عراق پس از آزادسازی خرمشهر در سوم خرداد سال ۱۳۶۱، از برخی مناطقی که تصرف کرده بود، عقب‌نشینی کرد و پیشنهاد آتش‌بس داد. اما ایران در ۲۳ تیرماه همان سال یعنی حدود ۵۰ روز پس از اتمام عملیات بیت‌المقدس، با اجرای عملیات رمضان، وارد خاک عراق شد.
سؤال اینجاست که با در نظر گرفتن عقب‌نشینی و پیشنهاد آتش‌بس از طرف صدام، ایران چرا و با چه توجیهی به خاک عراق حمله کرد؟
برای پاسخ به این سؤال با صرف‌نظر از واقعیت‌های تاریخی و سیاسی سال‌های ۶۰ ـ ۱۳۵۹ برخی از مواضع و سخنرانی‌های صدام، برای پاسخگویی به این سؤال راهگشا خواهد بود؛ به‌طوری‌که او ۳۰ خرداد ۱۳۶۱ در یک سخنرانی تلویزیونی گفت که برای گرفتن بهانههای ادامه جنگ از ایران، نیرو‌های عراقی از همان تاریخ سخنرانی به مدت ۱۰ روز از خاک ایران عقب‌نشینی خواهند کرد.
رئیس‌جمهور عراق ضمن «جنگ دفاعی» دانستن حمله نظامی خود به ایران!، گفت: «ما از همان آغاز گفتیم جنگی که ناگزیر از ورود به آن شویم جنگ دفاعی است، اما جنگ جدید است؛ چون ما در برابر تجاوز بیکار ننشسته و به دشمن متجاوز اجازه اشغال زمینها و ویرانی شهرهایمان و به ذلت کشیدن ملتمان را ندادیم.»
وی با ذکر این نکته که ایران در حال فراهم آوردن مقدمات تجاوز به عراق بود، به چگونگی عملکرد نیرو‌های عراقی در ایران این‌طور اشاره کرد که: «نیرو‌های مسلح و دلیر عراق مأموریت این حمله دفاعی را ظرف شش روز به پایان رساندند و شهرها و مناطق استراتژیک مهمی در داخل ایران را تحت کنترل خود درآورده و پس از چند هفته از شروع درگیری، نیرو‌های ما پیشروی خود در داخل خاک ایران را به‌طور نهایی، متوقف کردند.»
در واقع صدام موضوع عبور از مرز و ورود به خاک کشور دیگر را برای دفاع از دولت خود (بدون اینکه به تحرکات کشور دیگر اشاره‌ای داشته باشد)، مسئله‌ای مشروع می‌داند و می‌گوید: «دولتی برای دفاع از خویش داخل سرزمین دولت دیگر شده بود».
شاید بدترین استدلالی که صدام می‌توانست برای پیشبرد اهداف خود از آن استفاده کند، همین موضوع باشد؛ زیرا دو سال بعد در تصمیم ایران برای تنبیه متجاوز و احقاق حقوق ضایع‌شده خود که نه با آتش‌بس ادعایی دولت عراق تأمین می‌شد و نه از طرف کشور‌های میانجی و یا مجامع بین‌المللی و همچنین اخراج کامل نیرو‌های عراقی، ایران تصمیم گرفت تا با ورود به خاک عراق به یک صلح پایدار دست یابد.
حال با توجه به دلایل گفته‌شده، عده‌ای همچنان معترض‌اند که ایران نباید دست به اجرای عملیات رمضان می‌زد که در پاسخ به این موضوع، استدلال اشاره شده از طرف خود صدام بزرگ‌ترین پاسخ خواهد بود. یعنی؛ «دولتی برای دفاع از خویش داخل سرزمین دولت دیگر شده بود». به‌طوری‌که این ادعای صدام نه‌تن‌ها کمکی برای تجاوز او به خاک ایران نمی‌کرد، بلکه بیشتر علیه او می‌توانست کاربرد داشته باشد!
منبع
رادیو صوت الجماهیر عراق، ۳۰/۰۳/۱۳۶۱
روزشمار جنگ ایران و عراق، جلد نوزدهم، ص ۱۰۰۸
انتهای پیام/ ۱۴۱
منبع خبر