبیین و تبلیغ ضرورت بسیار دارد و در این باره دچار نقص هستیم که باید برطرف شود. مسأله دیگر جهاد تبیین ضروت تبلیغ هست اگر سازمان به معنای ایجاد اتاق اندیشه اقدام و عمل شکل بگیرد تبیین ضرورت‌ها و الزامات بهتر انجام می‌شود آسیب امروزی حوزه علمیه ضعف هماهنگی و پراکنده‌کاری‌ها علی رغم تلاش‌ها هست. البته هنوز راه بسیار هست و مدیریت حوزه می‌تواند در این باره از افراد مجرب‌تری بهره بگیرند.
منبع: نشریه «طلیعه ۱۴۱۷» صص ۳۸ و ۳۹
انتهای پیام/ 161
