سرویس سیاست مشرق- سقوط بالگرد رئیس‌جمهور در نزدیکی روستای اوزی ورزقان در شمال استان آذربایجان شرقی همچنان ازجمله پرونده‌هایی است که برخی در تلاش هستند برای آن گمانه‌هایی را مطرح کنند.

در همان ساعات اولیه سقوط بالگرد بل ۲۱۲ شبکه‌های رسانه‌ای ضدانقلاب برای تشدید شایعات به صحنه آمده و برخی ادعا کردند که بالگرد هدف یک موشک دوش‌پرتاب قرارگرفته و تعدادی دیگر از سقوط عمدی آن توسط خلبان خبر می‌دادند؛ اخباری که هیچ‌کدام از آن‌ها فاقد اصالت نبوده و در تلاش بود با افزایش شایعات فضای موجود را غبارآلودتر کند.

عملیات امداد و نجات به دلیل زمین‌های جنگلی انبوه و شرایط نامساعد جوی مانند باران و مه شدید با مشکلاتی مواجه بود و هر چه زمان عملیات طولانی‌تر می‌شد بازار شایعات نیز داغ‌تر شده بود ازجمله آنکه در همان ساعات خبری روی خط شبکه نفاق قرار گرفت که مدعی آن بود که گروهی به لاشه بالگرد رسیده و با جمع‌آوری آن تمامی صحنه را پاک‌کرده است؛ ماجرایی که چند ساعت بعد با یافتن بالگرد ساختگی بودن آن برملا شد.

ماجرای سقوط بالگرد رئیس‌جمهور با گزارشی که ستاد کل نیروهای مسلح از آن تهیه‌کرده پرونده‌اش بسته‌شده است اما هر بار حادثه‌ای خاص روی می‌دهد بازهم موج شایعات راه افتاده تا جایی که بعد از ماجرای ترورهای پیجری در لبنان برخی منابع داخلی که دارای انگیزه‌های سیاسی نیز بودند اعلام کردند که سقوط بالگرد شهید رئیسی به دلیل استفاده خدمه پرواز از یک آی‌پد بوده است!

گزارش دو نهاد اطلاعاتی درباره سقوط بالگرد چه می‌گوید؟

در صورتی این خطاهای تحلیلی با سرعت‌بالا در شبکه‌های اجتماعی به‌ویژه پیام‌رسان‌های ایرانی پخش می‌شد که در همان روزهای اولیه پس از سانحه مشخص‌شده بود که رایانه دستی همراه خلبان بالگرد سانحه دیده (آیپد) ریکاوری شده بود و هیچ نوع خرابکاری با نرم‌افزار خارجی در آن مشاهده نگردیده بود همچنین رایانه خدمه پرواز نشان می‌داد که مسیر پروازی بالگرد از ابتدای شروع پرواز از تبریز به مقصد سد قیزقلعه‌سی و از آن نقطه به هنگام برگشت تا زمان وقوع سانحه منطبق با مسیر از قبل تعیین‌شده بوده است.

یکی دیگر از شایعاتی که در همان روزهای اول بازتاب فراوان داشت استفاده از پرتابگر خارجی برای انهدام بالگرد رئیس‌جمهور بوده است، این گزاره بارها با استفاده از تصاویر جعلی بازنشر شده بود اما بررسی قطعات و سامانه‌های باقیمانده از بالگرد سانحه دیده (موتورها، سامانه‌های انتقال قدرت و سوخت‌رسان، تجهیزات الکترونیکی، الکترواویونیکی) توسط کارشناسان و متخصصان سازمان صنایع هوایی وزارت دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح در آزمایشگاه‌های تخصصی نشان می‌داد که نه‌تنها اصابت بیرونی روی نداده بلکه هیچ‌گونه عیوبی مبنی بر دخالت در سقوط بالگرد وجود نداشته است.

بیشتر بخوانید:

تضعیف اقتدار نظامی کشور در خیابان پاستور!

پشت پرده تخریب و اعتبارزدایی از نیروهای نظامی!

همچنین اطلاعات سامانه ضبط صدای داخل کابین (CVR) و ضبط اطلاعات پروازی در سامانه FDR بالگرد همراه دسته پروازی (میل ۱۷۱) نیز پس از پیاده‌سازی موردبررسی قرارگرفته بود و این پیام‌های نشان می‌داد که هیچ‌گونه اخطار و اعلام وضعیت اضطراری از سوی خلبان بالگرد سانحه دیده اعلام نگردیده است، این وضعیت به‌خوبی نشان می‌داد که بالگرد با عامل واکنش بیرونی مواجه نشده است.

بررسی اولیه بقایای بالگرد درصحنه نیز نشان می‌داد که بالگرد حامل رئیس‌جمهور شهید به دلیل وضعیت جوی و شرایط جغرافیایی از کریدور پروازی خارج و دچار سانحه شده است، بااین‌وجود ستادکل نیروهای مسلح به‌عنوان متولی اصلی، ابعاد و علل وقوع سانحه را در سه گزارش جامع موردبررسی قرار داده که خروجی آن شرایط پیچیده اقلیمی و جوی منطقه در فصل بهار در به وجود آمدن ناگهانی توده غلیظ مه و متراکم بالارونده به سمت ارتفاع و برخورد بالگرد با کوه تشخیص داده شد.

درواقع بازسازی صحنه نشان داد که بالگرد رئیس‌جمهور در ارتفاع پایین پرواز کرده که هوا نیز کاملاً مه و بارانی شده و عملاً دید به صفر رسیده است؛ بنابراین پس از گذشت زمانی، ناگهان خلبانان خود را در نزدیکی سینه‌کش کوه در بالاترین ارتفاع نزدیک به خط‌الرأس می‌بینند و ازاین‌رو اقدام به اوج‌گیری شدید و سریع می‌کنند.

اما به دلیل نزدیکی بیش‌ازحد به سطح و ارتفاع گیری ناگهانی، دم بالگرد به زمین اصابت کرده و از آن جدا می‌شود. از این لحظه به بعد و با توجه به نبودِ دم، کابین بالگرد به‌سرعت و به‌اندازه تعداد حرکت پره‌ها به دور خود می‌چرخد و به دلیل نزدیکی به زمین به سطح نیز اصابت می‌کند طوری که درب بالگرد نیز از جا کنده‌شده است.

در این گزارش روی این موضوع تأکید شده بود که احتمال هدف قرار گرفتن بالگرد با سامانه‌های آفندی و پدافندی، جنگ الکترونیک و ایجاد میدان مغناطیسی و لیزر بررسیِ کارشناسی و تخصصی شد که هرگونه دخالت موارد یادشده در بروز سانحه منتفی بوده است.

پای انگیزه‌های سیاسی در میان است!

باوجود روشن بودن گزارش ستادکل نیروهای مسلح در روزهای پسا انتخاباتی همچنان شاهد آن هستیم که برخی افراد و جریان‌های سیاسی با دلایل خاص در تلاش هستند با زیر سؤال بردن گزارش جامع ستادکل بار دیگر پرونده سقوط بالگرد شهید رئیسی را بازکرده تا امنیت روانی جامعه را به هم بزنند.

ازجمله آن‌ها همایشی است که در روزهای اخیر برگزارشده و یک نماینده مجلس در آن ادعا کرده است که رئیس‌جمهور ترور شده و بالگرد او در آسمان منهدم گردیده است، این نماینده در همایش فریاد ایران ۲ گفته است:

رئیس‌جمهور را به شهادت رساندند، اما برخی آقایان مصلحت نمی‌بینند اعلام کنند… و شهادت را نسبت می‌دهند به یک توده ابر… عجب ابر متراکم و هوشمندی بود!

بیان این دست جملات از جانب یک نماینده به معنای آن است که گزارش نیروهای مسلح درباره سقوط بالگرد شهید رئیسی دروغین بوده و احتمالاً گزارش دیگری نیز وجود دارد که درباره آن پنهان‌کاری شده است، نکته جالب‌توجه آن است که این نماینده در طی سخنرانی خود هیچ سندی درباره دروغ بستن به ستادکل نیروهای مسلح ارائه نکرده و صرفاً با جملاتی رادیکال طور فضا را برای گروه‌های معاند در پخش شایعات بیشتر آماده کرده است تا آن‌ها نیروهای نظامی را تضعیف کنند.

شاید اگر این دست شایعات از جانب برخی نیروهای انقلابی در شبکه‌های اجتماعی در روزهای اول پس از سقوط بالگرد رئیس‌جمهور به دلیل شوک ناشی از خبر قابل‌ گذشت بود اما این دست زیر سؤال بردن گزارش دو نهاد امنیتی که متولی جمع‌آوری آن ستادکل نیروهای مسلح بوده جای تأمل و بررسی بیشتر دارد.

مطابق همه بررسی‌ها چه در نهادهای امنیتی و چه در سازمان‌های مسئول برای یافتن علت حادثه، هیچ شاهدی برای انواع عملیات ترور (بمب داخلی، پرتابه خارجی، جمینگ و …) وجود ندارد ازاین‌رو دامن زدن به ترور و یا حتی توطئه داخلی که توسط ضدانقلاب و برخی نیروهای به‌ظاهر انقلابی مطرح می‌شود، بازی مستقیم در زمین رژیم صهیونیستی و نفاق است.

متأسفانه در روزهای اخیر به‌ویژه تحولات سوریه شاهد آن هستیم که جریان انتقام‌گیری‌های سیاسی با مقاصد مختلف دوباره فعال‌شده است که در سطح بالایی با تحرکات ضدانقلاب در خارج از کشور تقاطع ویژه دارد؛ تقاطعی که یکی از پیام رسان های داخلی متاسفانه اکنون به شاهراه آن تبدیل شده است.

بی‌شک انگیزه داخلی در این دست سناریوسازی‌های تخیلی در داخل و خارج از کشور باهم متفاوت است اما فصل مشترک یکسانی دارد، به‌ویژه ایجاد تلاطم‌هایی که امنیت ملی را با کلیدواژه سوریه‌ای کردن ایران نشانه می‌رود درخواست غیر کارشناسی برای اجرای وعده صادق ۳، زیر سؤال بردن نیروی قدس در سقوط اسد و باز کردن پرونده سقوط بالگرد شهید رئیسی اتفاقی نیست!

به گزارش مجاهدت از مشرق، روزنامه کیهان در ستون خبر ویژه خود نوشت: وبسایت بی‌بی سی انگلیس با طرح این موضوع نوشت: در دوران ریاست جمهوری رئیسی، گشایش قابل توجهی در روابط تهران با کشورهای عربی مشاهده شد. نمونه بارز آن، امضای توافق با عربستان در سال ۲۰۲۳ بود که به هفت سال قطع روابط دیپلماتیک دو کشور پایان داد. روابط ایران با کشورهای عربی دیگری مانند مصر و تونس هم پیشرفت‌هایی داشت و عده‌ای این بهبود روابط را از دستاوردهای مهم دولت رئیسی ارزیابی می‌کنند.

نمایندگان و مسئولان ۶۸ کشور در مراسم ابراهیم رئیسی و همراهانش، که روز چهارشنبه در سالن اجلاس سران تهران برگزار شد، شرکت کردند. شیخ تمیم بن حمد آل ثانی، امیر قطر، قیس سعید، رئیس‌جمهور تونس و وزرای خارجه عربستان، امارات، بحرین، کویت، عراق، مصر و اردن از جمله رهبران و نمایندگان بلندپایه حاضر در این مراسم بودند. قیس سعید، رئیس‌جمهور تونس، برای اولین بار از زمان رسیدن به این مقام، به ایران سفر کرد و با رهبر جمهوری اسلامی ایران دیدار کرد.

بعضی تحلیلگران معتقدند که حضور دو تن از رهبران کشورهای عربی، و نمایندگان دیپلماتیک بلندپایه دیگر در این مراسم، می‌تواند به عنوان نشانه‌ای از تغییرات احتمالی در روابط ایران و کشورهای عربی ارزیابی شود. حَکم امهز، تحلیلگر سیاسی معتقد است این حضور نتیجه اقدامات دیپلماتیک دولت رئیسی بوده و نشان‌دهنده باز شدن درهای روابط ایران با کشورهای عربی و حوزه خلیج‌فارس است.

فوراتی عبدالعزیز، سردبیر سابق روزنامه الفجر تونس، در گفت‌وگو با بی‌بی‌سی تاکید کرد که این سفر که جزو معدود سفرهای خارجی رئیس‌جمهور تونس بوده، نشان‌دهنده «شجاعت سیاسی» تونس در بهبود روابط با ایران است و پیش‌بینی کرد که روابط تونس و تهران در آینده نزدیک به‌ شکل قابل‌ توجهی بهبود خواهد یافت.

به عقیده تحلیلگران، حضور نمایندگان بلندپایه کشورهای حوزه خلیج‌فارس در مراسم تشییع رئیسی، که بعضی از آنها قابل توجه بود، نشانه آشکاری از تمایل به بهبود روابط است.

به عنوان مثال، حضور عبداللطیف الزیانی، وزیر امور خارجه بحرین در تهران پس از ۱۳ سال، سؤالات زیادی را درباره آینده روابط منامه و تهران که در حال حاضر روابط دیپلماتیک ندارند، ایجاد کرده است. همزمان حمد بن عیسی آل‌خلیفه، پادشاه بحرین، اعلام کرد که «هیچ دلیلی برای به تاخیر انداختن عادی‌سازی روابط دیپلماتیک بحرین و ایران وجود ندارد». این صحبت‌ها نشان می‌دهد که منامه به دنبال بهبود روابط با تهران است.

حکم امهز، تحلیلگر سیاسی، معتقد است که بازسازی اعتماد بین بحرین و ایران به زمان نیاز دارد. او می‌گوید: روابط منامه و تهران بعد از توافق ایران و عربستان در سال گذشته به تدریج شروع به بهبود کرده است. حضور نمایندگان بحرین در مراسم تشییع رئیسی نشانه‌ای مثبت از تمایل بحرین به بهبود روابط است.

اما عبدالله الجنید، تحلیلگر بحرینی تاکید کرد که حضور بحرین در این مراسم تنها در چارچوب «تشریفات دیپلماتیک و نه بیشتر» بوده، و گفت که باید حساب سیاست را آداب و رسوم انسانی جدا کرد.

در مورد سعودی‌ها، ناظران به حضور شاهزاده فیصل بن فرحان، وزیر خارجه عربستان، و عبدالله بن سعود العنزی، سفیر این کشور در ایران اشاره کرده‌اند و همین طور شاهزاده منصور بن متعب بن عبدالعزیز، مشاور ملک سلمان، پادشاه عربستان.

هشام الغنام، مدیر مرکز پژوهش‌های امنیتی دانشگاه نایف عربستان گفت که این حضور نشان‌دهنده مصالحه ایران و عربستان برای دستیابی به روابط پایدارتر بین دو کشور است. آنچه در جریان حضور وزیر خارجه عربستان در تهران مشاهده شد حاکی از وجود «روابط شخصی نزدیک و مهم» با مقامات ایرانی بود که به تحکیم روابط دیپلماتیک بین دو طرف کمک می‌کند، اما به نظر این تحلیلگر اقدامات مربوط به اعتمادسازی بین دو طرف مدتی طول می‌کشد.

مبارک آل عاتی، نویسنده سعودی معتقد است که حضور نمایندگان عربستان و کشورهای حوزه خلیج‌فارس در مراسم تشییع رئیس‌جمهوری ایران، نشانه‌ای از تمایل این کشورها به ادامه روند کاهش تنش‌ و تقویت روابط با ایران است، و می‌تواند به اجرای عملی توافق‌نامه‌های امضاشده بین ایران و عربستان، به ویژه توافقات امنیتی منجر شود.

به گزارش مجاهدت از مشرق، روزنامه کیهان در ستون خبر ویژه خود نوشت: روزنامه لوموند در مقاله‌ای تحت عنوان «وسوسه‌های ایرانی قیس سعید» و با طرح این پرسش که «قیس سعید، رئیس‌جمهوری تونس، با چه انگیزه‌ای به مراسم یادبود رئیسی شتافت؟»، نوشت: از دیدگاه دیپلماسی تونسی، سفر قیس سعید به تهران چندان بدیهی به نظر نمی‌رسید. او که برای شرکت در مراسم یادبود ابراهیم رئیسی عازم ایران شد، با رهبر جمهوری اسلامی نیز ملاقات کرد. حضور قیس سعید در تهران، در کنار شخصیت‌هایی چون رهبران سیاسی تاجیکستان و قطر، یا نخست‌وزیران پاکستان، عراق، سوریه، ونزوئلا و بلاروس حاکی از چرخشی قابل توجه در روند دیپلماسی تونس است که نزدیک به ۶٠ سال، هیچ رهبر تونسی به ایران سفر نکرده بود: آخرین بار، حبیب بورقیبه، در سال ۱٩۶۵ به تهران رفته و با محمدرضا شاه پهلوی دیدار کرده بود.

در شرایطی که روابط قیس سعید با غربی‌ها منقبض و سرد است و تونس بی‌سر و صدا به روسیه متمایل می‌شود، سفر رئیس‌جمهور به تهران پرسش‌های زیادی را در مورد مواضع راهبردی تونس مطرح می‌کند. حدود سه ماه قبل، قیس سعید برای نخستین بار در الجزیره و در چارچوب اجلاس کشورهای صادرکنندۀ گاز با رئیسی ملاقات کرد. خبرگزاری‌های جمهوری اسلامی نیز به این دیدار اشاره کرده و می‌نویسند که سعید در گفت‌وگو با رهبر ایران به یاد آورده است که «آخرین دیدار ما با رئیس‌جمهور فقید ایران، چندی پیش در الجزایر بود و در همان جا توافق کردیم که من به تهران بیایم، اما هیچ‌گاه تصور نمی‌کردم برای ابراز تسلیتِ فوت ایشان به تهران بیایم.»

قیس سعید که پروردۀ مکتب ناسیونالیسم عرب است و پیوسته از «زورگویی خارجی» (غربی‌ها) شکایت می‌کند، با سفر به تهران مسیر دیپلماتیکی را برگزیده که طی آن ایدئولوژی ضدامپریالیستی با مقتضیات دستیابی به کمک‌ همخوانی می‌یابد. به گفتۀ حمزه مدبّ، پژوهشگر تونسی تبار، «قیس سعید مدام به آمریکایی‌ها و اروپاییان هشدار می‌فرستد که تونس حق خود می‌داند که روابطش را با سایر دول، از جمله قدرت‌های ضد غربی تقویت کند.»

از زمانی که آقای سعید وام ۱/۹ میلیارد دلاری صندوق بین‌المللی پول را به دلیل «شرایط نامساعد» رد کرد، امکان دریافت کمک برای تونس بسیار کم شده است. حتی عربستان فقط به شرطی حاضر به کمک شده که تونس شرایط صندوق بین‌المللی پول را بپذیرد. قطر نیز کنار آمدن قیس سعید با حزب اسلام‌گرای النهضه (نهضت) را به عنوان شرط وام دادن تعیین کرده است. اما قیس سعید چندی پیش تمام رهبران النهضه (نزدیک به اخوان‌المسلمین)، از جمله رهبر تاریخی آن راشد غنوشی را به زندان انداخت… و بالاخره کمک‌های امارات متحد عرب هم با مخالفت الجزایر مواجه است که نفوذی سنگین بر تونس، و روابطی پرتنش با اماراتی‌ها دارد.

در این وضعیت، نزدیک شدن تونس به تهران چندان دشوار به نظر نمی‌رسد، بخصوص که برخی نزدیکان قیس سعید روابطی دیرینه با جمهوری اسلامی دارند. برادر قیس سعید، موسوم به نوفل سعید که نقش مشاور غیررسمی اما پرنفوذ رئیس‌جمهور را ایفا می‌کند، متعلق به جریان «چپ اسلامی» است که از آثار علی شریعتی تغذیه می‌کند. دفاع و جانبداری نوفل سعید از رژیم تهران تازگی ندارد. هنگامی که جنگ داخلی سوریه در اوج بود، وی گفت که شورشیان مخالف بشار اسد، «تروریست‌های زادۀ توطئه‌های آمریکا و عربستان سعودی هستند که علیه سوریه، روسیه و رنسانس ایرانی» فعالیت می‌کنند. با توجه به این پیشینه، در صورتی که گرایش ایرانی قیس سعید قطعی شود، معلوم خواهد بود که از کجا ریشه می‌گیرد.

یادآور می‌شود رهبر انقلاب اخیرا در دیدار آقای قیس سعید رئیس‌جمهور تونس، با ابراز مسرت از شکل‌گیری تجدید مطلع در روابط ایران و تونس به دلیل سفر رئیس‌جمهور این کشور، افزودند: حضور شخصیت فاضل و دانشگاهی همچون آقای «قیس سعید» در رأس کشور تونس، یک فرصت است تا این کشور بعد از سالها حاکمیت استبدادی و قطع رابطه با دنیای اسلام، چهره جدید و خوبی را از خود به نمایش بگذارد. ملت تونس استعداد زیادی برای پیشرفت و حرکت رو به جلو دارند و امیدواریم که با تدبیر آقای «قیس سعید» وحدت لازم میان گرایش‌های مختلف در تونس به‌وجود بیاید و زمینه پیشرفت بیشتر فراهم شود.

به گزارش مجاهدت از مشرق، محسن مهدیان طی یادداشتی در روزنامه همشهری نوشت:

شهیدجمهور را به کدام صفت می‌شناسید؟ وقتی نام رئیس‌جمهور فقید می‌آید، دل و ذهن‌تان به سمت کدام صفت بارزشان می‌رود؟

این روزها هرکس از نگاه خودش درباره رئیسی می‌نویسد. زیبایی نیز در همین است؛ از آن کارگر زحمتکش که با احیای کارخانه به‌کار بازگشته بود تا آن مخالفی که آمده بود پای تابوت عذرخواهی کند و همه آنهایی که به پهنای صورت اشک می‌ریختند… فضای واقعی و مجازی، مشحون از نام رئیسی است به صفات مختلف.

اما کدام صفت بارز بر شهیدجمهور عزیزمان خوش‌تر است؟

اجازه دهید سراغ تعابیر و صفاتی برویم که رهبر معظم انقلاب برای ایشان به‌کار بستند… رجوع کنیم به پیام تسلیت ایشان… بیان این صفات در پیام رهبر معظم انقلاب چشمگیر است: «عالم، مجاهد، مردمی، باکفایت، پرتلاش، خادم‌الرضا، فداکار، بزرگوار و صمیمی».

در دیدار با رئیس‌جمهور عراق هم از صفت «کارآمد» استفاده کردند. پیش‌تر در حکم ریاست قوه‌قضاییه برای رئیسی فرمودند: «مصداق حرکت جهادی». بعدها در حکم تنفیذ نیز از این تعابیر استفاده کردند: «فرزانه، خستگی‌ناپذیر، کارآزموده و مردمی». در دیدار با خانواده شهید نیز فرمودند: «ایشان «مظهر شعارهای انقلاب» بودند» و در ادامه تأکید کردند که رئیسی بعد از حیاتش هم خدمات ارزنده‌ای به کشور کرد.

کدام خدمت؟

فرمودند: «اظهار ارادت مردم به ایشان، پیام جمهوری اسلامی را به دنیا مخابره کرد.»

اما این خدمت چه نسبتی با صفت برجسته شهیدجمهور دارد؟ صدور پیام جمهوری اسلامی به دنیا روی دیگر همان تعبیری است که فرمودند: «رئیسی «مظهر شعارهای انقلاب» است.»

«مظهر شعارهای انقلاب» یعنی چه صفتی؟ توضیح کوتاه این عبارت را رهبر معظم انقلاب در دیدار با امیر قطر فرمودند: «آقای رئیسی «جامع‌الاطراف» بود.»

رئیسی واجد همه آن صفاتی است که در ابتدای متن بدان اشاره شد. هرکس به‌زعم خود صفتی را می‌بیند؛ اما به‌واقع او جامع آنها بود. ثمره «جامع‌الاطراف»‌بودن هم می‌شود «مظهر شعارهای انقلاب» و اظهار ارادت مردم به این مظهریت، یعنی نمایش پرقدرت پیام جمهوری اسلامی.

راز محبوبیت رئیسی نیز در همین جامعیت است. واقعیت این است که هرکس به انقلاب رسید و دستش در دست امام بود، به «جامع‌الاطراف»ی رسید و الحق که امام قله جامعیت بود؛ جمال و جلال؛ عاطفه و حماسه؛ عدالت و معنویت؛ دنیا و آخرت؛ وحدت و کثرت و…