مجاهدت

شاهکار ویژه صنعت دفاعی با تبدیل «کرار» به 10 پهپاد با مأموریت‌های متفاوت/ اولین پرنده بدون سرنشین ایرانی با تجهیزات حمله به زیردریایی +عکس



کرار از جمله پهپادهای شناخته شده و در عین حال پر استفاده در نیروهای مسلح است که از جهاتی، یک رکورددار در جهان محسوب می‌شود و به لطف دوراندیشی متخصصان ایرانی، می‌تواند نقش‌های متنوعی را بر عهده بگیرد.

به گزارش مجاهدت از سرویس دفاع و امنیت مشرق، پهپادهای جمهوری اسلامی ایران که در دل جنگ تحمیلی هشت ساله عراق علیه ایران متولد و در همان دوران عملیاتی شدند امروزه یکی از بازوان پرتوان نیروهای مسلح کشورمان برای اجرای هر چه بهتر وظایف خود به شمار می روند. این روزها حوزه تأثیرگذاری این هواگردهای بدون سرنشین با قابلیت اطمینان و توانایی‌های عملکردی بالای خود به خارج از مرزهای کشور نیز رسیده و علاوه بر فروش محصول، تولید انبوه آن در کشورهای دوست نیز صورت گرفته است.

متخصصان دفاعی کشورمان با اشراف کنونی روی پلتفرم های مختلف، نشان داده اند نقشه راه مناسبی را برای توسعه صنعت محصولات بدون سرنشین همچون پهپادها در پیش گرفته اند که از جمله مصادیق مهم آن، طراحی پرنده های بدون سرنشین برای ایفای چند نقش متفاوت اما در قالب یک پلتفرم و محصول نسبتا یک شکل هستند که در سایر نقاط دنیا نیز یک نسخه کارآمد است تا علاوه بر کاهش هزینه های طراحی و ساخت، امکان تغییر کاربری پرنده در زمان کوتاه و بسته به نیاز مشتری یا واحد عملیاتی فراهم شود.

بیشتر بخوانید:

۷ نوع سلاح‌ هدایت شونده هوا به زمین برای «سوخو ۲۲» سپاه/ رونمایی از بمب خاص «فیتر» با قابلیت هدایت دقیق تا هدف +عکس

وقتی تصاویر رسانه اروپایی صدها دروغ ضدانقلاب را رسوا کرد/ دقت و قدرت قابل تحسین موشک‌های سپاه در انهدام پایگاه‌های نظامی در کردستان عراق +عکس

اولین محصول ایرانی آماده پرواز در نقش آواکس و GUNSHIP می‌شود/ صدها هزار ساعت تلاش برای برخاستن «سیمرغ» از خاکستر آنتونوف ۱۴۰ +عکس

طی هفته های گذشته بود که آیین الحاق بیش از ۲۰۰ فروند پهپاد راهبردی که توسط وزارت دفاع با همکاری ارتش طراحی و تولید شده با حضور فرمانده کل ارتش، وزیر دفاع و جانشین ستادکل نیروهای مسلح، در چند منطقه از کشور انجام شد. در این مراسم انواع پهپادهای راهبردی از قبیل جت کرار با مأموریت‌های متفاوت شناسایی، انهدامی، شناسایی رزمی، ضد رادار، پرسه‌زن، رهگیری هوایی، مقابله با اهداف متحرک و ثابت همچنین با ویژگی سطح مقطع راداری پایین به سازمان رزم ارتش ملحق شدند.

شاهکار ویژه صنعت دفاعی با تبدیل «کرار» به 10 پهپاد با مأموریت‌های متفاوت/ اولین پرنده بدون سرنشین ایرانی با تجهیزات حمله به زیردریایی +عکسکرار مجهز به اژدر مارک 46

در یکی از تصاویر منتشره توسط بخش اطلاع رسانی ارتش جمهوری اسلامی ایران، برای نخستین بار یک فروند پهپاد مشهور کرار دیده می شد که به اژدر مارک ۴۶ مجهز شده است. پس از آن بود که دریادار شهرام ایرانی فرمانده نیروی دریایی ارتش، با تایید مجهز شدن پهپادهای ایرانی به سلاح های زیردریایی گفت که “پهپاد ضد زیردریایی نداجا، قادر است در بردهای بیش از ۱۰۰۰ کیلومتر زیردریایی‌های دشمن را منهدم کند. ” وی همچنین اعلام کرد که اژدر “مارک ۴۶” یکی از سلاح هایی است که این پهپاد می‌تواند حمل کند و البته این پهپاد یک پرنده چند منظور با قابلیت حمل چند نوع اژدر است. ضمن آنکه پهپاد ضد زیردریایی نداجا علاوه بر اژدر ضد زیرسطحی، می‌تواند اژدر ضدکشتی نیز با خود حمل کند.

کرار چگونه به نیروهای مسلح ایران پیوست؟

پهپاد چند منظوره کرار که از جمله محصولات دفاعی شناخته شده و در عین حال پر استفاده در نیروهای مسلح ما محسوب می شود، در این حوزه یک رکورد دار در جهان و پرنده ای کم نظیر است که به لطف دور اندیشی و آینده نگری متخصصان ایرانی، می تواند نقش های مهم و متنوعی را بر عهده داشته باشد. اگرچه این پرنده در مرداد ماه سال ۸۹ به عنوان پهپادی متفاوت و جدید توسط صنایع دفاعی کشورمان معرفی شد که در کنار نقش آفرینی به عنوان پرنده هدف برای واحدهای پدافند هوایی و هوایی، توان بدل شدن به یک پرنده بدون سرنشین رزمی را نیز داشت، اما از سالها قبل تر، زمزمه های طراحی و ساخت آن به گوش می رسید.

ماکت کرار در نمایشگاهی در سال 1383

مشخصات اعلام شده برای این پرنده در اوایل دهه 1390، شامل برد هزار کیلومتر، سرعت حدود ۹۰۰ کیلومتر بر ساعت، محموله قابل حمل حدود ۵۰۰ کیلوگرم و سقف پرواز حدود ۲۵ هزار تا ۴۰ هزار پا(۷۵۰۰ تا ۱۲۰۰۰ متر) در نمونه‌های مختلف بود. روش بکارگیری نمونه های اولیه از «کرار» به صورت پرتاب از روی پرتابگر با یک پیشران راکتی اعلام شد که پس از اتمام انرژی آن، رها شده و موتور جت خود پرنده روشن می‌شود.

سرعت بالای کرار که آن را در دسته هواگردهای High Subsonice یا سرعت بالای زیر سرعت صوت قرار می دهد علاوه بر کاهش مدت زمان اجرای عملیات و رسیدن به هدف امکان استفاده از آن را به عنوان هدف پرنده سرعت بالا ممکن ساخته است که به عنوان یکی از اهداف ساخت این پرنده، مد نظر بوده است. از پیش از انقلاب، از هواپیماهای بدون سرنشین سریع برای آزمایش و تمرین با موشک های هوا به هوا و سطح به هوا استفاده می شد که با افزایش قابلیت های هواپیماها و بروز پدیده ای به نام موشک کروز، نیاز به وسیله ای برای شبیه سازی این اهداف و اجرای آزمایشات واقعی تر سامانه ها بوجود آمد. یکی از مأموریت های در نظر گرفته شده برای کرار ایفای نقش هدف پرنده سریع و با سطح مقطع راداری کم است که محک خوردن جدی سامانه های پدافندی کشور در برابر تهدیدات جدید شده و به افزایش توانمندی آنها با رفع نواقص و نقاط ضعف می شود.

این پهپاد از موتورهای جت سری طلوع ساخت ایران بهره می‌برد. اما هرچه گذشت، ماموریت‌ها و تخصص‌های این پهپاد بیشتر شد و علاوه بر بمب‌های ۲۵۰ و ۵۰۰ پوندی نصب شده روی این پهپاد رزمی، «کرار» به موشک کروز دریایی «کوثر» نیز مجهز شد که این موشک می‌تواند اهداف سطحی متخاصم را در پهنه دریاها مورد هدف قرار دهد. این در حقیقت نمونه اولیه پهپاد کرار بود که در نقش هدف هوایی، بمباران اهداف زمینی و حملات ضد کشتی وارد خدمت شد.

یکی از نمونه های اولیه پهپاد کرار مجهز به بمب در نمایشگاه هوایی کیش

نقش دیگری که برای پهپاد کرار تعریف و تصاویری از آن نیز پخش شد، مسئله رهگیری و نبرد هوایی بود که در این نقش، پهپاد مور نظر، حداقل به موشک‌های سری شهاب ثاقب مجهز شد. موشک شهاب ثاقب نمایش داده شده با پهپاد کرار شباهت‌هایی نیز به موشک شفق دارد. شفق، موشکی هوشمند است که با استفاده از جستجوگر IIR روی هدف خود قفل می‌کند و با برد ۸ تا ۱۰ کیلومتر، سرعت آن ۲ تا ۲.۷ ماخ است. بنا بر اطلاعات منتشر شده، این موشک ۶۰ کیلوگرمی‌ توانایی نفوذ ۱ تا ۱.۵ متر در انواع زره تانک و شناور را داشته و دقت اصابت آن ۳۰ سانتیمتر مربع در فاصله ۱۰ کیلومتر است.

پهپاد رهگیر کرار

چند سال قبل و در جریان برگزاری رزمایش ذوالفقار ۹۹ ارتش در منطقه جاسک نیز یک فروند پهپاد رهگیر کرار موفق به رهگیری سه فروند هواگرد آمریکایی RQ-۴، MQ-۹ و P-۸ و دور کردن آنها از منطقه عمومی رزمایش شد. از جمله ویژگی‌های موشک هوا به هوایی که از پهپاد کرار شلیک می‌شود، سوخت بدون دود (smokeless) آن است که پس از شلیک، رد آن مشخص نمی‌شود که کمک قابل توجهی به غافلگیری هواگرد دشمن و همچنین اختفای پهپاد شلیک کننده می‌کند.

پهپاد کرار مجهز به موشک هوابه‌هوای شهاب ثاقب در اسفند 1392

اما در رزمایش مدافعان آسمان ولایت نیروی پدافند هوایی ارتش در سال ۹۸، نمونه دیگری از پهپاد «کرار رهگیر» مورد استفاده و بهره‌برداری عملیاتی قرار گرفت که به صورت انتحاری، هدف خود را مورد اصابت قرار می‌داد. تصاویر منتشرشده از نمونه رهگیر انتحاری پهپاد کرار، نشان می‌داد که برای افزایش دقت اصابت به هواگرد متخاصم، در قسمت دماغه آن سنسورهای اپتیکی و یا حرارتی به استفاده شده تا با تعقیب هدف به صورت قفل اپتیکی و یا قفل حرارتی، به آن اصابت کند.

پهپاد کرار در مدل انتحاری

تجهیز پهپاد کرار رهگیر به موشک هوا به هوا، پایان تجهیز این پهپاد نبود و یکی دیگر از دستاوردهای متخصصان دفاعی کشورمان در سالهای گذشته، تیراندازی این پهپاد با استفاده از تیرباری است که در قسمت دماغه این پهپاد نصب شده و با استفاده از یک مسلسل سه لول و نواخت تیر بالا، قابلیت شلیک تیر اخطار و یا تیراندازی به سمت اهداف در آسمان را دارد.

تیربار نصب شده روی پهپاد کرار

پوست اندازی کرار با مهمات نقطه زن

در سال ۱۳۹۹ و در جریان رونمایی های مربوط به صنعت دفاعی، تصاویر جدیدی از پهپاد کرار و در عین حال عملیات بمباران توسط این پرنده بدون سرنشین منتشر شد. در مراسم مورد نظر موشک هوا به هوای آذرخش، بمب هدایت لیزری ۵۰۰ پوندی، نمونه‌ای جدید از بمب بالابان و بمب خوشه‌ای سیمرغ به عنوان تسلیحات جدید پهپاد کرار معرفی شدند. بحث اضافه شدن توان حمل بمب‌های دورایستا مثل سری بالابان و همچنین بمب‌های هدایت لیزری نشان‌دهنده یک تغییر مهم در سیستم های داخلی این هدف برای پذیرش این نسل از مهمات جدید است.

بمب یاسین (کادر مشکی)، موشک آذرخش (کادر زرد) و بمب هدایت لیزری (کادر قرمز)

مسئله مهم دیگر، نمایش دقت بالای این پرنده بدون سرنشین در حوزه بمباران حتی با بمب‌های غیر هوشمند بود. بر اساس تصاویر منتشر شده توسط وزارت دفاع این پهپاد با پرتاب یک تیر بمب مارک ۸۲ از ارتفاع ۶۴۰ متر و با سرعت ۵۹۳ کیلومتر در ساعت موفق شده است خیلی نزدیک به مرکز هدف را با موفقیت مورد اصابت قرار دهد.

در آن این طور گمانه‌زنی شد که پهپاد مورد نظر در حقیقت به نوعی از سیستم‌های هدف‌گیری جدید مجهز شده که در درون این پهپاد نصب می‌شوند. می‌توان بر اساس این تصویر این گونه اعلام کرد که پهپاد مورد نظر حداقل در بحث حمله به اهداف ثابت به دقت بسیار خوب و قابل تحسینی رسیده است.

تست پهپاد کرار در نقش بمب افکن و دقت بالای اصابت

از سوی دیگر در جریان رزمایش 3 سال قبل نهاجا به نام مدافعان آسمان ولایت ۹۹ با یک ماموریت جدید از کرار رو به رو شدیم که آنهم بحث جنگ الکترونیکی توسط این پهپاد بود. در آن زمان تصویری از این پهپاد منتشر نشده ولی می توان این گونه در نظر گرفت که این پرنده می تواند به غلاف های جنگ الکترونیکی به صورت درونی یا نصب شده زیر بدنه مجهز شده و عملیات اخلال بر علیه رادارها یا سیستم های مخابراتی دشمن را به انجام برساند.

نکته مهم دیگر در خصوص ارتقاء پهپاد کرار که سال گذشته توسط امیر صباحی‌فرد فرمانده نیروی پدافند هوایی ارتش اعلام شد، ارتقاء چشمگیر سقف پروازی این پرنده بود. وی چنین ارتقائی را ناشی از نصب “موتور طلوع ۵ ” که از جمله محصولات تولید شده توسط وزارت دفاع کشورمان است، دانست.

اطلاعات مربوط به نسل های اولیه پهپاد کرار

فرمانده نیروی پدافند هوایی ارتش اعلام کرده “برای اینکه پهپاد کرار بتواند اوج گرفته و به ارتفاع ۴۳ هزار پا برسد، مجبور شدیم پس از پرواز، حرکت اوربیت یا چرخش را انجام داده و بتواند پس از اوج، به ارتفاع ۴۳ هزار پا دست پیدا کند تا در خط اصلی قرار بگیرد. این اتفاق رخ داد و در ۴۳ هزار پا وارد مدار اولیه شد. ” که نشان دهنده ویژگی های مهم پروازی و قدرت بالای پرنده مذکور در تغییر ارتفاع و کنترل از روی زمین آنهم در چنین ارتفاع بالایی است که بعضا جنگنده های با سرنشین، در این ارتفاع به عملیات و حرکت می پردازند. ضمن آنکه با چنین دستاورد مهمی و پرواز در ارتفاع بالا، امکان پرتاب بمب های دور ایستا مانند بالابان یا یاسین و… در بردهای بیشتر به نسبت تست ها و آزمایشات فعلی فراهم می شود و این پرنده می تواند تا ۲ برابر برد فعلی، یک بمب هدایت شونده هواپرتاب را به سمت هدف در نظر گرفته شده شلیک کند که چنین اقدامی، ضمن آنکه کرار را از تیررس انواع سامانه های پدافندی دور می کند، امکان شناسایی یک بمب کوچک اما نقطه زن را نیز برای رادارها و سیستم های پدافندی دشمن سخت تر از گذشته خواهد کرد.

کرار؛ جدیدترین مأموریت در نقش ضد زیردریایی

خردادماه سال گذشته و در ادامه تحولات بزرگ و تاثیرگذار دفاعی و نظامی در ارتش جمهوری اسلامی ایران، از اولین شهر زیرزمینی این نیرو رونمایی شد. شهر پهپادی ارتش در حقیقت دومین شهر زیر زمینی پهپادی در کشورمان بعد از نمونه رونمایی شده توسط سپاه در اواخر سال 1400 و اولین مجموعه زیر زمینی شناخته شده در این وسعت برای ارتش به حساب می آید که یکی از پرنده های بدون سرنشین مستقر در این شهر زیر زمینی، کرار بود.

در این شهر زیر زمینی، کرارها با چندین گزینه تسلیحاتی مشاهده شدند. در یک تصویر، یک سر جستجوگر – احتمالا از نوع تصویر ساز فروسرخ- برای پهپاد کرار دیده می شود که به نظر می رسد برای نمونه ای انتحاری از این پهپاد باشد. استفاده از این سیستم برای شناسایی اهداف، دقت بالایی را به کرار برای یافتن و رسیدن به هدف می دهد. پهپاد کرار که از پیشران جت استفاده می کند در وضعیت ماموریت بدون بازگشت یا انتحاری بردی در حدود هزار کیلومتر داشته و در وضعیت گشت رزمی و بازگشت به خانه و بازیابی به وسیله چتر برد آن ۵۰۰ کیلومتر است.

نصب یک سیستم اپتیکی در جلوی پهپاد کرار در شهر زیر زمینی پهپادی ارتش

برای این پهپاد در کنار بحث عملیات انتحاری، قابلیت حمل و پرتاب بمب های سقوط آزاد غیر هدایت شونده، بمب های دورایستای سری بالابان، موشک های سری شفق بهینه شده و موشک های هوا به هوای سری آذرخش نیز تعریف شده و تمامی این تسلیحات در این شهر زیرزمینی ارتش مشاهده می شدند.

پهپادهای آرش، کرار (رنگ روشن) و ابابیل ۲ (رنگ آبی) روی ناو نداجا

چند هفته بعد و در تیرماه سال 1401، خبر عملیاتی شدن اولین ناودسته پهپادبر در نیروی دریایی ارتش به طور رسمی به اطلاع عمومی رسانده شد. ناودسته پهپادبر شامل چندین شناور سطحی و زیرسطحی مجهز به انواع پهپادها بود که بسته به برد پروازی پهپادهای خود عملیاتهای مختلفی را به اجرا می گذاردند. ناودسته مذکور شامل شناورهای لجستیکی لاوان (از رده هنگام) و دلوار، شناور پشتیبانی هندیجان، ناو رزمی جماران به عنوان مرکز فرماندهی ناودسته و دو زیردریایی طارق (از رده کیلو) و فاتح بود. از جمله پهپادهای مشاهده شده روی این شناورها هم کرار بود که سابقه و کارنامه درخشانی دارد. در آن زمان به صورت دقیق مشخص نشد، کرار در کدام نقش روی شناورهای نداجا نصب شده ولی به صورت گمانه زنی، نقش های شناسایی و انتحاری، برای آن مطرح شد.

انبوهی از پهپاد کرار با سلاح های پرتابی متنوع
اما سخنان اخیر فرمانده نیروی دریایی ارتش نشان داد کرار علاوه بر نقش های قبلی بویژه امکان استفاده به عنوان رزمی و انتحاری علیه اهداف دریایی، می تواند ماموریت بسیار مهم حمله به اهداف زیرسطحی را نیز انجام دهد. البته در اینجا یک سوال مهم شکل می گیرد و آن هم، نحوه شناسایی یک زیردریایی پیشرفته دشمن است. دریادار ایرانی پیش از این در گفت‌وگویی اعلام کرده بود؛ «برای کشف زیردریایی به وسیله پهپاد، از یک نوع سونار مدرن و ویژه به همراه تجهیزات دیگری استفاده می‌کنیم که توسط جوانان این سرزمین طراحی شده‌اند و هم اکنون در نیروی دریایی عملیاتی هستند.» به نظر می رسد با این اقدام، یک حلقه مهم به چرخه کشف و تعقیب و انهدام زیردریایی های دشمن، به نیروهای مسلح کشورمان افزوده و یک حلقه دفاعی جدید به توان نظامی کشور اضافه شده است.
اژدر مارک 46 یکی از مشهورترین و پراستفاده ترین سلاح های ضد زیرسطحی است که برای حمله به زیردریایی طراحی شده. وزن آن بیش از 200 کیلوگرم و مجهز به یک سرجنگی شدید الانفجار با بیش از 40 کیلوگرم ماده منفجره است که برد آن در حالت استاندارد 11 کیلومتر بوده اما توسط متخحصصان دفاعی کشورمان، در سالهای گذشته با ارتقاء در بخش های مختلف همراه شده است. این محصول ارتقاء یافته، پیش از آن روی بالگردهای نیروی دریایی ارتش نیز مورد تست عملیاتی قرار گرفته و نتایج آن، رضایتبخش بوده است.

پرتاب اژدر مارک ۴۶ از بالگرد sea king در رزمایش ذوالفقار ۱۴۰۱ ارتش

به نظر می رسد نقشی که امروز توسط جنگنده های سرنشین دار در اکثر کشورهای دنیا با هزینه پروازی بالا در حال اجرا است، به راحتی قابلیت اجرا توسط پرنده هایی همچون کرار را دارد (البته نه تمامی ماموریت ها و اهداف یک جنگنده سرنشین دار) با نگاهی به پهپادهای مختلف نظامی در جهان می‌توان مطمئن شد که این پرنده بدون سرنشین ایرانی، به نوعی همه‌کاره‌ترین و متنوع ترین پهپاد جهان روی یک پلتفرم مشخص و تقریبا ثابت است. بحث‌های شناسایی، هدف برای تمرین هوایی، حمله علیه اهداف زمینی و دریایی، رهگیری هوایی، حمله انتحاری و در نهایت جنگ الکترونیک از جمله موضوعاتی است که تا به امروز برای این پرنده بدون سرنشین تعریف شده و این دستاورد، تا به امروز در هیچ کدام از پرنده‌های بدون سرنشین در جهان دیده نشده و حالا این سلاح موثر همچون خانواده موشک‌های فاتح، در رسته‌های تخصصی متعددی خوش درخشیده و تا سال‌ها می‌تواند بخش مهمی از نیازهای نیروهای مسلح را تامین کند.

این مطلب به صورت خودکار از این صفحه بارنشر گردیده است

خروج از نسخه موبایل