وزارت کشور

به گزارش مجاهدت از مشرق، نمایندگان مجلس شورای اسلامی در جریان بررسی طرح «اصلاح قانون انتخابات مجلس شورای اسلامی» مصوب کردند که شمارش آرا در این انتخابات در شهرهای بزرگ به شیوه تناسبی انجام شود؛ شیوه‌ای که در کشورهای دیگر و بخصوص در نظام‌های پارلمانی کاربرد داشته و احزاب و تشکل های سیاسی فعال بر اساس سهمی که از کل آرای اخذ شده در انتخابات کسب می کنند، کرسی های پارلمان را تصاحب می کنند.

مصوبه مجلس چه می گوید؟

بر اساس آنچه در مجلس به تصویب رسید، در حوزه انتخابیه تهران، ری، شمیرانات، اسلامشهر و پردیس هر داوطلب تعیین صلاحیت شده می‌تواند به صورت منفرد یا به عنوان عضوی از صرفاً یک فهرست نامزد شرکت در انتخابات شود. دستورالعمل نحوه شکل گیری، زمان‌بندی آغاز فعالیت، انحلال و جابجایی نامزدها بین فهرست‌ها و انصراف آنها از فهرست در هر دوره از انتخابات حداقل یک ماه قبل از زمان آزادی تبلیغات توسط هیأت اجرایی مرکزی انتخابات تهیه، به روز شده و پس از تأیید هیأت مرکزی نظارت بر انتخابات توسط وزیر کشور ابلاغ می‌شود.

در صورت عضویت هر نامزد در بیش از یک فهرست، آرای ایشان در تعیین سهم فهرست‌های دارای عضویت محاسبه نمی‌شود و آرایی که یکجا به فهرست‌های ایشان داده شده به آرای این نامزد اضافه نمی‌شود و با ایشان شبیه به یک نامزد منفرد برخورد می‌شود.

رأی دهندگان حوزه‌ انتخابیه می‌توانند گزینه‌های مدنظر خود را با ترکیب‌های مختلف از بین نامزدهای منفرد و فهرستی تا سقف کرسی‌های حوزه انتخابیه انتخاب کنند.

منتخبین منفرد و فهرستی در حوزه انتخابیه به ترتیب زیر انتخاب می‌شوند:

۱- پس از شمارش آراء کل نامزدها به ترتیب بیشترین آراء رتبه‌بندی می‌شوند.

۲- سقف سهم کرسی‌های افراد منفرد از کل کرسی‌های حوزه از طریق تقسیم مجموع آراء صحیح مأخوذه افراد منفرد بر کل آراء صحیح مأخوذه به دست می‌آید.

۳- نامزدهای منفرد غیرفهرستی که رتبه‌ای کمتر یا مساوی با تعداد کرسی‌های حوزه دارد تا سقف سهم تعداد کرسی‌های افراد منفرد به عنوان منتخب حوزه معرفی می‌شوند.

۴- پس از کسر کرسی‌های اختصاص داده شده به منتخبین منفرد غیرفهرستی، کرسی‌های باقی مانده به منتخبین غیرفهرستی اختصاص داده می‌شود.

۵- تعداد منتخبین هر فهرست بر اساس نسبت، درصدی از آراء صحیح مأخوذه آن فهرست به کل آراء صحیح مأخوذه همه فهرست‌ها ضرب در تعداد کرسی‌های اختصاص داده شده به فهرست‌ها به عنوان سهم آن فهرست تعیین می‌شود.

۶- منتخبین هر فهرست از بین نامزدهای آن فهرست به ترتیب بیشترین رأی در آن فهرست انتخاب می‌شوند.

تبصره ۱- در صورتی که سهم یک فهرست از کرسی‌ها بیش از تعداد اعضای آن فهرست باشد، فقط به اندازه تعداد اعضا به آن فهرست کرسی تعلق می‌گیرد. در این حالت سهم سایر فهرست‌ها از تعداد کرسی‌های باقی مانده مجدداً محاسبه می‌شود.

تبصره ۲- در صورتی که سهم فهرست‌ها به صورت اعشاری باشد، در ابتدا سهم در فهرست از کرسی‌ها برابر با ارقام صحیح آن فهرست لحاظ می‌شود و کرسی‌های باقی مانده به ترتیب به فهرست‌های با سهم بالاترین اعشار، بدون در نظر گرفتن رقم صحیح اختصاص می‌یابد. در صورت برابری هم ارقام و اعشار دو یا چند فهرست، در جلسه مشترک هیأت های اجرایی و نظارت حوزه انتخابیه با انجام قرعه منتخب و یا منتخبین باقی مانده به فهرست یا فهرست‌های برنده قرعه اختصاص داده می‌شود. نامزدهای ذینفع عضو فهرست‌ها و یا نمایندگان آنها می‌توانند در مراسم قرعه‌کشی حضور داشته باشند.

تبصره ۳- در صورت فوت، استعفا و یا به هر دلیل دیگری اگر تعداد نمایندگان خارج شده از مجلس در طول دوره در حوزه تهران، ری، شمیرانات، اسلامشهر و پردیس کمتر از پنج نفر باشند، انتخابات میان دوره‌ای در این حوزه مانند سایر حوزه‌ها برگزار، در غیر این صورت انتخابات در این حوزه به روش انتخابات ابتدای دوره برگزار می‌شود.

نظر شورای نگهبان و وزارت کشور درباره انتخابات تناسبی

هرچند برخی ناظران سیاسی تصور می کردند که ممکن است شورای نگهبان این مصوبه را به دلیل مغایرت احتمالی با برخی اصول قانون اساسی (انتخاب بر اساس رای مستقیم مردم) به مجلس بازگرداند اما چنین نشد. از سخنان هادی طحان نظیف سخنگوی این شورا چنین بر می آید که شورای نگهبان در مرحله نخست بررسی طرح اصلاح قانون انتخابات مجلس، نسبت به اصل برگزاری انتخابات تناسبی ایرادی نداشته بلکه ابهاماتی داشته به مرور برطرف شده است.

به گفته طحان نظیف، این شورا موافق انتخابات تناسبی است و البته هیات عالی نظارت بر حسن اجرای سیاست‌های کلی انتخابات در مجمع تشخیص مصلحت نظام در مرحله قبل ایراداتی نسبت به این موضوع داشت، اما در این مرحله تاکنون نظری از مجمع دریافت نشده است.

پس از تایید و موافقت شورای نگهبان به عنوان ناظر انتخابات با شیوه تناسبی، از وزارت کشور به عنوان متولی بخش اجرایی انتخابات نیز خبر رسید که با این شیوه شمارش آرا موافق است.

احمد وحیدی وزیر کشور چنین گفته است که برای این وزارتخانه در موضوع انتخابات تناسبی مهم این است که در اجرا، مشکلی نباشد.

به گفته او در جلسه هیات نظارت مجمع تشخیص مصلحت نظام با شیوه انتخابات تناسبی مخالفت نشد بلکه بابت شیوه اجرایی و شفاف‌تر شدن این مصوبه نظراتی مطرح شد تا در اجرا دچار مشکل نشویم.

انتخابات تناسبی به زبان ساده

تصور کنید که اسفندماه فرا رسیده و انتخابات دوازدهمین دوره مجلس شورای اسلامی در کلانشهر تهران برگزار شده است؛ حوزه انتخابیه تهران گستره وسیعی شامل «تهران، ری، شمیرانات، اسلامشهر و پردیس» است و بالغ بر ۱۴ میلیون نفر جمعیت دارد که در مجموع ۳۰ نفر را راهی بهارستان می کنند؛ برای احزاب و تشکل های سیاسی، رای آوری از این حوزه وسیع اهمیت بالایی دارد و به همین دلیل در انتخابات‌ها، جریان های سیاسی تلاش می کنند با ائتلاف و ارایه لیست واحد، آرای بیشتری از مردم اخذ کنند.

حال اگر انتخابات تناسبی در تهران برگزار شود، رقابت های انتخاباتی از رقابت بین افراد به رقابت بین لیست های انتخاباتی ارتقا می یابد و به نسبت آرایی که از صندوق های رای بین آمده و میانگین آراء هر لیست، سهم جریان های سیاسی از لیست نهایی ۳۰ نفره نمایندگان تهران مشخص می شود.

به طور مثال اگر با توجه به میانگین آرای کسب شده، نسبت آرا بین دو لیست ارایه شده ۲ به یک باشد، ۲۰ کرسی اول تهران به لیست اول و ۱۰ کرسی باقیمانده به لیست دوم می رسد. به این ترتیب ۲۰ نفر از لیست اول یک جریان سیاسی که بیشترین رای را آورده اند به مجلس راه می یابند و از لیست دوم هم ۱۰ نفر اول راهی بهارستان می شوند و دیگر اینطور نیست که هرکس حائز اکثریت آرا در تهران شد، راهی مجلس شود.

این بدان معناست که ممکن است از لحاظ عددی یک نفر در لیست اول در رده ۲۱ قرار گرفته و آرای بیشتری کسب کرده باشد اما چون نسبت لیست ها بر اساس میانگین آرا ۲ به یک است، به مجلس راه نمی یابد و نفر اول لیست دوم – حتی با وجود آرای کمتر – منتخب مردم خواهد شد.

فضا برای حضور طیف‌های مختلف سیاسی در مجلس فراهم می‌شود

روح الله نجابت عضو کمیسیون امور داخلی و شوراهای مجلس در این باره می گوید: تناسبی‌شدن انتخابات این امکان را فراهم می‌کند که نماینده جریان رقیب که لیست آنها حداکثر رای را کسب نکرده در مجلس حضور پیدا کند.

البته این نماینده مجلس هم بر این اعتقاد است که به دلیل توسعه نیافتن فعالیت های حزبی در کشور، در حوزه های انتخابیه غیر از تهران امکان برگزاری انتخابات تناسبی به دلیل رقابت بر سر دو یا چند کرسی ممکن نیست از سوی دیگر در حوزه انتخابیه تهران فهرست ها سیاسی‌تر و نگاه‌ها ملی‌تر است.

نماینده مردم شیراز در مجلس شورای اسلامی می گوید: تا امروز اینگونه بود که هر فهرستی بیشترین رای را بیاورد تمام ۳۰ کرسی تهران به آن فهرست اختصاص می یافت اما اکنون مساله این است که اگر ۴ میلیون نفر به لیستی رای داده و ۲ میلیون نفر به لیست دوم رای داده اند، آنهایی که به لیست دوم رای داده اند هم جزو ملت هستند و حق دارند در مجلس کرسی داشته باشند.

نجابت با اشاره به اینکه تقسیم کرسی بین لیست های تهران متناسب با میزان رای خواهد بود، افزود: با این روش فرصتی ایجاد می شود تا هم رقابت بین لیست ها صورت گیرد و هم شاهد رقابت درون لیست ها باشیم چرا که هر فردی که در لیست جریانی بیشترین رای را کسب کند در تقسیم بندی کرسی های اختصاصی به لیست ها امکان نمایندگی مردم در مجلس را پیدا می کند.

انتخابات دوازدهمین دوره مجلس شورای اسلامی روز جمعه ۱۲ اسفندماه در حوزه های انتخابیه سراسر کشور برگزار می شود.

به گزارش مجاهدت از مشرق، صدور بخشنامه رئیس ستاد انتخابات کشور در اواسط خرداد ماه جاری را باید در چارچوب اجرای وظایف و مأموریت‌های قانونی وزارت کشور برای تمهید مقدمات برگزاری انتخابات دوازدهمین دوره مجلس و عینیت‌بخشی به اصل مهم بی‌طرفی مجری انتخابات در انجام وظایف قانونی و عمل به رهنمودهای رهبر فرزانه انقلاب در راستای زمینه‌سازی برگزاری انتخابات سالم و رقابتی و جلب مشارکت عمومی مردم و صیانت از رأی آنها به‌عنوان «حق الناس» دانست که یک رویه مرسوم در حیطه وظایف و مأموریت‌های معاونت سیاسی وزارت کشور دانست.

با این حال این بخشنامه به مذاق نمایندگان مجلس خوش نیامد و حتی جلسه‌ای غیرعلنی را به این موضوع اختصاص دادند؛ هرچند وزیر کشور نیز این بخشنامه که سبب سوءبرداشت شده بود را لغو کرد.

بر اساس آنچه در بند ۴ بخشنامه‌ معاون وزیر و رئیس ستاد انتخابات کشور با هدف تأمین و تضمین رویکرد سلامت انتخابات ۱۱ اسفند آمده، به معاونین سیاسی، فرمانداران و بخشداران تأکید شده ضمن تداوم پیشبرد امور شهرستان‌ها در حوزه‌های مختلف عمرانی، اقتصادی، توسعه‌ای و … با نمایندگان مجلس در مدت باقی‌مانده تا انتخابات به‌گونه‌ای تعامل کنند که هیچ‌گونه شائبه و سوءبرداشتی از همراهی آنها در جلسات دولتی و پیگیری طرح‌ها و پروژه‌های منطقه‌ای به‌وجود نیاید.

در این ارتباط برخی چهره‌های سیاسی و نمایندگان ادوار و فعلی مجلس نظرات و دیدگاه‌های خود را درباره ابلاغیه اخیر ستاد انتخابات کشور بیان کردند.

بخشنامه از نظر مبنایی مشکلی ندارد

حجت الاسلام سید محمود علوی وزیر سابق اطلاعات در این زمینه گفت: بخشنامه وزارت کشور از نظر مبنایی مشکلی ندارد و در جلسه کمیسیون خبرگان رهبری به درست و دقیق بودن مصوبه وزارت کشور برای صیانت و سلامت انتخابات مجلس تاکید کردم.

بخشنامه وزارت کشور درست بود/نمایندگان درگیر حواشی نشوند

حجت‌الاسلام مصطفی پور محمدی وزیر اسبق کشور نیز در این زمینه تاکید کرد: بهتر است در این زمان نمایندگان مجلس درگیر حواشی نشوند و اگر در برنامه‌ای یا بازدیدی با مسوولان همراهی کنند، شاید این اتهام به نماینده وارد شود که از قدرت خود برای موفقیت در انتخابات سوء‌استفاده می‌کند.

دبیر کل جامعه روحانیت مبارز افزود: هرچند که محتوای مصوبه و ابلاغیه وزارت کشور درست بود ولی بهتر بود وزارت کشور به نمایندگان توصیه می‌کرد که این رویه را برای جلوگیری از ایجاد شائبه رعایت کنند.

مشاور رئیس قوه قضاییه تصریح کرد: البته باید در نظر گرفت که قرار نیست مقام مسئول اجرایی در هیچ بازدید یا افتتاح پروژه ای از نماینده دعوت نکند، بلکه در برنامه‌هایی که شائبه تبلیغات و حمایت دارد، باید رعایت شود که حاشیه پیش نیاید.

پورمحمدی ادامه داد: در سال انتخابات مجلس، وجود چنین حواشی طبیعی است ولی اینکه آن را کشدار کنیم، به مصلحت فضای انتخاباتی نیست.

وی درباره اصرار برخی نمایندگان برای حذف معاون سیاسی وزارت کشور خاطرنشان کرد: اگر این شرایط کشدار شده و ادامه داشته باشد، قطعاً به نفع نمایندگان مجلس نخواهد بود.

مشکل پیش آمده در فضای دوستانه قابل حل و فصل است

شهباز حسن‌پور بیگلری نماینده مردم سیرجان در مجلس نیز گفت: امروز خوشبختانه وزارت کشور یکی از مقتدرترین وزارتخانه‌های دولت سیزدهم است و وزیر کشور با کارآمدی و فعالیت هوشمندانه نسبت به حل و رفع مسائل جاری اقدام می‌کند.

نماینده مردم سیرجان در مجلس یازدهم افزود: ابلاغیه اخیر وزارت کشور هم در راستای صیانت از سلامت انتخابات مجلس و شفافیت و کاهش عملکرد تبلیغاتی برخی از نمایندگان در آستانه انتخابات بود.

وی خاطرنشان کرد: با شناختی که از دوستان نماینده و شخص وزیر کشور دارم، مشکل پیش آمده اخیر در یک فضای دوستانه قابل حل و فصل است. چرا که اولویت امروز مردم حل مشکلات آنهاست و مردم توقع دعوای بین دو قوه را ندارند.

بخشنامه وزارت کشور در راستای برگزاری انتخابات قابل قبول و سالم بود

علیرضا تابش نماینده دوره دهم مجلس شورای اسلامی نیز در این باره به خبرنگار ایرنا گفت: اگر قرار است انتخابات قابل قبول و سالمی در اسفند ۱۴۰۲ برگزار کنیم، باید موانعی که از منظر افکار عمومی سد راه یک مجلس کارآمد است، برداشته شود و بخشنامه اخیر وزارت کشور نیز در همین راستا ابلاغ شد.

نماینده دوره دهم مجلس شورای اسلامی افزود: ابلاغیه اخیر وزارت کشور اقدام خوبی بود که می توانست نه تنها شائبه تبلیغاتی عمل کردن نمایندگان را کاهش دهد بلکه حس مشارکت مردم در انتخابات پیش رو را افزایش دهد.

وی خاطرنشان کرد: به نظرم در نحوه برخورد با این مصوبه، خردمندانه عمل نشد و فضایی ایجاد کردند که عده‌ای از آن ذینفع می‌شوند در حالی که هدف شفافیت و سلامت انتخابات بود.